ochr.prawa do poszanowania prywatności.pdf

komentarz kancelarii

www.czeszejko.pl

Ochrona prawa do prywatnoœci

W jednym ze swoich ostatnich orzeczeñ tj. w

postanowieniu z dnia 26 kwietnia 2007 roku ( I KZP

6/07) S¹d Najwy¿szy poruszy³ kwestiê

wykorzystywania dla potrzeb postêpowania

karnego nielegalnie utrwalonych, za pomoc¹

urz¹dzeñ rejestruj¹cych dŸwiêk, prywatnych

rozmów.

Uwa¿na analiza wskazanego postanowienia

pozwala zauwa¿yæ, ¿e rozpatrywane przez S¹d

Najwy¿szy zagadnienie dotyczy nie tylko

postêpowania karnego, lecz obejmuje ca³okszta³t

dzia³alnoœci organów w³adzy publicznej oraz

podmiotów prywatnych. WypowiedŸ S¹du

Najwy¿szego sk³ania nieuchronnie do refleksji nad

ogó³em powo³anych do ¿ycia w

naszym porz¹dku prawnym

instytucji s³u¿¹cych ochronie

jednostki przed zewnêtrzn¹ i

nadmiern¹ ingerencj¹ w sferê

najœciœlej rozumianej

prywatnoœci.

Podstaw¹ wskazanej wy¿ej

ochrony prawnej jest treœæ art. 49

Konstytucji RP statuuj¹cy, ¿e

„Zapewnia siê wolnoœæ i ochronê

tajemnicy komunikowania siê. Ich

ograniczenie mo¿e nast¹piæ

jedynie w przypadkach

okreœlonych w ustawie i w sposób

w niej okreœlony.” Szczególne

przypadki w rozumieniu

cytowanego przepisu wskazuje z

pewnoœci¹ ustawa o Policji,

okreœlaj¹ca podstawowe zasady

przeprowadzania kontroli

operacyjnej w toku postêpowania

przygoto-wawczego. Zasada

bezpoœredniego stosowania

przepisów ustawy zasadniczej

stwarza ewentualn¹ mo¿liwoœæ

powo³ywania siê na wy¿ej

cytowany art. 49 Konstytucji RP

przez podmioty, których wolnoœæ

tajemnicy komunikowania siê zosta³a naruszona

bez ¿adnych prawnych podstaw. Ponadto nie nale¿y

zapominaæ, ¿e prawo do prywatnoœci, oraz ujêta

expressis verbis w art. 23 k.c. tajemnica

korespondencji nale¿¹ do dóbr osobistych i zwi¹zku

z tym ich naruszenie, czy te¿ samo zagro¿eniemo¿e

skutkowaæ odpowiedzialnoœci¹ cywilnoprawn¹.

Nielegalny pods³uch mo¿e spowodowaæ wreszcie

odpowiedzialnoœæ karn¹ na podstawie art. 267 k.k.,

który stanowi, ¿e „§ 1. Kto bez uprawnienia

uzyskuje informacjê dla niego nie przeznaczon¹,

otwieraj¹c pismo, pod³¹czaj¹c siê do przewodu

s³u¿¹cego do przekazywania informacji lub

prze³amuj¹c elektroniczne, magnetyczne albo inne

szczególne zabezpieczenie, podlega grzywnie,

karze ograniczenia wolnoœci albo pozbawienia

wolnoœci do 2 lat.(…) § 2 Tej samej karze podlega,

kto w celu uzyskania informacji, do której nie jest

uprawniony, zak³ada lub pos³uguje siê urz¹dzeniem

pods³uchowym, wizualnym albo innym

urz¹dzeniem specjalnym.”

Zgodnie z doktryn¹,

„o ile przestêpstwo okreœlone w

art. 267 § 1 ma charakter

materialny (uzyskanie informacji

lub jej noœnika), o tyle inny jest

charakter przestêpstwa

okreœlonego w art. 267 § 2. Jego

znamiona wyczerpuj¹ bowiem

zak³adanie lub pos³ugiwanie siê

urz¹dzeniem pods³uchowym,

wizualnym lub innym

urz¹dzeniem specjalnym w celu

nieuprawnionego uzyskania

informacji (do pos³ugiwania siê

takimi œrodkami uprawnione s¹

jedynie organy pañstwowe na

podstawie odpowiednich

przepisów).” Wskazany wystêpek

jest œcigany w trybie

prywatnoskargowym.

Warto podkreœliæ, ¿e ochrona

prywatnoœci znajduje swój wyraz

w wielu aktach prawnych o

zasiêgu miêdzynarodowym, jak

Konwencja o Ochronie Praw

Cz³owieka i Podstawowych

Wolnoœci, czy te¿ Karta Praw

Podstawowych Unii Europejskiej.

Zgodnie z art. 8 Konwencji o Ochronie Praw

Cz³owieka i Podstawowych Wolnoœci dotycz¹cym

prawa do poszanowania ¿ycia prywatnego i

rodzinnego: „Ka¿dy ma prawo do poszanowania

swojego ¿ycia prywatnegoi rodzinnego, swojego

mieszkania i swojej korespondencji.

Kancelaria:

ul. Grójecka 22/24 lok. 29, 02-301Warszawa;

tel. +48 22 406 55 00, faks +48 22 406 33 00;

www.czeszejko.pl;

biuro@czeszejko.pl

komentarz kancelarii

www.czeszejko.pl

Niedopuszczalna jest ingerencja w³adzy publicznej

w korzystanie z tego prawa, z wyj¹tkiem

przypadków przewidzianych przez ustawê i

koniecznych w demokratycznym spo³eczeñstwie z

uwagi na bezpieczeñstwo pañstwowe,

bezpieczeñstwo publiczne lub dobrobyt

gospodarczy kraju, ochronê porz¹dku i

zapobieganie przestêpstwom, ochronê zdrowia i

moralnoœci lub ochronê praw i wolnoœci osób”

Europejski Trybuna³ Praw Cz³owieka w Strasburgu

stwierdzi³ wielokrotnie naruszenia Konwencji w

wy¿ej wskazanym zakresie w licznych wyrokach. W

sprawie Craxi v. Italy (wyrok z dnia 17 lipca 2003

roku; nr 25337/94) Trybuna³ orzek³ na korzyœæ

skar¿¹cego, którego prawo do prywatnoœci zosta³o

pogwa³cone poprzez opublikowanie w prasie

fragmentów prywatnych rozmów nagranych przez

policjê w trakcie prowadzonego œledztwa. Trybuna³

zauwa¿y³, ¿e opublikowanie takich materia³ów nie

mo¿e zostaæ usprawiedliwione wymaganiami

interesu spo³ecznego i st¹d te¿ stwierdzi³

naruszenie art. 8 Konwencji. W innej sprawie M.M.

v. Netherlands (wyrok z dnia 8 kwietnia 2003 roku;

nr 39339/98) Trybuna³ orzeka³ co do naruszenia

Konwencji w sytuacji, w której prywatne rozmowy

skar¿¹cego by³y nagrywane przez inny podmiot

prywatny za namow¹ i przy technicznym wsparciu

policji w celu ich póŸniejszego wykorzystania w

przysz³ym postêpowaniu s¹dowym, co równie¿

poskutkowa³o naruszeniem wskazanego art. 8

Konwencji. Z kolei w sprawie Kruslin v. France

zakoñczonej wyrokiem z dnia 24 kwietnia 1990 roku

(nr 11801/85) Trybuna³ dopatrzy³ siê naruszenia

art. 8 Konwencji w stosunku do skar¿¹cego

przedmiotowej sprawie pods³uch by³ prowadzony

zgodnie z prawem jedynie w stosunku do rozmówcy

skar¿¹cego, nie zaœ w stosunku do samego

skar¿¹cego. Dotychczasowe orzecznictwo

Europejskiego Trybuna³u Sprawiedliwoœci, zawiera

niezwykle szerok¹ interpretacjê prawa jednostek

do prywatnoœci i do tajemnicy korespondencji:

„¯ycie prywatne jest szerokim pojêciem nie

pozwalaj¹cym na precyzyjne zdefiniowanie. Art. 8

chroni tak¿e prawo do to¿samoœci i osobistego

rozwoju, prawo do stworzenia i budowania wiêzi z

innymi ludŸmi i œwiatem zewnêtrznym. Mo¿e

dotyczyæ dzia³añ o zawodowym lub biznesowym

charakterze. Jest to wiêc sfera interakcji pomiêdzy

jednostk¹ a innymi ludŸmi, nawet w kontekœcie

publicznym.”

Natomiast art. 7 Karty Praw Podstawowych Unii

Europejskiej zatytu³owany „ Poszanowanie ¿ycia

prywatnego i rodzinnego” (inkorporowanej do

przysz³ego Traktatu Konstytucyjnego,

oczekuj¹cego na ratyfikacjê ze strony pañstw

cz³onkowskich) stanowi, ¿e „Ka¿dy ma prawo do

poszanowania ¿ycia prywatnego i rodzinnego,

domu i komunikowania siê.”

Czy wy¿ej wskazana ochrona prawna mo¿e byæ

uznana za wystarczaj¹c¹? S¹dy niejednokrotnie

orzeka³y na podstawie bezprawnie dokonanych

przez osoby nieupowa¿nione nagrañ, nawet po

uprzednim ustaleniu bezprawnoœci takich

dowodów, a dowody takie jak¿e czêsto znajduj¹ siê

w obrocie publicznym.

Czy nale¿y postulowaæ de lege ferenda, aby

przedmiotowe zosta³y uregulowane w bardziej

spójny i jednoznaczny sposób, a nadto aby przyjête

przez Polskê zobowi¹zania wynikaj¹ce z

ratyfikowanych umów miêdzynarodowych by³y

rzeczywiœcie respektowane?

Joanna Lesiewska

Warszawa, maj 2007

Kancelaria:

ul. Grójecka 22/24 lok. 29, 02-301Warszawa;

tel. +48 22 406 55 00, faks +48 22 406 33 00;

www.czeszejko.pl;

biuro@czeszejko.pl

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: