Radiologia-pytaniaopracowanie.doc

1

RADIOLOGIA

1.Proszę wyliczyć objawy radiologiczne płatowego zapalenia płuc na zdjęciu

przeglądowym klatki piersiowej.

W okresie pełnego rozwoju choroby zmieniony zapalnie płat jest jednolicie i intensywnie zacieniony, jego objętość nie zmienia się wyraźnie. Granica między płatem zmienionym zapalnie a zdrowym miąższem płucnym jest z reguły ostra i wyznacza ją szczelina międzypłatowa. Na tle nacieczonego płata mogą być widoczne powietrzne pasma oskrzeli.

W okresie ustępowania zmian zapalnych stopniowe upowietrznianie płata powoduje, że w miejscach jednolitego zacienienia pojawiają się plamiste , częściowo zlewające się cienie, które stopniowo zanikają w miarę resorpcji wysięku zapalnego.

2. Proszę wyliczyć objawy radiologiczne odoskrzelowego zapalenia płuc na zdjęciu przeglądowym klatki piersiowej:

Zmiany zapalne umiejscowione są z reguły w płatach dolnych. Są to ogniska pojedyncze lub mnogie, różnego kształtu, nieostro odgraniczone, czasem zlewające się ze sobą. Ogniska zapalne ulegają częściowej lub całkowitej resorpcji na przestrzeni 1- 2 tygodni.

3. Proszę wyliczyć objawy radiologiczne gronkowcowego zapalenia płuc na zdjęciu przeglądowym klatki piersiowej:
 

W okresie pełnego rozwoju choroby obraz radiologiczny charakteryzuje wielopostaciowość, począwszy od zmian śródmiąższowych, przez zagęszczenia plamiste, cienie okrągłe, objawy wysięku opłucnej i odmy, pęcherze rozedmowe – do ropni płuc włącznie.

Ogniska gronkowcowego zapalenia płuc mają skłonności do ropienia i rozpadu oraz zajmowania opłucnej. Obrzęk zapalny śluzówki oskrzeli prowadzi na drodze mechanizmu wentylowego do tworzenia pęcherzy rozedmowych, te z kolei pękając są przyczyną powstawania odmy opłucnowej.

Wszystkie te zjawiska powodują, że obraz rentgenowski w przebiegu gronkowcowego zapalenia płuc zmienia się z godziny na godzinę.

4. Proszę wyliczyć objawy radiologiczne ropnia płuc na zdjęciu przeglądowym klatki piersiowej:
 

Odróżniamy ropnie pierwotne, powstałe w niezmienionej tkance płucnej (krwiopochodne, ciało obce w oskrzelu) oraz wtórne rozwijające się na podłożu innego procesu chorobowego, np. ( zapalenie płuc, nowotwór, etc. )

Ropień może być pojedynczy lub mnogi, wielkość jego waha się od rozmiarów wiśni do objętości całego płata. Najczęstszym umiejscowieniem jest dolny płat prawego płuca.

Początkowo w obrazie RTG ropień nie różni się od nacieku zapalnego. Z czasem w obrębie nacieku zapalnego powstaje jama ropnia, dając wówczas przejaśnienie będące wyrazem rozpadu tkanki płucnej. Mała jamka nie jest widoczna na zdjęciu przeglądowym, ale można ją uwidocznić na zdjęciach warstwowych. Stopniowo ropień opróżnia się i powiększa. Zarysy jamy początkowo nieregularne i zatokowe zostają wygładzone.

Powstaje typowy obraz ropnia o okrągłym lub owalnym kształcie z poziomem płynu widocznym w pozycji stojącej. W przypadku złego drenażu lub niewłaściwej antybiotykoterapii naciek wokół ropnia może się powiększać, a rozpad stopniowo rozprzestrzeniać.

5. Proszę wyliczyć objawy radiologiczne przewlekłego nieżytu oskrzeli na zdjęciu przeglądowym klatki piersiowej:

W obrazie RTG charakterystyczne są pasmowate zgrubienia okołooskrzelowe, umiejscowione w przywnękowych częściach płuc, zwłaszcza w dolnych i środkowych polach płucnych, porównywane obrazowo do śladów narciarza. Często towarzyszy temu rozrost tkanki łącznej podścieliskowej ze wzmożeniem rysunku zrębu płucnego o charakterze delikatnej siateczki.

6. Proszę wyliczyć objawy radiologiczne rozstrzeni oskrzeli na zdjęciu przeglądowym klatki piersiowej:

Pod pojęciem rozstrzeni oskrzeli rozumiemy nabyte, rzadziej wrodzone zmiany w drzewie oskrzelowym, przebiegające z nieodwracalnym rozszerzeniem światła, uszkodzeniem ścian oskrzela i współistniejącym zapaleniem.

Obraz RTG bywa zróżnicowany w zależności od wielkości rozstrzeni, stopnia wypełnienia wydzieliną i stanu otaczającej tkanki płucnej. Najczęściej na zdjęciu przeglądowym nie stwierdza się żadnych zmian. W przypadku znacznego zgrubienia ścian uwidacznia się wzmożony rysunek okołooskrzelowy, o charakterze cieni pasmowatych lub obrączkowatych.

W obrębie bezpowietrznej, zmienionej zapalnie lub marskiej tkanki płucnej rozstrzenie mogą dawać obraz okrągławych, licznych przejaśnień podobnych do plastra miodu.

Jeśli rozstrzenie są duże a ponadto wypełnione wydzieliną to możemy dostrzec zagęszczenia plamiste, czasem z poziomami płynu.

7. Proszę wyliczyć objawy radiologiczne rozedmy płuc:
 

Rozedma to stan tkanki płucnej, w którym dochodzi do rozdęcia pęcherzyków , ścieczenia i zaniku przegród międzypęcherzykowych oraz zmniejszenia łożyska naczyń włosowatych.

W przypadku rozedmy znacznego stopnia klatka piersiowa znajduje w położeniu wdechowym, żebra mają przebieg poziomy, międzyżebrza są szerokie, a przepona płaska i nisko ustawiona. Kąty przeponowo-żebrowe zbliżają się do kąta prostego. Podczas prześwietlenia stwierdza się nadmierną przejrzystość pół płucnych, które nie ciemnieją w fazie wydechu. W ustawieniu bocznym przestrzeń między mostkiem a śródpiersiem jest szeroka, nadmiernie jasna i nie zanika podczas głębokiego wydechu. Rysunek naczyniowy płuc jest zmieniony. Rozgałęzienia tętnicy płucnej we wnękach są szerokie. Na obwodzie

płuc rysunek naczyniowy jest zredukowany.

8. Proszę wyliczyć objawy radiologiczne odmy opłucnowej:
 

Odma – nagromadzenie powietrza między listkami opłucnej płucnej i ściennej z utworzeniem komory odmowej w miejscu szczelinowatej jamy opłucnej.

W obwodowej części klatki piersiowej na tle krzyżujących się żeber jest widoczna powietrzna przestrzeń pozbawiona rysunku płucnego. W przypadku odmy pod ciśnieniem płuco może być całkowicie zapadnięte w postaci niedodmowego tworu, leżącego przywnękowo, a serce i śródpiersie przemieszczone na stronę zdrową. Niekiedy komora odmowa składa się z kilku komór, oddzielonych od siebie zrostami opłucnej, które przytrzymują płuco przy ścianie klatki piersiowej.

9. Proszę wyliczyć objawy radiologiczne wolnego płynu w jamie opłucnej

Mała ilość płynu gromadzi się początkowo w tylnej części zatoki przeponowo-żebrowej, a następnie w kącie przeponowo-żebrowym. Kąt ten, w warunkach prawidłowych ostry i o gładkich zarysach ulega zatarciu i zacienieniu, nie rozwiera się podczas maksymalnego wdechu i wykazuje łukowatą linie płynu, który przemieszcza się w czasie oddychania.

Małą ilość płynu można wykazać na zdjęciu wykonanym poziomym promieniem przy ułożeniu pacjenta na chorym boku. Płyn rozlewa się wówczas wzdłuż bocznej ściany klatki piersiowej, dając przyścienne zacienienie.

W miarę zwiększania ilości płyn gromadzi się w dolnej części jamy opłucnej powodując zacienienie dolnych partii płuca Górna granica płynu tworzy charakterystyczną linię Ellisa-Damoiseau. W pozycji leżącej płyn przemieszcza się w kierunku szczytu powodując zacienienie odpowiedniej połowy klatki piersiowej. Duża ilość płynu powoduje przemieszczenie śródpiersia na stronę zdrową, obniżenie przepony, rozszerzenie międzyżebrzy i uciśnięcie płuca.

10. Proszę wyliczyć objawy radiologiczne płynu otorbionego w jamie opłucnej:
 

Otorbienie płynu pojawia się na skutek zrostów i płaszczyznowych zlepów opłucnej.

Otorbiony płyn często występuje w obrębie szczelin międzypłatowych. W pozycji tylno-przedniej płyn w szczelinie między górnym i dolnym płatem powoduje zacienienie dużej części płuca z wyjątkiem szczytu. Intensywność cienia narasta ku dołowi. Jest to obraz niecharakterystyczny, więc należy wykonać zdjęcie w pozycji bocznej, gdzie w miejscu typowym dla szczeliny widać ostro odgraniczony cień, kształtu wrzeciona lub osełki zakończony z obu storn linijnymi zgrubieniami opłucnej.

11. Proszę wyliczyć różnice między wolnym płynem w opłucnej a płynem otorbionym w szczelinach międzypłatowych:

Wolny płyn gromadzi się początkowo w tylnej części zatoki przeponowo-żebrowej, następnie w kątach przeponowo-żebrowych. Kąt ulega zatarciu i zacienieniu. Większa ilość płynu gromadzi się w dolnej części jamy opłucnej powodując zacienienie dolnej partii płuca. Górna granica to linia Ellisa-Damoiseau. W pozycji leżącej płyn przemieszcza się w kierunku szczytu zacieniając odpowiednią połowę klatki piersiowej.

W pozycji tylno-przedniej płyn w szczelinie między górnym i dolnym płatem powoduje zacienienie dużej części płuca z wyjątkiem szczytu. Intensywność cienia narasta ku dołowi. Jest to obraz niecharakterystyczny, więc należy wykonać zdjęcie w pozycji bocznej, gdzie w miejscu typowym dla szczeliny widać ostro odgraniczony cień, kształtu wrzeciona lub osełki zakończony z obu storn linijnymi zgrubieniami opłucnej.

12 Proszę wyliczyć objawy radiologiczne niedodmy płuca lewego

Obraz radiologiczny zależy od mechanizmu powstawania, rozległości i czasu trwania niedodmy. Charakterystyczne objawy to : bezpowietrzność i jednolite zacienienie odpowiedniego obszaru płuca, brak objawu powietrznych pasm oskrzeli, zmniejszenie objętości odcinka niedodmowego z wtórnymi następstwami tego faktu, takimi jak przemieszczenie szczeliny międzypłatowej i wklęsły jej zarys, uniesienie przepony, zwężenie międzyżebrzy, przemieszczenie wnęk i śródpiersia na stronę niedodmową.

13 Proszę wyliczyć objawy radiologiczne różnicujące niedodmę i płatowe zapalenie płuc na zdjęciu przeglądowym klatki piersiowej:
 

14. Proszę wyliczyć objawy radiologiczne ropniaka opłucnej:

Z definicji ropniak jest to płyn, a konkretnie ropa w naturalnych jamach ciała.

Za pomocą metod diagnostyki obrazowej nie jesteśmy w stanie zróżnicować rodzaju płynu,

więc należy opisać objawy zawarte w pytaniu nr. 9 !

15. Proszę zdefiniować określenie " cień okrągły":
 

Jest to nieswoista zmiana, której charakterystyczną cechą w obrazie RTG jest kształt okrągły lub owalny, ostre zarysy, wyraźnie widoczne na tle prawidłowo powietrznej tkanki płucnej, oraz zwykle jednorodne wysycenie. Może występować pojedynczo lub mnogo. Jego średnica waha się od kilku do kilkudziesięciu milimetrów.

Przyczyny : zmiany zapalne ( gruźliczak, ropień, grzybica, torbiel pasożytnicza wypełniona płynem ),

zmiany nowotworowe ( rak oskrzela, przerzut, guzy łagodne, lymphoma ), zmiany wrodzone ( przetoka tętniczo-żylna, torbiel zawiązkowa ), inne ( cień brodawki skórnej, ziarniniak, krwiak )

16.  Proszę zdefiniować pojęcie „cień drobnoplamisty” i wyliczyć w jakich chorobach płuc występuje.

Cień drobnoplamisty jest to zagęszczenie typu pęcherzykowego (wypełnienie pęcherzyków treścią), o nieregularnych kształtach, nieostrej granicy i średnicy do 3 mm W obrazie RTG spotykamy go w : obrzęku płuc pochodzenia sercowego ( ostra niewydolność lewokomorowa, wada zastawki mitralnej), obrzęku płuc na innym tle (przewodnienie, mocznica, płuco wstrząsowe, obrzęk neurogenny), w zmianach zapalnych (bronchopneumonia, naciek TBC, inne postacie bakteryjnego zapalenia płuc, pasożytnicze i grzybicze), w zmianach pourazowych (stłuczenie płuca, krwiak, zatory tłuszczowe), inne (zawał płuca, naciek eozynofilny, w przebiegu chorób układowych i immunologicznych)

17.  Proszę zdefiniować określenie „cień średnioplamisty” i wyliczyć w jakich chorobach płuc występuje.

j.w. + średnica 3-5 mm

18.  Proszę zdefiniować pojęcie „cień gruboplamisty” i wyliczyć w jakich chorobach płuc występuje.

jw. + średnica 5-20 mm

19.  Proszę zdefiniować określenie „cień smużasty”  i wyliczyć zmianom o jakim charakterze odpowiada.

Cień smużasty jest to zmiana śródmiąższowa, linijna, dość intensywnie wysycona, o ostrych zarysach, pojedyncza lub w skupiskach o różnym umiejscowieniu i kierunku przebiegu, a także różnej grubości, w większości stanowi zakończenie procesów toczących się w płucach i jest dowodem ich wygojenia przez rozrost bliznowatej tkanki łącznej. Na zdjęciach RTG spotykamy je w: zmianach krążeniowych (obrzęk śródmiąższowy, przewlekły zastój niewydolności krążenia,  w wadach zastawki mitralnej (tzw. linie Kerleya B), hemosyderoza wtórna, blizny pozawałowe), w zmianach zapalnych i pozapalnych (zejście procesów swoistych i nieswoistych, gruźlica prosówkowa, śródmiąższowe zapalenie płuc, przewlekłe choroby oskrzelowo-płucne), w zmianach nowotworowych (przerzuty, lymphangitis carcinomatosa, carcinosis miliaris, ziarnica złośliwa, białaczka), w innych zmianach (pylica, sarkoidoza, choroby układowe, choroby spichrzeniowe, immunologiczne, SLE)

20.  Proszę zdefiniować określenie „cień guzowaty” i wyliczyć w jakich chorobach płuc występuje.

jak w pyt. nr 15 i 18 + średnica powyżej 4 cm

21.  Proszę zdefiniować określenie „cień pierścieniowaty” i wyliczyć w jakich chorobach płuc występuje.

Cień pierścieniowaty ma strukturę jamy, jest tworem o większej przejrzystości, wypełniony najczęściej powietrzem, otoczony wokół ścianami, zwykle kształtu okrągłego. Cień pierścieniowaty spotykamy: w zmianach zapalnych (gruźlica – szczyty i pola nadobojczykowe, grubościenne-świeże, cienkościenne-stare, ropień pierwotny w posocznicy, w zapaleniu płuc, aspiracyjne zapalenie płuc), w zmianach nowotworowych (rozpad w guzie pierwotnym, carcinoma bronchogenes, rzadko rozpad w przerzutach, lymphoma), w innych zmianach (powikłanie zawału płuca, zropiały krwiak pourazowy, rozpad w ziarniniaku Wegenera, ropień amebowy, torbiel wrodzona lub pasożytnicza)

22.  Proszę zdefiniować pojęcie „wnęka płuca” na zdjęciu przeglądowym RTG klatki piersiowej 

W warunkach fizjologicznych wnęką płuca nazywamy obszar zacienienia naczyń płucnych tętniczych żylnych.

23.  Proszę zaproponować dalsze postępowanie diagnostyczne z pojedynczym cieniem okrągłym wykrytym przypadkowo na zdjęciu przeglądowym klatki piersiowej

Postępowanie powinno obejmować powtórne wykonanie zdjęcia przeglądowego klatki piersiowej, ocenę retrospektywną, analizę danych klinicznych i badań pomocniczych a następnie wykonanie zdjęcia warstwowego tomografii komputerowej w podejrzeniu przerzutów oraz biopsję przezskórną lub otwartą

24.  Jakie elementy anatomiczne tworzą lewy zarys serca na zdjęciu PA klatki piersiowej?

Łuk aorty, pień płucny, lewa komora, czasami blaszki osierdzia pokrywające uszko lewego przedsionka

25.  Jakie elementy anatomiczne tworzą prawy zarys serca na zdjęciu  PA klatki piersiowej?

Prawy przedsionek, żyła główna górna

26.  Jakie elementy anatomiczne tworzą przedni zarys serca na zdjęciu bocznym lewym klatki piersiowej?

Prawa komora, pień płucny, aorta wstępująca

27.  Jakie elementy anatomiczne tworzą tylny zarys serca na zdjęciu bocznym lewym klatki piersiowej?

Lewa komora, lewy przedsionek, nadprzeponowy odcinek żyły głównej dolnej

28.  Proszę wyliczyć objawy powiększenia lewego przedsionka na zdjęciu bocznym lewym z kontrastem w przełyku oraz na zdjęciu PA klatki piersiowej.

zdjęcie PA: utworzenie podwójnego łuku na prawym (wcześniej) i lewym (później) zarysie   

                   serca, uniesienie lewego oskrzela z poszerzeniem kąta rozwidlenia, powiększenie

                   uszka z uwypukleniem łuku pośredniego na lewym zarysie serca i wypełnienie

                   tzw. talii serca

zdjęcie boczne: modelowanie przełyku ku tyłowi i w prawo

29.  Proszę wyliczyć objawy powiększenia prawego przedsionka na zdjęciu PA klatki piersiowej oraz na zdjęciu bocznym lewym z kontrastem w przełyku

poszerzenie cienia żyły głównej górnej i dolnej ????

30.  Proszę wyliczyć objawy powiększenia komory prawej na zdjęciu PA klatki piersiowej i bocznym lewym z kontrastem w przełyku.

zdjęcie PA:  przesunięcie zarysu serca w lewo i do góry z uniesienie  i zaokrągleniem

                    koniuszka ponad przeponą

zdjęcie boczne: zwiększone przyleganie serca do mostka

31.  Proszę wyliczyć objawy powiększenia komory lewej na zdjęciu przeglądowym PA klatki piersiowej i bocznym lewym z kontrastem w przełyku.

zdjęcie PA: wydłużenie osi długiej serca z przemieszczeniem koniuszka w lewo i ku dołowi

                    poniżej przepony

zdjęcie boczne: uwypuklenie dolno-tylnego zarysu serca w kierunku kręgosłupa

32.  Proszę wyliczyć objawy powiększenia i wydłużenia aorty na zdjęciach przeglądowych klatki piersiowej.

objawy poszerzenia aorty: - symetryczne uwypuklenie aorty we wszystkich kierunkach

                                           - zwiększenie uwypuklenia aorty wstępującej ku przodowi i w 

                                              prawo

                                           - pogłębia się wycisk łuku w przełyku oraz uwypukla zarys aorty                                                                                               

                                             zstępującej

wydłużenie aorty: - przesunięcie łuku aorty w górę

                              - zwiększenie uwypuklenia łuku z cienia środpiersia

                              - aorta zstępująca może mieć przebieg kręty i czasami przemieszcza

                                 nadprzeponowy odcinek  przełyku

33.  Proszę wyliczyć objawy zwężenia ujścia zastawki dwudzielnej na zdjęciach przeglądowych klatki piersiowej.

- powiększenie lewego przedsionka i prawej komory, czasami prawego przedsionka

- poszerzenie pnia płucnego, uwypuklenie na lewym zarysie serca poniżej łuku aorty

- objawy nadciśnienia płucnego: poszerzenia żył górnopłatowych i obkurczanie żył do płatów

   dolnych,  z uwypukleniem zarysu prawej wnęki

- cechy przewlekłego zastoju w postaci obrzęku śródmiąższowego: wzmożony rysunek

    podścieliska w postaci delikatnej siateczki, linie Kerleya B, w części nadprzeponowej

    widoczny płyn w przegrodach międzyzrazikowych

34.  Proszę wyliczyć objawy niedomykalności ujścia zastawki dwudzielnej na zdjęciach przeglądowych klatki piersiowej.

Powiększenie lewego przedsionka i lewej komory, aorta prawidłowa lub wąska, obniżenie koniuszka serca

35.  Proszę wyliczyć objawy zwężenia ujścia zastawki półksiężycowatej na zdjęciach przeglądowych klatki piersiowej.

Powiększenie komory lewej, poszerzona aorta wstępująca

36.  Proszę wyliczyć objawy niedomykalności ujścia zastawki półksiężycowatej na zdjęciach przeglądowych klatki piersiowej.

Poszerzona aorta piersiowa, powiększona lewa komora, powiększenie prawego przedsionka, poszerzenie żyły głównej górnej

37.  Proszę wyliczyć objawy zatorowości płucnej na zdjęciu przeglądowym klatki piersiowej.

Zawał płuca w postaci obwodowo położonego ogniska zagęszczeń, wysięk w kącie przeponowo-żebrowym, wyższe ustawienie kopuły przepony, płytki niedodmy, zawał może być mnogi jedno- lub obustronny, poszerzenie pnia tętnicy płucnej i głównych rozgałęzień we wnęce.

38.  Proszę zaproponować postępowanie diagnostyczne u pacjenta z podejrzeniem zatorowości płucnej i wolem toksycznym

Zdjęcie przeglądowe klatki piersiowej + scyntygrafia perfuzyjna, następnie angiografia-TK spiralna. Leczenie chirurgiczne: arteriografia tętnicy płucnej, leczenie zachowawcze: kontrolna angiografia-spiralna TK. Jako kontrastu użyć środków niejonowych, niskoosmolarnych ( albo TK spiralna zamiast arteriografii), do scyntygrafii użyć znakowanego technetu

39.  Proszę zaproponować postępowanie diagnostyczne u pacjenta z podejrzeniem zatorowości płucnej bez współistniejących chorób.

postępowanie jak w pyt. 38, ale bez ograniczeń co do rodzaju znacznika i rodzaju badania

40.  Proszę zaproponować postępowanie różnicowe między pierwotnym nowotworem płuc obwodowym a ropniem płuca u pacjenta z tetraplegią.

Wykonać zdjęcie przeglądowe klatki piersiowej, następnie zdjęcia warstwowe TK, następnie biopsję przezskórną.

41.  Zależność między natężeniem promieniowania X a odległością od jego źródła opisywana jest wzorem…..

Promieniowanie rentgenowskie powstające w ognisku lampy rozchodzi się w kształcie wiązki. W miarę oddalania się od ogniska natężenie promieniowania maleje z kwadratem odległości.    NATĘŻENIE ~ ODLEGŁOŚĆ-2

42.  Opisz zjawiska składające się na osłabienie promieniowania X przy przechodzeniu przez materię.

Rozpraszanie spójne – foton trafia w atom, który wysyła inny foton w innym kierunku, ale o tej samej długości fali. Staje się tak gdy foton wprawia jeden lub wszystkie elektrony atomu w drgania z częstotliwością spójną z jego częstotliwością. Gdy drganie wygaśnie, zostaje wyemitowany nowy foton.

Zjawisko fotoelektryczne – foton trafia na elektron atomu, oddaje mu całą energię i wytrąca elektron poza ten atom, tzw. fotoelektron, następstwem jest powstanie 2 jonów i fotonów promie...