SOCJOLOGIA
1. Co to jest socjologia ?
Socjologia to nauka badająca w systematyczny sposób funkcjonowanie i zmianę społeczeństwa. Socjologowie badają społeczne reguły, procesy i struktury, które łączą i dzielą ludzi, tworzą lub są przejawem więzi między ludźmi, a także proces ich zmian. Socjologowie badają zarówno jednostki, jak i relacje między ludźmi (np. podziały społeczne), grupy społeczne, instytucje czy całe społeczeństwa. Narodziny socjologii wiążą się z zachodzącymi w XIX wieku gwałtownymi zmianami społecznymi, stąd wielu teoretyków uważa, że głównym przedmiotem badań socjologii jest nowoczesność i społeczeństwo przemysłowe.
2. Podaj Definicję KULTURY FIZYCZNEJ.
To względnie zintegrowany i utrwalony system zachowań w dziedzinie dbałości o rozwój fizyczny, sprawność ruchową, zdrowie, urodę, cielesną doskonałość i ekspresje człowieka, przebiegający wg przyjętych w danej zbiorowości wzorów.
Wyodrębniamy 4 podstawowe ujęcia kultury fizycznej:
A. Kultura fizyczna – to całokształt materialnego środowiska kształtowanego przez człowieka zgodnie z jego potrzebami możliwościami i wartościami.
B. Kultura fizyczna – to system wartości, działań oraz ich efektów w dziedzinie cielesnej aktywności człowieka określonych zewnętrznymi warunkami i stymulowanych społecznymi potrzebami.
C. Kultura fizyczna – to całokształt form aktywności ruchowej człowieka podejmowanych świadomie i celowo dla pomnożenia zdrowia, rozwoju i sprawności fizycznej.
D. Kultura fizyczna – rozumiana jako synonim sportu.
3. Scharakteryzuj którąś z orientacji teoretyczno metodologicznych w Socjologii K.F.
Orientacja systemowo – funkcjonalna: ujmuje społeczeństwo jako system, tj. wyodrębnioną ze społecznego otoczenia całość względnie autonomicznych elementów wzajemnie ze sobą powiązanych. Kultura fizyczna rozpatrywana z tej perspektywy jest ujmowana zazwyczaj jako subsystem kultury globalnej, na który składają się: ideologie, wartości wzory, normy, instytucje i zachowania regulujące aktywność ruchową człowieka.
Orientacja etnometodologiczna – z tej perspektywy poznawczej kultura fizyczna jako zróżnicowana całość rozwija się na gruncie tradycji oraz współczesnych doświadczeń etnicznych i narodowych. Jest ona zatem pojmowana i odczuwana wielorako oraz posiada odrębne znaczenie i funkcje w zależności od „korzeni”, z jakich wyrasta. Przyczynia się do budowania poczucia tożsamości i autonomii.
Symboliczny interakcjonizm – traktuje społeczeństwo jako zbiorowość złożoną z aktywnych jednostek, refleksyjnie i twórczo odnoszących się do środowiska społecznego, w którym działają.
Teoria konfliktu – taktująca społeczeństwo w kategoriach antynomii, która wynika ze sprzecznych interesów, celów i dążeń poszczególnych jednostek i grup społecznych.
Orientacja dialektyczna – zakłada, że rzeczywistość społeczna pozostaje całością wzajemnie powiązanych elementów. Społeczeństwo pozostające strumieniem zdarzeń winno być rozpatrywane w kategoriach dynamicznych i historycznych. Skuteczność działań jednostek zależy przede wszystkim od warunków strukturalnych o charakterze obiektywnym.
Orientacja pozytywistyczna – zmierza do uzasadnienia możliwości budowania socjologii na wzór nauk przyrodniczych. Społeczeństwo kształtuje się tu jako wyraz ewolucji gatunku homo, które należy rozpatrywać w związku ze środowiskiem przyrodniczym.
4. Opisz obszary zainteresowań socjologii K.F.
Wychowanie oraz socjalizacja przez i do kultury fizycznej - jest domeną przede wszystkim aktywności dzieci i młodzieży podlegającej intensywnym procesom socjalizacji i wychowania. Chodzi tu o stopień uświadomienia i internalizacji wartości wpisanych w interesującą nas dziedzinę, o efekty wdrożeń do ról społecznych, jakie oferuje ona swoim uczestnikom, o rodzaje i specyfikę więzi, jakie aktywność ta buduje..
Społeczne aspekty organizacji i kultury fizycznej – dotyczą mikrosystemów organizacyjnych różnych dziedzin a przede wszystkim sportu. Drugi dotyczy form makrostrukturalnych w zakresie globalnym, kontynentalnym bądź krajowym i uwidacznia wpływ, jaki na owe struktury wywierają czynniki ekonomiczne, polityczne i cywilizacyjne.
Procesy profesjonalizacji K.F. – wielki awans kultury fizycznej sprawił iż stała się ona nie tylko elementem dowolnej sfery aktywności ludzi, ale również ważnym czynnikiem realizacji celów instrumentalnych, doprowadziło to do powstania wielkiej armii specjalistów którzy nią kierują, organizują, tworzą i rozwijają oraz wdrażają i upowszechniają np. nauczyciele WF, trenerzy.
Socjologia stosunków wobec K.F. – chodzi tu o opisanie ideologiczno – politycznych doktryn KF. Ukazanie jej roli w stosunkach międzynarodowych, o związkach z polityką, o sporcie jako narzędziu propagandy wartości pozasportowych o klasowe i narodowe treści KF. Wreszcie o jej walory jako narzędzia polityki społecznej.
KF jako element kultury globalnej – dotyczy to obecności KF i zdrowotnej w świadomości historycznej i współczesnej, klas i grup społecznych. Ukazuje wartościaktywności ruchowej w sposobie życia wybranych zbiorowości społecznych. Ujawnia wzajemne przenikanie się wzorów KF i wzorów kultury ogólnej.
Socjotechnika sportu – dotyczy społecznych warunków i stymulacji oraz barier przeszkadzających w osiągnięciu celów praktycznych oraz otwartości dostępności sportu jako instytucji. Jego zasię społeczny, kanał rekrutacji, przyczyny i skutki selekcji. Mierzone czynnikiem sportowym.
5. PODSTAWOWE KATEGORIE SOCJOLOGICZNE.
Stosunki społeczne – to system uporządkowanych reakcji zachodzących w określonej sferze działalności ludzkiej.
Instytucje społeczne – jest to zespół osób powołanych do realizacji istotnych dla zbiorowości celów. Wyposażony w odpowiednie uprawnienia i środki do ich urzeczywistnienia.
Kontrola społeczna – to ogół formalnych i nie formalnych środków służących konfrontacji zachowań ludzkich w celu zapewnienia ładu , wartości i sprawnego działania zbiorowości.
Więź społeczna – zorganizowany system stosunków, instytucji i środków kontroli społecznej skupiający jednostki w całości zdolne do trwania i rozwoju.
Osobowość społeczna – to system psychologiczno społecznych właściwości jednostki, wspólnych dla całej zbiorowości, która tę jednostkę kształtowała.
6. BIOLOGICZNE, PSYCHOLOGICZNE I SPOŁECZNE FUNKCJE K.F.
Biologiczne – ruch stanowi warunek konieczny do prawidłowego psychosomatycznego funkcjonowania osobnika, służy przywracaniu równowagi energetycznej, eliminuje następstwa długotrwałej eksploatacji organizmu, zwiększa zdolność adaptacji do zmieniających się warunków środowiska.
Psychologiczne – aktywność ruchowa jest środkiem kształtowania i formą ekspresji osobowości. Wzbogaca sferę wewnętrznych przeżyć i doznań estetycznych. Łagodzi stres społeczny jest kanałem socjalizacji, czynnikiem integracji grupowej.
Społeczne – kultura fizyczna jest źródłem socjalizacji i inkulturacji, czynnikiem integracji grupowej, przeciwdziała społecznym dewiazcjom, deorganizacji i destabilizacji.
7. JAKIE SĄ PODSTAWOWE SEGMENTY K.F.
Do nich zaliczany:
Sport – systematyczne wg ustalonych reguł, odznaczające się współzawodnictwem i tendencją do osiągania lepszych wyników, mające na celu manifestację sprawności ruchowej.
Jego funkcje to:
- zdrowotno – higieniczna
- rozrywkowa
- wypoczynkowa
- socjalizacyjna
- propagandowo ideologiczna
- integracyjna
Wychowanie fizyczne – jest to dział, który stosuje środki wychowania takie jak ruch, stawia sobie za cel kształtowanie fizycznej strony osobowości, a zadania realizuje w zorganizowanym procesie pedagogicznym.
Funkcje:
- stymulacyjna
- adaptacyjna
- koordynacyjna
- kompensacyjna
Rekreacja ruchowa – zajęcia ruchowo sportowe, którym człowiek oddaje się w czasie wolnym z własnej chęci dla rozrywki, wypoczynku i rozwoju własnej osobowości.
- kształtująca
- aktywizacyjna
- kulturotwórcza
- edukacji społecznej
8. W IMIĘ JAKICH WARTOŚCI LUDZIE UCZESTNICZĄ W K.F.
Ludzie uczestniczą w K.F. z pobudek hedonistycznych, przybierających formy zabawowe, poszukują w nich samoistnej satysfakcji czy przyjemności, ale również z powodów instrumentalnych.
9. PODAJ DEFINICJĘ K.F. wg A. KŁOSKOWSKIEJ.
To względnie zintegrowana całość obejmująca zachowania ludzi przebiegająca wg wspólnych dla zbiorowości społecznej wzorów wykształconych i przyswajanych w toku interakcji oraz zawierająca wytwory takich zachowań.
10. KULTURA MASOWA. JEJ CECHY.
wg Kłoskowskiej - Zgodnie z najogólniej przyjętym znaczeniem pojęcie kultury masowej odnosi się do zjawisk współczesnego przekazywania wielkim masom odbiorców identycznych lub analogicznych treści płynących z nielicznych źródeł oraz do jednolitych form zabawowej rozrywkowej działalności wielkich mas ludzkich. Zjawiska kultury masowej wiążą się więc z działalnością środków masowego komunikowania i treściami przez nie przekazywanymi. Kultura masowa wyróżnia dwa zasadnicze kryteria ilości i standaryzacji treści.
11. ZMIANY POD WPŁYWEM KULTURY MASOWEJ.
Masowa widownia, duże środki finansowe i zmiana charakteru imprez sportowych zapoczątkowały szereg zmian, które można obserwować we współczesnej K.F.
Do najczęściej wymienianych należą:
- profesjonalizacja ruchu sportowego
- formalizacja zawodów sportowych
- przesunięcie akcentu walki sportowej na jego wynik
- dramatyzacja widowiska sportowego
- upowszechnienie telegenicznych dyscyplin sportu
Środki masowego przekazu dokonały zmian w systemie wartości motywujących ludzi do uprawiania sportu.
12. CO TO JEST WIDOWISKO SPORTOWE ??
wg Matusiewicza – to zdarzenie społeczne dostępne percepcji wzrokowej o charakterze rozrywkowo – rekreacyjnym, zaistniały z racji organizowanej rywalizacji sportowej zawodników, przebiegającej zgodnie z uznanymi regułami, w którym uczestniczą jako strony interakcji zawodnicy, sędziowie, organizatorzy oraz widzowie.
13. CO TO JEST OSOBOWOŚĆ? JAKIE ASPEKTY INTERESUJĄ SOCJOLOGA ?
Jest to zespół względnie stałych cech lub dyspozycji psychicznych jednostek różniących je od innych jednostek. To element społeczny w człowieku, to zintegrowana kultura dynamiczna, organizacja idei postawy, motywów nadbudowanych nad naturą biologiczną. Podstawową funkcją socjologicznej osobowości jest zachowanie tożsamości jednostki „ja” polegające na regulacji stosunków człowieka z innymi ludźmi.
14. CO TO JEST SOCJALIZACJA w K.F i do K.F. ??
Proces wchodzenia lub uczestnictwa w K.F poprzez poznawanie, uczenie się i przyjmowanie przez jednostki wartości i wzorów kultury, które wyznaczają jej zachowania. Efektem tego jest wtopienie się jednostki w środowisku oraz wytworzenie postaw, nawyków i przyzwyczajeń. Natomiast socjalizacja w K.F to nabywanie, doskonalenie i utrwalanie nawyków, przyzwyczajeń w toku wychowania, które odnosi się do ciała jako wartości immanentnej lub autotenicznej jednostki.. Desocjalizacja to odejście od sportu i zakończenie kariery sportowej.
Socjalizacja – jest złożonym , narastającym problemem, procesem uczenia się, poprzez, który jednostka nabywa wiedzę, wartości i normy kulturowe ważne w życiu społecznym.
15. JAKĄ ROLĘ ODGRYWAJĄ WZORY OSOBOWE W SOCJALIZACJI DO SPORTU ??
W procesie socjalizacji do kultury fizycznej ważną rolę odgrywają wzory zachowania rodziców, nauczycieli oraz wzory obowiązujące w grupach rówieśniczych. Inicjacja do sportu odbywa się w wieku przedszkolnym w rodzinie, w której ważną rolę odgrywają symbole , przekonania, praktyki. Zaangażowanie sportowe dzieci popierane jest przez rodziców . Ważne znaczenie mają również wzory realizowane przez poszczególnych nauczycieli, a zwłaszcza nauczycieli w.f. Wzorotwórczą rolę odgrywają gwiazdy sportowe.
16. KIEDY MOŻEMY MÓWIĆ O TRAKTOWANIU CIAŁA JAKO WARTOŚCI INSTRUMENTALNEJ, A KIEDY JAKO AUTOTELICZNEJ.
Jednym z najprostszych a jednocześnie istotnych prób podziału zachowań cielesnych jest zasadniczy cel, któremu są one podporządkowane. Chodzi tu o to czy dokonujemy świadomej poprawy swojego ciał, czynimy to w imię jego doskonałości jako wartości samej w sobie, czy też ma ono funkcjonować jako narzędzie osiągania wartości ciała.
17. CO TO ZNACZY, ŻE CIAŁO JEST FAKTEM SPOŁECZNO KULTUROWYM ?
Można to sprowadzić do ustępujących perspektyw poznawczych:
· Zależność budowy ciała od struktury społeczno – ekologicznej.
· Z techniki posługiwania się ciała
· Kontrola ciała
· Ciało jako znak
· Sakralne właściwości ciała
18. SCHARAKTERYZUJ WZORY KULTURY SOMATYCZNEJ ??
Wzór estetyczny – kanon ...
Magellana