Błędy popełniane przez uczniów dyslektycznych w nauce szkolnej.docx

Błędy popełniane przez uczniów dyslektycznych w nauce szkolnej.

„Czasem tak trudno napisać wszystko to, co chciałoby się wyrazić słowami”.

1.       Dekalog dla nauczycieli dzieci dyslektycznych

NIE:

·         Nie traktuj ucznia jak chorego, kalekiego, niezdolnego, złego lub leniwego.

·         Nie karz, nie wyśmiewaj w nadziei, że zmobilizujesz do pracy.

·         Nie łudź się, że „sam z tego wyrośnie”, „weźmie się w garść”, „przysiądzie fałdów” lub, „że ktoś go z tego wyleczy”.

·         Nie spodziewaj się, że kłopoty ucznia pozbawionego specjalistycznej pomocy ograniczą się do czytania i pisania i skończą się w młodszych klasach szkoły podstawowej.

·         Nie ograniczaj uczniowi zajęć pozalekcyjnych, aby miał więcej czasu na naukę, ale i nie     zwalniaj go z systematycznych ćwiczeń i pracy nad sobą.

TAK:

·         Staraj się zrozumieć swojego ucznia, jego potrzeby, możliwości i ograniczenia, aby zapobiec pogłębianiu się jego trudności szkolnych i wystąpieniu wtórnych zaburzeń nerwicowych.

·         Spróbuj, jak najwcześniej, zaobserwować trudności ucznia: na czym polegają i co jest ich przyczyną. Skonsultuj problemy dziecka ze specjalistą (psychologiem, logopedą, pedagogiem, a w razie potrzeby z lekarzem).

·         Aby jak najwcześniej pomóc uczniowi:

ü      bądź w kontakcie z poradnią, wykorzystuj wyniki badań i zalecenia specjalistów zawarte w opinii psychologicznej,

ü      ustal kontakt pomiędzy Tobą, Rodzicami i Dzieckiem, który określa reguły współpracy: dziecko uczyń odpowiedzialnym za pracę nad sobą, rodziców za pomaganie dziecku, a nauczyciela za bycie doradcą,

ü      zaobserwuj podczas codziennych lekcji, co najskuteczniej pomaga dziecku,

ü      bądź w stałym kontakcie z jego nauczycielem – terapeutą i, korzystając z jego wskazań, włączaj w zajęcia dydaktyczne potrzebne dziecku ćwiczenia.

·         Opracuj program indywidualnych wymagań wobec ucznia dostosowany do jego możliwości i wkładu pracy. Oceniaj go na podstawie odpowiedzi ustnych i treści prac pisemnych. Nie każ mu czytać głośno przy całej klasie. Pozwól mu korzystać ze słownika i daj więcej czasu na zadania pisemne. Dyktanda i prace pisemne oceniaj jakościowo (opisowa ocena błędów) pod warunkiem systematycznej pracy, znajomości reguł ortografii i korekty błędów w zeszytach. Nagradzaj za wysiłek i pracę, a nie za jej efekty.

·         Bądź życzliwym, cierpliwym przewodnikiem ucznia w jego problemach.

   Oprac. Prof. Marta Bogdanowicz

2.       W systemie szkolnym funkcjonuje pewna grupa uczniów, którzy powinni być inaczej traktowani niż ich koledzy. Do tej grupy zalicza się uczniów z dysleksją. Zdaniem profesor Marty Bogdanowicz od 10 do 15% populacji uczniów przeżywa trudności w nauce czytania i pisania mające podłoże dyslektyczne. Dysleksja 5 razy częściej dotyka chłopców niż dziewczęta.

Dysleksja rozwojowa to specyficzne trudności w uczenia się m. in. pisania, czytania, liczenia. Wynikają one z pewnych zakłóceń w rozwoju czynności mowy, spostrzegania, pamięci (słuchowej i wzrokowej), sprawności manualnej, koncentracji, orientacji przestrzennej i lateralizacji.

Dysleksja rozwojowa nie jest wynikiem wolniejszego rozwoju umysłowego. Dzieci dyslektyczne często osiągają bardzo dobre wyniki w testach na inteligencję, a w odpowiedziach ustnych są czasami lepsze od dzieci bez dysleksji.

Około 11 % dyslektyków ma wybitne osiągnięcia w matematyce.

3.       Aby zmniejszyć lub zlikwidować ryzyko dysleksji należy objąć opieką terapeutyczną już dzieci w wieku przedszkolnym.

a)      Wiek przedszkolny (3-5lat)

·         opóźniony rozwój mowy,

·         słabe umiejętności językowe: trudności z wypowiadaniem złożonych wyrazów, zapamiętywanie nazw;

·         opóźniony rozwój ruchowy;

·         mała sprawność ruchowa i koordynacja ruchów podczas czynności samoobsługowych, rysowaniu czy zabaw ruchowych.

b)      Grupa „O” (6-7lat)

·         wadliwa wymowa, błędy gramatyczne;

·         trudności z zapamiętywaniem wiersza czy piosenki;

·         trudności z różnicowaniem głosek podobnych oraz z wydzielaniem sylab i głosek z wyrazów i ich syntezą;

·         niechęć do rysowania, trudności z odtwarzaniem wzorów graficznych i szlaczków;

·         niechęć do układanek;

·         oburęczność, mylenie prawej i lewej ręki, trudności z używaniem określeń prawo-lewo, nad-pod itp.;

·         trudności w nauce czytania.

c)      Wiek szkolny (powyżej 7 roku życia)

·         trudności z zapamiętywaniem szeregu nazw (dni tygodnia, miesiąca), z zapamiętywaniem tabliczki mnożenia, dat oraz błędne zapisywanie liczb wielocyfrowych;

·         mylenie liter podobnych pod względem kształtu (p-b-d-g; l-t-ł; m-n;w-u);

·         mylenie liter odpowiadającym głoskom podobnym fonetycznie (d-t; s-z; w-f);

·         trudności ze zmiękczeniami;

·         opuszczanie, dodawanie, przestawianie liter;

·         trudności z opanowaniem poprawnej pisowni (w tym błędy ortograficzne);

·         brzydkie pismo, niezdarny rysunek;

·         trudności w automatyzacji czytania (czytanie nierytmiczne) oraz trudności w rozumieniu czytanego tekstu.

4.       Specjaliści wyróżniają różne formy dysleksji rozwojowej:

a)      dysleksja - trudności w czytaniu,

b)      dysortografia - trudności w opanowaniu poprawnej pisowni (w tym robienie błędów ortograficznych),

c)      dysgrafia – trudności w opanowaniu czytelnego pisania,

d)      dyskalkulia – trudności w uczeniu się matematyki.

U jednej osoby mogą występować wszystkie lub kilka form dysleksji rozwojowej.

5.       Dysleksja czyli zaburzenia czytania

a)      Symptomy dysleksji:

·         trudności  w odkodowywaniu sensu słów i symboli,

·         brak zróżnicowania głosek zbliżonych fonetycznie,

·         problem ze zróżnicowaniem wyrazów podobnie brzmiących,

·         nieprawidłowe przetwarzanie informacji językowej,

·         niezrozumienie przeczytanej treści, dłuższej wypowiedzi, szeregu informacji, serii poleceń,

·         czytanie bez modulacji głosu w wolnym tempie, z zastosowaniem intonacji zdania oznajmującego,

·         pomijanie przy czytaniu fragmentów tekstu lub ponowne czytanie tego samego fragmentu,

·         trudności w uczeniu się pamięciowym,

·         trudności w wyszczególnieniu dźwięków, rozpoznawaniu rymujących się sylab i doborze właściwych słów,

·         gubienie lub dodawanie liter, zmiana ich kolejności podczas czytania,

·         nieprawidłowe łączenie lub rozdzielanie wyrazów,

·         problemy z wymową bardziej złożonych i dłuższych wyrazów,

·         duże trudności z zapamiętaniem słówek i struktur gramatycznych.

b)      Symptomy dysortografii:

·         przestawianie liter lub sylab w wyrazie,

·         mylenie liter, które w języku polskim i obcym mają ten sam lub podobny obraz graficzny ale inne brzmienie (np. polskie i niemieckie spółgłoski „s”, „z”),

·         problem z pisaniem w języku niemieckim przegłosów, dyftongów, rozróżnianiem długich i krótkich samogłosek, zapisem głosek: „sch”, „tz”, „tsch”, „ck”, „sp”, „pf”, „st”, „qu”,

·         pomijanie w języku niemieckim niemego „h”,

·         pisanie liter zwierciadlanych, pisanie wyrazu od strony prawej do lewej: pismo lustrzane,

·         występowanie wyrazów bezsensownych w wyniku pojawiania się w jednym wyrazie kilku błędów,

·         mylenie wielkich i małych liter,

·         opuszczanie znaków diakrytycznych,

·         brak poczucia błędu.

c)      Symptomy dysgrafii:

·         nieprawidłowo zagospodarowana przestrzeń w zeszycie, trudności ze zmieszczeniem się w liniaturze zeszytu,

·         trudności z kreśleniem kształtu liter - litery mają różne wymiary, są nieproporcjonalne, drżące, nachylone w różnym kierunku,

·         pismo jest mało czytelne,

·         nieestetyczny zeszyt (podziurawione kartki, zamazany tekst),

·         wolne tempo pisania, problem z ukończeniem zadania w wyznaczonym czasie,

·         łączenie dwóch liter w jedną,

·         pojawienie się dodatkowych elementów w literze, wyrazie,

·         brak łączenia liter ze sobą lub wadliwe ich łączenie.

6.       Błędy popełniane przez uczniów dyslektycznych w nauce szkolnej.

a)      W czytaniu:

·         Pomijanie wyrazów lub ich dodawani, zniekształcenie wyrazów i odczytywanie innych, podobnych w skutek domyślania się całego wyrazu na podstawie przeczytanych pierwszych głosek.

·         Gubienie się w tekście, pomijanie linii, lub odczytywanie jej powtórne.

·         Niepewność czytania krótkich wyrazów takich jak od - do.

·         Trudność dzielenia dłuższych wyrazów na sylaby i syntetyzowanie sylab na wyrazy we właściwym porządku.

·         Pomijanie interpunkcji.

·         Przestawianie liter w wyrazie.

·         Niewłaściwe łączenia liter.

·         Trudność ze zrozumieniem sensu czytanego tekstu, przy nadmiernym skupieniu się na stronie technicznej czytania.

·         Trudności w rozumieniu treści zawierającej pojęcia dotyczące stosunków przestrzenno-czasowych oraz struktur gramatyczno-logicznych.

·         Trudności w orientacji na mapie i planach.

·         Zaburzona orientacja w stronach świata ( wzrokowe ujmowanie stosunków przestrzennych na mapie).

·         Mylenie pojęć, które są przyswajane werbalnie.

·         Trudności w rozumieniu zadań z zakresu geometrii.

b)      W pisaniu:

·         Słaby poziom pracy pisemnej w porównaniu z odpowiedziami ustnymi.

·         Niski poziom graficzny i estetyczny prac pisemnych.

·         Utrzymywanie się trudności z różnicowaniem liter: p-b, p-g, u-n, m-w.

·         Niewłaściwy dobór liter do głosek podobnych fonetycznie w wyniku ich niewłaściwego różnicowania: t-d, p-b, m-n.

·         Mylenie nazw liter głosek.

·         Niewłaściwe stosowanie małych i dużych liter.

·...