METODA
Zespół teoretycznie uzasadnionych zabiegów koncepcyjnych i instrumentalnych obejmujących najogólniej całość postępowania badacza zmierzającego do rozwiązania określonego problemu badawczego (w metodzie jest technika i narzędzie)
TECHNIKA
Czynność praktyczna regulowana starania wypracowanymi dyrektywami pozwalającymi na uzyskanie optymalnie sprawdzalnych informacji, opinii i faktów (czyli ma znaczenie czasownikowe, działanie np. obserwowanie, wywiad)
NARZĘDZIE
Narzędzie badawcze to przedmiot służący do realizacji danej techniki (czyli ma znaczenie rzeczownikowe tj. zeszyt, długopis, karta papieru, dyktafon, kamera)
CELE BADAŃ NAUKOWYCH
bardzo ważne – na kole własnymi słowami trzeba napisać!
Cele eksploracyjne
Cele opisowe
Cele wyjaśniające
Czyli odkrywcze; poznawanie by określić cechy danego zjawiska lub w celu zaspokojenia ciekawości
Stwierdzenie jak jest, jaki jest stan wybranego fragmentu
Czyli dlaczego tak jest??
1.Dążenie do rozpoznania podstawowych faktów, zbiorowości i kwestii
1.wytwarzanie szczegółowych, bardzo dokładnych opisów
1.testowanie przesłanek i założeń teorii
2.tworzenie ogólnych intelektualnych obrazów badanych warunków
2.odnoszenie nowych danych do znanych uprzednio (porównywanie)
2.wypracowywanie o wzbogacanie wyjaśnień teoretycznych
3.formułowanie i koncentrowanie się na problemach przyszłych badań
3.tworzenie zbioru kategorii i klasyfikacji typu
3.poszerzanie teorii nowych kwestii i problemów
4.generowanie nowych idei, przypuszczeń i hipotez oraz określanie wykonalności prowadzonych badań*
4.dokumentowanie procesów i mechanizmów przyczynowych
4.określanie które z kilku wyjaśnień jest najlepsze
5.opisywanie podstaw kontekstu sytuacyjnego badań
* np. zakon żeński – obserwacja z ukrycia jest niemożliwa jeśli badaczem jest mężczyzna więc nie ma co robić takich badań. Zatem brak warunków np. sekta
ETYCZNE OGRANICZENIA I WYMOGI WOBEC BADAŃ PEDAGOGICZNYCH
Według nas, zajebistych studentów: szczerość, dyskrecja, jawność, ubiór, rzetelność
PODSTAWOWE ZASADY ETYCZNE (WAŻNE, NA KOLE BĘDZIE)
1. Badacz uznaje nienaruszalność dobra człowieka we wszelkich przedsięwzięciach poznawczych także i wtedy, gdy przez respektowanie tego dobra nie może on osiągnąć celów badawczych lub wartość poznania zostanie założona. Cel badawczy i chęć poznania prawdy, choć są ważne, nie mogą dominować w działaniach i dążeniach badacza. Jeśli ich realizacja budzi uzasadniony lęk, nie mogą być przyczyną realnej szkody lub w jakikolwiek sposób naruszyć dobrostan badanego, należy się wycofać. Należy również przemyśleć jeszcze raz cel badań a w szczególności trafność rozwiązań warsztatowych. Być może cel badawczy można osiągnąć w inny sposób i takimi technikami, które nie niosą zagrożeń osobowych.
2. W badaniach pedagogicznych nie tylko chcemy odpowiedzieć na pytanie „jak jest?” oraz „dlaczego tak jest?” ale pragniemy także uzyskać wyraźną wskazówkę „jak powinno być”. W związku z tym zmiany projektowane i dokonywane muszą być zmianami dla dobra człowieka i nie mogą uszczuplać niczyich praw natomiast mają poprawić błędy i niedociągnięcia oraz ulepszyć (poprawić) warunki życia i rozwoju.
(często dobro indywidualne może wejść w konflikt z dobrem instytucji)
ZALECENIA – DEKALOG BADACZA
1. branie pod uwagę nie tylko spodziewane pożytki i zyski ale także koszty i straty
2. branie osobistej odpowiedzialności za prowadzone badania i skutki
3. otwartość wobec uczestników badań.
4. informowanie uczestników badań o celach i założeniach badań na tyle, na ile trzeba
5. staraj się jak najlepiej współpracować z dobrowolnymi uczestnikami badań ponieważ od tego zależy wiele przy realizacji twoich zamierzeń badawczych.
6. nie wykorzystuj badanych pod żadnym względem. Szanuj także swój czas i cierpliwość.
7. zapewnij badanym ochronę przed wszelkimi szkodami możliwymi do przewidzenia jeżeli zaś dostrzeżesz, że badanym zagrażają jakieś nieprzewidziane skutki negatywne staraj się temu natychmiast przeciwdziałać.
8. bądź zawsze gotowy do uczciwego wyjaśnienia badanych wszelkich wątpliwości jakie mogą się u nich pojawić.
9. dbaj usilnie o to, aby uczestnicy badań darzyli Ciebie zaufaniem.
10. zasadniczym celem badań powinno być uzyskanie danych zebranych w sposób metodologiczny, zasadny, solidny i bezstronny które mają się przyczynić do rozwijania nauki a nie do zaspokajania niegodziwych zamierzeń.
EKSPERYMENT PEDAGOGICZNY
Definicja
Eksperyment jest metodą naukowego badania określonego wycinka rzeczywisto ci (wychowawczej), polegającą na wywoływaniu lub tylko zmienianiu przebiegu procesów przez wprowadzenie do nich jakiegoś nowego czynnika i obserwowaniu zmian powstałych pod jego wpływem
Cel
Charakter eksperymentu polega na wprowadzeniu do wybranego układu (zbiorowości społecznej, zespołu zdarzeń, zjawiska lub procesu) specjalnie przez nas wybranego czynnika
1) w celu uzyskania pożądanych zmian układu
2) lub w celu sprawdzenia, jakie zmiany w obserwowanym układzie zajdą pod wpływem owego nowego czynnika zwanego zmienną niezależną.
Celem eksperymentu jest więc wykrycie związków przyczynowo-skutkowych między zmienną niezależną a elementami badanego układu. Rezultatem eksperymentu są więc zawsze określone zmiany albo ich brak- zmiany nie tylko badanego układu, choć te są najważniejsze, lecz także zasobu naszej wiedzy. Zmiany te obserwować będziemy w przebiegu samego procesu, jak również w jego końcowych efektach.
Ze zmianami czynnika różnicującego jako istotą eksperymentu: pierwsze z nich wiąże się z techniką wykrywania zależności między zmienną niezależną a innymi elementami badanego układu.
Techniki (czynności)
- obserwacje - ankiety, - wywiady - badanie dokumentów
Narzędzia (przedmioty)
- dokumentacja szkolna - arkusze ankiet, wywiadów - dzienniki obserwacji - notatnik
- kamera wideo, dyktafon - długopis J
Monografia pedagogiczna
Monografia to metoda badań, której przedmiotem są instytucje wychowawcze w rozumieniu placówki lub instytucjonalne formy działalności wychowawczej lub jednorodne zjawiska społeczne, prowadząca do gruntownego rozpoznania struktury instytucji, zasad i efektywności działań wychowawczych oraz opracowania koncepcji ulepszeń prognoz rozwojowych.
Przedmiot badań
instytucja wychowawcza lub inna instytucja dla celów wychowawczych badana- czyli instytucje w rozumieniu placówki (dom kultury, pogotowie opiekuńcze), oraz instytucjonalne formy działalności wychowawczej (spółdzielnia uczniowska, drużyna harcerska), oraz określone zjawiska wychowawcze.
Techniki
- badanie dokumentacji - obserwacja uczestnicząca - ankiety - wywiady
- elementy eksperymentu wychowawczego
Narzędzia
- dokumentacja - arkusze ankiet, długopis - arkusze wywiadów - magnetofon, dyktafon
- notatki z obserwacji
Po czym poznać metodę że jest monograficzną?
Są dwa czynniki o tym decydujące:
Pierwszym z nich to przedmiot badań. Swoistym przedmiotem badań dla monografii jest instytucja wychowawcza lub inna instytucja dla celów wychowawczych badana. (instytucje w rozumieniu placówki (dom kultury, pogotowie opiekuńcze)oraz instytucjonalne formy działalności wychowawczej (spółdzielnia uczniowska, drużyna harcerska), oraz określone zjawiska wychowawcze.
Drugi czynnik to sposób badania. W badaniach monograficznych dąży się do sięgnięcia w głąb danej instytucji i gruntownego, wielostronnego wejrzenia w jej funkcjonowania zarówno jako systemu społecznego, jak i jako związanego ze sobą zbioru osób (Kamiński). Przykładowo temat: przyczyny sieroctwa społecznego- nie jest problemem nadającym się do badań metoda monograficzną ale zjawisko „sieroctwo społeczne” jak najbardziej. Wyróżniająca cechą badań monograficznych w sensie formalnym jest ścisła lokalizacja instytucjonalna lub organizacyjna .
Metoda indywidualnych przypadków
Inaczej studium indywidualnych przypadków
definicja
Metoda indywidualnych przypadków jest sposobem badań polegającym na analizie jednostkowych losów ludzkich uwikłanych w określone sytuacje wychowawcze, lub na analizie konkretnych zjawisk natury wychowawczej poprzez pryzmat jednostkowych biografii ludzkich z nastawieniem na opracowanie diagnozy przypadku lub zjawiska w celu podjęcia działa terapeutycznych.
Przykładowe tematy badań:
- trudności dydaktyczne i wychowawcze a sytuacja rodzinna dziecka,
- adaptacja społeczna wychowanków domu dziecka,
- funkcjonowanie rodzin zastępczych i opiekuńczych.
Cel badań
- Służy analizie jednostkowych losów ludzkich uwikłanych w określone sytuacje wychowawcze, lub analizie konkretnych zjawisk natury wychowawczej poprzez pryzmat jednostkowych biografii ludzkich z nastawieniem na opracowanie diagnozy przypadku lub zjawiska w celu podjęcia działa terapeutycznych.
- wywiad - obserwacja - analiza dokumentów osobistych
- techniki projekcyjne - testy - rozmowa
- arkusz wywiadu - magnetofon, dyktafon, kamera wideo - dokumenty do badania
- arkusze testów - notatnik z notatkami własnymi zapisywane np. długopisem
Metoda sondażu diagnostycznego
zwany sondażem ankietowym lub sondażem na grupie reprezentatywnej
Metoda sondażu diagnostycznego jest sposobem gromadzenia wiedzy o atrybutach strukturalnych i funkcjonalnych oraz dynamice zjawisk społecznych, opiniach i poglądach wybranych zbiorowości, nasilaniu się i kierunkach rozwoju określonych zjawisk i wszelkich innych zjawiskach instytucjonalnie nie zlokalizowanych- osiadających znaczenie wychowawcze - w oparciu o specjalnie dobraną grupę reprezentującą populację generalną, w której badane zjawisko występuje.
Zakres badań
badania sondażowe obejmują wszelkiego typu zjawiska społeczne o znaczeniu istotnym dla wychowa-nia, ponadto stany świadomości społecznej, opinii i poglądów określonych zbiorowości, narastania badanych zjawi k, ich tendencji i nasilenia. Chodzi tu więc o wszystkie zjawiska, które nie posiadają instytucjonalnej lokalizacji, a wręcz odwrotnie są jakby rozproszone w społeczeństwie.
badania sondażowe mają na celu wykrycie istnienia wszelkiego typu zjawisk społecznych oraz ukazanie wszystkich atrybutów strukturalnych i funkcjonalnych.
Badania sondażowe opierają się na badaniu specjalnie dobranej próby reprezentacyjnej z populacji generalnej. Np. Alkoholizmu nie da się umiejscowić terytorialnie czy demograficznie – alkoholizm może mieć miejsce w każdym mieście, wiosce, wśród młodych i starych. Należy więc wówczas określić bardziej przedmiotowo dane zjawisko np. alkoholizm wśród młodzieży czy narkomania wśród studentów.
Przedmiotem badań sondażowych jest określone zjawisko społeczne istotne dla wychowania, ponadto stany świadomości społecznej, opinii i poglądów określonych zbiorowości, narastania badanych zjawisk, ich tendencji i nasilania (narkomania, alkoholizm, przestępczość). Zatem to zjawiska nie posiadające instytucjonalnej lokalizacji – wręcz są rozproszone po społeczeństwie.
- wywiad - ankieta - analiza dokumentów osobistych - techniki statystyczne i inne
- arkusz ankiety - arkusz wywiadu - magnetofon, dyktafon, kamera wideo - dokumenty źródłowe
ciekawostka
Zaznaczyć należy, że wyniki sondażu diagnostycznego mają najwyższy stopień prawdopodobieństwa.
I Zadania i pytania
Proszę wymienić typowe tereny badań dla badań monograficznych oraz badań sondażowych.
badania monograficzne: instytucje wychowawcze lub inne dla celów wychowawczych – tzn. instytucje w rozumieniu placówki (dom kultury, pogotowie opiekuńcze), oraz instytucjonalne formy działalności wychowawczej (spółdzielnia uczniowska, drużyna harcerska), oraz określone zjawiska wychowawcze.
badania sondażowe: zjawiska społeczne o znaczeniu istotnym dla wychowania (np. alkoholizm), stany świadomości społecznej, opinii i poglądów określonych zbiorowości
Jakie techniki gromadzenia materiałów badawczych dominują w metodzie sondażu a jakie w metodzie eksperymentu pedagogicznego (w metodach wszystkich)
W metodzie monograficznej: badanie dokumentacji, obserwacja uczestnicząca, wywiady, elementy eksperymentu wychowawczego, ankiety
W metodzie eksperymentu pedagogicznego: obserwacje, ankiety, wywiady, badanie dokumentów
W metodzie indywidualnych przypadków: wywiad, obserwacja, analiza dokumentów osobistych, techniki projekcyjne, testy
W metodzie sondażu: wywiad, ankieta, analiza dokumentów osobistych, techniki statystyczne i In.
Proszę dokonać wyboru najbardziej odpowiedniej metody dla rozstrzygnięcia techniki badań pedagogicznych następujących zagadnień:
a) Wpływ grupy rówieśniczej na uspołecznienie dziecka; Odpowiedź: metoda eksperymentu pedagogicznego albo indywidualnych przypadków (metoda eksperymentalna gdyż robimy eksperyment by wykryć związek przyczynowo-skutkowy albo analizujemy jednostkowy los ludzki uwikłany w określoną sytuację wychowawczą)
b) Proces adaptacji do środowiska miejskiego rodzin wiejskich imigrantów Odpowiedź: sondaż pedagogiczny (chodzi o zjawisko społeczne które jest przedmiotem badań właśnie sondażowych)
c) Efektywność wychowawcza „systemu rodzinkowego” w pracy domu dziecka. Odpowiedź: monografia pedagogiczna (skoro chodzi o instytucję wychowawczą jaką jest też „system rodzinkowy” to metoda ta właśnie służy do zbadania owej efektywności)
4. W której metodzie zawarta jest najpełniej zasada przyczynowości?
Odpowiedź zawarta jest w powyższym pytaniu, czyli w eksperymencie pedagogicznym.
I jak pisze Pilch: „najdoskonalsze metody wykrywania wymienionej zależności oparte o zasady przyczynowości i rozumowania indukcyjnego opracował J. St. Mill w postaci słynnych pięciu kanonów:
1.kanon jedynej różnicy 2.kanon jedynej zgodności 3.kanon połączonej różnicy i zgodności 4. kanon zmian towarzyszących 5.kanon reszt. Kanony te stanowią fundamentalną zasadę dociekania istoty zachodzących zależności i postawę zasadnych domysłów uogólniających. Mam nadzieję, że nie będzie tego na kole.
Organizacja i etapy badań naukowych
Proces badawczy ma następujące po sobie kroki:
a. wybór tematu
b. analiza i dyskusja badanego problemu
c. projekt badawczy
...
paunika