ernst_nowyskrypt-wersja0910.pdf

Podstawowewiadomościorozwiązaniukazusów

egzaminacyjnychwprawiecywilnym

Przyostatecznymrozstrzygnięciusprawydlasąduistotnesątylkotefakty,którealbozgórybyły

bezsporne,albozostałyudowodnione.Takiwłaśniestanfaktycznyzawierająkazusyomawianena

zajęciachorazwystępującenaegzaminie.Zastanfaktycznyegzaminowanywinienprzyjmować

jedynie to, co zostało podane w kazusie, jako że tylko to można uznać za bezsporne lub

udowodnione. Tym samym należy ograniczyć rozważania i odpowiedzi do stanu prawnego

objętegozakresemfaktycznymkazusu(tzn.niepowinnosięrozpatrywaćproblemówniezawartych

wstaniefaktycznym).

Jeślinaprzykładwkazusieniemamowyotym,żedłużnikzapłacił,tonależyprzyjąć,żetegoniezrobił.

Abyrozwiązaćkazus,należynajpierwzapoznaćsięwcałościzestanemfaktycznym,ajeślijeston

skomplikowany,powinnosięzanotowaćnajistotniejszedane.Gdywystępująwnimwięcejniżdwa

podmioty,wskazanejestsporządzenieszkicuprawnychzachowaństronsporu.

egzamincałościowy

I.Analizakazusówwprawiecywilnym..........................................................................................1

II.Stanfaktyczny.............................................................................................................................1

III.Trzyrodzajezadań(pytań)........................................................................................................2

IV.Uporządkowaniestosunkówprawnychprzypytaniachotwartych...........................................2

V.Określenieprogramuanalizyroszczenia....................................................................................3

1.Wprowadzenie........................................................................................................................3

2.Podaniepodstawyprawnej......................................................................................................4

3.Formułowanieabstrakcyjnychprzesłanekdanejpodstawyprawnej......................................6

VI.Określenieprogramuanalizywprzypadkupytańoustaleniesytuacjiprawnej........................7

VII.Subsumpcja.............................................................................................................................8

VIII.Przykład:(prosty)kazusijegorozwiązanie...........................................................................9

III.Trzyrodzajezadań(pytań)

Samstanfaktycznytotylkopewnahistoria,natomiastzadanie,doktóregoanalizyprzedstawione

faktymająbyćpodstawą,wynikazpytanialubpytańzwiązanychzkazusem.Wartozapoznaćsięz

niminawetprzedlekturąsamegostanufaktycznego,abywiedzieć,nacozwracaćuwagę.Niema

mianowiciesensuopowiadaćoproblemachzawartychwstaniefaktycznym,któreegzaminującego

(względnieklienta,sądu)nieinteresują.

Zadaniakazusowenaegzaminiemożnapodzielićnatrzygłównerodzaje:

I.Analizakazusówwprawiecywilnym

Wkonkretnychsytuacjachdniacodziennegoosobypodejmująceróżnorakiedecyzjepowinny

kierować się przepisami prawa, prawnik zaś, udzielając pomocy prawnej, ma za zadanie

minimalizowaćryzykowystąpieniawprzyszłościpotencjalnychkonfliktów(np.przezodpowiednie

formułowanie umów, proponowanie odpowiedniej konstrukcji stosunku prawnego itp.). Gdy

dojdzie już do sporu, prawnicy powinni przygotować odpowiednią argumentację opartą na

obowiązującymprawie.Ztegowzględumusząposiadaćumiejętnośćstosowaniaprawaoraz

przedstawianiaproponowanychprzezsiebierozwiązańwzrozumiałymjęzyku.Jakoprzygotowanie

doprzyszłejpracyprawnikasłużąćwiczeniazkazusami.

1.pytanieotwarteoocenęogólnejsytuacjiprawnejosóbwystępującychwkazusie(zbliżonedo

perspektywyprawnikówudzielającychklientompomocyprzedrozpoczęciemprocesusądowego),

2.pytanieoroszczenie(zbliżonedoperspektywysędziego,którymaorzekaćopowództwieo

świadczenie),

3.pytanie„dydaktyczne”oocenękonkretnejsytuacjiprawnej(zbliżonedoperspektywysędziego

przypowództwachoustalenie).

Przykażdymrodzajupytaniawymaganebędziewkońcudokonaniesubsumpcjistanufaktycznego

podnormyprawne.Różnenatomiastsąstwierdzenia,którychnależydokonaćprzedrozpoczęciem

właściwejsubsumpcji.

II.Stanfaktyczny

Każdykazusomawianynazajęciachzprawacywilnegozawieraopisstanufaktycznego,awięc

pewnejsytuacjiżyciowej.Częstobywatak,żewpostępowaniusądowymstronyprzedstawiają

różnewersjezdarzeń.Stronawywodzącazpewnegofaktukorzystnedlasiebienastępstwamusi

udowodnićjegoprawdziwośćwrazie,gdybydrugastronamuzaprzeczała.Taknaprzykład

pozwany,którypowołujesięnato,żeroszczeniepowodawygasło,ponieważświadczeniezostało

wykonane, musi w przypadku zakwestionowania przez powoda wykonania świadczenia

przedstawićodpowiedniedowody(np.:dowódzeświadkówczyzdokumentów).Wsytuacjizaś,

gdyzarównopowód,jakipozwanysązgodnicododanegofaktu,nieprowadzisiępostępowania

dowodowego.

IV.Uporządkowaniestosunkówprawnychprzypytaniachotwartych

Częstozdarzasię,żeklientprzedstawiaadwokatowilubradcyprawnemustanfaktycznyiprosigo

oocenęsytuacjiprawnej.Klientchcesiętakżedowiedzieć,czymożeżądaćczegośoddrugiej

stronysporu,czyteżtoonamatakieprawowzględemniego. 2 Abyokreślićsytuację,prawnik,któ

remuzostanieprzedstawionystanfaktyczny,będziemusiałpostawićsobienastępującepytania

dotyczącestronkonfliktu:

Ktomożesiędomagać?

Czego?

Odkogo?

1 UWAGA!Nn.skryptwyrażaosobistepoglądyautora.Niestanowiautoryzowanej

wypowiedziKatedryPrawaCywilnegoUJ!

Por.takżewstępdoF.Zoll/J.Czyszek/S.Czyszek/U.Ernst,Prawocywilne.Częśćogólnai

zobowiązania.Kazusyzrozwiązaniami,Warszawa2009.

2 Por.Radwański,PrawoCywilne,CzęśćOgólna,§1nb.201i.n.

Pytanie otwarte o ocenę sytuacji prawnej zakłada, że należy badać wszystkie uprawnienia

wszystkichosóbwystępującychwdanymstaniefaktycznym.Częstooznaczatokonieczność

analizyróżnychroszczeńjednejosobywstosunkudodrugiej,np.czykupującymożesiędomagać

przyumowiesprzedażywydaniatowarualbo/iodszkodowaniazaniewykonanielubinnegorodzaju

naruszenia zobowiązania. Należy także sprawdzać roszczenia, które powstają dopiero po

wykonaniuuprawnieniaprawnokształtującego.Jeślinp.jednazestronzłożyłaoświadczeniepod

wpływembłędu,tonależytakżebadać,czypozłożeniuewentualnegooświadczeniaouchyleniusię

odskutkówprawnychoświadczeniamogłabysiędomagaćzwrotuwykonanegojużświadczenia.

Zakładając,żewkazusiewystępujądwieosoby,AiB,strukturaopinii(czylirozwiązaniakazusu)

możezatemwyglądaćtak:

I.RoszczeniaAwzględemB

ozapłatęceny

II.RoszczeniaBwzględemA

1.owydanietowaru

2.oodszkodowaniezaniewykonanie

3.oodszkodowaniezinnenaruszeniezobowiązanie

„Kazus:9letniDarekjedziewKrakowietramwajembezbiletu.KiedyDarekdojeżdżadocelu,kontrolerżąda

okazaniabiletu;kiedyzaśokazujesię,żeDarekgoniema,żądazapłatyzabilet.Czyroszczenieozapłatęzabilet

jestzasadne?

(Uwagaautorakazusu:Napotrzebyegzaminunależysprawdzaćtylkoprzepisyprawaprzewozowego)”

„RoszczenieprzedsiębiorstwatramwajowegowobecDarkaozapłatęzabilet

PodstawąprawnąroszczeniamożebyćumowaprzewozumiędzyDiMPK,art.774kc

Jakoprzesłankinależysprawdzać:

1.ZawarcieumowyprzewozupomiędzyDarkiemiprzewoźnikiem,

2.BraknieskutecznościzewzględunawiekDarka

a)Umowazawartawdrobnychsprawachżyciacodziennego

b)Umowawykonana”

Pierwsze zdanie używa czasownika „może” dlatego, że dopiero sprawdzenie przesłanek ma

wykazać,czyroszczenienapowoływanejpodstawierzeczywiścieprzysługuje.Niemożnazatem

jużnawstępiemówić:„Podstawąprawną jest..”.Drugiezdanienatomiastzawierarodzajspisu

treścilubprogramupracydoanalizy,którejnastępniebędzietrzebadokonać.

Następniekażderoszczenienależyanalizowaćtaksamo,jakprzypytaniachoroszczenia.

2. Podanie podstawy prawnej

Źródłemroszczeńmogąbyćczynnościprawne,głównieumowy(„excontractu”)lubnormy

prawne, które niezależnie od zaistnienia czynności prawnej dają uprawnienia („ex lege”).

Przygotowującsiędorozwiązywaniakazusów(wmyślachinapodstawieszkicu)należyprzejrzeć

ustawę.Tylkoniewielkaczęśćustawowychprzepisówzawierapodstawyroszczeń,większośćz

nichstanowijedynienormypomocnicze.Podstawymożnarozpoznaćpotym,żewnichjedna

stronamożesięoddrugiejczegoś„domagać”(np.:art.182§2k.c.)lub„żądać”(np.:art.186)albo,

żejednejstroniecoś„przysługuje”(art.222§2k.c.).

Pytaniekazusowemożebrzmiećnp.„KaroldomagasięodPawłazwrotuzapłaconejceny.Czy

słusznie?”albo„KatarzynadomagasięodPaulinyodszkodowaniawwysokości1000,złza

poniesionestraty.”Wówczasjakopodstawaroszczeniamogązostaćwziętepoduwagętylkotakie

przepisy,wktórychwystępujątakiesamesformułowania(wpierwszymprzykładziebyłbytoart.

494kc,niezaśart.471).Coinnego,jeżeliwymaganajestnaprzykład„zapłata”pewnejkwoty.

Studenciniekiedybłędnierozumiejązadaniepodaniapodstawyroszczeniaprawokształtującegoi

podająjako„podstawę”przepis,któryuważajązanajważniejszydlaanalizykazusu.

JeślinaprzykładAiBzawarliumowęsprzedaży,kupującyBuchyliłsiępotemodskutkówoświadczeniawoli,a

sprzedawcaA–nieuznająctegouchylenia–nadaldomagasięzapłatycenysprzedaży,tojakopodstawę

roszczenianależypodaćnieart.84,86czy88k.c.,tylkosamąumowęsprzedaży(art.535k.c.).Przepisy

dotycząceuchyleniasięodskutkówoświadczeniawolinależypodaćpóźniej,przydokonywaniusubsumpcji–i

wtedytrzebabadać,czyroszczeniezapłatycenyprzysługujelubnie.

Wjakiejkolejnościnależysprawdzaćpodstawywkodeksie?Pierwszeństwowkształtowaniustosunkówprywatno

prawnychmawolastron,przedewszystkimwięcnależysięzastanowić,czyzostałazawartajakaśumowa,ajeżelitak,

tojakieprawazniejwynikają(roszczenia„excontractu”)–przyuwzględnieniuprzepisówustawowych.Dopierow

przypadkubrakuumowybierzesiępoduwagępodstawyroszczeń„exlege”:najpierwte,którezakładająstosunki

podobnedoumowy,takiejakroszczeniawynikającezprowadzeniacudzychsprawbezzlecenialubz culpain

contrahendo,następnietewynikającezczynuniedozwolonegoipodobnych(„exdelictu”)iwkońcutewynikającez

bezpodstawnegowzbogacenia.

V.Określenieprogramuanalizyroszczenia

1. Wprowadzenie

Gdyjednazestronwypierasiębądźkwestionujeswojeobowiązki,oponentmożeskierowaćdo

sądu powództwo o świadczenie. Zgodnie z zasadami procesu cywilnego powód ma wtedy

obowiązekokreślić,czegoorazodkogosiędomaga.

Zadaniemsądujestrozstrzygnięcienieosytuacjiprawnejwdanejsprawieogólnie,lecztylkoo

tym,czypowodowiprzysługujekonkretneroszczenie,naktóresiępowołuje,czynie.Tozadanie

jestzatem,wzakresieprzebadaniamateriałufaktycznego,znaczniebardziejograniczoneniżpraca

przygotowawcza przeanalizowania faktów, którą musi wykonać prawnik przygotowujący dla

klientapowództwo.

Decyzjaoroszczeniumusisięopieraćnaprawie,tzn.roszczenieprzysługujetylkowtedy,kiedy

istniejedotegopodstawaprawna,czylinormaprawnastanowiąca, żeroszczenieprzysługuje,

jeślisąspełnionejejprzesłanki.Niemainnejlogicznejmożliwościustalenia,czyroszczenie

przysługuje,niżanalizowanieposzczególnychwynikającychzprawapodstawpodkątemtego,czy

ichprzesłankisąspełnione.

Opinia(rozwiązanie)oroszczeniupowinnazatemmiećtakąstrukturę:

najpierwnależypodaćanalizowanąpodstawęprawną,potem

wymienićjejprzesłankiipotem

sprawdzać,czysąspełnione,czynie.

Jeślijednazprzesłanekniejestspełniona,toroszczenienatejpodstawienieprzysługuje.Wtym

przypadkunależypokoleianalizowaćjeszczeinnestosownepodstawy.

Początekrozwiązaniamożewyglądaćtak:

Powołującprzepisyniewystarczypodaćjedyniedanyartykuł,alejeślizawieraonparagrafy,to

należypodaćrównieżkonkretnyparagraf(§).

Jeśliwstaniefaktycznympojawiająsięwięcejniżdwieosoby,wskazanejestokreślićwyraźnie

stronytransakcji(jeślinp.obokstronwystępujeprzedstawicielalbojeśliudzielonoporęczenialub

odstąpionoodwierzytelności).

Podstawyroszczeń

Z czynno

ści praw

nej

zustawy

konstytu

tywneorze

czenia

sądowe

zumowy

z jedno

stronnej

czynności

prawnej

zculpaincontrahendo,art.72§2kc,

zprowadzeniacudzychsprawbezzle

cenia,art.752kci.n.

zczynuniedozwolonego,art.415kc

i.n.,

z bezpodstawnego wzbogacenia, art.

405kci.n.(np.przesunięciemajątkowe

beztytułu),

inne.

rozwód,

zniesienie

współwła

sności

3. Formuğowanie abstrakcyjnych przesğanek danej podstawy prawnej

Ustawawymieniaprzesłankidlaróżnychuprawnień,któredlawiększejprzejrzystościpowinny

zostaćnajpierwprzedstawioneabstrakcyjnie.

Studentmożemiećkłopotztym,jakdokładnieokreślićprzesłanki,ponieważwieleprzesłanekzawierakolejne

przesłanki.

Naprzykład:Uchyleniesięodskutkówprawnychoświadczeniawolizgodniezart.88k.c.wymaga:

1.oświadczeniawolizłożonegoinnejosobiepodwpływembłędulubgroźby,

2.pisemnegooświadczeniawoliouchyleniu,

3.dochowaniarocznegoterminuokreślonegowart.88§2k.c.

Rozpatrującwnikliwiejtenartykuł,okazujesięjednak,żedokładniejszejdefinicjibłęduigroźbywnimbrak(są

zawartewart.84k.c.i86k.c.).

Najlepszywydajesięwybórsformułowanianajbardziejzwięzłego,ponieważstudentpodczasegzaminumamałoczasu,

aitakmusidokładnierozpatrzyćwszystkieprzesłankipóźniejwsubsumpcji.Wymienienieprzesłanekniepowinno

jednakbyćtakogólne,bywrozwiązaniukażdegokazusuzawartebyłytesamepunkty(np.:tylko„umowazawarta,

umowaważna”).Polecasięwzwiązkuztymwymienićhasłatak,abyczytelnikwiedział,jakichrozważańmoże

spodziewaćsiępodsubsumpcją.

Wtensposóbstudentmożeszybkoudowodnić,żepotrafisensownieuporządkowaćdługiiskomplikowanystan

faktycznyzawartywkazusie.

Jakoogólnyschematmożnaprzyjąć:

Roszczenia

1.Powstanieroszczenia

2.Brakwygaśnięciaroszczenia

3.Nabycieroszczeniaodinnejosoby/brakzbyciaroszczeniainnejosobie

4.Możliwośćdochodzeniaroszczenia

Jeślichodzioumowy,zasadniczymźródłemprawiobowiązkówznichwynikających są

uzgodnieniastron.WtymwypadkuwystarczypodpunktemAokreślićumowę.Przyumowach

nazwanych(czyliwymienionychwtytułachXI.i.n.księgitrzeciejk.c.albowodrębnychustawach)

wartododaćwnawiasienormę,wktórejopisanyjestkonkretnyobowiązek.

Zestawienie przepisów, które należy cytować przy podaniu podstawy, jest najdłuższe, gdy dotyczy roszczeń

wynikającychznienależytegowykonaniaumowyalbo/iodstąpieniaodniejprzezjednązestron(por.np.art.494kc).

Wtymprzypadkuuprawnionyniedochodzipierwotnychświadczeń,tylkopraw,któreprzysługująmunp.dlatego,że

dłużnikniewykonałwodpowiednimczasiealbowewłaściwysposóbzobowiązania.Tunależypodaćprzepis

określającypodstawęroszczenia/uprawnieniaprawokształtującego,ewentualniewrazzprzepisemokreślającym

umowęczystosunekprawny(np.art.471wzw.zart.535kc,art.560kc,art.494kcwzw.zart.535kc).

Podstawyroszczeńzumowy

Wierzyciel domaga się

zachowania dłużnika

obok/zamiastzachowania

pierwotnie uzgodnionego

wumowie.

Wierzyciel domaga się zachowania dłużnika,

jakiezostałopierwotnieuzgodnionewumowie

Pytanie kazuso

we:

„...Czy Antoni

może wymagać

od Błażeja

zapłatyceny?”

Pytaniekazusowe:

„...Pawełzawarłumowę

najmu z właścicielem

domu Piotrem. Czy

Paweł może wymagać

odPiotrazwrotuprzed

miotunajmu?”

Pytaniekazusowe:

„...Klaudia odstąpiła od

umowysprzedażyzesprze

dawcą Małgorzatą, z po

woduwadzakupionegopro

duktu.CzyKlaudiamożeżą

daćzwrotupieniędzywwy

sokości ceny zakupu?

(Stronyniesąkonsumenta

mi.)”

Tenschematniedajesięzastosowaćdowszystkichanalizroszczeń.Wpunkcie1jestonniedośćdokładny.Zamiast

pisać ogólnie w punkcie 1, że uprawnienie musiało powstać, opracowujący kazusstudent powinien wymienić

poszczególnekutemuprzesłanki.Takżewinnychpunktachnależyniekiedynapisaćwięcej,częstojednakwymienianie

ichjestzupełniezbyteczne:wpunktach2,3i4chodzioprzesłankinegatywne,tzn.owydarzenia,któremogą

doprowadzićdotego,żepowstałegoroszczenianiebędziemożnadochodzić.Nietrzebaichwymieniać,jeżelistan

faktycznyniedajekutemuwyraźnychprzesłanek.

Szczególnieważnejestpowstanieroszczeńumownych.Wtakiejsytuacjipolecasięuwzględnienie

następującego schematu ( aspekty poruszone w nawiasie należy pominąć, gdy nie budzą

kontrowersji):

Podstawąprawnąmoże

byćart.675§1kc

Podstawą prawną

możebyćUmowa

sprzedażypomię

dzy Antonim a

Błażejem (art.

535)

Podstawąprawnąmożebyć

art.494kcwzw.zart.560§

2kc

1,a)Zgodastron(...)

(b)Braknieskuteczności

(zewzględunaograniczoną[albobrakującą]zdolnośćdocz.praw.

jednegozuczestników)

(zewzględunaewentualneuchyleniesięodskutkówoświadczeniawoli)

(zewzględunawymaganiaformalne)

Jeśliroszczeniewynikaniezczynnościprawnej,azustawy(np.zart.405albozart.415kc),

należypowołaćtylkotenprzepis.

(zewzględunaprzedstawicielstwopaniX)...

VII.Subsumpcja

Pookreśleniuprzesłaneknormatywnych(zob.w.pod.V.iVI.)należydokonaćsubsumpcji,czyli

sprawdzić,czyprzesłankiwkonkretnymwypadkuzostałyrzeczywiściespełnione.Subsumpcja

stanowijądroanalizyprawniczej.Naegzaminieten,ktochceotrzymaćlepsząocenę,musiwykazać

sięswoimiumiejętnościamiprzydokonaniusubsumpcji.Analizującspełnienieprzesłanek,możesię

wykazaćznajomościądogmatyki,zdolnościądorozpoznawania istotyrzeczy i umiejętnością

wyrażaniasięwsposóbprawniczy.Powinienjednakpamiętaćotym,żemadodyspozycjiniewiele

czasu. 3

Np:WpunkcieBpowiedzieliśmy,że„zgodneoświadczeniewoli”należywymienićprzykażdymroszczeniu,

którezakładazawarcieumowy.Ztegopowodu„zgodneoświadczeniewoli”musipojawićsięrównieżwpunkcie

C,ale–oilenierodzionożadnychproblemówprawnych–wymagatutajtylkokrótkiegozdania(„Umowa

powstaławwynikujednobrzmiącychoświadczeńAiB23.05.”)

Inaczejpostępujesię,gdyjestkwestiąsporną,czyprzesłankistanufaktycznegozostałyspełnione,

ponieważmożliwychjestkilkawykładni.Wtymwypadkunajlepszyjestnastępującyschemat:

Wymienionewb)punktydotycząprzesłaneknegatywnych,którenależypodaćtylkowraziewyraźnejpotrzeby.

Sformułowanie„zewzględuna”zdajesięwsposóbwystarczającyzaznaczać,copodsubsumpcjąbędzieuważaneza

problematycznebezpotrzebypowielaniajegotreści.Niemapotrzebywymieniaćjużwzarysowaniuprogramuanalizy

podprzesłanek–np.wystarczynapisać„braknieważnościzewzględunauchyleniesięodskutkówo.w.przezPiotra”,

natomiastsformułowaćposzczególneprzesłankiskutecznegouchylenia(złożeniao.w.,wterminieiformieart.88i

zgodniezprzesłankamiart.84,86lub87k.c.)możnawpóźniejszymmiejscu.

VI.Określenieprogramuanalizywprzypadkupytańoustaleniesytuacji

prawnej

Przesłanki,odktórychzależyodpowiedź,należyokreślićnietylkoprzypytaniachoroszczenia,

gdziewynikająonezpodstawyprawnej(jakzostałotoopisanepodV.).Tensamwymógwystępuje

przypytaniachdydaktycznychosytuacjęprawnąpodobnychdopowództwoustalenie.

Przykłady:

a)„CzyumowazawartaprzezAlinęzFranciszkiemjestskuteczna?”

b)„CzyzasadnejestustalenienieważnościumowyustanawiającejzastawnaobrazienarzeczFranciszka”

c)„CzyzachodziłyprzesłankidosporządzaniaprzezAdamatestamentuustnego.”

d)„CzyAntonistałsięwłaścicielemsekretarzyka?”

e)„Czybrakstwierdzenianabyciaspadkumaznaczeniedlarozstrzygnięciasprawy?”

f)„KtoinajakiejpodstawieodziedziczyłspadekpoAdamie?”

1.Przytoczenieprzesłanekstanufaktycznego(np.:dlaart.14§1:umowypowszechniezawieranewdrobnych

bieżącychsprawachżyciacodziennego–tojestwłaściwiecałyzespółprzesłanekstanufaktycznego)

2.Definicja(wyjaśnieniealboopis)cechydanejprzesłankialbopodaniekryteriów(np.:umowawykonywana

przezwiększośćosób,cenyniesąwygórowane,służydozaspokajaniazwykłychpotrzebludzi).

3.Porównaniewłasnejdefinicjizestanemfaktycznym (taknp.wprzypadkuprzejazdutaksówką:zwykłe

potrzebytransportumożnaregularniezaspakajaćkorzystającześrodkówtransportupublicznego.Podróż

taksówkąjestnatomiastluksusemiwykraczatymsamympozazwykłepotrzeby.Dlategoteżprzejazdów

taksówkąniemożnazaliczyćdo„drobnych,bieżącychsprawżyciacodziennego”).

Zregułypytaniatakiestanowiąelementkoniecznydoodpowiedzinapytanieoroszczenie.W

pierwszymudzieleniuodpowiedzinależywnajbardziejogólnysposóbsformułować,odczego

zależyodpowiedź,apotempokoleiwymienićisprawdzićprzesłanki.

Taknp.przyroszczeniach,którychpodstawąjestumowa,takżenależybadaćskutecznośćumowy,ocopytanow

przykładacha)ib).Odpowiedźpowinnazatem,jakprzedstawionopodV.infine,polegaćnasprawdzaniupokolei

ewentualniespełnionychprzepisówzsankcjąnieważnościumowy,krokpokroku:„Umowamożebyćnieważnaze

względunaformęalbozewzględunaprzedstawicielstwopanaA...”lub„Zasadniebędzieustalenienieważności

umowyustanawiającejzastawwtedy,kiedyumowatajestnieważna.Abybyławażnaiskuteczna,musionaspełnić

przesłankiwymienionewart...orazniemożebyćnieskutecznazewzględuna.....”.Odpowiednioodpowiedźnac)

możnazacząćprzez:„Przesłankipozytywnetestamentuustnegozawieraart...pozatymniemogązachodzićinne

powodynieskuteczności....Innympowodemnieskutecznościtestamentumożestanowićfakt,żeAdamwchwili

sporządzeniatestamentumiał15lat....Zgodniezart...”

Ustalenie,ktojestwłaścicielemrzeczy,jestpierwsząprzesłankąroszczeniazart.222§1.Taksamoprzyudzielaniu

odpowiedzinapytanie,czytakieroszczenieprzysługuje(jakwpytaniud)),polecasięstrukturęchronologiczną,

zaczynającąodpierwszegobezspornegostanuwłasności,anastępniewykazującąpokoleizdarzeniawymienionew

staniefaktycznympodkątemtego,czynieprowadziłynapodstawiejakiejśnormyprawnejdozmianytegostanu:„Na

początkuwłaścicielembyłaAgata.Napodstawieart.155ust.1k.c.mogłautracićwłasnośćnarzeczKlaudiuszaprzez

zawarciemiędzynimiumowysprzedaży”.

Nae)pierwszezdanieodpowiedzimożnasformułowaćwtensposób:„Przesłankirozstrzygnięciasprawysązgodniez

art....następujące:...”.

Także przy udzieleniu odpowiedzi na f) już początek odpowiedzi powinien powiązać treść pytania z ramami

normatywnymi:„Zgodniezart.926§1k.c.powołaniedospadkuwynikazustawyalboztestamentu[aterazpokolei

należysprawdzać,czyzostałtestament,czyniezachodząpowodyjegobezskuteczności,cozniegowynika–a

pomocniczo,jeślinieokreśladziedziczenia,badaćprzepisyodziedziczeniuustawowym].”

Dłuższerozważaniasątylkowówczaspotrzebne,gdyjakaśkwestiajestproblematyczna(należysięzastanawiać

zatem,jakieistniejąmożliwościwykładnidanegoprzepisu,przedstawić,wybraćjednąznichipodaćzatemargumenty;

otym,żeistniejewielośćwykładninajłatwiejpamiętać,jeślisięnajpierwszukaargumentówdlapozycjijednejstrony

sporu,apotemdrugiej).Jesttuteżmiejscenapokazanie,dojakiegowynikumożnadojśćprzypomocyróżnychmetod

(wykładniajęzykowa,wykładniasystemowa,wykładniahistoryczna,wykładniafunkcjonalna)ipodanie,którejznich

należydaćpierwszeństwo.

Jestwprawdziedobrzewiedzieć,jakdoktrynaiorzecznictwosądowerozstrzygajądanyproblem,niebrzmitojednak

zbytprzekonująco,gdynapiszesię,że:„ZgodniezorzecznictwemSNpodróżtaksówkąniespełniaart.14§2.”Warto

jednakznaćkryteriaorzecznictwaiewentualneinnepunktywidzeniaprezentowanewliteraturzeiwspomniećonichw

punkcie2i3. 4

Odnośnie słownictwa: przy rozważaniu argumentów, jak również przy podawaniu własnego rozstrzygnięcia,

subiektywne wtrącenia, takie jak „uważam” lub „moim zdaniem” są zbędne tak samo jak wzmocnienia typu

„naturalnie”,czy„zcałapewnością”.Ibeztychwtrąceńjestjasne,żeinnimogąmiećodmiennezdanie;wzmocnienia

tesprawiająwrażenie,żejakaśrzeczniejestoczywista,wprzeciwnymrazieautoruważałbyzawystarczającepodanie

argumentów.

Nakońcurozwiązanianależyprzedstawićodpowiedźnapytaniezadawaneprzezegzaminatora.

Eleganckiebędzietakiesformułowanieodpowiedzi,któreprowadziczytelnikakrokpokrokuz

powrotemdopytania,wrodzaju:„Skoroterminzart.88§2k.c.niebyłzachowany,touchylenie

3 Lepiejnapisaćcoś,choćbykrótko,przykażdymz6kazusównaegzaminieniżskupićsięjedynienapierwszych

dwóch.Lepszesązwięzłeirzeczoweodpowiedzianiżelirozwlekłewywody,wktórychegzaminowanybędziesię

starałwykazać,zbędnąprzyrozwiązywaniukazusów,encyklopedycznąwiedzą,zwłaszcza,jeżelibędziemiałon

niewyraźnepismo.

4 Możnacoprawdaprzyokazjizwrócićuwagę,żeprzytoczoneargumentyniezostaływymyśloneprzez

egzaminowanego,alepochodząodautorytetówprawnych,jednaknaegzaminiewyglądateżcałkiemdobrze,jeżeli

studentsprawiawrażenie,jakbyjespontaniczniewymyślił.

byłonieskuteczne.Tymsamymnienastąpiłabezskutecznośćzewzględunauchylenie.Ponieważ

przesłankiroszczeniasąwtensposóbspełnione,roszczenieprzysługuje.Arekzasadniedomagasię

odMagdyzapłaty.”

wktórejtylkojednazestronwykonałaświadczenie.

Dlategoteżniemożnauznaćumowyzawykonaną.

Tymsamymprzesłankiart.14§2kcniezostałyspełnione,dlategoumowaniebyławażnai

roszczenieniejestzasadne.

UlrichErnst

(przekład:K.Fąfara;konsultacjajęzykowa:Z.W;

konsultacjamerytoryczna:W.Iwaniec,M.Pecyna,mec.T.Olejnik;

uwagidow.012010:P.Tacik,A.Borgosz,M.Kućka)

VIII.Przykład:(prosty)kazusijegorozwiązanie

„Kazus:9letniDarekjedziewKrakowietramwajembezbiletu.KiedyDdojeżdżadocelu,kontrolerżąda

okazaniabiletu;kiedyzaśokazujesię,żeDarekgoniema,żądazapłatyzabilet.Czyroszczenieozapłatęzabilet

jestzasadne?

(Uwagaautorakazusu:Napotrzebyegzaminunależysprawdzaćtylkoprzepisyprawaprzewozowego)”

A.Podstawaprawna

PodstawąprawnąroszczeniamożebyćumowaprzewozumiędzyDiMPK,art.774kc

B.Przesłanki

Jakoprzesłankinależysprawdzać:

1.ZawarcieumowyprzewozupomiędzyDarkiemiprzewoźnikiem,

2.BraknieskutecznościzewzględunawiekDarka

a)Umowazawartawdrobnychsprawachżyciacodziennego

b)Umowawykonana”

C.Subsumpcja

1.Dozawarciaumowywymaganesązgodneoświadczeniawoliobustron(por.art.70§1kc).

TutajniemiałomiejscaaniwyraźneoświadczeniezestronyDarka,anizestronyMPKalboich

przedstawicieli.

Darekpoprzezwejściedotramwajuwsposóbdorozumiany(art.60kc)wtychokolicznościach

wyraziłwolęprzejazduMPK.

MPKpozwalającpasażeromnawsiadaniedoswoichtramwajów,dajedozrozumienia,żezamierza

ichprzewieźćiwtensposóbwyrażawolęzawarciaumowy.

2.ZasadniczooświadczeniewolidziewięcioletniegoDarkajakoosobynieposiadającejzdolnoścido

czynnościprawnych(art.12kc)jestbezskuteczne(art.14kc),chybażeprzytoczonystanfaktyczny

spełniaprzesłankizawartewart.14§2kc:

Art.14§2kcdotyczyumówpowszechniezawieranychwdrobnych,bieżącychsprawachżycia

codziennego.Należądonichteusługi,zktórychkorzystawiększośćosób;cenyzaniemogąbyć

wygórowaneimusząonesłużyćdozaspokojeniapotrzebzwykłychludzi.Wymaganiatesą

spełnionewprzypadkuprzewozutramwajem.Kolejnąprzesłankąważnościumowyzawartejprzez

Darkajestjejwykonanieprzezobiestrony.WtymwypadkuMPKprzewożącDarkawykonałswój

obowiązek,Darekjednakniezapłaciłzatęusługę,tzn.niespełniłświadczenia.

Możnasięzastanawiaćczyzgodniezart.14§2k.c.dlaważnościumowywystarczywykonaniejej

przezjednązestron.Wykładniagramatycznapod"wykonaniem"każeraczejrozumiećzupełne

spełnienie świadczeń przez każdą ze stron. Takie rozumowanie przepisu wspiera wykładnia

teleologiczna.Sensemart.14k.c.jestochronićosobąniezdolnądoczynnościprawnychprzed

sytuacją,wktórejstaniesię dłużnikiemwwynikudokonanejprzezniączynnościprawnej.Wyjątek

z art.14§2k.c.możnauzasadniaćtym,żeprzypewnychczynnościachmałejwagi,przyktórych

doszłodowymianyświadczeń,niewarto odwracaćskutkówtychczynnościprzezuznanieichza

nieważne.Zpowyższegowynika,iżnienależyuznaćzaobjętąwyjątkiemzart.14§2k.c.sytuacji,

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: