Podmiotowy zakres pojęcia „polityka administracyjna” (kto ją prowadzi)
Podstawą ustrojową jest zasada państwa prawnego (nie ma działań państwowych poza systemem prawnym). Z jednej strony władza działa zawsze w granicach prawa, z drugiej strony prawo jest instrumentem działania władzy.
Prawo jest także instrumentem polityki – oznacza to że uprawniona władza polityczna, w formie ustawy ustala zasady funkcjonowania życia zbiorowego i gospodarczego.
Strona podmiotowa polityki administracyjnej.
Wybory legitymizują władzę.
4 podstawowe grupy sprawujące politykę:
- Parlament i rząd
- samorząd gminny
- samorząd powiatowy
- samorząd regionalny
+
- NBP czerpią władzę nie z legitymizacji.
- KRRiTV
Niektóre władze są tak usytuowane że czerpią swe funkcje z ustawy, a niektóre z legitymizacji.
Nie ma jednego podmiotu, który w państwie prowadzi politykę, a jest ich wiele.
Te podmioty wg konstytucji są niezależne, nie podlegają sobie.
Co więc zrobić aby ich polityka była spójna?
Gmina nie podlega powiatowi
Powiat nie podlega województwu
Gmina, powiat, województwo nie są podporządkowane rządowi
Każde z tych ośrodków ma swoje zadania i je realizuje bo przydzieliła im je ustawa
Konstrukcja decentralizacji lub autonomii
Mamy 2 rodzaje państw: unitarne i federalne.
Polska jest państwem unitarnym.
Federalne to takie które składają się z innych państw (np. Niemcy składają się z landów). Podział suwerenności państwowej. Suwerenność mają i państwa związkowe i federalne.
O decentralizacji mówimy w krajach unitarnych
W państwach unitarnych państwo jest jednolite. Podział władzy może dotyczyć władzy ustawodawczej i wykonawczej, lub tylko wykonawczej.
Jeśli mówimy o podziale władzy ustawodawczej to mówimy o autonomii w ścisłym znaczeniu. Komu może przysługiwać taka autonomia?
Zazwyczaj są to regiony.
Na mocy Konstytucji w niektórych dziedzinach ustawy może wydawać tylko parlament centralny, w innych dziedzinach tylko parlamenty regionalne.
Są też dziedziny w których parlamentowi przysługują uprawnienia wydawania ustaw ramowych a region., szczególnych.
Przykłady państw regionalnych:
- Włochy
- Hiszpania
W Anglii dewolucja, czyli władza sprawowana przez Królową, ale na mocy aktów Szkocja, Płn Irlandia i Walia otzrmały autonomię.
Drugim sposobem decentralizacji państwa unitarnego jest podział władzy wykonawczej.
Jest jeden parlament ale władza wykonawcza zostaje podzielona. Wówczaj mówimy o klasycznej decentralizacji. (np. Polska, Francja)
W ramach ustaw podmioty zdecentralizowane są samodzielne. JST wykonują administrację samodzielniei na własną odpowiedzialność. Prowadzą i kształtują politykę.
Podstawowe znaczenie ma komunikacja spolecza. W przypadkach gdy władza lokalna podjęła dialog ze społecznością udawało się nawiązać porozumienie.
W Polsce uprawnienia nadzorcze nad samorządem sprawuje wojewoda, czyli organ rządowy.
W zakresie w jakim jst jest samodzielna nie istnieje podległość organom wyższym i nie istnieje możliwość władczego oddziaływania na decyzje gmin. Gmina jest samodzielna.
Podział zadań publicznych pomiędzy poszczególne szczeble władzy publicznej musi być klarowny – nie powinno być sporów kompetencyjnych, bez kolizji. Pozwala to każdemu z tych podmiotów samodzielnie realizować swoje zadania.
Są też takie obszary w których nie ma podziałów zakresu działania i nie ma nadrzędności np. instytucjr kultury które może założyć i minister kultury i gmina i powiat itd. I żadne z nich nie są sobie podległe.
Wladze muszą umieć ze sobą współdziałać,
Mówi się o administracji kooperatywnej (współdziałającej) W poszczególnych dziedzinach zarządzania publicznego uprawnienia są podzielone pomiędzy poszczególne piętra władzy.
Obszary i dziedziny polityki.
Jak jet dziedzina to jest i polityka. Np. jest dziedzina „ochrona środowiska”, to jest i polityka ekologiczna.
Są to polityki administracyjne. Polityk jest tyle ile dziedzin albo i więcej.
Dochodzi ona do skutku na 3 sposoby:
1) gdy jest wyrażona w formie obowiązującego przepisu prawnego np. polityka planowania strategicznego.
2) W jakiejś dziedzinie w ustawie zawarta jest podstawa do uchwalenia aktów polityki programowej np. polityka autostradowa
3) Są różnego rodzaju akty polityki ale nie są przewidziane przez prawo.
To co jest interesem publicznym określa prawo.
Urząd podejmuje decyzje o kierunku rozwoju jakiejś dziedziny
2 mechanizmy:
1) mechanizm stosowania prawa
2)………………..
Działanie racjonalne – działanie celowe (które ma cel). Można oceniać sensowność samego celu i racjonalność drogi, jaką przyjęliśmy do jego osiągnięcia.
Kryteria oceny:
- skuteczność
- ekonomiczność
- ……………… (dotyczy sposobu osiągnięcia tego celu)
Wzajemnie się one na siebie nakładają i uzupełniają
Kto prowadzi politykę
Systemy multicentryczne - nie ma jednego ogniwa prowadzącego politykę. Mechanizmy prowadzenia polityki oparte są na systemach sieciowych a nie mechanizmach prowadzenia polityki (??)
Tworzenie podstaw dla konkurencyjnej pozycji danej jednostki do innej. Jeśli jest na przykład polityka rozwoju regionalnego to niektóre regiony są lepsze i idą do góry a inne nie bo np. mają gorsze zarządzanie.
Państwo prowadzi politykę wyrównawczą i pomaga słabszym regionom jednak w praktyce pomoc ta jest mało efektywna.
Przeprowadzonych badaniach wyszło, że najlepiej funkcjonują te społeczności w których jest silny sektor bankowy, gospodarczy i społeczny. To władza musi się podporządkować ustaleniom sfery pozarządowej.
Władza działa w rytmie kadencyjnym
Polityka administracyjna to nie są jednorazowe akty. Jej budowanie to głęboki i długotrwały proces analityczny.
W miarę upływu czasu polityka administracyjna jest coraz bardziej działalnością pisaną (nie w kuluarach), ogłaszaną, jawną. Znajduje ona wyraz albo w prawie, albo w uchwałach władz różnego rodzaju ciał.
Niektóre akty polityki nie mają znaczenia prawnego dla obywateli a inne mają.
2 forma aktu to akt który nie wiąże obywateli a wiąże władze administracji np. mamy uchwałę RM w sprawie budowy stadionów
Czysty akt polityki to taki który mówi o instrumentach ale potrzeba mu przełożenia na język norm prawnych.
Akty polityki ustalane w formie ustaw.
Polityka to sposób dochodzenia do celu.
Różne rodzaje ryzyka:
1) ryzyko popytowe
2) ryzyko polityczne
public choice – teoria wyboru publicznego. Optymalizacja wyboru polityki (??)
prywatyzacja
deregulacja
obniżka podatków
zmniejszenie wydatków publicznych na cele państwa ??
1
aba3434