1. Odruch połykania – zapewnia rozwój i utrzymanie funkcji pokarmowych, u dzieci zdrowych najsilniejszy w drugiej godzinie po urodzeni, niestymulowany zanika w 5 dobie.
2. Odruch ssania - najbardziej dojrzały z odruchów bezwarunkowych w chwili urodzenia; u noworodka czynność ośrodka pokarmowego dominuje nad działalnością innych ośrodków i wszystkie bodźce, nawet niepokarmowe, mogą go pobudzać; dominacja ośrodka pokarmowego może być przyczyną napadów bezdechu występujących w czasie karmienia u chorych noworodków. Drażnienie okolicy ust, kącika ust, wargi wywołuje rytmiczne ruchy ssania ok. 40 – 90 razy na minutę. Jest związany z odżywianiem, ale stanowi także zaczątek pionizacji języka.
3. Odruch szukania - Obecny do 3 – 4 miesiąca życia . Drażnienie okolicy ust noworodka wywołuje ich otwarcie, wydłużenie w kierunku działającego bodźca, wysunięcie języka i zwrot głowy; związany z przyjmowaniem pożywienia; odruch bezwarunkowo – warunkowy w odpowiedzi na bodźce dotykowe. Odruch ten pracuje na rzecz rozwoju poznawczego i rozwoju motywacji.
4. Chód automatyczny Thomasa – dojrzewa w 37 tygodniu ciąży i pozostaje aktywny do 2 miesiąca życia noworodka. Odruch kształtuje naprzemienne schematy ruchów i przygotowuje dziecko do raczkowania i chodzenia.
Podnosimy dziecko pod pachy i stawiamy na równej powierzchni. Następnie lekko pochylamy je do przodu. Następuje uogólniona reakcja łańcuchowa w postaci wyprostowania kończyn dolnych, tułowia i czasem głowy, noworodek podpiera się kończynami przez kilka sek., następnie wykonuje rytmiczne ruchy kończynami przypominające chodzenie; „krzyżowanie nóg” – napięcie przywodzicieli i prostowników kończyn dolnych, „stanie na palcach” – utrwalone zgięcie podeszwowe z przywiedzeniem stóp
5. Reakcja pełzania Bauera – pojawia się około 28 tygodnia życia płodowego i uaktywnia od razu. Odruch ten odgrywa ważną role podczas porodu ponieważ wspomaga ruchy w kanale rodnym. Jest aktywny od urodzenia do 3 miesiąca życia niemowlęcia. Odruch ten wpływa na całościowa koordynację ruchów, kształtuje ruchy przekraczania linii środkowej ciała, przygotowuje do chodzenia.
W pozycji leżącej na brzuchu, gdy Glowa i tułów znajdują się w linii środkowej dziecko na kilka chwil podnosi głowę i wykonuje kilka ruchów pełzających. Gdy podłożymy dłonie pod stopy ruchy staja się bardziej dynamiczne.
6. Odruch grzbietowy Galanta – pojawia się w 15 – 18 tygodnia życia płodowego, pozostaje aktywny do 6 miesiąca życia. Fizjologicznie warunkuje rozwój rotacji ,ułatwia płodowi obracanie się już w 6,5 – 7 miesiącach ciąży, jest aktywny podczas porodu, jest ważny dla rozwoju propriocepcji i mechanizmu rotacji stawów.
Odruch włącza się u dziecka leżącego na boku lub brzuchu, gdy lekkim dotykiem
drażnimy jedna stronę kręgosłupa, nie dotykając samej osi. Powstaje odruchowe zgięcie pleców w stronę po której nastąpiło drażnienie. Czasem dziecko reaguje uniesieniem i prostowaniem nogi.
7. Odruch obejmowania Moro – pojawia się w 28 tygodniu życia płodowego i obecny jest od urodzenia do 3 – 4 miesiąca życia. Wpływa przede wszystkim na układ przedsionkowy. Ale również i rozwój rekcji emocjonalnych
Wywołany jest poprzez gwałtowna zmianę pozycji głowy – odgięcie o 30 stopni, nagłe opuszczenie dziecka ok. 20 cm, a potem powrót do poprzedniej pozycji lub ostry bodziec dźwiękowy. Następuje wówczas wyprostowanie kończyn i otwarcie środka ciała , palce są rozwarte, a niemowlę bierze wdech. W II fazie nogi i ręce są ugięte w pozycji obejmowania, palce zaciśnięte w pieści, niemowlę wykonuje wydech i zaczyna płakać.
8. Odruch chwytny dłoni Robinsona – dojrzały odruch jest widoczny już po porodzie i jest aktywny do końca 3(fizjologiczne toniczne zgięcie palców z przywodzeniem kciuka od 2 do 5) miesiąca życia. Toruje drogę do podporu na kończynach górnych i dowolnego chwytania, ułatwia odróżnianie prawej i lewej strony, przekraczanie linii środkowej. Odruch chwytny ręki składa się z szybkiego odruchowego zamknięcia dłoni i następującego po nim napiętego trzymania w następstwie ucisku po stronie dłoniowej u nasady palców (Halverson). Powinien on występować również u niedojrzałych, ale poza tym zdrowych noworodków. Według doświadczeń to toniczne zamknięcie piąstki trwa przynajmniej 5 sekund.).
9. Odruch oczno-głowowy(odruch oczu lalki) – objaw występujący u osób w śpiączce, u których oczy poruszają się w kierunku odwrotnym do obrotu głowy, utrzymując w ten sposób mniej lub bardziej stałe ustawienie osi gałki ocznej.
Odruch jest wykorzystywany w celu ustalenia, czy osoba w śpiączce ma nienaruszoną funkcję pnia mózgu. Obecność odruchu oznacza, że korowy wpływ na pień mózgu uległ osłabieniu, ale pień mózgu jest nienaruszony, co prowadzi do stwierdzenia, że źródło utraty świadomości leży w półkulach mózgu, a nie w pniu mózgu.
U noworodków do 10 dnia życia, odruch ten jest traktowany jako fizjologiczny i nosi nazwę objawu oczu lalki.
10. ATOS –Asymetryczny – toniczny odruch szyjny – pojawia się w łonie matki w 3 miesiącu ciąży i jest aktywny do 4- 6 miesiąca życia. Dzięki temu odruchowi kształtują się ruchy jednostronne, różnicuje prawą i lewa stronę, stwarza podstawę dla rozwoju dominacji półkul, odpowiada za aktywacje propicepcji.-
Przy spontanicznym i pasywnym obróceniu Glowy następuje wyprost kończyn po stronie twarzowej i zgięcie się ich po przeciwnej stronie – tzw. Pozycja szermierza
11. Dłoniowo – bródkowy odruch Babkina – leżącemu na plecach niemowlęciu naciskamy palcami na dłonie obu rak. Niemowlę reaguje otwieraniem ust oraz zginaniem Glowy do przodu w kierunku klatki piersiowej.
Rozwija się w 9 tygodniu życia płodowego, integruje się około 4 miesiąca życia. Stwarza podstawę do odruchu ATOS (koordynacja ręce – narządy artykulacyjne
12. STOS – symetryczny toniczny odruch szyi
Symetryczny toniczny odruch szyjny (STOS) jest najwyraźniejszy między 3 a 6 miesiącem życia. Podczas odchylania głowy ku tyłowi występuje wyprost kończyn górnych i zgięcie kończyn dolnych. Gdy głowa pochyla się do przodu, reakcja kończyn jest przeciwna, tzn. górne się zginają, a dolne prostują. Występowanie tego odruchu pomaga w rozwoju pozycji czworaczej. W przypadku starszego dziecka objawem może być pochylona sylwetka, garbienie się przy siedzeniu (przywiedzenie głowy powoduje zginanie i opadanie ramion). Dziecko może mieć trudności ze skoordynowaniem ruchów ręki i oczu, jedzeniem
13. Toniczny odruch błędnikowy
Odruchy toniczne błędnikowe w leżeniu przodem (zgięciowy) i leżeniu tyłem (wyprostny)
są najbardziej nasilone w 1 miesiącu życia. Leżenie na brzuchu wywołuje wzrost napięcia w grupach zginaczy (całe ciało „zwija się”). W leżeniu na plecach wzmaga się wyprost zarówno w kończynach górnych, jak i dolnych z równoczesnym cofaniem się (odchylaniem w tył) głowy i barków.
Przetrwałe występowanie tego odruchu utrudnia zmiany pozycji wykonywanie ruchów dowolnych.. Jeśli odruch istnieje dziecko ani dorosły leżąc na brzuchu nie jest w stanie podnieść jednocześnie głowy, rąk, nóg (wzrasta napięcie hamujące zginacze), Gdy leżymy na plecach nie potrafimy jednocześnie ugiąć nóg i podnieść głowy. Nawet śladowe występowanie odruchu blokuje reakcje posturalne
14. Odruch Pereza – dziecko leży na brzuchu odruch wywołuje się przesuwając po wyrostkach ościstych kręgosłupa w kierunku od kości ogonowej do szyi, co powoduje wygięcie tułowia do tyłu, zgięcie kończyn górnych i dolnych, uniesienie głowy i miednicy, czasem krzyk
Rozwija się pomiędzy 3 a 6 miesiącem życia, umożliwia koordynacje góra - dół
15. Reakcja Landaua – Odruch Landau – odruch zaliczany do odruchów prymitywnych, występuje u niemowląt i małych dzieci. Pojawia się około 5 miesiąca życia i utrzymuje się do 3 roku życia. Brak tego odruchu lub nieprawidłowa reakcja w trakcie jego wykonywania świadczą o uszkodzeniu ośrodkowego układu nerwowego. Dziecko jest trzymane w powietrzu poziomo, zwrócone twarzą do podłoża. Podtrzymywane w tej pozycji powinno unieść głowę do góry, po czym wygiąć tułów łukowato i wyprostować kończyny dolne w stawach biodrowych. Pozycja jaką przybiera dziecko przypomina lot ptaka.
Rozwija koordynację górnej i dolnej części ciała, umożliwia rozwój widzenia trójwymiarowego, słyszenia dwuusznego, a także różnicowanie ruchów kręgosłupa.
16. Odruch Babińskiego , objaw podeszwowy, odruch bezwarunkowy polegający na odgięciu do góry palucha i zgięciu pozostałych palców stopy podczas drażnienia skóry podeszwy. U osób dorosłych jest to odruch nieprawidłowy (normalny u dzieci do 4. roku życia), świadczący o uszkodzeniu ośrodkowego układu nerwowego (u zdrowego dorosłego człowieka po podrażnieniu skóry stopy zginają się wszystkie palce).
17. Odruch skrzyżowanego zgięcia – wyprostu nogi - kiedy dotkniemy palcami łuku stopy niemowlęcia, przeciwna noga najpierw zgina się , następnie jest przywodzona, a potem prostuje się
Odruch pojawia się w 28 tygodniu życia płodowego i jest aktywny do 1 – 2 miesiąca życia dziecka. Wpływa na rozwój mięśni i koordynację nóg, wspomaga umiejętność podskakiwania.
Pojawia się w dorosłym życiu, gdy staniemy bosą stopą na ostry kamień.
Odruch podparcia rąk ( spadochronowy)
↑ Neurologia dziecięca pod red. R. Michałowicza i S. Jóźwiaka. Urban&Patrner 2000 ISBN 83-87944-95-5
adgam77