Ogólna charakterystyka oceny w systemie współczesnego szkolnictwa
Ocena plastycznych osiągnięć uczniów Jak oceniać w edukacji plastycznej – biorąc pod uwagę sam wynik pracy ucznia, czy też wielkość włożonego wysiłku i starania, a może pomysły i propozycje rozwiązań? A może lepiej nie oceniać wcale? Przecież zdolności plastyczne nie są zależne od człowieka, więc niesprawiedliwe byłoby nagradzanie tylko zdolnych uczniów, nawet, jeśli niewiele pracują, a słabe ocenianie dzieci pracowitych i wytrwałych, które z kolei nie uzyskują ciekawych wyników pracy. Z drugiej strony dążymy przecież w procesie plastycznego kształcenia i wychowania do rozwijania smaku estetycznego, do prawidłowego czasem nawet krytycznego stosunku wobec wytworów sztuki w celu odróżnienia „sztuki prawdziwej” od kiczu – a tym samym oceniamy. Należy wziąć pod uwagę fakt, że ocena z przedmiotów artystycznych może mieć dla dziecka szczególne znaczenie. Sprawdza się to w przypadku uczniów słabych w ścisłych przedmiotach. Czasem jedna piątka z plastyki może uratować dobre mniemanie o sobie ucznia, który nie spodziewał się już w szkole żadnych sukcesów. Takie małe powodzenie pozwala zachować dziecku godność wobec kolegów i dodaje wytrwałości w najcięższych okresach życia szkolnego. Dlatego karygodne jest obniżanie dobrego stopnia uczniowi, który nazbierał już sporo słabych ocen z innych przedmiotów. Wygląda to wtedy tak, jakby nauczyciel bał się wyrazić o uczniu opinię inną niż reszta kolegów, chociaż na bazie własnych obserwacji wie, że na zajęciach plastycznych uczeń ten zupełnie dobrze pracuje. Taka samotna, dobra ocena na świadectwie często ratuje nieszczęśliwego ucznia przed zupełnym zwątpieniem we własne siły i możliwości. Poza tym jest to najlepszy dowód, że nauczyciel taki, jako artysta, znalazł łatwiejszą niż inni drogę do dziecka, potrafił go zachęcić do pracy, stworzył atmosferę wzajemnego zrozumienia i indywidualnego podejścia wychowawczo – dydaktycznego. W kształceniu i wychowaniu plastycznym istotne są ustalenia i postulaty dotyczące oceniania. Przedmiot kontroli i oceniania na lekcjach plastyki jest złożony i trudno wymierny, obejmuje, bowiem szeroko rozumiane wyniki edukacji plastycznej, tzw. osiągnięcia plastyczne, w skład, których wchodzą:
· umiejętność odbierania, przeżywania, rozumienia jakości wizualnych, treści i znaczeń zawartych w wybranych elementach środowiska przyrodniczo – kulturowego,
· umiejętność projektowania, twórczego działania, konkretyzowania pomysłów za pomocą środków wyrazu plastyki,
· wiadomości z teorii i historii sztuk plastycznych,
· cechy osobowości, czyli indywidualne właściwości psychiczne poszczególnych uczniów.
Jednym słowem przedmiot kontroli i oceniania osiągnięć plastycznych obejmuje poziom uczestnictwa uczniów w wartościach estetycznych, poznawczych, osobowych, etycznych – przejawiających się zarówno w działalności plastycznej, jak i w percepcji udostępnianych dzieł sztuki. Do tego dochodzą zmiany w osobowości ucznia powstające w wyniku oddziaływań plastyki. Ocenianie to dynamiczny proces obejmujący czynności określania poziomu osiągnięć plastycznych uczniów pod względem wymagań programowych, wytyczania celów, wartościowania. Sama ocena jest już efektem tego procesu. Badacz problemu określają następujące rodzaje oceny w plastyce:
· ocena w formie wypowiedzi zdaniowej – wartościowanie treści spostrzeżeń poprzez np. podziw, zachwyt, oburzenie,
· ocena ekspresyjna – czynności mimiczne i gestykulacyjne, np. uśmiech, kiwanie głową, skrzywienie się,
· ocena słowno – eliptyczna – skrótowe wypowiedzi obejmujące skalę stopni, określenia typu: brawo, wspaniale, nieładnie,
· ocena słowno - opisowa – dokonanie analizy, obserwacji, porównań (sądy wartościujące).
szara_wiewiora