Panda wielka, nied�wied� bambusowy (Ailuropoda melanoleuca) � gatunek ssak�w z rodziny nied�wiedziowatych, rz�du drapie�nych. Panda wielka zamieszkuje lasy bambusowe na wysoko�ci 1600-3500 m n.p.m. (zim� schodzi do 800 m n.p.m.). Jej przynale�no�� do drapie�nych nie ulega w�tpliwo�ci, lecz w rzeczywisto�ci zwierz� od�ywia si� prawie wy��cznie p�dami bambusa, cho� � podobnie jak wi�kszo�� zwierz�t � nie gardzi jajami i gryzoniami, kt�re zjada wraz z pokarmem ro�linnym. Panda je bardzo du�o � na dob� potrzebuje ok. 40[potrzebne �r�d�o] kilogram�w paszy. Przez d�ugi czas by�a zaliczana do rodziny szopowatych jako odleg�y krewny pandy ma�ej, jednak testy genetyczne wykaza�y, �e panda wielka jest spokrewniona z nied�wiedziami, od kt�rych oddzieli�a si� we wczesnym rozwoju rodziny nied�wiedziowatych. Jej najbli�szym krewnym jest nied�wied� andyjski. Panda wielka nale�y do zwierz�t na granicy wymarcia, g��wnie wskutek niskiej rozrodczo�ci, ale r�wnie� wskutek stopniowego ograniczania obszar�w dla niej dost�pnych. Panda jest symbolem World Wildlife Fund, organizacji zajmuj�cej si� ochron� �rodowiska i organizm�w zagro�onych wymarciem. Wyst�powanie i �rodowisko Wyst�powaniePanda wielka zamieszkuje �a�cuchy g�rskie po�o�one w prowincjach Syczuan, Gansu i Shaanxi w Chi�skiej Republice Ludowej. Zamieszkuje ona lasy bambusowe na wysoko�ci 1600-3500 m n.p.m. (zim� schodzi do 800 m n.p.m.). Klimat, w kt�rym �yje jest zimny i wilgotny. Na wysoko�ci 1600-2000 m n.p.m. ro�nie las li�ciasty, w kt�rym niekt�re ro�liny nie trac� li�ci na zim�. Panda odwiedza czasami te okolice, zw�aszcza w okresie wzrostu m�odych p�d�w bambusa. Na wysoko�ci 2000-2600 m n.p.m. wyst�puje las mieszany, powy�ej za�, do wysoko�ci 3600 m n.p.m., ro�nie las iglasty. Kolejne pi�tra ro�linno�ci to ro�linno�� alpejska, nagie ska�y oraz strefa wiecznych �nieg�w, lecz Panda nie przekracza granicy las�w iglastych. Jej ulubione siedliska wyst�puj� na wysoko�ci 2500-3200 m n.p.m. Schodzi ona regularnie do wysoko�ci 2000 m n.p.m., a ni�ej � rzadko. Poszycie wszystkich las�w, w kt�rych wyst�puje Panda, jest utworzone przez bambusy. Zaro�la bambusowe, b�d�ce dla pandy jednocze�nie i kryj�wk�, i � przede wszystkim � �r�d�em pokarmu, s� chronione przez wysokie drzewa. Niestety, coraz wi�cej las�w tworz�cych �rodowisko pandy jest wycinanych przez ludzi pod pola uprawne. Opis gatunku Panda wspinaj�ca si� na drzewoSamiec jest ci�szy od samicy, ale osobniki obu p�ci bardzo trudno rozr�ni�. Wymiary Wysoko�� w k��bie: 60-80 cm D�ugo�� cia�a: 1,2-1,5 (g�owa i tu��w) D�ugo�� ogona: 12-13 cm Masa cia�a: 75-115 kg samce; samice l�ejsze o 10%-20% Informacje og�lne Dojrza�o�� p�ciowa: 5-6 lat Okres godowy: od marca do maja Ci��a: 97-163 dni Op�nienie implantacji zarodka: 1,5-4 miesi�cy Liczba m�odych w miocie: 1-3, zwykle tylko jedno prze�ywa D�ugo�� �ycia: 20-30 lat Liczebno��: oko�o 1000 osobnik�w Futro pandy � bia�e lub ��tawe z czarnymi obw�dkami � pozwala kamuflowa� si� zwierz�ciu w p�cieniu bambusowego poszycia. Sier�� stanowi tak�e doskona�� ochron� przed zimnem. D�ugo�� w�os�w wynosi 3-10 cm, zale�nie od okolicy cia�a. Futro jest nas�czone wydzielin� �ojow� i chroni pand� przed deszczem i �niegiem. G�owa pandy jest okr�g�a, kr�tka, szeroka i masywna. Jarzmowe �uki s� bardzo silnie wykszta�cone, dzi�ki czemu stanowi� dobre miejsce przyczepu dla mi�ni �uchwowych. Panda nie porusza ani wargami, ani uszami, aby zamanifestowa� agresj�. Panda ma 40 z�b�w: siekacze 3/3, k�y 1/1, przedtrzonowe 4/4 lub 3, trzonowce 2/3. Z�by uleg�y przystosowaniu do spo�ywanego pokarmu � z�by trzonowe i tylne przedtrzonowe maj� szerokie powierzchnie tr�ce. Dwie czarne obw�dki wok� oczu pandy sprawiaj�, �e trudno jest zobaczy� wyraz jej oczu. �renice u pandy s� pionowo ustawione, przez co przypominaj� �renice kot�w. Wn�trze prze�yku jest pokryte wytrzyma��, zrogowacia�� wy�ci�k�, �o��dek za� wyposa�ony jest w grube �ciany mi�niowe, chroni�ce go przed ostrymi od�amkami �odyg bambusowych. Ko�czyny przednie pandy wyposa�one s� w "sz�sty palec", ruchliwy i przeciwstawny do pozosta�ych. Powsta� on na skutek rozwoju jednej z ko�ci nadgarstka. Wyposa�ony jest w dodatkow� opuszk� na powierzchni podeszwowej �apy. Dzi�ki temu przystosowaniu �odygi bambusa nie wy�lizguj� si� pandzie z �ap. Panda jest zwierz�ciem stopochodnym, porusza si� w charakterystyczny spos�b, z �apami zwr�conymi do wewn�trz i nisko opuszczon� g�ow�. Panda potrafi stawa� na tylnych �apach, nie umie jednak porusza� si� w tej pozycji. Ponadto panda czasami k�usuje lub nawet galopuje. Bardzo lubi wspina� si� na drzewa. Systematyka Zoolodzy mieli od zawsze problemy z zakwalifikowaniem pandy wielkiej do odpowiedniej rodziny. Wed�ug odkrywcy pandy, ojca Armanda Davida, bez w�tpienia by�a ona nied�wiedziem. Lecz wed�ug autora oficjalnego opisu, zoologa Milne-Edwardsa sprawa nie by�a ju� tak oczywista, chocia� jego pierwsza publikacja z roku 1872 sk�ania�a si� jeszcze ku nied�wiedziom. W roku 1901 jednak panda zosta�a umieszczona w rodzinie szopowatych, do kt�rej nale�a�a tak�e panda ma�a. Oba gatunki r�ni� si� znacznie od siebie, lecz zamieszkuj� te same lasy i �ywi� si� bambusem. W 1964 roku badaj�c anatomi� pandy wielkiej stwierdzono, �e pomimo tego, i� jej narz�dy rozrodcze przypominaj� bardziej uk�ad rozrodczy szopa ni� nied�wiedzia, ma ona wystarczaj�c� liczb� cech, by zakwalifikowa� j� do nied�wiedziowatych. Niekt�rzy naukowcy proponowali jednak zakwalifikowa� pand� wielk� i ma�� do osobnych rodzin, kt�re by�yby usytuowane pomi�dzy szopowatymi i nied�wiedziowatymi. Jednak w roku 1985 ameryka�ska ekipa przeprowadzi�a badania molekularne, dzi�ki kt�rym okre�lono, �e panda wielka jest bli�sza nied�wiedziom, ni� jakiejkolwiek innej rodzinie drapie�nych. Tryb �ycia wypoczywaj�ca pandaPandy zwykle �yj� samotnie. Zajmuj� one rewir o powierzchni 4-6,5 km2. W�druj� po swoim terytorium w poszukiwaniu nowych p�d�w bambusa powoli, aby oszcz�dza� energi�. Najbardziej aktywne s� o �wicie i zmierzchu, lecz spotyka je si� tak�e w nocy i w dzie�. Terytoria samc�w i samic s� jednakowej wielko�ci. S� to niewielkie powierzchnie por�wnywalne do terytori�w nied�wiedzia brunatnego. Pandy jednak nie przemierzaj� regularnie ca�ego terytorium. Doros�e samice zachowuj� odst�p mi�dzy swoimi terytoriami, kt�ry wynosi oko�o 30 ha, natomiast samce nie wahaj� si� zbli�y� do innego przedstawiciela gatunku podczas swoich w�dr�wek. Zwierz�ta te raczej nie kontaktuj� si� ze sob�. Ich twarz jest ma�o wyrazista przez czarne plamy na bia�ym futrze, przez co nie maj� one wyra�nej mimiki. Komunikuj� si� czasami za pomoc� g�os�w, szczeg�lnie w okresie rozrodczym, kiedy to zwierz�ta te staj� si� ha�a�liwe. Pandy komunikuj� si� tak�e poprzez sygna�y w�chowe. Maj� one ukryte pod kr�tkimi ogonami dwa gruczo�y oko�oodbytowe, kt�rymi znacz� drzewa na swoim terytorium. Zachowanie to dotyczy przede wszystkim samc�w. Znaki te pozostawiane s� zwykle na drogach, kt�rymi przechadza si� panda, rzadziej na granicach terytorium. Czasami zwierz�ta te zostawiaj� tak�e na tych samych drzewach �lady pazur�w. Pandy rzadko przebywaj� razem. W pary ��cz� si� jedynie w okresie reprodukcji. Jedynie m�ode, kt�re nie osi�gn�y jeszcze dojrza�ego wieku, dziel� chwilowo to samo terytorium. Pokarm Panda zjadaj�ca bambusUlubionym po�ywieniem pandy jest bambus. Od listopada do marca je wy��cznie li�cie i m�ode �odygi, od kwietnia do czerwca zjada tak�e starsze �odygi, natomiast od lipca do pa�dziernika prawie wy��cznie li�cie. Panda zjada codziennie ogromne ilo�ci tej ro�liny. Po posi�kach pandy zostawiaj� �lady w postaci kupek wi�r�w. Lecz bambus nie jest jedynym po�ywieniem pandy. Zjada ona tak�e inne ro�liny trawiaste, a czasami nawet ryby, gryzonie, jajka, mi�d lub pika (szczekuszki) � rodzaj azjatyckiego kr�lika. Panda wielka jest bowiem zwierz�ciem mi�so�ernym, jednak "przestawi�a si�" na ca�kowicie ro�linn� diet�. Jej uk�ad pokarmowy nie jest jednak tak dobrze przystosowany do wegetaria�skiej diety, panda trawi bowiem jedynie 17% zjadanego bambusa (zwierz�ta ro�lino�erne trawi� 80% zjadanego jedzenia). Dlatego te� panda po�wi�ca 16 godzin dziennie na zdobywanie po�ywienia. Rozmna�anie Okres godowy Samce i samice spotykaj� si� wiosn�, mi�dzy marcem, a majem. Przebywaj� ze sob� od jednego do dw�ch dni, w trakcie kt�rych dochodzi do cz�stych kry�. Kiedy wok� jednej samicy zgromadzi si� kilka samc�w, dochodzi do walk, kt�rych zwyci�zca b�dzie mia� prawo do samicy. Macierzy�stwo Ci��a pandy trwa 97-163 dni. W sierpniu przychodz� na �wiat 1-3 m�ode, w bardzo s�abo zaawansowanym stadium rozwoju. Wa�� 75-150 g. Przypuszcza si�, �e podobnie jak u niekt�rych ssak�w innych gatunk�w, u pand wyst�puje zjawisko op�nionej implantacji zarodka. Na czas porodu samica szuka schronienia w skalnej jamie lub w spr�chnia�ym drzewie. Pandzie rzadko udaje si� odchowa� wi�cej ni� jedno m�ode, z uwagi na jego ca�kowit� zale�no�� od matki. Przez pierwsze kilka miesi�cy jedynym po�ywieniem m�odej pandy jest mleko matki, kt�re na pocz�tku ssie 6-14 razy dziennie, za ka�dym razem do p� godziny. M�ode pozostaje w schronieniu przez 4-7 tygodni. Matka opuszcza kryj�wk� tylko po to, aby zaspokoi� g��d i pragnienie. Opuszcza� schronienie z m�odym zaczyna wtedy, gdy porasta on futrem i otwiera oczy (pomi�dzy 45-48 dniem). Jednak m�ode nie potrafi wtedy jeszcze chodzi�, przez co matka musi go nosi�. Oko�o 5-6 miesi�ca �ycia m�oda panda zaczyna �ywi� si� bambusem. Definitywne odsadzenie nast�puje oko�o 8-9 miesi�ca. Zwi�zek matki z m�odym trwa jednak nadal. Rozstaj� si� po oko�o 18 miesi�cach. W ten spos�b samica mo�e odchowa� jedno m�ode co 2-3 lata[1]. M�ode pandy, kt�re rozpoczynaj� samotne �ycie, cz�sto padaj� �upem lampart�w lub dzikich ps�w. Dopiero w wieku 30 miesi�cy, kiedy panda wa�y ju� oko�o 80 kg, przestaje mie� jakichkolwiek naturalnych wrog�w. Zagro�enia i ochrona Przyczyny wymierania ...
VampikaMarika