{135}{240}ZIEMIA BEZ CHLEBA {909}{986}Film został nakręcony w 1932... {993}{1063}...zaraz po ustanowieniu Republiki Hiszpanii. {1071}{1143}Region, który odwiedzimy|nazywa się Las Hurdes. {1149}{1253}Ten jałowy i niegocinny teren|zmusza ludzi do walki o przetrwanie. {1306}{1396}Zanim, w 1922 roku, zbudowano|pierwszš drogę do Las Hurdes ... {1406}{1498}... o jego istnieniu nie wiedział nikt,|nawet sami Hiszpanie. {1570}{1666}W drodze do Las Hurdes, mijamy La Alberca: {1672}{1782}region lepiej prosperujšcy,|lecz wcišż feudalny. {1792}{1891}Niemal wszyscy mieszkańcy|Las Hurdes sš zadłużeni w tym miecie. {2143}{2194}Kociół w La Alberca. {2257}{2374}Dwie czaszki|wiadczš o przeznaczeniu tego miasta. {2529}{2641}Większoć domów jest 3-kondygnacyjna {2648}{2769}Rzadko już spotykane w Hiszpanii,|nadajš ulicom redniowieczny charakter. {2798}{2913}Wiele domów, nad drzwiami, ma napis: {3009}{3117}"Zdrowa Mario, niepokalanie poczęta" {3245}{3345}W dniu naszego przyjazdu,|kobiety były ubrane w odwiętne stroje. {3352}{3443}Dlaczego one sš tak odwiętnie ubrane? {3453}{3550}Mówiš, że idš na plac .... {3559}{3631}... na doroczne, pogańskie uroczystoci. {3643}{3727}Już zbierajš się młodzi mężczyni, z których {3740}{3813}każdy musi wzišć udział w zawodach. {3937}{4004}Na sznurze rozcišgniętm przez ulicę {4013}{4088}wisi przywišzany kogut. {4100}{4209}Galopujšcy mężczyni starajš się go złapać {4529}{4637}Po triumfalnym pochodzie... {4645}{4739}...każdemu nalewane jest wino. {5185}{5249}Następuje czas radoci i zabawy. {5481}{5590}W tłumie paradujš dzieci|ozdobione srebrnymi medalami, {5599}{5698}wyglšdajšcymi jak amulety z Afryki czy Oceanii {6068}{6154}Do 19.00 ... {6165}{6238}...prawie każdy jest już pijany. {6264}{6366}3 km dalej, ze szczytu wzgórza... {6376}{6457}...patrzymy na 52 wsie regionu Las Hurdes, {6468}{6571}zamieszkiwanych w sumie przez 10 tys. ludzi. {6639}{6731}W dół strome zbocze doliny Batuecas... {6741}{6827}..gdzie mieszka samotny|"mnich" i jego służšcš. {7376}{7493}Od wieków miejsce to zamieszkiwali Karmelitanie, {7503}{7616}krzewišcy chrzecijaństwo w Las Hurdes. {7647}{7723}Batuecas ma bogatš historię, {7732}{7821}uwiecznionš na cianach jaskiń. {7843}{7913}Malowidła przedstawiajš ludzi, kozy, pszczoły. {8519}{8575}Dzisiaj dolinę zamieszkujš jedynie... {8588}{8652}... ropuchy, węże i jaszczurki... {9115}{9183}...oraz, bogata rolinnoć... {9191}{9244}...ponad 200 gatunków drzew. {9255}{9325}Niecałe 5 km dalej, od tego żyznego miejsca... {9332}{9435}...nie ma już tylu drzew. Tylko kilka drzew|owocowych, róż skalnych i wrzosy. {9561}{9654}Klasztor jest otoczony 8 km murem... {9663}{9721}...chronišcym przed atakami wilków i dzików. {9730}{9807}Wewnštrz... {9816}{9924}...ruiny 18 ermitaży. {9935}{10016}Przy każdym rosnš cyprysy - symbole żałobne. {10440}{10507}Za Klaszotrem... {10515}{10554}.. znajduje się cel naszej podróży - Las Hurdes. {10567}{10665}Przybywany w nieurodzajne okolice Las Hurdes. {10741}{10855}Wie Aceitunilla jest jednš z|najbiedniejszych w całej okolicy. {10869}{10937}Oto budynek szkoły zbudowanej niedawno. {11003}{11126}Na ulicach spotykamy zwykłych mieszkańców. {11303}{11453}Dziwne, ale nigdy nie|słyszelimy piewu w Las Hurdes. {11572}{11662}Mały strumyk... {11669}{11723}...przepływajšcy przez wie,|ma swoje ródło w pobliskich wzgórzach. {11740}{11812}W okresach letnich, prawie nie ma w nim wody. {11819}{11932}Mieszkańcy sš zmuszeni używać|tej brudnej wody. {11973}{12034}Ale to nie wszystko.... {12041}{12089}Strumień służy także innym celom. {13101}{13168}Troje dzieci je chleb maczany w tej wodzie,... {13174}{13224}Chleb o którym,|do niedawna, nie wiedziały że istnieje... {13231}{13344}...dał im go nauczyciel... {13350}{13437}...każšc zjeć natychmiast, w obawie przed... {13443}{13527}...rodzicami, którzy zabraliby|go dzieciom po powrocie do domu. {13693}{13747}Dzieci sš wzywane do szkoły. {13944}{14060}Obszarpane i bose|wychowujš się w przekonaniu... {14067}{14180}...o swym marnym losie. {14192}{14240}Ubrania sš przynoszone przez Hurdanos, którzy... {14252}{14356}...każdego lata wyruszajš|do Castilla i Andalusia... {14382}{14456}głównie po to by żebrać. {14466}{14579}Po powrocie, wymieniajš ubrania za ziemniaki. {15060}{15157}Głodne dzieci... {15165}{15277}...włanie uczš się matematyki. {15401}{15502}W niektórych wsiach Las Hurdes|większoć dzieci to sieroty, {15508}{15589}porzucone przez matki, które po dwudniowej... {15595}{15682}...przeprawie przez góry, pozostawiajš je... {15688}{15768}...w Domu Opieki Społecznej w Cuidad Rodrigo. {15815}{15921}Matki te dostajš 15 pesos miesięcznie. {15931}{16053}Te nędzne pienišdze sš|ródłem utrzymania dla całej rodziny... {16063}{16197}... do czasu, jak praktyka ta|zostanie zakazana przez prawo. {16354}{16421}W szkole zobaczylimy|niespodziewany i szokujšcy obrazek. {16428}{16498}Któż mógł go narysować? {16634}{16734}Otworzylimy, na przypadkowej stronie,|ksišżkę leżšcš na stole. {16741}{16827}Jeden z najlepszych uczniów... {16837}{16877}...napisał na tablicy: {17110}{17207} "Szanuj własnoć innych ludzi!!!" {17596}{17660}W tej stosunkowo urodzajnej dolinie... {17666}{17739}..znajdziemy i drzewa orzechowe,|winiowe i oliwkowe. {17813}{17859}Oto wie Martilandran. {17863}{17983}Kształty między drzewami,|przypominajšce pancerz mitycznego zwierzęcia... {17989}{18073}..to dachy domów. {18219}{18316}Wjeżdzajšc do wsi, widzimy|mnóstwo kaszlšcych ludzi. {18336}{18399}Większoć mieszkańców wsi jest chora... {18486}{18562}...co spowodowane jest wyniszczajšcš nędzš. {18822}{18919}Mieszkańcy w większoci chorujš na tarczycę. {19238}{19288}Spójrzcie na tš kobietę: {19298}{19361}ma dopiero 32 lata. {19568}{19641}Odwiedzamy wie w towarzystwie burmistrza. {19658}{19721}Na pustych ulicach spostrzegamy dziewczynę. {19734}{19791}Pytamy burmistrza co jej jest?. {19803}{19908}Odpwiada, że dziewczyna|już 3 dzień nie rusza z tego miejsca. {19914}{19961}Musi być poważnie chora. {19973}{20072}Jeden z nas podchodzi do niej... {20080}{20174}...żeby dowiedzieć się o co chodzi. {20284}{20327}Prosi, żeby otworzyła usta. {20335}{20411}Jej dzišsła i gardło sš mocno zaczerwienione. {20421}{20473}Niestety nic dla niej nie możemy zrobić. {20503}{20569}Dwa dni póniej powracamy w to miejsce. {20578}{20643}Pytamy się o los dziewczyny,|która okazuje się, że już umarła. {20706}{20800}Czym, na tej jałowej ziemi, żywiš się ludzie? {20811}{20896}Niemalże jedynym żródłem pożywienia sš... {20905}{20983}..ziemniaki i fasola,|...i to też nie zawsze. {20990}{21053} Szczególnie w czerwcu i lipcu... {21061}{21137}...kiedy w ogóle brakuje żywnoci. {21147}{21253}Jedyne dostępne mięso to wieprzowina, {21259}{21376}na które mogš pozwolić|sobie tylko bogatsze rodziny. {21383}{21472}Raz do roku odbywa się winiobicie.|Mięsa wystarcza na trzy dni. {21517}{21592}Drzewa oliwne rosnš w żyniejszych miejscach, {21604}{21687}ale oliwki sš zazwyczaj zjadane przez szkodniki. {21744}{21848}Zwierzęciem, które na tych bezpłodnych|ziemiach, najlepiej się chowa jest koza. {21861}{21975}Jej mleko, spożywane z chlebem,|zapobiega gronym chorobom... {21985}{22086}...i podawane jest jedynie chorym. {22455}{22558}Mieso kóz jedzone jest sporadycznie,|jedynie wtedy, gdy {22565}{22658} koza zdechnie na stromych zboczach wzgórz. {22808}{22928}Ludzie w Las Hurdes|zajmujš się głównie pszczelarstwem. {22936}{23041}Większoć uli|nie należy do Hurdanos. Poza tym {23048}{23184}miód wrzosowy jest bardzo gorzki. {23194}{23278}Właciciele uli pochodzš z La Alberca, {23286}{23377}którzy pozwalajš Hurdanos|korzystać z uli jedynie zimš, która {23388}{23491}w tych okolicach jest łagodniejsza|niż w sšsiednich terenach Salamanca. {23614}{23684}Wiosnš ule sš ponownie zabierane do Castilla. {23690}{23807}Często można spotkać|juczne zwierzšta ... {23815}{23887}...przenoszšce ule do Castilla. {23897}{23977}Pewnego dnia, natknęlimy się|na osła przenoszšcego ule, którego {23983}{24068}dwa Hurdanos prowadzili do Salamanca. {24097}{24217}Poniej, kiedy jedlimy,|zostalimy poproszeni o pomoc. {24227}{24337}Osioł, który rozbił jeden z uli, {24346}{24403}został zaatakowany przez pszczoły. {24410}{24500}Próbujšc się bronić... {24509}{24556}...rozbił jeszcze więcej uli. {24561}{24630}Rój pszczół zaatakował osła. {24717}{24813}Godzinę poniej zdechł.|Miesišc przed naszym przyjazdem... {24816}{24906}... 3 mężczyzn i 11 osłów|zginęło w ten sam sposób. {25086}{25206}Najcięższymi miesišcami|w Las Hurdes sš maj i czerwiec. {25216}{25289}Zapasy ziemniaków wyczerpujš się. {25296}{25409}Ludzie zmuszeni sš jeć niedojrzałe winie, {25415}{25492}powodujšce biegunkę. {25535}{25596}Wtedy rozpoczyna się masowy exodus. {25609}{25715}Wszyscy dobrze zbudowani, zdrowi mężczyni... {25724}{25835}...wyruszajš do Castilla lub|Extremadura w poszukiwaniu pracy na roli. {25922}{26045}Spotkalimy kilka 10, 30,|50 osobowych grup mężczyzn, {26054}{26134}majšcych ze sobš jedynie koce. {26147}{26277}Szli pieszo, nie majšc ani pieniędzy ani jedzenia. {26428}{26516}Dołšczylimy do takiej grupy kilka dni póniej. {26524}{26631}Wracali tak jak szli, bez pieniędzy i bez jedzenia. {27116}{27243}Jak Hurdanos przygotowujš ziemię pod uprawę? {27260}{27383}Najpierw wybierajš miejsce|położone blisko nadbrzeża. {27464}{27525}Następnie usuwajš z niego|róże skalne i wrzosy, wykorzystujšc {27534}{27627}prymitywne narzšdzia: motyki i łopaty. {27634}{27723}Sš to jedyne narzędzia jakie posiadajš. {27732}{27831}Nie znajš pługu. {27933}{28003}Kiedy poletko jest już przygotowane... {28016}{28107}...budujš mur z luno ułożonych kamieni, celem {28163}{28233}ochrony przed wiosennymi powodziami. {28317}{28404}Kiedy mur już jest gotowy,|udajš się na wzgórza... {284...
mdarcym