rehabilitacja_artykul_2007_04_8712.pdf

KINEZYTERAPIA

Staw skokowy górny

– przegląd technik manualnych – cz. II

Artykuł ma na celu przedstawienie różnych metod postępowania manualnego, znajdujących zastosowanie w dysfunkcji

górnego stawu skokowego (głównie techniki stawowe). Dodatkowo publikacja przedstawia wykorzystanie tapingu medycz-

nego i technik koncepcji PNF jako uzupełnienia terapii zasadniczej. Pierwsza część pracy ukazała się w „RwP” 3/07.

Inwersyjne skręcenie stawu skokowego

Opisywany uraz jest wskazaniem do mobilizacji kości strzałkowej

w kierunku dogrzbietowo-czaszkowym według Mulligana.

Autorzy pracy badawczej prowadzonej na pacjentach ze skrę-

ceniem stawu skokowego dowodzą wysokiej skuteczności technik

mobilizacji kości strzałkowej połączonej z aktywnym ruchem pa-

cjenta. Sam autor metody proponuje włączenie do postępowania

terapeutycznego techniki mobilizacji kości strzałkowej podczas

aktywnego zgięcia grzbietowego stopy, prowadzonego pośrednio

za pomocą pasa kontrolowanego przez pacjenta.

Fot. 1. Technika MWM, mobilizacja kości strzałkowej w kierunku dogrzbietowo-czasz-

kowym

Opis: Pacjent leży na plecach. Terapeuta stoi twarzą zwrócony

w kierunku strony podeszwowej stopy pacjenta, układa kłąb kciu-

ka na kostce bocznej, a pozostałe palce obejmują ścięgno Achille-

sa. Kłąb kciuka drugiej ręki znajduje się pod kostką przyśrodkową

(fot. 1). Terapeuta wykonuje ślizg dalszej nasady kości strzałkowej

w kierunku dogrzbietowo-czaszkowym. Pacjent trzyma w dłoni

pas, który daje opór na stopę od strony podeszwowej. Utrzymu-

jąc pas w napięciu, oporuje podczas zgięcia grzbietowego stopy

skurcz ekscentryczny mięśnia trójgłowego łydki. Terapeuta przez

cały czas zabiegu utrzymuje ślizg kostki bocznej.

W przypadku niewydolności więzadła skokowo-strzałkowego

tylnego pomocne może okazać się ustabilizowanie kości strzałko-

wej. W tym przypadku zastosowanie znajduje taping (technika sta-

wowa) jako tzw. utrzymanie efektu terapeutycznego. Plastrowa-

nie terapeutyczne może zabezpieczać efekt leczniczy przez kilka

godzin lub nawet dni, wspomagając i utrzymując działanie terapii

zasadniczej. Wykorzystując nierozciągliwy, bawełniany plaster,

po wykonaniu ślizgu dogrzbietowo-czaszkowego można ustabili-

zować kość strzałkową w żądanej pozycji (fot. 2).

Fot. 2. Stabilizacja dystalnej części kości strzałkowej za pomocą plastra, po inwersyjnym

skręceniu stawu skokowego

Techniki pośrednie funkcjonalne

Alternatywą w postępowaniu usprawniającym są zabiegi manualne

z zakresu technik pozycyjno-relaksacyjnych, określanych również

mianem zabiegów pośrednich. Obecnie mianem „pośrednich” nazy-

wa się techniki manualne, które nie wymagają uzyskania bariery ru-

chomości ani do diagnostyki, ani do leczenia. Ze względu na bardzo

delikatny charakter cieszą się one coraz większą popularnością.

Pionierem techniki funkcjonalnej (jednego z najbardziej reprezen-

tatywnych oddziaływań pośrednich) był Harold V. Hoover. W 1969 r.

Hoover użył terminu „dynamic neutral”, aby opisać to, co można osią-

gnąć poprzez tkanki miękkie w odniesieniu do strukturalnie zaburzo-

nego stawu lub obszaru znajdującego się w stanie relaksacji.

Zasada wykonywania techniki funkcjonalnej opiera się na po-

szukiwaniu takiego ustawienia stawu, w którym patologiczne na-

pięcie i ból ulegają uwolnieniu, umożliwiając dalszą relaksację

tkanek. Jeżeli uda się taką pozycję znaleźć i zmniejszyć napięcie

tkankowe, zwykle dochodzi do stopniowej poprawy ruchomości

w każdym kierunku. Techniki te okazują się bardzo skuteczne

w leczeniu ostrych uszkodzeń w obrębie stopy, zwłaszcza u pa-

cjentów ze znacznym bólem, kiedy większość typowych metod

manualnych nie ma zastosowania.

Fot. 3. Technika funkcjonalna „uwalniająca” zgięcie podeszwowe

22 REHABILITACJA W PRAKTYCE 4/2007

KINEZYTERAPIA

Technika „uwalniająca” zgięcie podeszwowe

Opis: Pacjent leży na plecach. Terapeuta jedną ręką unosi nie-

znacznie podudzie pacjenta nad kozetkę, druga ręka terapeuty

znajduje się na grzbietowej stronie kości skokowej, blisko szpary

górnego stawu skokowego (fot. 3). Terapeuta delikatnie prowadzi

kość skokową dobrzusznie, jednocześnie, dodając trakcję, szuka

pozycji, w której zanika ból i następuje rozluźnienie mięśni. De-

cydującą rolę w uzyskaniu pozycji terapeutycznej odgrywa palpa-

cja. Bezbolesną pozycję terapeuta utrzymuje przez około 10-60 s,

po czym biernie testuje zakres zgięcia podeszwowego stopy. Tech-

nika ta wymaga wysokich umiejętności manualnych.

wanie na stereotypy ruchowe pozwala z jednej strony wyelimi-

nować jedną z przyczyn zablokowania, a z drugiej – stworzyć

optymalne warunki biomechaniczne dla procesów samolecze-

nia organizmu. Głównym celem ćwiczeń prowadzonych w zabu-

rzeniu funkcji narządu ruchu powinna być poprawa wadliwych

wzorców ruchowych. Podczas wykonywania ćwiczeń mających

na celu przywracanie prawidłowych wzorców ruchowych należy

pamiętać, że są one niejako centralnie „zaprogramowane”. Nie

znaczy to, że nie możemy napinać mięśni indywidualnie, jed-

nak nasze wybiórcze ruchy pochodzą z masy dostępnych wzor-

ców ruchowych. Poszczególne elementy programu ruchu można

pobudzać i hamować, stosując odpowiednie bodźce aferentne.

Praktycznie znajduje tutaj zastosowanie koncepcja PNF, która

jest swoistą formą treningu funkcjonalnego.

Na skutek zaburzenia ruchu zgięcia grzbietowego stopy nastę-

puje skrócenie lub utrata fazy przetaczania stopy podczas chodu.

Często nie wystarcza przywrócenie prawidłowej gry stawowej za

pomocą technik stawowych. Jeżeli zaburzony wzorzec ruchowy

utrwalił się na tyle mocno, że pomimo prawidłowych zakresów

ruchu poszczególnych stawów ciągle wyraźne jest zaburzenie fa-

zy przetaczania, wówczas organizm pacjenta stwarza warunki do

wystąpienia wtórnego ograniczenia ruchomości stawu. Wykorzy-

stując stymulację fazy przetaczania zgodnie z zasadami koncep-

cji PNF, można w dość radykalny sposób „przetorować” prawi-

dłowy wzorzec chodu.

Zaburzenie wzorców ruchowych jako element

patogenezy zablokowania stawu

Zaburzone wzorce ruchowe stanowią prawdopodobnie najpo-

ważniejszą przyczynę zaburzenia czynności stawu. Oddziały-

with the functioning of the motor system. These dysfunc-

tions can be caused for a variety of reasons: for example, direc-

tly after injury of the ankle joint itself (dislocation, sprain, frac-

ture), or indirectly as a result of immobilization of a nearby joint.

The limit of plantar and/or dorsal flexion in the foot is often cli-

nically connected with the appearance of pain and swelling, and

difficulty in walking correctly. In practice it is necessary to use

a variety of different techniques. A review of the literature yields

a wide range of manual techniques but the problem is to decide

which of these, give the best therapeutic effect.

The aim of this article is to present different manual methods

used in the treatment of ankle joint dysfunction (mainly joints

techniques). In addition, the article covers the use of medical ta-

ping and PNF concepts as supplements to the main therapy.

MGR M ARCIN P UT

Gabinet Rehabilitacji Ambulatoryjnej

SPG ZOZ w Nowym Wiśniczu

Piśmiennictwo u autora i w „RwP+”

(www.rehabilitacja.elamed.pl)

T he ankle joint is a place where there can often be problems

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: