Czechosłowacja 1939- 1948
29.09.1938 r. układ monachijski ( Chamberlain, Hitler, Mussolini i Daladier) przyznał żądającym z inspiracji Hitlera, autonomii z Niemcom Sudety. W następnym miesiącu Polska zajęła Zaolzie W listopadzie Węgrzy zajęli południową Słowację i Ruś zakarpacką z Użgorodem i Munkaczem. Resztę Rusi zagarnęli w marcu 1939, uzyskując w ten sposób wspólną granice z Polską. Wydarzenia monachijskie zaowocowały dymisją wywodzącego się z Partii Narodowo- Socjalistycznej dotychczasowego prezydenta Edwarda Benesa (nastawionego proradziecko i profrancusko), który opierając się na teorii ciągłości prawnej Czechosłowacji „przedmonachijskiej“ utworzył władze czechosłowackie na wychodźstwie, w ramach których piastował funkcję prezydenta . Zastąpił go Emil Hacha .14.03. 1939 r. parlament słowacki ogłosił w Bratysławie akt niepodległości i utworzenie Republiki Słowackiej. Nowe państwo zostało uznane przez większość państw europejskich, jednak stało się ono satelitą Trzeciej Rzeszy. Wobec takiego biegu wydarzeń prezydent Czechosłowacji został wezwany do Berlina, gdzie 15.03.1939 roku podpisał dokument składający „los narodu i kraju czeskiego w ręce Fuhrera Rzeszy Niemieckiej”, tego samego dnia utworzono Protektorat Czech i Moraw na czele którego stanął Hacha. Czechosłowacja przestała istnieć.
Emigracyjny rząd na czele z Edwardem Benesem działał przez cały okres wojny w Londynie. Duże wpływy w kraju posiadali także czescy i słowaccy komuniści przebywający w Moskwie. Prezydent Benes w lipcu 1941 podpisał z rządem radzieckim umowę o współpracy, na mocy której utworzono Korpus Czechosłowacki w ZSRR. W grudniu 1943 podpisał w Moskwie układ o przyjaźni, pomocy i współpracy z ZSRR. W grudniu 1943 roku pod wpływem partii komunistycznej powstała Słowacka Rada Narodowa.
W marcu 1945r. pomiędzy władzami zawarto porozumienie Czechosłowacji i Komunistyczną Partią Czechosłowacji( przewodniczącym Gottwald), na mocy którego zaczęto tworzyć nowy rząd. Prezydentem pozostał nadal Edward Benes, ale uzyskał na to zgodę w zamian za oddanie ZSRR Rusi Zakarpackiej. Zapowiadano odrodzenie państwa obu narodów, Czech i Słowacji, ustrój miał być republikański, a granice miały być wytyczone według granic z 1938 z wyjątkiem Rusi Zakarpackiej. . W wyniku wyborów do Zgromadzenia Narodowego, które odbyły się 26 V 1946, komuniści zdobyli 38% głosów. Premierem koalicyjnego rządu został komunista Klemens Gottwald sekretarz generalny KPCz, a w 26-osobowym rządzie zasiadło 9 komunistów. Ministrem spraw wewnętrznych został także komunista V. Nosek. W rezultacie komuniści opanowali policję, służbę bezpieczeństwa, związki zawodowe i wojsko.
W październiku 1947 na rozkaz Noska policja aresztowała wielu działaczy opozycyjnej Słowackiej Partii Demokratycznej, a także uczestników powstania słowackiego z 1944 pod zarzutem spisku antypaństwowego. 13 II miała miejsce burzliwa debata w parlamencie, która nie przyniosła pozytywnych skutków. W efekcie 20 II 1948 doszło do dymisji 12 ministrów reprezentujących pozostałe partie koalicji rządzącej. Sądzili, że w ten sposób zmuszą cały gabinet do rezygnacji i zostaną rozpisane nowe wybory.
Komuniści wiedząc, że ich wpływy w społeczeństwie słabną, od dawna dążyli do konfrontacji. Zażądali od Benesza przyjęcia dymisji, a równocześnie zmobilizowali własne siły. Rozpoczęły się strajki, a zorganizowana milicja rewolucyjna przejmowała kontrolę nad ulicami i fabrykami. Siły bezpieczeństwa rozbiły wszystkie partie opozycyjne. Prezydent Benesz wraz z parlamentem zachowali całkowitą bierność. Pod naciskiem wydarzeń prezydent przyjął 25 II dymisję ministrów i równocześnie skład nowego gabinetu z premierem Gottwaldem, w którym było 11 komunistów. Pozostałych 13 członków rządu reprezentowało małe lewicowe partie podporządkowane całkowicie Komunistycznej Partii Czechosłowacji (KPCz). Wydarzenia te to tzw. Przewrót lutowy, w wyniku niego wielu działaczy opozycyjnych zbiegło za granicę, część znalazła się w więzieniu, a niektórych zamordowano, m.in. ministra spraw zagranicznych J. Masaryka. 8 V 1948 uchwalono nową konstytucję, której nie podpisał prezydent Benes, a 30 V tegoż roku odbyły się wybory, w których Front Narodowy opanowany przez komunistów uzyskał 89% głosów. Do wyborów nie dopuszczono opozycji, a lista Frontu Narodowego była jedyną, na którą głosowano. 7 VI 1948 podał się do dymisji E. Benesz, a jego miejsce zajął Klemens Gottwald, funkcję tą pełnił az do śmierci w 1953r. Czechosłowację przekształcono w państwo socjalistyczne
martita6070