ekonomia.doc

Ekonomia – nauka badająca w jaki sposób społeczeństwo gospodarujące decyduje o tym:

a)      dla kogo się wytwarza

b)     co się wytwarza

c)      w jaki sposób (tech. zaawans.)

Mikroekonomia jest dziedziną ekonomii zajmującą się badaniem zachowania indywidualnych konsumentów, przedsiębiorstw i rynków.W badaniach mikroekonomicznych gospodarkę danego kraju bądź regionu traktuje się jako zbiór podmiotów, nie zaś jako jeden organizm (jak w makroekonomii). W silnym obecnie nurcie ekonomii neoklasycznej spotykamy prawie wyłącznie matematyczne (statystyczne, analityczne) modele zachowań zbiorów podmiotów, np. konsumentów, przedsiębiorstw, instytucji publicznych itd.

Makroekonomia - dziedzina ekonomii posługująca się wielkościami agregatowymi (zbiorczymi, dotyczącymi całej gospodarki) do badania prawidłowości występujących w gospodarce jako całości.Przedmiotem zainteresowania makroekonomii jest przede wszystkim tworzenie i podział dochodu narodowego a także zagadnienia związane między innymi z inflacją, bezrobociem, inwestycjami, bilansem płatniczym i handlowym, z uwzględnieniem polityki pieniężnej banku centralnego oraz polityki gospodarczej i fiskalnej państwa.

Zasoby dzielimy na: materialne, kapitałowe i ludzkie

Alokacja zasobów – rozmieszczanie zasobów tam gdzie mogą dać największy dochód

Dobro – rzecz materialna przedstawiająca wartość z punktu widzenia użytkownika

Krzywa możliwości produkcyjnych – przedstawia – przy każdej wielkości produkcji jednego dobra- maksymalna możliwą produkcje drugie dobra.

Kosztem alternatywnym danego dobra jest ilość innego dobra, z której trzeba zrezygnować, aby możliwe stało się wytworzenie dodatkowej jednostki tego pierwszego dobra

Rynek – jest zwięzłą nazwą procesu prowadzącego do tego, ze decyzje gospodarstw domowych  dotyczące konsumpcji alternatywnych dóbr, decyzje przedsiębiorstw o tym co i jak wytwarzać oraz decyzje pracowników dotyczące jak wiele i dal kogo pracować, zostają wzajemnie uzgodnione dzieki odpowiednim dostosowaniem cen.

Czynniki produkcji to trzy rzeczy niezbędne do wytwarzania dóbr:

·         ziemia oraz naturalne surowce posiadane przez ludzi. Ceną ziemi jest czynsz.

·         praca to wysiłek ludzki włożony w wytworzenie danego dobra, ceną pracy jest płaca,

·         kapitał to dobra wytworzone uprzednio przez ludzi używane do produkcji inny dóbr. Są to budynki, narzędzia i maszyny. Ceną kapitału jest zysk.

Pojęcie czynników produkcji wywodzi się od dzieła “Bogactwo narodów”  (1776 przez ). Dalej było ono rozwijane przez David Ricardo oraz John Stuart Mill i stało się podstawą ekonomii politycznej.

W klasycznej ekonomii kapitałem były narzędzia i maszyny. Współcześnie określa się to jako kapitał fizyczny. Nie mniej ważny jest kapitał ludzki oznaczający zwykle wiedzę i umiejętności siły roboczej.

Rzadkość - jedno z podstawowych pojęć ekonomii, określające ograniczoną ilość zasobów w stosunku do nieograniczonych potrzeb.

Rozbieżność pomiędzy ograniczonymi zasobami a nieograniczonymi potrzebami powoduje, że nie wszystkie potrzeby będą mogły być zaspokojone. Tym samym rzadkość zmusza do racjonalnego gospodarowania dostępnymi zasobami, celem zaspokojenia konkurencyjnych potrzeb. Pojęcie rzadkości stanowi kryterium podziału na dobra rzadkie i dobra wolne. W tym sensie dobra wolne to takie dobra, które występują w nieograniczonych ilościach. Takie dobra jak powietrze lub woda były uważane za dobra wolne, obecnie dominuje pogląd, że wszystkie dobra są rzadkie.

Cena minimalna to cena urzędowa, poniżej której nie wolno sprzedawać danego towaru. Ustalenie ceny minimalnej następuje na wniosek producentów; jest ona zawsze wyższa od ceny równowagi. Wprowadzenie ceny minimalnej wymaga równoczesnego przeciwdziałania zmniejszeniu popytu na rynku.

Wzór na cenę mininalną to s=c+(f/v), gdzie

s - minimalna cena jednostkowa

c - jednostkowy koszt sprzedaży

v - produkcja

f - jednostkowe koszty stałe dla całej produkcji

Szczególnym przykładem ceny minimalnej jest płaca minimalna (płaca- cena pracy), w tym wypadku oprócz równoważenia rynku znacznie ważniejszymi czynnikami wpływającymi na jej wysokość są kwestie socjalne, ochrona przed potencjalnym wyzyskiem pracodawców, siła przetargowa związków zawodowych, zrzeszeń pracodawców.

Cena równowagi jest to cena dobra lub usługi, która równoważy popyt i podaż. Przy danej cenie, ilość oferowanych dóbr lub usług jest równa ilości dóbr lub usług, które konsumenci są w stanie nabyć.

Cena maksymalna to cena urzędowa, powyżej której nie mogą być zawierane transakcje.

Skutkiem wprowadzenia ceny maksymalnej może być niedobór rynkowy. Cena maksymalna jest na ogół niższa od ceny równowagi rynkowej.Wprowadzana jest tylko w nielicznych przypadkach, gdy wymaga tego ważny interes społeczny (np. ceny mieszkań komunalnych dla najbiedniejszych rodzin). Cena maksymalna chroni zawsze interes konsumenta.

Popyt to poparta odpowiednimi zasobami chęć klienta do nabycia dóbr i usług w danym momencie i miejscu. Popyt zależy przede wszystkim od ceny towaru, tę zależność przedstawia krzywa popytu.

Popyt to wielkość zapotrzebowania zgłoszonego przez konsumentów przy danej cenie w danym okresie.

Popyt efektywny – chęć nabycia towaru poparta jest posiadaniem odpowiedniego ekwiwalentu.

Popyt potencjalny – oznacza pragnienie nabycia określonego dobra nie poparte możliwościami dochodowymi.

W przypadku poprawy sytuacji dochodowej nabywcy popyt potencjalny może się przekształcić w popyt efektywny.

Prawo popytu - Wraz ze wzrostem ceny danego dobra, przy ceteris paribus, zmniejszy się zapotrzebowanie na dobro a wraz ze spadkiem ceny, przy ceteris paribus, zapotrzebowanie się zwiększy.

Czynniki kształtujące wielkość popytu

·         cena towaru

o        ceny substytutów

o        ceny towarów komplementarnych

o        przewidywania co do kształtowania się cen w przyszłości

o        antycypacja popytu, czyli wyprzedzanie faktycznego popytu (np. wykupywanie towaru przed zapowiedzianą podwyżką, tak jak to miało miejsce w Polsce przed 1 maja 2004)

·         moda

·         reklama

·         promocja

·         jakość

·         pogoda

·         sezon

·         dochód jaki mamy i zdolność kredytowa

·         tradycja

·         religia

·         warunki geograficzne i demograficzne

Podaż to ilość danego towaru, którą sprzedający zaoferują do sprzedaży w danym momencie i miejscu w zależności od poziomu cen. Podaż zależy przede wszystkim od ceny towaru, tę zależność przedstawia krzywa podaży.

Prawo podaży głosi, że przy niezmienności innych warunków rynkowych podaż danego towaru się zwiększa, jeśli wzrasta jego cena, natomiast obniżaniu się ceny towarzyszy spadek wielkości podaży. Poziom podaży, tak jak poziom popytu nie zależy wyłącznie od ceny towaru.

Czynniki kształtujące wielkość podaży

·         wielkość produkcji

·         cena danego dobra, czyli ilość pieniędzy jaką producent otrzymuje ze sprzedaży każdej jednostki tego dobra

·         ceny czynników produkcji, czyli płace, opłaty za energię, czynsz, ceny urządzeń i surowców, procenty od zaciągniętych kredytów – czyli poziom kosztów produkcji

·         technologia czyli postęp techniczny

·         ceny dóbr substytucyjnych (zamienników) i komplementarnych (uzupełniających)

·         liczba producentów na danym rynku

·         cele przedsiębiorstwa

·         oczekiwania dotyczące zmian cen

·         eksport oraz import

·         wielkość rezerw

·         czynniki przypadkowe, np. pogoda

·         czas, jakim dysponują producenci

·         interwencyjna polityka państwa, dotacje, subwencje, warunki prawne

·         elastyczność podaży!

Elastyczność popytu i podaży

ceny wywoła względnie małą zmianę popytu, to mówimy że popyt jest nieelastyczny.się do sposobu, w jaki wielkość popytu reaguje na zmiany cen: – jeżeli mała Elastyczność popytu odnosi zmiana cen wywoła względnie dużą zmianę popytu, to mówimy że popyt jest elastyczny; jeżeli mała zmiana

Popyt na dobro lub usługę jest elastyczny, gdy istnieje wiele bliskich substytutów w tym samym przedziale cenowym; popyt na rzeczy uważane przez ludzi za dobra niezbędne będzie wykazywał tendencję do bycia nieelastycznym.

Podaż dobra lub usługi jest elastyczna, gdy ilość oferowanych do sprzedaży dóbr lub usług może być łatwo i szybko zmieniona. Jest to prawdą w odniesieniu do wielu dóbr przemysłowych. Podaż dobra lub usługi jest nieelastyczna, gdy nie może być ona łatwo i szybko zmieniona. Jest to prawda w przypadku podaży pracy na stanowisku wymagającym długiego czasu kształcenia. Zobacz też: krzywa podaży, popyt, podaż zagregowana, popyt zagregowany.

Konglomerat - w ekonomii, łączenie w sensie własnościowym przedsiębiorstw z różnych gałęzi gospodarki z istniejącym już monopolem. Celem konglemeratu jest zróżnicowanie monopolu, penetracja rynku oraz minimalizacja strat. Służy to do minimalizowania ryzyka.

Holding to forma kumulacji kapitału. Polega na kontrolowaniu akcji określonych branż produkcji w celu jej kontrolowania Holdingi mają na celu nie produkcję, lecz jej kontrolę.Polskie holdingi: Grupa BOT SA, Katowicki Holding Węglowy SA, Kulczyk Holding SA

Kartel to umowa państw posiadających decydujący wpływ w tej samej lub podobnej branży, mająca na celu kontrolę nad rynkiem i jego regulację (cena, podaż, popyt). Nie jest to oddzielna instytucja. Państwa pozostające poza kartelem nazywane są outsiderami. Są one niszczone przez kartele drogą konkurencji, jeśli staną na drodze ich interesów (OPEC oraz kryzysy naftowe w latach '70). Zazwyczaj są bardzo trwałe.

T...