Podatek
Podatek – obowiązkowe świadczenie pieniężne pobierane przez związek publicznoprawny (państwo, jednostka samorządu terytorialnego) bez konkretnego, bezpośredniego świadczenia wzajemnego. Zebrane podatki są wykorzystywane na potrzeby ustalone przez organ pobierający. Współcześnie uznaje się, iż podatki są świadczeniami pieniężnymi, jednakże w historii znane są również podatki świadczone w innych niż pieniądz dobrach. Zgodnie z polskim prawem daniny, aby zostały uznane za podatki muszą posiadać 4 cechy:
· nieodpłatność
· przymusowość
· publicznoprawność
· bezzwrotność
Podatki dzielą się na bezpośrednie i pośrednie. Podatki bezpośrednie: nałożone na dochód lub majątek podatnika, np. podatek dochodowy, gruntowy, spadkowy. Podatki pośrednie: nakładane na przedmiot spożycia, np. VAT, akcyza – ostatecznie płaci konsument.
Współcześnie, pieniądze z podatków trafiają do skarbu państwa, województwa, powiatu albo gminy które dzięki temu mogą inwestować w rozwój infrastruktury, wojska, policji, oświaty, służby zdrowia, itp. Podatki są powszechnie uważane przez podatników za uciążliwe i niesprawiedliwe, stąd stwierdzenia: Podatki płaci każdy, wszędzie i zawsze lub Są w życiu tylko dwie pewne rzeczy: śmierć i podatki. Jak mawiali włościanie w cesarstwie austro-węgierskim: od myszy do cesarza, wszystko żyje z gospodarza.
Typy podatków
Podatki dochodowe - obowiązkowe świadczenie osoby fizycznej lub osoby prawnej na rzecz państwa, zależne od dochodu i wykorzystanych odliczeń.
· podatek dochodowy od osób fizycznych PIT od ang. Personal Income Tax, czyli podatek od dochodów osobistych) – podatek bezpośredni obejmujący dochody uzyskiwane przez osoby fizyczne. Ponadto prawa i obowiązki podatnika tego podatku wynikają z szeregu postanowień Konstytucji RP, wielu ustaw i ratyfikowanych umów międzynarodowych oraz rozporządzeń wykonawczych.
"PIT" to również nazwa druków urzędowych udostępnianych przez Ministerstwo Finansów, na których podatnicy składają swoje roczne deklaracje rozliczeniowe dotyczące podatku od dochodów osobistych.
· podatek dochodowy od osób prawnych (CIT) (ang. CIT – Corporate Income Tax – podatek od dochodów spółek (przedsiębiorstw)) – rodzaj podatku bezpośredniego obciążającego dochody uzyskiwane przez osoby prawne. Po raz pierwszy w Polsce został wprowadzony ustawą z dnia 31 stycznia 1989 r. Nowa ustawa dotycząca tego podatku została uchwalona 15 lutego 1992 r. (tekst jedn. Dz. U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654 ), akt ten obowiązuje do dnia dzisiejszego. Oprócz tej ustawy istnieje jeszcze szereg rozporządzeń normujących tę kwestię wydanych przez Ministra Finansów.
Obowiązkowe składki ubezpieczeniowe -należność, jaką ubezpieczający lub ubezpieczony jest zobowiązany zapłacić ubezpieczycielowi (towarzystwu ubezpieczeniowemu) za udzielenie gwarancji ubezpieczeniowej w okresie objętym ubezpieczeniem.Wysokość składki ubezpieczeniowej ustalana jest najczęściej na podstawie stopy składki, która jest określonym ułamkiem sumy ubezpieczenia (wyrażonej w procentach lub promilach), lub ryczałtowo. Sposoby ustalania składki ubezpieczeniowej w ubezpieczeniach osobowych i gospodarczych (majątkowych) znacznie różnią się między sobą. W ubezpieczeniach osobowych znaczna część składek, pozostających przez dłuższy czas w dyspozycji towarzystwa ubezpieczeniowego, może być lokowana i przynosić dochody ubezpieczycielowi, co ma wpływ na zmniejszenie wysokości składki. , składki zdrowotne -
Opodatkowanie własności
§ podatek rolny (gruntowy)
§ podatek leśny
Podatki od towarów i usług
· Podatek od wartości dodanej (VAT)
Akcyza: podatek pobierany od spożycia niektórych artykułów, pobiera się od przedsiębiorcy, który wlicza ją do ceny towaru.
Cło: podatek graniczny od towarów, w ostatecznym rozrachunku płaci konsument (część doktryny prawa podatkowego nie uważa ceł za podatki ze względu iż jego celem nie jest co do zasady ochrona interesu finansowego fiskusa, ale ochrona rynku wewnętrznego. Zgodnie z klasyfikacją dochodów budżetu państwa wpływy z tytułu ceł są włączane do pozycji dochody niepodatkowe. Zgodnie z tą klasyfikacją cło należy do kategorii , czyli świadczeń, którym towarzyszy równoległe świadczenie ekwiwalentne w postaci pozwolenia na wwóz lub wywóz towarów).Inne:
§ podatek od posiadania psa (Obecnie podatek od psów został zmieniony na opłatę)
§ podatek od środków transportowych
§ podatek od czynności cywilnoprawnych
§ podatek od gier
Podatek cedularny, typ opodatkowania polegający na odrębnym opodatkowywaniu każdego rodzaju dochodów podatników. Pozwala na preferowanie jednych, a dyskryminowanie innych rodzajów dochodów przez ustalanie zróżnicowanych stawek i skal opodatkowania. Utrudnia jednak stosowanie progresji w stosunku do podatników osiągających dochody z kilku źródeł.
W procesie rynkowym występuje przemieszczenie obciążenia podatkowego, w wyniku czego podatkami jest obciążona całkowicie lub częściowo inna osoba niż płatnik podatku.
Podatki w budżecie Polski w 2008
W projekcie budżetu państwa na rok 2008 przychody krajowe zaplanowano na kwotę 247 mld zł, w tym dochody podatkowe na ok. 229 mld (blisko 93% dochodów budżetu).
Na 229 mld planowanych dochodów podatkowych budżetu państwa składają się:
· podatek VAT – 111,7 mld (ponad 48% dochodów podatkowych i ponad 45% dochodów budżetu)
· akcyza – 52,2 mld (blisko 23% dochodów podatkowych i ponad 21% dochodów budżetu)
· podatek PIT – 38 mld (ponad 16% dochodów podatkowych i ponad 15% dochodów budżetu)
· podatek CIT – 27,1 mld (blisko 12% dochodów podatkowych i blisko 11% dochodów budżetu).
Podatki pośrednie wg projektu budżetu stanowią w 2008 blisko 3/4 dochodów podatkowych państwa.
gosicka