3
Postępowanie w sprawie uchylenia lub zmiany decyzji dotkniętych wadami niekwalifikowanymi bądź decyzji prawidłowych.
Wady niekwalifikowane- są to wady naruszające normy administracyjnego prawa materialnego lub procesowego, ale nie wynikające z art. 145§1 i 156§1 kpa.
Wyróżnić można 3 rodzaje uchylenia lub zmiany decyzji dotkniętej wadami niekwalifikowanymi lub decyzji prawidłowej:
q Uchylenie lub zmiana decyzji nie tworzącej praw dla stron;
q Uchylenie lub zmiana decyzji tworzącej prawa dla stron;
q Nadzwyczajny tryb uchylenia lub zmiany decyzji.
Uchylenie lub zmiana decyzji nie tworzącej praw dla stron (art. 154 kpa).
Oparte jest na 2 przesłankach:
W przypadku określonym w art. 154 kpa organ administracji państwowej, który wydał decyzję lub organ wyższego stopnia może w każdym czasie uchylić lub zmienić tę decyzję, jeżeli przemawia za tym interes społeczny lub słuszny interes strony. Uchylenie lub zmiana decyzji ostatecznej następuje w drodze decyzji administracyjnej. Decyzjami, przez które strona nie nabywa praw są zwykle decyzje odmowne. Warunkiem zastosowania, art. 154 kpa jest, aby:
Þ Decyzja była ostateczna,
Þ Strona nie nabyła w drodze decyzji żadnych praw,
Prawa nabyte- to wszelkiego rodzaju prawa, które powstają przez prawomocne orzeczenie właściwej władzy.
Þ Przemawia za tym interes strony lub ważny interes społeczny.
Ostateczność decyzji administracyjnej oznacza, że strona nie wniosła od niej odwołania bądź decyzja została rozstrzygnięta przez organ drugiej instancji. Zdaniem NSA pojęcie "słusznego interesu strony" lub "interesu społecznego" polegać może na tym, że "istnieją okoliczności faktyczne interes ten uzasadniające, jak i w tym, że istnieją okoliczności o charakterze prawnym wskazujące na nieadekwatność rozstrzygnięcia (będącego rozstrzygnięciem ostatecznym.
Uchylenie lub zmiana decyzji tworzącej prawa dla stron (art. 155 kpa)
Decyzja ostateczna, na mocy, której strona nabyła prawo, może być w każdym czasie za zgodą strony uchylona lub zmieniona przez organ administracji państwowej, który ją wydał, lub przez organ wyższego stopnia, jeżeli przepisy szczególne nie sprzeciwiają się uchyleniu lub zmianie takiej decyzji i przemawia za tym interes społeczny lub słuszny interes strony.
Przesłanki zastosowania tego przepisu są następujące:
¨ Ostateczność decyzji administracyjnej,
¨ Zgoda strony,
¨ Nabycie przez stronę prawa,
¨ Brak przepisów szczególnych sprzeciwiających się uchyleniu lub zmianie decyzji,
¨ Interes społeczny lub słuszny interes strony przemawia za uchyleniem lub zmianą decyzji.
Zasadą jest, że zmiana lub uchylenie decyzji administracyjnej w trybie art. 155 kpa nie może powodować pogorszenia sytuacji wnioskodawcy. W rezultacie tego przepis ten stanowi jedynie podstawę do wydania decyzji pozytywnej dla strony. W trybie art. 155 kpa nie można dokonywać zmiany decyzji dotkniętej wadą nieważności w celu jej sanowania. Oprócz tego decyzja wydana na podstawie art. 155 kpa nie może dotyczyć nowych kwestii. Zgoda strony na zmianę lub uchylenie decyzji nie może być dorozumiana ani domniemana, ale wyrażona wprost i wyraźnie przez stosowne oświadczenie złożone organowi administracji państwowej. Stanowisko takie wynika z zasady trwałości decyzji administracyjnych i wynika z potrzeby ochrony praw nabytych przez strony przed ingerencją organów administracyjnych.
Uchylenie lub zmiana następuje przez wydanie nowej decyzji, która rozstrzyga sprawę merytorycznie i jest wydana w I instancji. Może to nastąpić w każdym czasie.
Nadzwyczajny tryb uchylenia lub zmiany decyzji (art. 161 kpa).
Oparty jest na 2 przesłankach, które muszą wystąpić łącznie:
a) Dalsze utrzymywanie decyzji w obrocie prawnym powoduje stan zagrożenia dla życia lub zdrowia ludzkiego albo grozi poważnymi szkodami dla gospodarki narodowej lub dla ważnych interesów państwa. Organ uchylając decyzję musi potwierdzić stan zagrożenia tych dóbr.
b) Jeżeli nie istnieje inny sposób usunięcia zagrożenia.
Organem właściwym do uchylenia decyzji jest minister, a w wyznaczonym zakresie wojewoda, który może uchylić lub zmienić decyzje wydane przez organy samorządu terytorialnego w sprawach należących do zadań z zakresu administracji rządowej. Weryfikacja decyzji w tym trybie odbywa się w trybie nadzoru. Odwołać się można jedynie od decyzji ministra. Postępowanie rozpoznawcze następuje wg przepisów kpa przed organem I instancji. Uchylenie lub zmiana decyzji następuje przez wydanie nowej decyzji, która stanowi rozstrzygnięcie sprawy. Stronie na wydana decyzję służy wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy, a później skarga do NSA (dla decyzji wydanych przez ministra) lub odwołanie i skarga do NSA (dla decyzji wydanych przez wojewodę).
Odszkodowanie za szkodę, którą strona poniosła wskutek uchylenia lub zmiany decyzji należy się za rzeczywiście poniesiona szkodę. W tym przypadku szkoda nie jest już uzależniona od winy strony. Strona może dochodzić odszkodowania w trybie mieszanym, administracyjno- sądowym. O odszkodowaniu decyduje organ, który wzruszył decyzję. Strona niezadowolona z odszkodowania może wnieść powództwo do sądu powszechnego.
gosicka