Zagadnienia
1. DYDAKTYKA AKADEMICKA
def Palki z wykładów– Działalność nauczająca w uczeniach wyższych polegająca na stwarzaniu warunków do studiowania działalność naukowa; cele i zadania kształtowania w szkołach wyższych, metody, techniki i narzędzia, polityka oświatowa. Istnieją dwa nurty w dydaktyce akademickiej:
a) instrumentalny model
b) z ideologii uniwersytetu liberalnego
def. Palki z książki „W poszukiwaniu modelu dydaktyki akademickiej”: Dydaktyka akademicka jest nauką o nauczaniu i wychowaniu intelektualnym na uczelniach akademickich; jej uprawianie służy budowie wiedzy w powyższym zakresie oraz kształtowaniu podstaw praktycznej działalności dydaktycznej na uczelniach akademickich. Tak pojmowana dydaktyka akademicka wchodzi w skład dydaktyki szkoły wyższej i pedagogiki szkoły wyższej
2.PRZEPROWADŹ KLASYFIKACJĘ CELÓW KSZTALECENIA POEDAGOGICZNEGO WŁASNEJ SPECJALIZACJI W OPARCIU O KRYTERIUM STRUKTÓRY KOPETENCJI ZAWODOWYCH PEDAGOGA (lub zag. opracowane na pow-ieJ)
Celem nauczania przedmiotów pedagogicznych jest stwarzanie przez nauczyciela tych przedmiotów syt. dyd –wych niezbędnych do nabywani przez jego uczniów (studentów słuchaczy kompetencji w zakresie posługiwania się wiedzą pedagogiczna jako źródłem i narzędziem do zdobywania dalszej wiedzy i przekształcania otaczającej jej rzeczywistości
Kompetencje rozumiane są tu jako złożone struktury psychiczne, na które składają się wzajemnie się warunkujące 3 komponenty wiedza umiejętności właściwości podmiotowe.
Wyróżnić możemy 6 grup kompetencji:
-PRAKSEOLOGICZNE
-W ZAKRESIE WSPÓŁDZIAŁANIA
-KREATYWNE
-INFORMMATYCZNE
-ETYCZNO MORALNE
-KOMUNIKACYJNE
CELE KSZTAŁCENIA PEDAGOGICZNEGO SPEC. O – W
Uwaga: Na poziomie makrosystemu konstruowane są ogólne cele kształcenia à chodzi o opis sylwetki absolwenta konstruowany w oparciu o opis kompetencji zawodowych i życiowych, co tworzy profil końcowy i jest jednocześnie założeniami programowymi. Na strukturę kompetencji składają się 3 elementy:
umiejętności, wiedza, właściwości podmiotowe (patrz zagad. 3)
Sylwetka absolwenta:
Absolwent studiów na kierunku pedagogika o specjalności pedagogika społeczno-opiekuńcza posiada podstawowe kwalifikacje zawodowe uprawniające do sprawowania profesjonalnej opieki wychowawczej nad dziećmi, młodzieżą i osobami dorosłymi. Absolwent powinien posiadać odpowiednie kompetencje niezbędne do pełnienia roli zawodowej pedagoga, a w szczególności:
*Podstawową wiedzą ogólnopedagogiczną, socjologiczną i psychologiczną umożliwiającą zrozumienie społeczno-kulturowego kontekstu wychowania i pracy opiekuńczej;
*wiedzą specjalistyczną niezbędną do udzielania skutecznej pomocy jednostce, rodzinie oraz grupie społecznej w osiąganiu i utrzymaniu pełni możliwości fizycznych, psychicznych i społecznych w środowisku zamieszkania, placówce oświatowo-wychowawczej i opiekuńczo-wychowawczej oraz miejscu pracy; *praktycznymi umiejętnościami w zakresie komunikacji społecznej; *umiejętnością przeprowadzenia diagnozy pedagogicznej i projektowania działalności zaradczej i kompensacyjnej;
*sprawnością w zakresie praktycznego działania.
Pedagog o specjalności społeczno-opiekuńczej powinien być osobą odpowiedzialną, otwartą na potrzeby drugiego człowieka, zdolną do empatii oraz cechującą się życzliwym podejściem do problemów swoich wychowanków. Jego rzetelnemu przygotowaniu zawodowemu towarzyszyć powinny chęci i umiejętności pogłębiania swojej wiedzy oraz doskonalenia własnego warsztatu metodologicznego, jak również gotowość do systematycznego podnoszenia swoich kwalifikacji.
Absolwent pedagogiki społeczno-opiekuńczej może podjąć pracę w placówkach, w których funkcja opiekuńcza jest pierwszoplanową - placówki wspierające rodzinę dysfunkcjonalną w środowisku lokalnym, interwencyjne, socjalizacyjne oraz rodzinne formy opieki nad dziećmi oraz w placówkach, którym prawnie przypisano funkcje opiekuńczą i wychowawczą, to jest: przedszkolach, szkołach, instytucjach organizujących czas wolny dzieciom i młodzieży. Może także pracować w instytucjach środowiska lokalnego prowadzących działalność na rzecz dziecka i rodziny. Ponadto w praktyce praca społeczno-opiekuńcza wiąże się z szeroko pojętą profilaktyką pedagogiczną.
Absolwent studiów magisterskich na kierunku pedagogika o specjalności pedagogika społeczno-opiekuńcza posiada specjalistyczne przygotowanie do sprawowania profesjonalnej opieki wychowawczej nad dziećmi, młodzieżą i osobami dorosłymi, oparte na interdyscyplinarnej podbudowie teoretycznej. Ponadto posiada odpowiednie kompetencje do samodzielnego rozwiązywania problemów praktycznych zgodnie z zasadami etyki i holistycznego postrzegania człowieka oraz nastawienie na działalność prospołeczną. Dysponuje również wiedzą i umiejętnościami niezbędnymi do prowadzenia badań naukowych oraz dostrzegania i rozwiązywania problemów teoretycznych wykazując przy tym pełne zaangażowanie w systematycznym doskonaleniu swoich kwalifikacji.
3.PPRZEDSTAW ELEMENTY SKŁADAJĄCE SIĘ NA KOMPETENCJE NAUCZYCIELA PRZEDMIOTÓW PEDAGOGICZNYCH
KOMPETENCJE
- termin wieloznaczny
- złożone struktury regulacyjne, determinujące poznawanie, przezywanie, przekształcanie dostępnej człowiekowi rzeczywistości
Kompetencje profesjonalne. Cechy:
- szczególnie ważne dla osiągnięcia celów profesjonalnego działania
- powodują, że człowiek który je posiada jest cenniejszy dla pracodawcy
- odgrywają istotną rolę w instytucjonalnym doskonaleniu zawodowym i kształceniu
- rozbudzają kreatywność i samodzielność u osób, które je posiadają
Na kompetencje składają się 3 elementy:
1.umiejętności (zorganizowany układ czynności, potencjalny stan gotowości do działania; ich świadome opanowanie i modyfikowanie wymaga wiedzy)
2.wiedza
3.właściwości podmiotowe
Ad.1 Umiejętności
- przybierają postać algorytmów lub heurystyk
- umiejętności: -diagnostyczne (rozpoznawania rzeczywistości)
-projektujące (projektowania i planowania działań własnych i potencjalnych
działań innych)
- realizacyjne ( ułatwiające wprowadzanie tych planów w życie)
- ewaluacyjne (wartościowania przebiegu pracy i jej rezultatów)
- korektywne, doskonalące
- umiejętności potrzebne pedagogowi przekazywane są jako gotowe wzorce, procedury, modele (element dziedzictwa kulturowego) lub konstruowane przez niego w toku przekształcania, doskonalenia zawodowego
Ad.2 Wiedza potrzebna pedagogowi
- ogólna- podstawa do porozumiewania się z innymi
- kierunkowa- materiał, jakim operuje pedagog, wiedza psychologiczno- pedagogiczna pozwala zrozumieć prawidłowości rozwoju, przebieg procesów pedagogicznych i zakłóceń
- metodyczna- o strategiach, metodach działania, warunkach oddziaływania na innych, konstruowaniu i przekształcaniu celów
wiedza: elastyczna, otwarta (pedagog gotów jest ją uzupełniać, przekształcać), funkcjonalna
Ad.3 Właściwości podmiotowe
- warunkują jakość podejmowanych działań
Cechy charakterystyczne pedagoga:
- dążenie do dociekliwego poznania rzeczywistości
- odpowiedzialność za przebieg własnych działań
- poczucie współodpowiedzialności za działania podejmowane wspólnie z innymi
- świadomość konieczności ciągłego doskonalenia siebie, swojej pracy
- samoakceptacja siebie jako człowieka i profesjonalisty
- akceptacja ucznia, wychowanka, współpracowników
- dążenie do współpracy
- przekonanie o tym, że praca jest wartością, stanowi element rozwoju człowieka
- szacunek do innego i wytworów jego pracy, wobec poglądów, przekonań innych ludzi, dla wartości leżących u ich podstaw oraz oczekiwanie, że partnerzy będą akceptować, szanować nasze zdanie
- gotowość do realizacji funkcji i zadań placówki, w której się pracuje
Kompetencje pedagoga
- cechy osobowości
- opis ideału, sylwetki pedagoga
-stanowią podstawę do kształtowania celów kształcenia pedagogicznego
4.nie trzeba
Podaj argumenty za i przeciw tworzeniu kodeksów etycznych nauczycieli przedmiotów pedagogicznych
argumenty „za”
*reguluje zadania i funkcje działalność pedagoga w instytucji (np. w szkole, na uczelni...) -ustala wytyczne codziennego postępowania
*podaje standardy zachowań pedagoga wobec: wychowanków, swoich współpracowników, rodziców wychowanka, społeczeństwa a także określa relacje pedagoga do własnego zawodu
*kodeks etyczny jest zbiorem zasad i norm postępowania każdego pedagoga opartym na uniwersalnych i niepodważalnych wartościach wytyczających postępowanie moralne
*chroni pedagoga przed naciskiem kontroli społecznej oraz niejednokrotnie rozbieżnymi oczekiwaniami społeczeństwa wobec zawodu pedagoga
*stanowi swoisty punkt odniesienia dla pracujących pedagogów a także kierunkowskaz dla dopiero rozpoczynających pracę- dookreśla etos pracy pedagoga
*jest podstawą rozstrzygnięcia sporów, gdy postępowanie pedagoga budzi kontrowersje
*pomaga w refleksji na zawodem pedagoga, stanowi podstawę przemyśleń: jaki powinienem być i jakimi zasadami powinienem się kierować
argumenty „przeciw”
*ulega zmianom wraz z przeobrażeniami myślenia o zawodzie pedagoga w świadomości społecznej
*wymusza obowiązek podporządkowania się, może hamować innowacyjne podejście do zawodu pedagoga
*może zawierać zbyt dużo zakazów w stosunku do praw pedagoga
*może być zbiorem wyidealizowanych zasad nieprzystających do rzeczywistości pracy pedagoga
5.SCHARAKTERYZUJ STRUKTURĘ PROGRAMU PRZEDMIOTÓW PEDAGOGICZNCH
Struktura składa się z 2 podstawowych elementów:
a)ze ścieżki podstawowej
b)ze ścieżek tworzących, które wpływają na przebieg projektowania
ELEMENTY
*usytuowanie przedmiotu w danej koncepcji
*określenie znaczenia oraz funkcji danego przedmiotu
*formułowanie celów zajęć ( uwzględnianie celów głównych i operacyjnych)
*projektowanie rozwiązań alternatywnych celów dydaktycznych
*wybór najlepszej z możliwych strategii dydaktycznej i jej opis (w jej skład wchodzą zadania, materiały dydaktyczne, opis metod, czynności)
*oczekiwane rezultaty pracy dydaktycznej
6.OPISZ ZAWARTOŚC PODSTAWOWYCH MODUŁÓW STRUKTÓRY PRGRAMU Z DOWOLNEGO PRZEDMIOTU PEDAGOGICZNEGO:
a.UWARUNKOWANIA WSTĘPNE – opis adresata programu, lokalizacja programu na tle innych form kształcenia, warunki wstępne: czas, miejsce, materiały, warunki zaliczenia przedmiotu , informacje o autorze, kompetencje
b.CELE KSZTAŁCENIA – cele ogólne formułowane w kategoriach postaw kompetencji, cech osobowych, sfer aktywności; cele szczegółowe opisane w trzech kategoriach wiedzy, umiejętności, właściwości podmiotowych (opisuje w jaki sposób słuchacz ziemni się po zajęciach); cele operacyjne konstruowane poprzez wskazania obserwowanych zachowań
c.MATERIAŁ DYDAKTYCZNY – obejmuje struktury wiadomości jakie sa przedmiotem zajęć
d.PROCEDURY REALIZACJI CELÓW KSZTAŁCENIA
e.EWALUACJA PROGRAMU – zestaw pytań skierowany do studentów dotyczących realizacji programu
f.PRZYKŁADOWE SCENARIUSZE ZAJĘĆ
7.OKREŚL PODOBIEŃSTWA I RÓŻNICE POMIEDZY JAWNYM I UKRYTYM PROGRAMEM KSZTAŁECENIA PEDAGOGICZNEGO
Podobieństwa:
- wywierają wpływ na przebieg procesu kształtowania uczniów/studentów
- pomagają zorientować się co do wymagań stawianych przez nauczyciela i szkołę/uczelnię
- oddziałują systematycznie
- wpływa na relacje nauczyciel-uczeń
- ważne wychowawczo
- wpływa na ocenę osiągnięć ucznia
- wpływa na zachowanie uczniów i życie szkoły i „sukces”
Różnice:
- jawny[j] program jest jasno określony (cele, metody formy), ukryty [u] program jest rozmyty i bardziej intuicyjny niż rozumowy
- u: program jest niezaplanowany i trudno na niego wpływać
- u: nie poddaje się analizie
- u: nauczyciel nie wie o jego istnieniu
- u: uczeń ma szeroki wachlarz zachowań w porównaniu z programem jawnym (strategie przyjmowane przez uczniów/studentów)
- u: niejasne wymagania
- u: wpływa na emocje i postawy
- u: modyfikuje treści kształcenia
-u: może się zmieniać w zależności od zajęć i prowadzącego
8.WSKAŻ I UZASADNIJ KONIECZNE WARUNKI PRZY KONSTRUOWANIU PROGRAMU ZAJĘĆ DYDAKTYCZNYCH
A) Koniecznewarunki:
Uwzględnienie definicji pojęcia „treści kształcenia”:
*Uporządkowany zbiór wiadomości obiektywnych. Na program składają się: rejestr tematów zajęć lub zagadnień + literatura + wymagania końcowe
*Ogół planowanych doświadczeń studenta zdobywanych w toku kształcenia. Program zawiera: opis celów kształcenia + układ inf., jakimi studenci będą operowali w toku zajęć + opis czynności studentów i nauczycieli akademickich + określenie ewaluacji
*Ogół planowanych syt. ped. skierowanych na ogólne rozumienie i pożądane zmiany w wychowanku. Zawiera: cele pod postacią ogólnego opisu „sylwetki absolwenta” + zestawy syt., które sprzyjają nabywaniu zmian opisanych w celach edukacyjnych wraz z ich ogólną charakterystyką propozycje alternatywnych sposobów konstruowania i modyfikowania owych syt. w razie pojawiających się potrzeb + opis sposobów ewaluacji
W zależności od tego, którą z def. Przyjmiemy za własną, taki będzie efekt, struktura materiałów dyd. skryptów dla studentów.
Uwzględnienie zasad doboru i układu treści kształcenia.
Zasady ogólne: nowoczesności, operatywności wiedzy, strukturalizacji treści kształcenia, łączenia treści kierunkowych i instrumentalnych, włączanie studenta do podejmowania decyzji, autonomia studenta
Zasady specyficzne: prakseologiczna, podmiotowych relacji, integracji, ponadwymiarowości wiedzy studentów, teleologiczna
Projektowanie projektów powinno mieć charakter systemowy (patrz: zagad. 9)
1. Cechy dobrego projektu:
!Wykonalny- zastosowanie najlepszych metodycznych rozw.
!Racjonalny- zakotwiczony w wiedzy metodycznej
!Giętki = elastyczny- dopuszczający w razie potrzeby modyfikacje metodyczne
!Ponadwymiarowy- czynności i wiadomości konstruowane ponad miarę
!Konsekwentny- spójny wewnętrznie
!Złożony-zawierający rozwiązania alternatywne
!Celowy- skierowany na zdobywanie kompetencji przez studentów
!O optymalnym poziomie ogólności
!Powinien posiadać pewne ramy czasowe
B) Uzasadnienie:
Projektowanie programów jest zadaniem złożonym. Jest kilka argumentów, dla których warto sobie zdać sprawę, że owo projektowanie jest ważne:
!Mamy do czynienia z osobami dorosłymi posiadającymi status i kompetencje, co może utrudniać odbiór tego, co chcemy przekazać (zachowania tych osób) jest uwarunkowane również tym, czego nie zdajemy sobie sprawy)
!Studenci/ słuchacze nie zawsze nastawieni są pozytywnie do danych zajęć. Motywy udziału w zajęciach z pedagogiki są często motywami zewnętrznymi (awans zawodowy, chęć zdania egzaminu, uzyskanie dyplomu itp.). Motywom zewnętrznym towarzyszy poczucie straty czasu.
!Często działamy w sytuacji niedookreślonej (nie znamy wiedzy wejściowej ludzi, ich potrzeb, języka, ich intencji)
Ponadto, konstruując projekt zajęć dydaktycznych osiągamy przy okazji kilka korzyści:
!Przemyślenie koncepcji zajęć
!Projektowanie programów o pełnej strukturze są impulsem do prowadzenia uzgodnień ze słuchaczami, co będzie się działo na zajęciach
!Projektowanie z wyprzedzeniem skraca czas przygotowania do zajęć
Posiadając pełny program łatwiej nam przekazać, co będzie się działo na zajęciach
9.OMÓW SCHEMAT PODEJŚCIA SYSTEMOWEGO W PROJEKTOWANIU ZAJĘĆ Z PEDAGOGIKI
Schemat podejścia systemowego to pewna specyficzna strategia postępowania, która ma na celu modyfikowanie zamierzeń do dostosowaniu projektu do osób, zmiennych warunków czy kontekstu społeczno – kulturowego. To postępowanie modyfikujące może być prowadzone na różnych poziomach. U podstaw tej modyfikacji leży założenie, że u podstaw każdego systemu leżą relacje między składnikami, które nadają mu właściwy charakter. Podstawowe elementy zaliczane do schematu podejścia systemowego to:
a) USTUOWANIE PRZEDMIOTU ZAJĘĆ W DANEJ KONCEPCJI
b) OKREŚLENIE ZNACZENIA ORAZ FUNKCJI DANEGO PRZEDMIOTU.
c) FORMUOWANIE CELU ZAJĘĆ dookreślenie intencji, zamierzeń podmiotu edukacyjnego działania
d) PROJEKTOWANIE ROZWIĄZAŃ ALTERNATYWNYCH CELÓW DYDAKTYCZNYCH
e) WYBÓR NAJLEPRZEJ Z MOŻLIWYCH STARTEGII DYDAKTYCNYCH I JEJ OPIS
f) OCZEKIWANE REZULTATY PRACY DYDAKTYCZNEJ
Możemy wyróżnić 4 rodzaje schematów podejścia systemowego ze względu na to co jest punktem centralnym danego schematu :
82
Czynności nauczyciela projektującego jednostkę tematyczną w koncepcji kształcenia skoncentrowanej na uczeniu się
Czynności nauczyciela projektującego jednostkę tematyczną w koncepcji, której ośrodkiem są stosunki interpersonalne
Czynności nauczyciela projektującego jednostkę tematyczną, której punktem centralnym jest proces kształcenia
Czynności nauczyciela projektującego jednostkę tematyczną, której punktem centralnym są treści kształcenia
10.JAKIE KONSEKWENCJE DYDAKTYCZNO – WYCHOWAWCZE POSIADA PROGRAM UKRYTY KASZTAŁCENIA PEDAGOGÓW (bardziej rozszerzone opracował to ŁukaszJ)
Powszechnie uznaje się, że szkoła jest instytucją składającą się z trzech podstawowych elementów: nauczyciela, programu nauczania i ucznia. Badania nad procesem edukacji wykazały jednak, że obok tej niezbędnej triady istnieje wiele "niejawnych" wymiarów funkcjonowania szkoły, określanych jako "ukryty program". W znacznym stopniu wywierają one wpływ na przebieg procesu kształtowania uczniów/studentów, a niejednokrotnie oddziałują silniej niż ustalony i przyjęty program działania. Ich obecność można dostrzec w wielu różnych aspektach życia szkolnego ( m.in. w architekturze budynków szkolnych, podręcznikach, życiu codziennym w szkole, relacjach nauczyciel – uczeń).
Ukryty program to pozadydaktyczne, lecz wychowawczo ważne, konsekwencje uczęszczania do szkoły, które pojawiają się systematycznie, ale nie są zawarte w żadnym zestawie celów i uzasadnieniu działań oświatowych.
Konsekwencje ukrytego programu;
- w istotny sposób wpływają na przebieg i wyniki pracy szkoły, a jednocześnie nie poddają się systematycznemu opisowi i analizie (wykładowca nie uświadamia sobie procesów zachodzących w grupie, trudno mu dokonać właściwej ewaluacji i ewentualnie poprawnie zmodyfikować treści i metody kształcenia)
- absolwenci mogą charakteryzować się zupełnie innymi właściwościami niż te, które zakładano w programach (sylwetka studenta zaplanowana przez organizatorów kursu nie pokrywa się z przeciętną sylwetka absolwenta tego kursu)
- wpływa na relacje między nauczycielem a uczniem (mimo propagowanych relacji równorzędnych i partnerskich często jest to relacja nierówna, teoria jedno a praktyka drugie)
- podział przestrzeni i urządzeń szkolnych jest niesymetryczny (nauczyciele mają większe biurka, wyściełane krzesła, dostęp do większego obszaru klasy, wpływa to na hierarchię ważności, pozycja uprzywilejowana nauczyciela, kojarzy się z władzą)
- układ wewnątrz budynków często ogranicza uczenie się indywidualne i w małych grupach lub wręcz je uniemożliwia (układ ten przeciwdziała stosunkom współpracy i demokracji oraz pracy w małych grupach. Również sposób rozmieszczenia ławek i krzeseł nadaje pomieszczeniu "przód" i "tył" - przesłanie tego układu jest następujące: "patrzeć na wprost", "siedzieć i słuchać". Sposób siedzenia jest wyrazem oczekiwanego kanału komunikacyjnego, postrzeganego jako skupiony przeważnie lub wyłącznie na nauczycielu.
- podporządkowanie się określonym przez nauczyciela lub szkołę regułom i normom.
- mogą wpływać na uczucia, postawy, potrzeby, wierzenia
- powodują tworzeni się strategii funkcjonowania jako student (strategie zachowania się studentów, sposób na przetrwanie zajęć pedagogicznych
grupy:
1. strategia kooperacji (podlizywanie się, podporządkowanie się optymistyczne, instrumentalizm, oportunizm)
2. strategie przetrwania (podporządkowanie się z dystansem, wyczekiwanie końca zajęć, obłaskawianie prowadzącego zajęcia, pozorowana aktywność)
3. strategie opozycyjne (zamaskowane nieposłuszeństwo, odmowa wykonywania zadań, sabotaż, zadawanie pytań na które prowadzący nie zna odpowiedzi, wycofywanie się)
- wyniki nie zawsze są proporcjonalne do wiedzy (istnieją bowiem przynajmniej dwie inne podstawy oceniania wszechobecne w szkole. Jedna odnosi się do tego, jak uczeń przystosowuje się do oczekiwań instytucjonalnych, druga dotyczy posiadania pewnych swoistych cech charakteru)
- powoduje, że program kształcenia jest nieadekwatny do rzeczywistej wiedzy studentów
- uświadomienie sobie przez studenta funkcjonowania „ukrytego programu” może ułatwić mu późniejszą pracę zawodową
11.JAKEI ZNACZENIA DLA a) NAUCZYCIELA AKADEMICKIEGO b) STUDENTA MA ZJAWISKO PROGRAMU UKRYTEGO FUNKCJONUJĄCEGO W SZKOLE WYŻSZEJ
Znaczenie dla nauczyciela akademickiego:
- przekazywana wiedza może być inaczej interpretowana niż założył to sobie wykładowca, rozbieżność poznawcza
- rozbieżność pomiędzy ustalonymi celami kształcenia a stanem faktycznym
- błędna ewaluacja a co za tym idzie powtarzanie błędów na kolejnych rocznikach
- pozorne rozumienie przekazu przez studentów, przechodzenie do kolejnej partii materiału
...
lucin