Ustawa o drogach publicznych
Art. 1.
Drogą publiczną jest droga zaliczona na podstawie niniejszej ustawy do jednej z
kategorii dróg, z której może korzystać każdy, zgodnie z jej przeznaczeniem, z ogra-
niczeniami i wyjątkami określonymi w tej ustawie lub innych przepisach szczegól-
nych.
Art. 2.
1. Drogi publiczne ze względu na funkcje w sieci drogowej dzielą się na następują-
ce kategorie:
1) drogi krajowe;
2) drogi wojewódzkie;
3) drogi powiatowe;
4) drogi gminne.
2. Ulice leżące w ciągu dróg wymienionych w ust. 1 należą do tej samej kategorii
co te drogi.
3. Drogi publiczne ze względów funkcjonalno-technicznych dzielą się na klasy
określone w warunkach technicznych, o których mowa w art. 7 ust. 1 pkt 1
ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane (Dz. U. z 2006 r. Nr 156, poz.
1118 i Nr 170, poz. 1217), jakim powinny odpowiadać drogi publiczne i ich usy-
tuowanie.
Art. 2a.
1. Drogi krajowe stanowią własność Skarbu Państwa.
2. Drogi wojewódzkie, powiatowe i gminne stanowią własność właściwego samo-
rządu województwa, powiatu lub gminy.
Art. 5.
1. Do dróg krajowych zalicza się :
1) autostrady i drogi ekspresowe oraz drogi leżące w ich ciągach do czasu wy-
budowania autostrad i dróg ekspresowych;
2) drogi międzynarodowe;
3) drogi stanowiące inne połączenia zapewniające spójność sieci dróg krajo-
wych;
4) drogi dojazdowe do ogólnodostępnych przejść granicznych obsługujących
ruch osobowy i towarowy bez ograniczeń ciężaru całkowitego pojazdów
(zespołu pojazdów) lub wyłącznie ruch towarowy bez ograniczeń ciężaru
całkowitego pojazdów (zespołu pojazdów);
5) drogi alternatywne dla autostrad płatnych;
6) drogi stanowiące ciągi obwodnicowe dużych aglomeracji miejskich;
7) drogi o znaczeniu obronnym.
2. Minister właściwy do spraw transportu w porozumieniu z ministrami właściwy-
mi do spraw administracji publicznej, spraw wewnętrznych oraz Ministrem
Obrony Narodowej, po zasięgnięciu opinii właściwych sejmików województw, a
w miastach na prawach powiatu – opinii rad miast, w drodze rozporządzenia, za-
licza drogi do kategorii dróg krajowych, mając na uwadze kryteria zaliczenia
określone w ust. 1.
3. Minister właściwy do spraw transportu po zasięgnięciu opinii właściwych zarzą-
dów województw, a w miastach na prawach powiatu – właściwych prezydentów
miast, w drodze rozporządzenia, ustala przebieg istniejących dróg krajowych, w
celu zapewnienia ciągłości dróg krajowych.
Art. 6.
1. Do dróg wojewódzkich zalicza się drogi inne niż określone w art. 5 ust. 1, sta-
nowiące połączenia między miastami, mające znaczenie dla województwa, i
drogi o znaczeniu obronnym niezaliczone do dróg krajowych.
2. Zaliczenie do kategorii dróg wojewódzkich następuje w drodze uchwały sejmiku
województwa w porozumieniu z ministrami właściwymi do spraw transportu
oraz obrony narodowej.
3. Ustalenie przebiegu istniejących dróg wojewódzkich następuje w drodze uchwa-
ły sejmiku województwa, po zasięgnięciu opinii zarządów powiatów, na obsza-
rze których przebiega droga, a w miastach na prawach powiatu – opinii prezy-
dentów miast.
Art. 6a.
1. Do dróg powiatowych zalicza się drogi inne niż określone w art. 5 ust. 1 i art. 6
ust. 1, stanowiące połączenia miast będących siedzibami powiatów z siedzibami
gmin i siedzib gmin między sobą.
2. Zaliczenie drogi do kategorii dróg powiatowych następuje w drodze uchwały ra-
dy powiatu w porozumieniu z zarządem województwa, po zasięgnięciu opinii
wójtów (burmistrzów, prezydentów miast) gmin, na obszarze których przebiega
droga, oraz zarządów sąsiednich powiatów, a w miastach na prawach powiatu –
opinii prezydentów miast.
3. Ustalenie przebiegu istniejących dróg powiatowych następuje w drodze uchwały
rady powiatu, po zasięgnięciu opinii wójtów (burmistrzów, prezydentów miast)
gmin, na obszarze których przebiega droga.
Art. 7.
1. Do dróg gminnych zalicza się drogi o znaczeniu lokalnym niezaliczone do in-
nych kategorii, stanowiące uzupełniającą sieć dróg służących miejscowym po-
trzebom, z wyłączeniem dróg wewnętrznych.
2. Zaliczenie do kategorii dróg gminnych następuje w drodze uchwały rady gminy
po zasięgnięciu opinii właściwego zarządu powiatu.
3. Ustalenie przebiegu istniejących dróg gminnych następuje w drodze uchwały ra-
dy gminy.
Art. 10.
1. Organem właściwym do pozbawienia drogi dotychczasowej kategorii jest organ
właściwy do zaliczenia jej do odpowiedniej kategorii.
2. Pozbawienia drogi jej kategorii dokonuje się w trybie właściwym do zaliczenia
drogi do odpowiedniej kategorii.
3. Pozbawienie drogi dotychczasowej kategorii, z wyjątkiem przypadku wyłącze-
nia drogi z użytkowania, jest możliwe jedynie w sytuacji jednoczesnego zalicze-
nia tej drogi do nowej kategorii. Pozbawienie i zaliczenie nie może być dokonane później niż do końca trzeciego kwartału danego roku, z mocą od dnia
1 stycznia roku następnego.
4. Nowo wybudowany odcinek drogi zostaje zaliczony do kategorii drogi, w której
ciągu leży.
5. Odcinek drogi zastąpiony nowo wybudowanym odcinkiem drogi z chwilą odda-
nia go do użytkowania zostaje pozbawiony dotychczasowej kategorii i zaliczony
do kategorii drogi gminnej.
6. Drogom publicznym, obiektom mostowym i tunelom nadaje się numerację.
7. Numery drogom, po zaliczeniu ich do kategorii dróg publicznych, nadają odpo-
wiednio:
1) drogom krajowym i wojewódzkim – Generalny Dyrektor Dróg Krajowych i
Autostrad;
2) drogom powiatowym i gminnym – zarządy województw.
8. Generalny Dyrektor Dróg Krajowych i Autostrad oraz zarządy województw
prowadzą rejestry numerów nadanych drogom.
9. Jednolite numery inwentarzowe, zwane dalej „JNI”, obiektom mostowym i tune-
lom nadaje, na podstawie zgłoszeń zarządców dróg, Generalny Dyrektor Dróg
Krajowych i Autostrad.
10. Generalny Dyrektor Dróg Krajowych i Autostrad prowadzi rejestr JNI nadanych
obiektom mostowym i tunelom.
11. Dla poszczególnych kategorii dróg właściwy zarządca drogi prowadzi ewidencję
dróg, obiektów mostowych, tuneli, przepustów i promów.
12. Minister właściwy do spraw transportu określi, w drodze rozporządzenia, sposób
numeracji oraz zakres, treść i sposób prowadzenia ewidencji dróg publicznych,
obiektów mostowych, tuneli, przepustów i promów, a także treść i sposób pro-
wadzenia rejestrów numerów nadanych drogom oraz rejestru JNI nadanych
obiektom mostowym i tunelom, mając na względzie potrzeby zarządzania dro-
gami publicznymi oraz gromadzenia danych o sieci tych dróg, w ramach jednoli-
tej metodyki systemu referencyjnego.
Art. 17.
1. Do zakresu działania ministra właściwego do spraw transportu należy:
1) określanie kierunków rozwoju sieci drogowej;
2) wydawanie przepisów techniczno-budowlanych i eksploatacyjnych dotyczą-
cych dróg i drogowych obiektów inżynierskich;
3) koordynacja działań w zakresie przygotowania dróg na potrzeby obrony
państwa;
4) koordynacja działań na rzecz rozwiązywania problemów klęsk żywioło-
wych w zakresie dróg publicznych;
5) (uchylony);
6) sprawowanie nadzoru nad Generalnym Dyrektorem Dróg Krajowych i Au-
tostrad.
2. Minister właściwy do spraw transportu w porozumieniu z Ministrem Obrony
Narodowej określa, w drodze rozporządzenia, sposób koordynacji działań, o któ-
rych mowa w ust. 1 pkt 3, uwzględniając w szczególności konieczność zapew-
nienia sprawnego współdziałania właściwych organów i instytucji w tym zakre-
sie.
Art. 19.
1. Organ administracji rządowej lub jednostki samorządu terytorialnego, do które-
go właściwości należą sprawy z zakresu planowania, budowy, przebudowy, re-
montu, utrzymania i ochrony dróg, jest zarządcą drogi.
2. Zarządcami dróg, z zastrzeżeniem ust. 3, 5 i 8, są dla dróg:
1) krajowych – Generalny Dyrektor Dróg Krajowych i Autostrad;
2) wojewódzkich – zarząd województwa;
3) powiatowych – zarząd powiatu;
4) gminnych – wójt (burmistrz, prezydent miasta).
3. Generalny Dyrektor Dróg Krajowych i Autostrad jest zarządcą autostrady wybu-
dowanej na zasadach określonych w ustawie do czasu przekazania jej, w drodze
porozumienia, spółce, z którą zawarto umowę o budowę i eksploatację albo wy-
łącznie eksploatację autostrady. Spółka pełni funkcję zarządcy autostrady płatnej
na warunkach określonych w umowie o budowę i eksploatację albo wyłącznie
eksploatację autostrady, z wyjątkiem zadań, o których mowa w art. 20 pkt 1, 8 i
17, które wykonuje Generalny Dyrektor Dróg Krajowych i Autostrad.
3a. (uchylony).
4. Zarządzanie drogami publicznymi może być przekazywane między zarządcami
w trybie porozumienia, regulującego w szczególności wzajemne rozliczenia fi-
nansowe.
5. W granicach miast na prawach powiatu zarządcą wszystkich dróg publicznych, z
wyjątkiem autostrad i dróg ekspresowych, jest prezydent miasta.
6. (uchylony).
7. W przypadku zawarcia umowy o partnerstwie publiczno-prywatnym zadania za-
rządcy, o których mowa w art. 20 pkt 3–5, 7, 11–13 oraz 15 i 16, może wyko-
nywać partner prywatny.
8. Drogowa spółka specjalnego przeznaczenia pełni funkcję zarządcy drogi krajo-
wej na zasadach określonych w ustawie z dnia 12 stycznia 2007 r. o drogowych
spółkach specjalnego przeznaczenia oraz umowie, o której mowa w art. 6 ust. 1
tej ustawy.
Art. 20.
Do zarządcy drogi należy w szczególności:
1) opracowywanie projektów planów rozwoju sieci drogowej oraz bieżące in-
formowanie o tych planach organów właściwych do sporządzania miejsco-
wych planów zagospodarowania przestrzennego;
2) opracowywanie projektów planów finansowania budowy, przebudowy, re-
montu, utrzymania i ochrony dróg oraz drogowych obiektów inżynierskich;
3) pełnienie funkcji inwestora;
4) utrzymanie nawierzchni drogi, chodników, drogowych obiektów inżynier-
skich, urządzeń zabezpieczających ruch i innych urządzeń związanych z
drogą;
5) realizacja zadań w zakresie inżynierii ruchu;
6) przygotowanie infrastruktury drogowej dla potrzeb obronnych oraz wyko-
nywanie innych zadań na rzecz obronności kraju;
7) koordynacja robót w pasie drogowym;
8) wydawanie zezwoleń na zajęcie pasa drogowego i zjazdy z dróg oraz pobie-
ranie opłat i kar pieniężnych;
9) prowadzenie ewidencji dróg, obiektów mostowych, tuneli, przepustów i
promów oraz udostępnianie ich na żądanie uprawnionym organom;
9a) sporządzanie informacji o drogach publicznych oraz przekazywanie ich Ge-
neralnemu Dyrektorowi Dróg Krajowych i Autostrad;
10) przeprowadzanie okresowych kontroli stanu dróg i drogowych obiektów in-
żynierskich oraz przepraw promowych, ze szczególnym uwzględnieniem
ich wpływu na stan bezpieczeństwa ruchu drogowego;
11) wykonywanie robót interwencyjnych, robót utrzymaniowych i zabezpiecza-
jących;
12) przeciwdziałanie niszczeniu dróg przez ich użytkowników;
13) przeciwdziałanie niekorzystnym przeobrażeniom środowiska mogącym po-
wstać lub powstającym w następstwie budowy lub utrzymania dróg;
14) wprowadzanie ograniczeń lub zamykanie dróg i drogowych obiektów inży-
nierskich dla ruchu oraz wyznaczanie objazdów drogami różnej kategorii,
gdy występuje bezpośrednie zagrożenie bezpieczeństwa osób lub mienia;
15) dokonywanie okresowych pomiarów ruchu drogowego;
16) utrzymywanie zieleni przydrożnej, w tym sadzenie i usuwanie drzew oraz
krzewów;
17) nabywanie nieruchomości pod pasy drogowe dróg publicznych i gospodaro-
wanie nimi w ramach posiadanego prawa do tych nieruchomości;
18) nabywanie nieruchomości innych niż wymienione w pkt 17 na potrzeby za-
rządzania drogami i gospodarowanie nimi w ramach posiadanego do nich
prawa;
19) zarządzanie i utrzymywanie kanałów technologicznych i pobieranie opłat,
o których mowa w art. 39 ust. 7.
Art. 25.
1. Budowa, przebudowa, remont, utrzymanie i ochrona skrzyżowań dróg różnej ka-
tegorii, wraz z drogowymi obiektami inżynierskimi w pasie drogowym oraz
urządzeniami bezpieczeństwa i organizacji ruchu, związanymi z funkcjonowa-
niem tego skrzyżowania, należy do zarządcy drogi właściwego dla drogi wyż-
szej kategorii.
2. Koszt budowy lub przebudowy skrzyżowania, o którym mowa w ust. 1, wraz z
koniecznymi drogowymi obiektami inżynierskimi w pasie drogowym oraz urzą-
dzeniami bezpieczeństwa i organizacji ruchu, związanymi z funkcjonowaniem
tego skrzyżowania, ponosi zarządca drogi, który wystąpił z inicjatywą budowy
lub przebudowy takiego skrzyżowania.
3. Budowa, przebudowa, remont, utrzymanie i ochrona skrzyżowania autostrady
lub drogi ekspresowej z innymi drogami publicznymi, wraz z drogowymi obiek-
tami inżynierskimi w pasie drogowym oraz urządzeniami bezpieczeństwa i or-
ganizacji ruchu, związanymi z funkcjonowaniem tego skrzyżowania, należy do
zarządcy autostrady lub drogi ekspresowej.
4. Koszt budowy lub przebudowy skrzyżowania, o którym mowa w ust. 3, wraz z
Art. 28.
1. Budowa, przebudowa, remont, utrzymanie i ochrona skrzyżowań dróg z liniami
kolejowymi w poziomie szyn, wraz z zaporami, urządzeniami sygnalizacyjnymi,
znakami kolejowymi, jak również nawierzchnią drogową w obszarze między ro-
gatkami, a w przypadku ich braku – w odległości 4 m od skrajnych szyn, należy
do zarządu kolei.
2. Do zarządów kolei należy również:
1) konserwacja znajdującej się nad skrajnią kolejową dolnej części konstrukcji
wiaduktów drogowych, łącznie z urządzeniami zabezpieczającymi;
2) budowa i utrzymanie urządzeń odwadniających wiadukty kolejowe nad dro-
gami, łącznie z urządzeniami odprowadzającymi wodę poza koronę drogi;
3) budowa skrzyżowań dróg z torami kolejowymi w różnych poziomach w razie
budowy nowej lub zmiany trasy istniejącej linii kolejowej, zwiększenia ilości
torów, elektryfikacji linii, zwiększenia szybkości lub częstotliwości ruchu po-
ciągów.
Art. 28a.
1. Budowa, przebudowa, remont, utrzymanie i ochrona torowiska tramwajowego
umieszczonego w pasie drogowym należy do podmiotu zarządzającego torowi-
skiem tramwajowym.
2. Podmiot zarządzający torowiskiem tramwajowym, o którym mowa w ust. 1,
uzgadnia z zarządcą drogi warunki wykonania robót na terenie tego torowiska.
Art. 29.
1. Budowa lub przebudowa zjazdu należy do właściciela lub użytkownika nieru-
chomości przyległych do drogi, po uzyskaniu, w drodze decyzji administracyj-
nej, zezwolenia zarządcy drogi na lokalizację zjazdu lub przebudowę zjazdu, z
zastrzeżeniem ust. 2.
2. W przypadku budowy lub przebudowy drogi budowa lub przebudowa zjazdów
dotychczas istniejących należy do zarządcy drogi.
3. Zezwolenie na lokalizację zjazdu, o którym mowa w ust. 1, wydaje się na czas
nieokreślony, z zastrzeżeniem ust. 5. W zezwoleniu na lokalizację zjazdu okre-
śla się miejsce lokalizacji zjazdu i jego parametry techniczne, a w zezwoleniu na
przebudowę zjazdu – jego parametry techniczne, a także zamieszcza się, w
przypadku obu zezwoleń, pouczenie o obowiązku:
1) uzyskania przed rozpoczęciem prac budowlanych pozwolenia na budowę, a
w przypadku przebudowy zjazdu dokonania zgłoszenia budowy albo wykonania robót budowlanych oraz uzyskania zezwolenia zarządcy drogi na
prowadzenie robót w pasie drogowym;
2) uzgodnienia z zarządcą drogi, przed uzyskaniem pozwolenia na budowę,
projektu budowlanego zjazdu.
4. Ze względu na wymogi wynikające z warunków technicznych, jakim powinny
odpowiadać drogi publiczne, zarządca drogi może odmówić wydania zezwole-
nia na lokalizację zjazdu lub jego przebudowę albo wydać zezwolenie na lokali-
zację zjazdu na czas określony.
5. Decyzja o wydaniu zezwolenia na lokalizację zjazdu, o którym mowa w ust. 1,
wygasa, jeżeli w ciągu 3 lat od jego wydania zjazd nie został wybudowany.
Art. 29a.
1. Za wybudowanie lub przebudowę zjazdu:
1) bez zezwolenia zarządcy drogi,
2) o powierzchni większej niż określona w zatwierdzonym projekcie budowla-
nym zjazdu
– zarządca drogi wymierza, w drodze decyzji administracyjnej, karę pieniężną
w wysokości 10-krotności opłaty ustalanej zgodnie z art. 40 ust. 4.
2. Karę, o której mowa w ust. 1, zarządca drogi wymierza również za użytkowanie
zjazdu po terminie określonym w zezwoleniu zarządcy drogi.
3. Termin płatności kary, o której mowa w ust. 1, wynosi 14 dni od dnia, w którym
decyzja ustalająca jej wysokość stała się ostateczna.
Art. 34.
Odległość granicy pasa drogowego od zewnętrznej krawędzi wykopu, nasypu, rowu
lub od innych urządzeń wymienionych w art. 4 pkt 1 i 2 powinna wynosić co naj-
mniej 0,75 m, a dla autostrad i dróg ekspresowych – co najmniej 2 m.
Art. 35.
1. Zarządca drogi sporządza i weryfikuje okresowo plany rozwoju sieci drogowej i
przekazuje je, niezwłocznie po sporządzeniu, organom właściwym w sprawie
sporządzania planu zagospodarowania przestrzennego.
2. W planach zagospodarowania przestrzennego województwa i miejscowych pla-
nach zagospodarowania przestrzennego przeznacza się pod przyszłą budowę
dróg pas terenu o szerokości uwzględniającej ochronę użytkowników dróg i te-
renu przyległego przed wzajemnym niekorzystnym oddziaływaniem.
3. Zmianę zagospodarowania terenu przyległego do pasa drogowego, w szczegól-
ności polegającą na budowie obiektu budowlanego lub wykonaniu innych robót
budowlanych, a także zmianę sposobu użytkowania obiektu budowlanego lub
jego części, zarządca drogi uzgadnia w zakresie możliwości włączenia do drogi
ruchu drogowego spowodowanego tą zmianą.
4. W pasie terenu, o którym mowa w ust. 2, mogą być wznoszone tylko tymczaso-
we obiekty budowlane oraz urządzenia budowlane związane z obiektami bu-
dowlanymi. Ich usunięcie w wypadku budowy drogi następuje na koszt właści-
ciela, bez odszkodowania.
5. Nieruchomości położone w pasie, o którym mowa w ust. 2, stanowiące własność
Skarbu Państwa, przeznaczone pod przyszłą budowę drogi, nie mogą być zbyte
bez zgody właściwego zarządcy drogi.
Art. 36.
W przypadku zajęcia pasa drogowego bez zezwolenia zarządcy drogi lub niezgodnie
z warunkami podanymi w tym zezwoleniu właściwy zarządca drogi orzeka, w dro-
dze decyzji administracyjnej, o jego przywróceniu do stanu poprzedniego. Przepisu tego nie stosuje się w przypadku zajęcia pasa drogowego bez zezwolenia zarządcy
drogi lub niezgodnie z warunkami podanymi w tym zezwoleniu, wymagającego pod-
jęcia przez właściwy organ nadzoru budowlanego decyzji o rozbiórce obiektu bu-
dowlanego.
2
gosicka