ściąga andragogika.doc

TEMAT 1:               PRZEDMIOT I ZADANIA ANDRAGOGIKI

TERMIN ANDRAGOGIKA:

Rodowód grecki

-   aner (andros) – mężczyzna, mąż, człowiek dorosły;

-   apein – prowadzić.

PRZEDMIOT ZAINTERESOWAŃ:

-   człowiek dorosły;

-   procesy edukacyjne (kształcenie, samokształcenie, dokształcanie, doskonalenie);

-   wychowanie dorosłych.

KSZTAŁTOWANIE SIĘ ANDRAGOGIKI JAKO NAUKI:

-   1833 r. - pierwsze zastosowanie terminu (A. Kapp);

-   początek rozwoju andragogiki w Polsce: okres międzywojenny.

§   Helena Radlińska obok działu teorii pracy społecznej wyróżnia teorię oświaty dorosłych;

§   rozwija się piśmiennictwo;

§   pierwsi polscy andragodzy (głównie środowisko pedagogów)

-   Pojęcie „andragogiki” pojawiło się w XIX wieku).

WEDŁUG T. WUJKA I L. TUROSA:

-   Andragogika jako nauka poznająca i uogólniająca praktykę edukacji dorosłych, określa uwarunkowania zjawisk obiektywnej rzeczywistości wychowawczej, dostarcza, dostarcza wiedzy umożliwiającej formułowanie i realizowanie podstawowych celów wychowania dorosłych  (według T. Wujek).

-   Definicja L. Turosa – Andragogika – to  nauka o celach, treściach, formach, metodach, technikach i zasadach kształcenia, wychowania, uczenia się, samokształcenia, samowychowania ludzi dorosłych (Lucjan Turos).

WEDŁUG CZ. MAZIARZA:

-   Andragogika jest refleksją naukową, którą tworzą teoretycy.

-   Obejmuje teorię kształcenia i wychowania dorosłych.

-   Jest nauką młodą i jest jedną z subdyscyplin pedagogicznych. Jest nauką praktyczną → rozwiązuje praktyczne tematy, dylematy; ma teologiczny tok badania (przyjmuje cel dla refleksji).

-   Przedmiot badań andragogicznych → jest ogromnie złożone zjawisko wychowania ludzi dorosłych.

-   W andragogice występują teorie rekonstrukcyjne, które odzwierciedlają badaną rzeczywistość.

-   Teorie optymalizacyjne – to te, które oferują modele przekształcania rzeczywistości.

-   Dominują teorie rekonstrukcyjne = diagnostyczne.

WEDŁUG T. ALEKSANDRA:

-   „Andragogika” - Ostrowiec Świętokrzyski 2002 r., autor Tadeusz Aleksander.

-   Andragogika jest Teorią Oświaty Dorosłych.

-   Andragogika jest nauką autonomiczną.

-   Przedmiotem badań są procesy kształcenia i wychowania ludzi dorosłych – to wielość zagadnień związanych z systemem instytucji, oświaty dorosłych, procesów edukacyjnych. Andragogika ma bardzo szerokie pole działania, ma bardzo wiele zagadnień, którymi się zajmuje.

WEDŁUG M. MALEWSKIEGO:

-   Mieczysław Malewski (1990 r.) - „Andragogika w perspektywie metodologicznej” (1998 r.). - Teorie andragogiczne.

-   Andragogika jest młodą dyscypliną, nauką o edukacji, na dalekich peryferiach nauk społecznych.

-   Zajmuje się problemami edukacyjnego wspomagania rozwoju ludzi dorosłych.

-   Andragogika jest nauką zajmującą się edukacją wspierającą rozwój człowieka dorosłego.

-   Funkcja praktyczna – Andragogika wytwarza wiedzę interdyscyplinarną ukierunkowaną na praktyczną użyteczność.

DYLEMATY DOTYCZĄCE NAUKOWOŚCI ANDRAGOGIKI:

-   Krytyczne stanowisko samych andragogów odnośnie wyników badań andragogicznych.

-   M. Malewski po dokonaniu analizy prac badawczych stwierdza:

§   rozmyty obszar badań (edukacja formalna, nieformalna, pozaformalna);

§   uznanie andragogiki za dyscyplinę praktyczną;

§   słaby warsztat metodologiczny.

-   M. Malewski stwierdza: wysiłki badaczy odpowiadają uwarunkowaniom współczesności. Nie można już oczekiwać jednej teorii – wielkość teorii, ponieważ nie ma jednego paradygmatu (pozytywistycznego) i jednej metodologii.

-   Wg M. Malewskiego jest bardzo dobrze rozwinięte piśmiennictwo w tej dziedzinie; jest bardzo dużo opowiadań, są konferencje. Polscy andragodzy są bardzo aktywni.

-   Autor dostrzega też nie uwzględnianie przez andragogów zmian jakie zachodzą w problematyce.

DZIAŁY ANDRAGOGIKI WEDŁUG T. WUJKA

1.  Andragogika ogólna – zajmuje się problematyką przedmiotu edukacji dorosłych, ogólną charakterystyką andragogiki, jej strukturą, celami edukacji dorosłych, metodologią badań, filozoficzną problematyką wychowania dorosłych, uogólnia wyniki pozostałych działów, dostarcza innym działom koncepcji teoriopoznawczej i metodologicznej.

2. Teoria wychowania dorosłych:

§   zajmuje się analizą ogólnych doktryn wychowania dorosłych;

§   charakterystyką działalności wychowawczej wśród dorosłych;

§   celami, treścią, metodami;

§   procesami wychowania i samowychowania;

§   wychowanie do pracy i czasu wolnego;

§   środowiskowe uwarunkowania wychowania dorosłych.

3.  Dydaktyka dorosłych czyli teoria nauczania, kształcenia i samokształcenia dorosłych. Zajmuje się:

§   celami;

§   treściami;

§   motywami;

§   formami i metodami oddziaływania edukacyjnego.

4.  Andragogika edukacji kulturalnej. Zajmuje się:

§   charakterystyką i klasyfikacją placówek kulturalno – oświatowych w odniesieniu do osób dorosłych;

§   ruchami społeczno – kulturalnymi;

§   upowszechnianiem czytelnictwa;

§   rozwojem amatorskiego ruchu artystycznego;

§   zawodem pracownika kulturalno – oświatowego;

§   metodyką pracy kulturalno – oświatowej;

§   diagnostyką potrzeb kulturalno – oświatowych.

5. Andragogika porównawcza:

§   bada i analizuje praktykę oświatową i organizację systemów oświaty dorosłych na świecie oraz społeczne i gospodarcze warunki ich rozwoju;

§   uogólnia i upowszechnia wiedzę stwarzającą podstawy do wypracowania zasad najbardziej odpowiedniej polityki w dziedzinie oświaty dorosłych;

§   omawia też sposoby organizowania i kierowania działalnością oświaty dorosłych.

6. Historia oświaty dorosłych i myśli andragogicznej:

§   opracowuje dzieje myśli i doktryn, analizuje historyczny rozwój placówek i instytucji oświaty dorosłych.

ANDRAGOGIKA to dyscyplina, która zajmuje się edukacją osób dorosłych (jest to b. wąskie rozumienie pojęcia; aby dobrze podać pojęcie „Andragogiki” należy definicje oprzeć na wszystkich działach andragogiki !!!!).

Andragogika to dyscyplin, o której można powiedzieć, ze zajmuje się człowiekiem dorosłym i jego rozwojem, wychowaniem człowieka dorosłego.

Rezultatem kształcenia jest rozwój, np.: rozwój intelektualny, umysłowy, zainteresowań, motywacji → a te cechy kształcenia – to już wychowanie.

Wychowanie jest terminem szerszym; w wychowaniu mieści się kształcenie. Wychowując kogoś to znaczy, ze go kształcimy.

Andragogika nie tylko odnosi się do osoby dorosłej, jest to rozwój człowieka.

TEMAT 2:               CZŁOWIEK DOROSŁY W ROLI UCZNIA

PSYCHICZNE WŁAŚCIWOŚCI CZŁOWIEKA DOROSŁEGO

→ W. James (1893 r.)

§   „bezinteresowna ciekawość należy do przeszłości, umysłem rządzi nawyk i rutyna, a zdolność przyswajania nowych doświadczeń minęła” (wiedzę przyswajamy do 24 r. ż., potem ją wykorzystujemy).

→ Badania E. L. Thorndik'e (1926 r.)

§   człowiek dorosły posiada możliwości rozwoju psychicznego i intelektualnego;

§   w procesie uczenia się dorosłych istotne są takie czynniki, jak zdolności, zainteresowania, energia.

[Dzięki tym wynikom badań mogła powstać i wyłonić się 'andragogika'; Thorndik'e – od niego zaczęła się rozwijać andragogika!!!]

PSYCHICZNE PODSTAWY ROZWOJU CZŁOWIEKA DOROSŁEGO

Różnice w warunkach rozwojowych pomiędzy dziećmi (i młodzieżą) a człowiekiem dorosłym:

§   kierowanie własnym rozwojem;

§   dojrzałość fizyczna;

§   dominuje aktywność zawodowa, rodzinna, osobista;

§   dalszy rozwój ma różne podłoże (u osób dorosłych trudno jest określić co wpływa na ich rozwój).

PSYCHICZNE UJĘCIE ROZWOJU CZŁOWIEKA DOROSŁEGO

(jest to współczesne ujęcie rozwoju człowieka dorosłego)

§   nowa orientacja w psychologii: life – spon development psychology (psychologia rozwoju w ciągu całego życia).  Jest to tzw. „słaby” model rozwoju;

§   jednoczesne występowanie zarówno rozwoju jak też regresu;

§   trudności definicyjne z terminem „rozwój”.

UCZENIE SIĘ DOROSŁYCH:

§   Obecnie nie rozpatruje biofizjologicznych uwarunkowań uczenia się dorosłych.

§   Jako istotne uznaje się uwarunkowania społeczne (stosunki społeczne, dotyczące kształcenia, styl życia, itp.).

CHARAKTERYSTYKA CZŁOWIEKA DOROSŁEGO wg F. URBAŃCZYKA – 1973 r.:

ZDOLNOŚCI INTELEKTUALNE CZŁOWIEKA DOROSŁEGO:

§   wyróżnienie w latach 70-tych XX wieku przez Raymonda Cattell i Johna Horna inteligencji płynnej i skrystalizowanej;

§   inteligencja płynna – wrodzona, tendencje spadkowe po 20 roku życia;

§   inteligencja skrystalizowana – obejmuje nabyte nawyki umysłowe, strategie rozwiązywania problemów, wyuczony zapas słów; wykonuje pewien wzrost będący wyrazem rosnącego z czasem doświadczenia.

22-01-2012 r.

ZDOLNOŚCI INTELEKTUALNE CZŁOWIEKA DOROSŁEGO:

→ Koncepcja dwóch rodzajów rezerw aktywności umysłowej: rezerw aktualnie dostępnych i ukrytych. Pierwsze z nich decydują o obserwowanym w danym czasie poziomie sprawności działania, zaś rezerwy ukryte reprezentują nie wykorzystany w danym czasie potencjał rozwoju, który można uruchomić w wyniku odpowiedniego zainwestowania czasu i energii.

Akomodacja – przejście na inne funkcjonowanie, podjęcie innych działań.

Adaptacja – nie zmieniamy funkcji.

→ Tezy Baltesa:

-   przeciętny poziom ukrytych możliwości rozwojowych cechuje st...