FINANSE PUBLICZNE I PRAWO FINANSOWE
Ćwiczenia nr.1
POJĘCIE FINANSÓW PUBLICZNYCH
J. Harasimowicz - finanse to stosunki społeczne powstające w związku z gromadzeniem i wydatkowaniem środków pieniężnych.
Według L. Kurowskiego - nie należy używać pojęcia "finanse", ale "gospodarka finansowa" - posługiwanie się pieniądzem.
Według M. Weralskiego - finanse to pieniężna forma podziału dochodu narodowego.
P. M. Gaudemet - uważa, że finanse publiczne stanowią gałąź prawa publicznego, której przedmiotem jest badanie norm dotyczących publicznych zasobów pieniężnych oraz operacji tymi zasobami.
E. Ruśkowski - zasoby pieniężne, operacje tymi zasobami oraz normy prawne ich dotyczące.
SYSTEM FINANSOWY
System finansowy - (według J. Harasimowicza) ogół zasad i instytucji finansowych stworzonych przez obowiązujące w danym państwie i w danym czasie prawo finansowe.
FUNKCJE FINANSÓW PUBLICZNYCH
Funkcje finansów publicznych - zespół stawianych przed nimi zadań.
Funkcje
polityczne ekonomiczne
FUNKCJE EKONOMICZNE FINANSÓW PUBLICZNYCH
Fiskalna - polega na dostarczaniu państwu i innym podmiotom publicznym dochodów przeznaczonych na realizację ich zadań.
Redystrybucyjna (rozdzielcza, regulacyjna) - polega na gromadzeniu środków finansowych przez określony fundusz (najczęściej budżetowy) i rozdzielaniu ich (wypłacie) określonym podmiotom.
Stymulacyjna - oddziaływanie za pomocą rozwiązań i ukierunkowania strumieni finansowych na zachowanie różnych podmiotów.
Oddziaływanie
pozytywne negatywne
Ewidencyjno-kontrolna (kontrolna, informacyjna) - kontrola przebiegu procesów gospodarczych za pomocą analizy kształtowania się przepływów finansowych (badanie strony finansowej procesu gospodarczego).
POLITYKA FINANSOWA
Polityka finansowa - jest to świadoma i celowa działalność osób i instytucji polegająca na ustalaniu i realizacji określonych celów za pomocą środków finansowych. W polityce finansowej mamy więc do czynienia z ustalaniem celów jak i środków realizacji - jedne i drugie mają charakter finansowy.
Warunki prawidłowej polityki finansowej:
cele muszą być możliwe do osiągnięcia,
cele muszą być wzajemnie niesprzeczne,
środki realizacji muszą być dostosowane do celów - pod względem merytorycznym i siły oddziaływania,
cele i środki muszą być jasno określone i znane ich adresatom.
PRAWO FINANSOWEI NORMY PRAWA FINANSOWEGO
Prawo finansowe reguluje zjawiska posługiwania się pieniądzem przez Państwo.
Normy prawa finansowego - mają trójczłonową budowę (hipoteza, dyspozycja, sankcja).
Obejmuje następujące części składowe:
Powołanie się na akt normatywny (źródło prawa) z którego wynika jej obowiązywanie.
Powołanie się na stan faktyczny (hipotezę) uzasadniające dyspozycję normy, na którą składają się:
przedmiot normy - tj. określone zachowanie stanowiące uprawnienie jednego podmiotu, a zobowiązanie drugiego; zobowiązanie to może być dalej szczegółowo określone w normie co do czasu, miejsca, sposobu jego wykonania.
podmioty normy - czynny - uprawniony
bierny - zobowiązany
Sankcja normy
W dyspozycji normy prawa finansowego są określone uprawnienia i obowiązki finansowo-prawne. Powstanie, zmiana lub wygaśnięcie uprawnień i obowiązków jest uzależnione od faktów, z którymi prawo finansowe łączy skutki finansowo-prawne. Fakty te określa się mianem faktów prawnych.
Klasyfikacja faktów prawnych:
zdarzenie - fakty prawne niezależne od woli ludzi, nie wynikają ze świadomego działania,
zachowanie - fakty prawne zależne od woli ludzkiej - przejawiają się w działaniach zgodnych z prawem i niezgodnych z prawem (bezprawne).
Podmioty prawa finansowego - osoby, jednostki organizacyjne objęte uprawnieniami lub obowiązkami finansowo-prawnymi.
USTAWA O FINANSACH PUB.
Plan zajęć:
1. Normatywne pojęcie finansów publicznych
2. Zjawiska finansowe
3. Zakres przedmiotowy ustawy
4. Wyjątki od FinPublU
5. Zakres podmiotowy ustawy
6. Sektor finansów publicznych
7. Pojęcie środków publicznych
8. Zasady ogólne finansów publicznych
9. Metody budżetowania
10. Formy organizacyjno-prawne jednostek sektora finansów publicznych
11. Fundusze celowe
NORMATYWNE POJĘCIE FINANSÓW PUBLICZNYCH (art. 3 FinPublU)
Finanse publiczne obejmują procesy związane z gromadzeniem
środków publicznych oraz ichrozdysponowaniem, a w szczególności:
1) gromadzenie dochodów i przychodów publicznych;
2) wydatkowanie środków publicznych;
3) finansowanie potrzeb pożyczkowych budżetu państwa;
4) finansowanie potrzeb pożyczkowych budżetu jednostki samorządu terytorialnego;
5) zaciąganie zobowiązań angażujących środki publiczne;
6) zarządzanie środkami publicznymi;
7) zarządzanie długiem publicznym;
8) rozliczenia z budżetem Unii Europejskiej.
ZJAWISKA FINANSOWE
Zjawiska finansowe - wyłącznie ekonomiczne stosunki wymiany i podziału związane z gromadzeniem i podziałem realnych zasobów pieniężnych.
Wśród zjawisk finansowych można wyróżnić pieniężne przychody i wydatki:
Pierwotne - tj. takie, przy których ruchowi pieniądza towarzyszy jednoczesny i przeciwnie skierowany ruch wartości materialnych (np. przy kupnie-sprzedaży towarów).
Wtórne (redystrybucyjne) - tj. takie, przy których ruchowi pieniądza nie towarzyszy wzajemne świadczenie materialnego ekwiwalentu (np. daniny publiczne, dotacje budżetowe).
Emisyjne (kredytowe) - związane z kreacją pieniądza, którego ruch następuje bez materialnego ekwiwalentu.
Zakres przedmiotowy ustawy (art. 1), czyli co reguluje:
1) ...
gosicka