ABELARD-uwazany za jednego z ojcow SCHOLASTYKI-była metodą rozumowania polegającą na ścisłym stosowaniu ustalonej procedury. Składała się z komentowania tekstu, dyskusji i wyciągania wniosków,Podst założenia scholastyki: Dogmaty i prawdy wiary są niepodważalne, można jednak uzasadnić je rozumowo. Metody rozumowego dowodzenia oparte były na dziele Arystotelesa pt. Logika. Była podstawą teologii, czyli nauki o Bogu.
ARYSTOTELES ZE STARGINY-uczen platona, zdawal sobie sprawe ze w fil istnieja 2 nurty reprezentowane przez Demokryta(konc. materialist) i Platona (konc idealist.)-oba kierunki uznal za jednostronne-droga prawdy prowadzila go do syntezy mater. i ideal. àARYSTOTELIZM; swiat sklada się nie tylko z materii ale tez z tego co idealne-konc. dualist.-forma jest w ruchu,jest czyms zmiennym, idealnym,materia jest stala-po prostu istnieje; zwany FILOZ ZLOTEGO SRODKA-uwazal ze istnieje 1 przyczyna, nie majaca swojej przyczyny,ale reszta dokonuje się w lancuchu przycz-skutkowym; wiedza jest ogolna ale byt nie-bada najogolniejsze zasady bytu i pierwsze przeslanki wiedzy; 4 zas wyjasniajace rzeczywistosc:FORMA-ksztalt, postac,to co rozpoznawalne jako istota,pierwiastek czynny, energia,definiuje gatunek,poj doskonalej formy prowadzi do poj formy czystej,ducha i boga;MATERIA-substrat,podloze wszelkich zmian,nieokreslonosc, szczegolo-wosc,potencjalnosc-charakter. się brakiem gotowosci do przyj. formy innej, doskonalszej PRZYCZYNOWOSC-4rodzaje-formalna-forma, wzor wg kt rzecz zostaje wykonana-materialna-istnienie tworzywa-sprawcza-to co wykonuje czynność-celowa-celem jest dobro CELOWOSC-kt okresla mechanizm ruchu; mowil o spol-priorytet należy do klasy sredniozamoznej bo to ona jest zainteresowana utrzymaniem dobrze zorg. panstwa, przeciwstawial się oligarchii i demokrà1 klasyk liberalizmu; czl. to istota polityczna(spoleczna), czlowieczenstwo wynika z faktu przebyw. wśród innych-socjalizacja; EUDEMONIZM-nurt etyczny,szczescie to wartosc nadrzedna,czlowiek osiaga szczescie bedac istota dzielna tzn.korzystanie z rozumnosci-każdy czyn winien być zdominowany namyslem-racjonalizm dzialania”czlowiek jest kowalem wlasnego losu””nie przesadzaj w niczym”, mowi tez o cnotach
AUGUSTYN ŚW. (370-430ne)mysliciel chronologicz z antyku, mentalnie ze sredniow, ur się w Numbii,rodzina patrycjuszy, wszechstronnie wyksztalcony,poznawal swiat we wszystkich aspektach, pozniej tworca ASCETYKI,poczatkowo miał niewiele wspolnego z chrzescijanstwem,zauroczyl się nim, pelen entuzjazmu dla nowej wiary,tworzac zreby syntezy zwanej pozniej AUGUSTYNIZMEM; odwoluje się do Pisma Sw i fil Platona, fil teocentryczna”uwierz abys zrozumial”, droga do prawdziwej madrosci wiedzie przez religie, odrzucal rozum, zycie jest pielgrzymka wiadaca do swiata ponadzmyslowego ze swiata pozornego,przemijajacego, karze odwracac się od swiata zmyslowego ILUMINACJA akt oswiecenia-wazny el wskaz na to kim czl. jest i czy wejdzie na droge prawdy, od Boga zalezy zycie czlowieka,czy będzie ono pelne i udane czy nieszczesliwe i ulomne AKT PREDESCYNACJI-zycie ludzkie okreslone jest z gory przez Boga,ale czl ma poznawac co jest celem zycia na ziemi; istnienie i trwanie swiata jest calkowicie zwiazane ze stworca; ILUMINACJA-wartosc poznania umyslowego, nie zmyslow,a wtedy gdy odnosi się do spraw eschatologicznych nabiera zabarwienia mistycznego;dobro-wszystko co istnieje, gdyz jest dzielem Boga-dobra absolutnego;glowne dobro w rzeczach stworzonych przez Boga-miara,postac,porządek; TEODYCEA-obrona doskonalosci Boga przed zarzutem odpowiedzial. za zlo istniejace w swiecie; zlo jest zepsuciem naturalnej miary,postaci czy porzadku; ANTROPOLOGIA-wyroznione miejsca poza Bogiem zajmuja pojecia czlowieka, duszy i ciala; dusza-byt prosty o swoistej substancji-7stopni rozwoju:1-ozywienie ciala, 2-zycie zmyslowe,3-sztukai wiedza, 4wewnetrzne oczyszczenie i oderwanie od dobr zmyslowich,5-dusza osiaga doskonala czystosc 6-dusza poznaje Najwyzsza Prawde,7-wcodzi w posiadanie Najwyzszego Dobra; trudna droga do swietosci-pokusy plyna glownie ze strony ciala i autor nasz nie chce ich usprawiedliwiac, wszelako nie uwaza, ze cialo z natury jest grzeszne;podzial ludzkosci na: kieruj. się zasadami zycia chrzescijanskiego-boskiego; kieruj. się zasadami zycia ludzkiego; glowna siedziba panstwa bozego jest niebo ale po ziemskim padole porusza się czastka jego czlonkow
ARYSTYP Z CYRENY- Szkola cyrenaikow-tworca,uczen S.-przede wszystkim fil zycia-mowi jak zyc należy, co jest wartoscia zycia ludzkiego-zycie ludzkie powinno być oparte na czerpaniu z niego przyjemnosci,zlem jest cierpienie-chwalil przyjemnosci duchowe, zmyslowe,materialne -przeciwnik Plat-platon zyl idea, arystyp-zlotem i pieniedzmi, poglad Arystypa to HEDONIZM-etyczny-czerpac należy korzysci z zycia; psychol-gdy myslimy ze przyjemnosc jest motywem dzialalnosci czlowieka-CYREANICY utrzymywali ze istnieja 2 strony:przykrosc i przyjemnosc-lagodny ruch wywoluje przyjemnosc, gwaltowny-przykrosc;
BLAISE PASCAL(1623-62) czlow. w centrum jego refleksji, opisywal dramat ludzkiego istnienia,kt ujawnia się w jego wielkosci i nicosci, godnosci i nedzyàzrodlo nieustannego leku,tragizmu, wielkosc czl wyraza się w swiadomosci jego nedzy, rozum okazuje się zawodny-jedyne wyjscie-ZASTAPIENIE PORZADKU ROZUMU PORZ. SERCA, ZAKLAD PASCALA-dot Boga-zysk i strata zakladajac ze Bog jest-jeśli wygrasz-zyskujesz wszystko, jeśli przegrasz-nie tracisz nic;; gl dzielo „Mysli”-analiz syt czl w swiecie, co jest wazne co nie „czlowiek jest trzcina ale trzcina myslaca”
BACON FRANCOIS jeden z wlk utopistow-autor Nowej Atlantydy, studiowal prawo w Cambridge; odkryl 2 skrajne,przeciwstawne sobie modele(przygladajac się sposobom uprawiania wiedzy):-empirycy-podobni do MROWEK-zbieraja tylko i uzywaja-racjonalisci-PAJAKI-sami z siebie snuja watek; postuluje 3-wg niego poprawny sposób na przykl. PSZCZOLY-kt postepuje w sposób posredni: zbiera wprawdzie material, lecz wlasnymi silami go przerabia i ksztaltuje, nie inne jest zadanie filozofii: nie opiera się wylacznie na silach umyslu, nie sklada tez materialu dostarczonego przez historie naturalna i eksperym. mech. w stanie surowym, lecz zmieniwszy i uksztaltowawszy go poprzednio w rozumie
CIESZKOWSKI – fil. czynu, kt wkracza w zycie obejmujac jego wymiar polit. ekonom i socjal. Trychtomiczny podział dziejow: a) przeszlosc (epoka staroz.>sztuki) b)terazniejszosc (chrzescijanstwo >epoka mysli) c)przyszlosc (ma wkrotce nastapic > ep. czynu). a)okres tetyczny b)antytetyczny c)przeciwstawienie 2 poprzednich czynow
COMTE AUGUST – tworca pozytywizmu. fil. pozytywna – ustala prawa i zw. rzadzace zjawisk. >ma dost. racjonalnych przeslanek do reorganizacji spol.; programowo opier. się tylko na faktach kt. poddaje obser. i dosw.; klas. i porownuje fakty. Zamieszanie w umyslach polega na kierowaniu się naraz 3 fil: teologiczna, metafizyczna, pozytywna. Jeśli jedna ma przewage>porządek spol. Dynamika(rozwoj spol, postep, podst. polityki) i statyka(lad spol., uporzadkowanie, instytucje,budowanie harmonii) Prawo 3 stadiow: 3 etapy rozw. ludzk. logiczny albo fikcyjny>jest zbyt prowizoryczne/ metafizyczny albo abstrakcyjny>calkowicie przejsciowy/ pozytywny albo naukowy – jest definitywne.
DEMOKRYT Z ABDERY-podrozowal poznajac filozofie i religie-atomistyczna koncepcja materii(zalozycielem szkoly MATERIALIZMU ATOMISTYCZNEGO był LEUKIPPOS)-koncepcja idealnego spol kierujacego się demokracja, zwolennik HEDONIZMU-czerpanie przyjemnosci z zyciaßfilozofowie przyrody,kierowali uwage ku swiatu zewn.,kolejny już uznal ze fil powinna zwrocic się ku czlowiekowi
EPIKUR Z SAMOS-zyl w trudnych czasach,mowil jak zyc w takim swiecie,jak wyglada zycie madrego czlow-filozofa,autor zawolania”zyj w ukryciu”-tzn z dala od teatru wydarzen politycznych,wojennych-nie sa godne jego czasu, madry czlow tworzy swój wlasny swiat wartosci, był hedonista, 2postawy do osiagniecia szczescia-kierow. się rozumem-czlow wyobraza sobie sytuacje lekowe-po ich analizie okazuje się ze czesta sa pozorne,urojone, Epikur stworzyl liste lekow i bojazni; najwazniejsze-lek przed wieczna kara,potepieniem-wymyslony przez ludzi, to czlowiek uznal ze bogowie będą go karac wiecznym potepieniem za grzechy na ziemi, uwaza ze bogowie nie interesuja się ziemskim padolem, bogowie sa madrzy i nie mogliby skazywac czlow na potepienie -wieczna kara nie miesci się w pojeciu sprawiedniwosci;lek przed smiercia-lek pozorny,smierc nie naklada się na zycie, gdy zyjemy smierci nie ma,gdy jest smierc to nas już nie ma; zycie wartosciowe to takie kt dostarcza najwiecej wartosci,swiat medrca zwany jest autentycznie OGRODEM EPIKURA ATARAKSJA-porzadany stan istnienia czlowieka-Epikur twierdzi ze trzeba dazyc do ataraksji,ukojenia-wyciszenia(rodzaj nirwany), przyjemnosc to stan wewnetrznego ukojenia,spokoju, blogostanu-wazne żeby odkryc piekno swiata; możemy przyjac odp postawe wobec cierpiena, już samo cierpienie można uznac za przyjemne,ma w sobie el pozytywny,medrzec potrafi przyjac odp postawe wobec bolu, CZWORMIAN LECZNICZY EPIKURA:pamietaj,ze bogowie nie sa msciwi,nie ma kary wiecznej; pamietaj ze smierc jest nieuchronna,przyjmij postawe spokoju; pamietaj ze to co jest dobre,jest latwe do uzyskania; pamietaj ze ze zla można latwo zrezygnowac
Patologiczne formy przezwyciężania samotności: a) sadystyczne ; masochistyczne, b) destruktywność, c) konformizm. Istnieje i inna forma, kt. przezwyciężając negatywne konsekwencje, ucieczki od wolności wzbogaca istnienie człowieka. Polega ona na takim ukierunkowaniu działaności i wszelkiej aktywności człowieka, w wyniku której zmierza on do osiągnięcia harmonijnego istnienia osobowego. To postać wolności pozytywnej, wolności „do”
HEGEL – idealizm > światem rządzi duch, kt. trzeba poznac by trafnie objasnic rzeczyw. Duch>absolut>rozwija się – wykazuje dynamikePrawa myslenia sa jednoczesnie prawami rzeczyw. logika myslenia=logika zdarzen > panlogizm. myslowe spekulacje>znajdowanie odp. na pyt. stawiane przez świat obiektywny. regularnosc=triadyczność. Dzieje sa terenem dzial. ducha, kt. podlega koniecznosci > dzieje sa ciagiem zdarzen nieprzypad., koniecznych. Postacie wyjatk. wybijaja się na szarym tle ludzk. masy >w zbudzaja zawisc.
HERAKLIT Z EFEZU-pyt-Jak ten swiat istnieje?-ogien-metafora jak powstal swiat-ogien jest dynamika,procesem „pantha rei”-swiat jest dynamiczny pozbawiony stabilnosci-heraklit był DIALEKTYKIEM; dialektyka-1 heraklitenska-swiat jako dynamika-2-odnosila się do sztuki mowienia, dyskutowania argumentacji, poprzez jezyk poznajemy czlow.
HOBBES TOMASZ- fil. materialism mechanistyczny, istnieją tylko ciała oddziałujące na siebie, punktem wyjścia proc. poznania – zmysły > sensualizm. Panteista –bóg tożsamy z materialist.i mechanist. naturą. Pożądamy to co jest nam znane. pożąd. > dobra unikamy > zła. to co dla nas dobre/dla wrogów złe. Odrzuca arystotel. formule czlow. jako istosty spol. – czlowiekiem rządzą te same prawa co przyrodą > bezwzgledne zaspok. potrzeb > człow. człow. wilkiem. Nie czyn drugiemu tego czego bys nie chcial żeby on czynil tobie. Panstwo > zrodzone z rozsadku zabesp. egoistyczne interesy, dobro czy zlo sadzi panstwo nie bog/ dobro i zlo –absolutna racja okreslajaca porządek natury.
FREUD ZYGMUNT – stworzyl podsawy psychoanalizy w kt. wyrozniamy: warstwe teoretyczna (koncepcje zycia psychicznego czlowieka)> wazna jest tu teza ze poza obszarem świadomego życia psychicznego istnieje bogata sfera podświadomości (świat pragnien, dazen, uczuc, doswiadczen). warstwe praktyczna (metody i techniki psychoterapeutyczne) struktura osobowości – trzy sfery psychiki (kt. oddzielić można jedynie w trakcie teoretycznego nad nimi namysłu): - ID (ONO), najgłębsza, tajemnicza i ukryta. sfera – nieświadome popędy i namiętności, kt. pragną zaspokojenia, - to mieszanina sprzecznych dążeń, częstosiła niszcząca relacje, pomiędzy ludźmi, pole uaktywniających się bolesnych przeżyć, ale i zaspokojania przyjemnych doznań (potrzeby o charakt. erotycznym – popęd libidalny) ego (JA) – obszar świadomych oddziaływań, nakierowane jest to, co racjonalne i realistyczne. Pragnie samopoznania. Działa na rzecz harmonizowania kontaktów człowieka z innymi ludźmi i światem. superego (nad-jaźń) – nadświadomość. Pełni funckjęswojego rodzaju kontrolera, warstwa zawierająca przekazywaną w procesie wychowania tradycję normatywną wraz z jej nakazami i zakazami, wzorce etyczne, kulturowe, społeczne. Poddaje cenzurze i kontroli popędy i namiętności. Efektem dominacji „Superego”, są wyrzuty sumienia i poczucie winy. W ujęciu Freuda osobowość ludzka jawi się jako niezwykle wrażliwa i skomplikowana struktura. Tłumione przez świadomość, kulturę – poędy i niezaspokojne pragnienia, spychane są do sfery nieświadomości, ujawniają się w postaci snów, marzeń, czy błędów językowych. Niemożność zaspokojenia popędów i nerwów, prowadzi do kompleksów, nerwic i psychoz. Przeżycia płciowe są najbardziej pierwotne we wszystkich rodzajach przeżyć. kultura - wytwór sublimacji popędów, tłumienie naturalnej energii drzemiącej w człowieku. Kultura jest swego rodzaju forma przed jego pierwotnymi instynktami i emocjami, zwłaszcza zaś przed potężnym popędem seksualnym. Pierwotnie bowiem występuje impuls egoizmu i agresji, zaś uczucie altruizmu nie ma takiego charakteru i jest efektem procesu socjalizacji. Kultura broni człowieka przed jego naturą, ale również reguluje stosunki między nim, a innymi ludźmi. Kreując kulturę człowiek poskramia swoją naturę. Ta sytuacja staje się źródłem cierpień, frustracjii – skąd człowiek popada w nerwicę i psychozy
JACQUES MARTINIAN – za jego zycia tomizm staje się oficjalna toktryna filozoficzna kosciola katolickiego. Katolik z wyboru. Przyszlosc ludzkosci wiazal z nowym tyem humanizmu, kt nazwal integrlnym i zakladajacym powszechna chrystianizacje swiata, w drodze odzialywanwykluczajacych przemoc. Dziela: Osoba i dobro wspolne/Humanizm integralny. neotomizm> jest realistyczny. Poznanie swiata > poprzez nauki szczegolowe > to otwiera pole do dzialania filozofii > najglebsze kwestie zawieraja się wmetafizyce. M. opowiada się za filozofia zoritntowana religijnie z potreba dialogu.M. zdecydowanie preciwstawial się postepujacej tendencji do ograniczania zakresu i uproszczen filozofii, a zwlaszcza eleminacji metafizyki. M. opowiada się za dalszymi poszukiwaniami dowodow na istnienie boga. Wspolczesny swiat opanowany przez technike i nauke zadubil sens istnienia. ludzie nawini wierza w nieogranizona potege nauki, odwracajac się od mtetafizyki.
KARTEZJUSZ (RENE DESCORTES) racjonalista COGITACJONIZM-cogito ergo sum-to jedyny pewnik,aksjomat,kt jest pkt wyjscia do formulowania kolejnych twierdzen, swiadomosc wlasnego myslenia jest pierwszym i oczywistym faktem na kt można budowac gmach wiedzy pewnej;; metoda-nowy gmach należy rozpoczac od wypracowania niezawodnego,prowadzacego ku prawdzie narzedzia-prawdziwie naukowej metody, dzieki metodzie DEDUKCYJNEJ fil jest w stanie wydobyc i przedst. wiedze w postaci logicznie uporzadkowanego syst;; dowod na istnienie Boga-Bog-substancja nieskonczona,niezalezna,o najwyzszym rozumie i mocy,kt stworzyla czlowieka i wszystko in. co istnieje o ile istnieje(stwierdza ze bog istnieje);DUALIZM istnieje 2 substancje, czl tez sklada się z 2el: duszy (substancji myslacej) ciala-sub rozciaglejßoba naleza do odmiennych porzadkow-fiz i duchow, nie ma miedzy nimi mozliwosci komunikacji i przenikania MECHANICYZM-cialo ludzkie jest rodz skomplik maszyny, caly swiat rzadz się zasadami mechaniki, panuje w nim koniecznosc i powszech. determinizm
LOCKE JOHN – liberazlizm, “list o tolerancji”, przeciwnik racjonalizmu genetycznego > natywizmu, cala wiedza oparta na dośw., z niego się wyprowadza, 2 źródła poznania: obserwacje zwrócone ku zmysłowym rzeczom zewn.; obserwacje zwr. ku wew. czynnosciom duchowym, empiryzm, umysł > tablua rasa. ŁĄCZYŁ empiryzm genetyczny (cała wiedza i zasady pochodza z doswiad. i przyzwyczaj. Z racjonalizmem (doswiadczenie –zrodlo wiedzy, ale jej uzasadnienie musi być pewne – intuicyjno-dedukcyjne). Idea nabiera znaczenia subiektywnego. Idea –to, co stanowi przedmiot postrzegania, myślenia. Cecha przedmiotu –zdolność wytw. w umysle idei: pierwotne(proste odzwierciedl. w umysl >ruch, ksztalt); wtorne(umysl laczy poslugujac się ideami pierwot. cech –smak). Idee zloz.(umysl tworzy z idei prostych). Fil Moralna Locka – zasad. moral. nabyte przed doś., wychow. Cnota jest powszechnie uznana nie dlatego ze jest wrodzona ale ze jest uzyteczna. Dobre to co sprawia przyjemnosc, zle co przykrosc. Szczescie – najw. przyjemnosc. czlowiek –istota obdarzona rozumem Prawem antury jest powszechna wolnosc dysponowania soba i swoim mieniem.
MICHAEL DE MONTAIGNE-od tytulu jego dziela „Proby” - formula pisania zwala eseistyka,kt cecha wyrozniajaca jest osobisty,swobodny ton wypowiedzi na rozne tematy oraz widoczna dbalosc autorow o wysokie walory estetyczne; wyznawal STONOWANY SCEPTYCYZM, glosil potrzebe umiarkowania we wszystkim, tolerancji, prawa do indywidu-alnosci, w dzialaniu powinien przyswiecac nam rozsadek,kt był dla niego najwazniejsza wladza czlowieka, pozwalajacy szczesliwie korzystac z urokow zycia i zapewniajacy spokoj sumienia;; wazne-ZASADA UMIARU-w tym rozkolysanym swiecie rzecza rozumna jest zachowac umiar ”nie badzcie cnotliwi bardziej niż trzeba,ale badzcie cnotliwi w miare”;; cnota-zycie rozumne jest zyciem cnotliwym, narzdziem jej jest umiar;; szczescie-rozumnosc i cnotliwosc nie falszowana zapewniaja czlowiekowi szczescie „uzycie,nie posiadanie,czyni nas szczesliwym”
MOUNIER EMMANUEL odrzucal bezwglednie kapitalizm. Ostrzegal przed wzmacnaijacymi się wspolczesnie tendencjami totalistarystycznymi, jak niewydolnosc systemw wychowaw. Zainteresowanie czzerpal z problematyki czlowieka. Za najwazniejsza wade spoleczenstwauwazal jego zatomizowanie, alienacje. Dialog możliwy tylko wtedy gdy naprzeciw siebie stoja ludzie odpowiednio wewnetrznie uksztaltowani. Personalizm – nie jest systemem – jest filozofia a nie tyko postawa. Osoba nie jest przedmiotem, Jest ona właśnie tym, co w człowieku nie może być traktowane jako przedmiot. Bycie osobą jest czymś w świecie unikatowym. Trzy wyznaczniki personalizacji: niezbędność wysiłku samotworzenia, nawiązanie kontaktu z innymi ludźmi, współuczestnictwo we wspólnocie. Podstawą egzystencji, jest życie w grupie, w zespołach, jesteśmy przecież istotami społecznymi, rozwój cywilizacji przybrał jednak niewłaściwy kierunek – mnoży alienacje, człowiek staje się obcy samemu sobie i innym. Samotność to nasze dzieło. Pełna wspólnota osobowa tworzy sięprawie wyłącznie dla dwóch lub kilku osób: małżeństwo, przyjaźń, mała grupa towarzyszy, wiernych, czy działaczy. Indywidualizm, a personalizm: troską indywidualizmu, jest ześrodkowanie jednostki na sobie samej, troską personalizmu – dążenie do odwrócenia jej od siebie. Osoba istnieje tylko zwracając się ku drugiemu człowiekowi. Postulaty praktyczne: wyjść poza siebie (zwalcz narcyzm, egoistycyzm), rozumieć, przyjąć trud, radość, zadanie drugiego człowieka, dawać, wierność. Nie poddawanie się dobrom materialnym, ale posiadanie ich i skuteczny użytek. Wolny wybór jest niezbędnym składnikiem egzystencji osoby. Wolny jest człowiek, któremu śwuiat stawia pytania i który odpowiada: to jest człowiek odpowiedzialny. Państwo – władza, obywatel. Państwo ma służyc pluralistycznemu społeczeństwu, władza nie może być tyrańska, a w wychowaniu trzeba zarzucić formy tresury. Forma rządzenia
PLATON-uczen S.,to on uczynil S. bohaterem,pisal pieknym jezykiem,wazne idee przedstawial poprzez metafory ”jaskinia platona”-w jaskini sa przykuci ludzie którzy widza tylko cienie swoich sylwetek;swiat jest dualistyczny-istnieje byt pierwotny (twory)niezmienne i doskonale)i ich ziemskie odbicie (czyli to co my widzimy-znieksztalcone cienie);uwazal ze niektorzy wyjatkowi ludzie mogą dotrzec do idealnego swiata-piekna,dobra, doskonalosci-zanurzenie w swiecie zmyslowym= oderwanie od idealnego swiata;koncepcja praegzystencji duszy-zadaniem czlow. Jest w drodze kontemplacji odkrywanie wiedzy jaka posiada dusza-tylko nieliczni potrafia tak gleboko zatopic się w sobie-sa to filozofowie-nie kontentuja się pozorami, osiagaja prawdziwa madrosc;dusza jest tym co boskie w czlow.-jest niematerialna i niesmiertelna;3rodzaje poznania za pomoca duszy:1-zmyslowe-czyli domysl, mniemanie,opinia,kt.przedmiotem sa zjawiska swiat zmyslowy; 2-posrednie-poznanie rozsadkowe,kt przedm sa pojecia posrednie(matematyczne,geometryczne wlasnosci)3-noetyczne-bezposrednie widzenie prawdy,istnienia;Platon wprowadza TELEOLOGIZM-celowosciowa interpretacje powstania i budowy swiata,towarzyszy temu PANPSYCHIZM-poglad ze planety i wszechswiat posiadaja dusze,ponieważ dusza jest zasada zycia, bog stworzyl najpierw dusze a potem cialo; CNOTA dazenie do celu idealnego i partycypacja na poziomie ludzkiej aktywnosci w absolutnym dobru,kt samo w sobie jest zbyt odlegle,by bezposrednio było miara ludzkiej dzialalnosci; 3czesciom duszy odpowiadaja 3 cnoty:-duszy pozadliwej cnota jest umiarkowanie,impulsywnej-mestwo, rozumnej-madroscßharmonie miedzy nimi zapewnia 4 cnota- sprawiedliwosc; spoleczenstwo podzielil na 3 grupy:1-rzadzacy spolecz. (najmadrzejsi-filozofowie-glowa)2-dbajacy o porządek (sluzby dbajace o porządek spol,administracja-sila-tors)3-ludzie pracy(rolnicy,rzemieslnicy-ponizej przepony),nie uwzglednial niewolnikow.„Panstwo”-opisuje idealne panstwo-z gory wszystko okreslone,zycie jest racjonalne i efektywne,nad panstwem czuwa madry prawodawca,prawo jest na samym szczycie,okresla każdy el. zycia, jest przed wszystkim realizacja wartosci moralnych, dobra, od platona zaczyna się IDEALIZM sztuka jest nasladowaniem natury,a powinna być nasladowanie idei,poezja to boski szol bowiem przez poetow przemawiaja bogowie;2drogi interpretacji sztuki: koncepcja naturalistyczna-nasladowanie-kreacjonistyczna-mistyczny proces tworzenia w natchnieniu
OCHOROWICZ – krytyk. Comte’omske prawo rozwoju mysli przez 3 fazy. Wg O. postep mysli ludzkiej dokonuje się w nieustannej walce i scinaniu się przeciwstawnych pradow. Nauka winna ograniczyc się do budowania faktow, zjawisk, procesow, formuowania praw: nauki abstrakcyjne; konkretne (praktyczne, teoretyczne). Podkreslal zw. miedzy zyciem fizjolog. a swiadomoscia i podswiad. Pojecie jazni syntetycznej. Zajmowal się zjawiskiem sugestii, telepatii, mediumizmu. Tworca etologii(opisuje i wyjasnia zjawiska moralne) etoplastii (stosowanie teoretycznie ustanowionych norm do praktyki zycia moralnego). Analizowal poslki char. narodowy tez. Czlow. o przymiotach boga dowiaduje się z katechizmu lub innych dziel religijnych – nie z nauk dosw. ane matematyki. Nauka o bogu należy do wiary – nie do filozofii. Podzial fil: fil materii (fil nauk kosmologicznych i organologicznych) fil ducha (fil n. psychologicznych i socjologicznych). O. nigdy nie mowi nigdy. Fil pozytywna nazywamy sys. praw zjawiskowych, kt. rzadza swiatem i praw zasadniczych kt. kieruja czynami. Pozytywista nazywa kazdego kto w twierdz. staiwanych opiera się na dowocach sprawdzalnych..
PLOTYN-wstydzil się cielesnosci,nie pozwalal się portretowac,czesciowo slepy,zaczal pisac po 50-tce,opiekunczy wobec ludzi;metafizyka emanujacego Absolutu-ABSOLUT jest doskonaloscia dobra piekna prawdy-w ich jednosci, abs to zrodlo wszystkiego co istnieje,co jest piekne i dobre;umysl-swiat idealny-to platonski swiat idei; swiat dusz-swiat psychiczny,obejmujacy dusze swiata,w kt zawarte sa dusze jednostkowe; swiat materialny-cielesny swiat zmyslow, ten swiat nie istnieje,ale staje się wciąż jako odzwierciedlenie swiata umyslu; ETYKA PLOTYNA-czlowiek jest jednoscia duszy i materii,dlatego istnieje w momencie chwiejnym na skali bytu,dusza ludzka laczy się ze swiatem materialnym aby go podniesc,odbywa 2 drogi-w dol i wzwyz-to droga ku zlu bądź ku dobru; zadanie czlowieka-dzwignac się w gore hierarchii bytu i wartosci,nawrocic się,droga wzwyz była droga nauki, sztuki i cnotyßplotyn stal się oredownikiem i patronem astrologii,magii i wszelkich nauk tajemnych, dowodzil ze wszystko we wszechswiecie pozostaje ze soba w zwiazku
ROUSSEAU...
tysior18