1.Wstęp
Ruch towarzyszy człowiekowi od narodzin aż do śmierci. Pierwsze lata życia dziecka są najbardziej znaczące dla jego rozwoju. Prawidłowe kierowanie dzieckiem w tym czasie pozwala na stymulacje rozwoju oraz zapobiega jego nieprawidłowościom i dysharmonii.
Wśród wielu czynników wpływających na ogólny rozwój dziecka muzyka odgrywa bardzo ważna rolę. Przeżycia emocjonalne związane z percepcją i wykonywaniem zadań muzycznych mają ogromny wpływ na rozwój dyspozycji psychicznych dzieci. Rozwój słuchu muzycznego, rozwój koncentracji uwagi, pamięci muzycznej, logicznego myślenia i mowy – odbywa się w procesie oddziaływania różnorodnych bodźców muzycznych.
Taniec i zabawy muzyczne z nim związane stwarzają możliwości zaspokojenia wrodzonej dzieciom potrzeby ruchu i uzewnętrznienia przeżyć emocjonalnych.
Zabawy z ruchem wzmagają aktywność dzieci i uruchamiają pomysłowość.
Celem mojej pracy z dziećmi jest rozbudzenie i rozwinięcie wrażliwości estetycznej dziecka, wzmocnienie jego poczucia rytmu oraz kształcenie wyobraźni i estetyki ruchu.
Zabawy umożliwiające mi osiągnięcie tego celu dostosowałam do możliwości i zainteresowań dzieci. W wyborze odpowiednich ćwiczeń kierowałam się, między innymi, propozycjami przedstawionymi przez Polskie Stowarzyszenie Pedagogów i Animatorów „ KLANZA” z Lublina.
W zajęciach mam zamiar również wykorzystać elementy metody Dobrego Startu, gdzie muzyka jest tłem do zabawy, ćwiczeń rytmicznych, rozwijania świadomości przestrzeni. Jest również jednym z elementów wielozmysłowego nabywania umiejętności, które sprzyjają budowaniu poczucia własnej tożsamości, uwrażliwiają na rozwijanie się funkcji ruchowych, językowych i spostrzeżeniowych, niezbędnych później w edukacji szkolnej.
Główną bazą twórczości zespołu będzie ruch improwizowany. Ciągłe poszukiwania nowych możliwości ruchu pozwoli mi na kształcenie osobowości małych tancerzy, a także na rozwijanie ich kreatywnych zdolności. W swoim założeniu zespół nie będzie posługiwał się ściśle określoną techniką, ale starał się będzie raczej formować ruch i budować swój własny, charakterystyczny język scenicznej wypowiedzi.
Wykorzystam również taniec jako metodę wychowawczą, która uczy kultury towarzyskiej, poszanowania mienia, umiejętności życia w grupie, dążenia do osiągania jak najlepszych wyników, postaw itp.
Program obejmuje również niektóre tańce polskie ( krakowiak, polonez, zbójnicki).
Upowszechniając muzykę taneczną wśród dzieci mam nadzieję wprowadzać je w świadome zaangażowanie w taniec, a co za tym idzie, współpracę w tworzeniu pomysłów scenicznych.
2. Etapy innowacji
Głównym celem mojej pracy jest uwrażliwienie dzieci na piękno muzyki, która jest nie tylko głębokim przeżyciem społecznym, ale również wspaniałym czynnikiem rozwijającym wyobraźnię sceniczną, poczucie ruchu i rytmu jak również odpowiednią autoprezencję u dzieci.
W roku szkolnym 2006/ 2007 podejmę innowację w grupie dzieci 5 i 6 – letnich w Przedszkolu Miejskim nr 8 w Kołobrzegu. Czas trwania innowacji zakładam na 2 lata.
W pierwszym etapie zastosuję różne formy pracy z dziećmi: indywidualną, grypową i zbiorową. Wykorzystam przede wszystkim ćwiczenia ogólnorozwojowe podnoszące kondycję, sprawność koordynacyjną, poczucie rytmu i umiejętność odtwarzania różnych rytmów osobno i w parach. Mam nadzieję, że zastosowane ćwiczenia pozwolą również wykształcić umiejętności takie jak: kreatywność, odwagę, pewność siebie, odporność psychiczną czy nawet odpowiednią autoprezencję.
W drugim etapie rozpocznę wdrażanie improwizacji taneczno – rytmicznych oraz zabaw taneczno - choreograficznych. Będą one polegały na łączeniu wypracowanych już elementów takich jak: ruch, jego precyzja i płynność wykonania, estetyka ruchu, wyobraźnia muzyczna, współdziałanie w zespole itp. z nowymi muzycznymi formami. Mam zamiar tak pokierować rozwojem dzieci, by obudzić w nich potrzebę poszukiwania różnych rozwiązań tanecznych. Pozwoli to na przygotowanie dzieci do występów scenicznych, w których tworzeniu będą miały znaczną rolę.
Następnym etapem będzie nauka polskich tańców ludowych – krakowiaka, poloneza i zbójnickiego. Mam nadzieję, że rozpowszechniając polski folklor dzieci przyjmą go jako coś swojskiego, własnego, że będą potrafiły nie tylko rozpoznać niektóre polskie tańce ludowe, ale również bez skrępowania je zatańczyć,( co w dzisiejszych czasach jest rzadkością).
W drugim roku innowacji mam zamiar pracować nad kształceniem konkretnych umiejętności artystycznych. Pracę będę prowadziła przede wszystkim w formie indywidualnej oraz grupowej. Chcąc pobudzić dzieci do większej aktywności i większego zaangażowania będę stosowała różnorodne zabawy mające na celu realizowanie zadań dźwiękowych takich jak: śpiew, gra na instrumentach perkusyjnych, tworzenie dźwięków, słuchanie muzyki, opowiadanie jej.
Zajęcia prowadzone będą zgodnie z metodą stopniowania trudności, czyli tak, by każdy bezstresowo opanował stawiane mu zadanie i miał z tego zadowolenie.
Taniec pomaga dzieciom wyrażać emocje i podpowiada wielorakie możliwości kształcenia postaw, zachowań i ludzkich charakterów.
W zajęciach będą uczestniczyć dzieci 5 i 6 – letnie. Prowadzone będą 2 x w tygodniu i trwać będą po 45 minut dla każdej grupy.
Choreografia dobierana będzie do znanych dzieciom tematów, odnosić się będzie do świata baśni, fantazji i wyobraźni, jak również tradycji regionalnych i narodowych.
Utwory muzyczne dobierane będą do poziomu nauczania – od prostych rytmicznie do bardziej skomplikowanych.
Zabawy rytmiczne poprzez pobudzenie do aktywnego uczestnictwa pomagają pokonać rozmaite bariery uniemożliwiające dorosłym i dzieciom spontaniczne muzykowanie.
Aktywne metody poznania muzyki pozwolą wszystkim zaangażowanym dzieciom odnosić sukcesy. W ramach zajęć dzieci będą poznawały świat sztuki poprzez własne doświadczenia, aktywna zabawę, a dzięki nieskrępowanej wyobraźni stworzą swoje pierwsze dzieła.
Zakładam, że dzięki prowadzonym w ten sposób metodom tanecznym dostarczę dzieciom okazji do różnorodnych przeżyć artystycznych, dzięki którym wykształcą one w sobie poczucie rytmu, estetykę ruchu i wyobraźnię artystyczną
.
Mam nadzieję, że osiągną również inne korzyści, takie jak:
- wzmożenie koordynacji wzrokowo – ruchowej i orientacji przestrzennej
- usprawnienie ciała, harmonijny jego rozwój,
- określenie własnej lateralizacji,
- wzmocnienie poczucia rytmu, wrażliwości na muzykę i ogólne muzyko
wanie
-nawiązanie bliskiego kontaktu z innymi,
- empatię i współpracę z grupą,
- budzenie zaufania i poczucia wspólnoty.
3. Cele innowacji.
Program kładzie nacisk na kształtowanie człowieka otwartego i pełnego wyobraźni. Budując sprawność motoryczną stymuluje również rozwój psychiczny, odwagę, poprawia samoocenę i odporność psychiczną.
Cele główne:
1.Rozwijanie poczucia rytmu, estetyki ruchu i wyobraźni muzycznej.
2.Wyrabianie sprawności kondycyjnej i koordynacyjnej.
3. Kształtowanie pozytywnej postawy wobec aktywności ruchowej.
4.Wyrabianie takich cech charakteru jak: kreatywność, odwaga, pewność siebie,
współdziałanie w grupie.
5. Kształtowanie zachowań pro zdrowotnych.
6.Kształtowanie kultury towarzyskiej, szacunku do osiągnięć, poszanowania
innych.
7.Upowszechnienie muzyki tanecznej.
8.Rozwijanie osobistych zdolności artystycznych.
Cele szczegółowe:
1. Podkreślenie roli ruchu jako stymulatora prawidłowego rozwoju.
2.Zachęcanie do wszelkich zabaw związanych z ruchem, wykorzystanie
naturalnej potrzeby ruchu w zabawach i ćwiczeniach rytmicznych.
3. Podnoszenie samooceny, budzenie wiary we własne siły.
4. Nabywanie umiejętności autoprezentacyjnych.
5. Kształtowanie umiejętności współżycia w grupie.
6. Kształcenie wyobraźni i estetyki ruchu.
7.Udział w tworzeniu różnorodnych form muzycznych ( improwizacje,
opowieści).
8.Odtwarzanie linii melodycznych i usłyszanych dźwięków.
9.Dostrzeganie wartości w sztuce – taniec, muzyka.
10.Rozpoznawanie cech ruchu ( płynność, siła, rytm, dynamika).
11.Świadome stosowanie cech ruchu.
12.Prawidłowe wykorzystywanie określonego ruchu.
13.Wyrażanie własnych emocji ruchem, gestem, mimiką.
14.Ilustrowanie ruchem muzyki.
Proponowane formy i metody pracy:
1. Zabawy muzyczne.
2. Improwizacje muzyczne.
3. Ilustracje ( fabularyzacje) wierszy i opowiadań.
4. Opowieści ruchowe.
5. Opowieści muzyczne.
6. Choreografia układów tanecznych.
4. Treści kształcenia artystycznego.
Dziecko poznaje muzykę w sposób synkretyczny, łącząc ja w sposób naturalny z innymi elementami sztuki, a to pozwala mu na twórcze postrzeganie świata.
Zdolności muzyczne rozumiane są zarówno jako wrażliwość na poszczególne elementy muzyki, jak i zdolność do emocjonalnego przeżywania. Istotnym elementem rozwoju muzycznego dzieci jest opanowanie choćby w elementarnym zakresie pewnych umiejętności.
Wrażliwość na poszczególne elementy muzyki mam zamiar kształcić przede wszystkim przez zabawy i ćwiczenia ruchowe, natomiast wrażliwość na emocjonalne treści – podczas słuchania utworów muzycznych, śpiewania piosenek.
W tym celu wybrałam kilka zabaw i ćwiczeń, które pozwolą kształcić takie cechy jak: dynamikę, poczucie rytmu czy wysokość dźwięków.
Przedstawię również kilka zabaw, które ułatwią nawiązanie pierwszego kontaktu, ćwiczą koncentrację, refleks i spostrzegawczość, rozwijają wyobraźnię oraz uczą współdziałania. Pracując z małą lub dużą grupą dzieci można je wykorzystać zarówno na dworze, jak i w sali.
Kształcenie sprawności:
1.Sprawność kondycyjna:
*szybkość
- szybkie zmiany pozycji ciała na określony sygnał
- ćwiczenia rozwijające umiejętność zmian kierunku ruchu
* siła
- ćwiczenia wzmacniające poszczególne grupy mięśniowe, np. skoki, cwały,
skłony, obroty, skręty, przysiady
- ćwiczenia indywidualne oraz w parach z muzyką
* wytrzymałość
- wykonywanie ćwiczeń ruchowych w dłuższym czasie
-ćwiczenia indywidualne i w parach z muzyką ze zmianą rytmu
2.Sprawność koordynacyjna:
* szybkość reakcji
- ćwiczenia wykonywania dokładnych ruchów w przestrzeni
- ćwiczenia umiejętności szybkich reakcji na określony sygnał
* kształtowanie równowagi
- ćwiczenia złożonych elementów ruchowych zakończonych „ pozycją”-
zatrzymaniem figury tanecznej
- ćwiczenia obracania się wokół podłużnej osi ciała, wypady, podskoki,
osobno, w parach z partnerem
* kształtowanie orientacji
- ćwiczenia elementów ruchowych z ograniczeniem kontroli wzrokowej
- ćwiczenia kroków tanecznych z partnerem oraz indywidualnie
* kształtowanie rytmizacji ruchów
- ćwiczenia elementów ruchowych w określonym czasie i rytmie
- ćwiczenia umiejętności przyspieszania i zwalniania tempa
- ćwiczenia utrzymania właściwego tempa bez udziału muzyki
- dostosowanie własnych ruchów do ruchów partnera
- improwizacja ruchowa do różnych rytmów.
Zabawy muzyczne wprowadzające treści kształcenia
1.Zabawy kształcące dynamikę.
„ Koniki”
Dzieci ustawione po dwoje tworzą zaprzęgi, tzn. dziecko – konik z przodu podaje wyciągnięte do tyłu ręce dziecku stojącemu za nim – woźnicy. Gdy akompaniament jest wolny – zaprzęgi jadą wolno pod górę. Akompaniament nieco szybszy – jada po równym terenie, akompaniament szybki – jada szybko z górki.
Ćwiczenie to rozwija jednocześnie sprawność fizyczną.
„ Ślimaki, jeże i zające”
Dzieci podzielone na trzy grupy: ślimaki, jeże, zające. Nauczyciel ustala trzy rodzaje tempa. Wolne – poruszają się ślimaki, umiarkowane – idą tupiąc lekko jeże, szybko – biegną zające.
Zabawa ta oprócz poczucia tempa rozwija szybką orientację i uwagę dowolną.
„ Wiatr”
Dzieci rozstawione swobodnie w sali to drzewa. Cichy akompaniament – drzewa stoją nieruchomo. Gdy zaczyna narastać dynamika – zaczyna się wiatr – dzieci zaczynają poruszać rękami ( gałęziami) najpierw lekko, potem coraz gwałtowniej wykonując ruchy całym ciałem ( większe ruchy rąk, skłony, kołysanie). Gdy wiatr cichnie ruchy stają się mniejsze, spokojniejsze.
2.Zabawy kształcące poczucie rytmu.
„ Idź, krąż, odpoczywaj”
W zabawie tej wprowadza się trzy elementy: przerwa w akompaniamencie – dzieci leżą na podłodze i odpoczywają z zamkniętymi oczami, akompaniament w rytmie ćwierćnut – maszerują po sali, akompaniament w rytmie ósemek – dobierają się parami, podają sobie ręce i krążą w małych kółkach.
Zabawa kształci poczucie rytmu i szybką orientację.
„ W cyrku”
Dzieci podzielone na trzy grupy: akrobaci, żonglerzy i tresowane konie. Nauczycielka lub wybrane dziecko gra na instrumencie w różnej kolejności: półnuty, ćwierćnuty, ósemki. Akompaniament w rytmie półnut – akrobaci fikają koziołki, akompaniament w rytmie ćwierćnut – żonglerzy żonglują jedną piłką w wymyślony przez siebie sposób, akompaniament w rytmie ósemek – konie biegają dookoła sali wysoko unosząc kolana i na mocniej zaakcentowany dźwięk wykonują jeden pełny obrót w miejscu.
„Jaki to rytm?”
Dzieci dzielimy na trzy grupy. Każda grupa uczy się innego tematu muzycznego i proponuje sposób jego wykonania. Akompaniament marszowy w rytmie ćwierćnut – dzieci swobodnie spacerują po sali. Gdy zabrzmi jeden z trzech nauczonych wcześniej tematów, dzieci z odpowiedniej grupy odnajdują się i tworząc koło wykonują swój rytm we wcześniej wymyślony sposób. W tym czasie pozostałe dzieci siadają i czekają aż powróci akompaniament marszowy.
3. Zabawy kształtujące wrażliwość na różnice wysokości dźwięków.
„ W sadzie”
Akompaniament w rytmie ćwierćnut – dzieci spacerują swobodnie po sali – to znaczy po sadzie. Akompaniament w rytmie ósemek – dzieci biegają. Gdy usłyszą dźwięki wysokie – wykonują skok do góry, naśladując jednocześnie zerwanie owocu z drzewa. Gdy usłyszą dźwięk niski – schylają się podnosząc owoc z ziemi. Gdy usłyszą dźwięki średnie – w pozycji stojącej zrywają owoce z krzaka.
Zabawa ta oprócz rozwijania wrażliwości na wysokość dźwięków kształci uwagę dowolną oraz szybką orientację.
Kształcąc poczucie wysokości dźwięków kształci się również pamięć słuchową.
Dzieci mogą obserwować rejestry dźwięków również w utworach przeznaczonych do słuchania. W tym celu wybrałam takie kompozycje, w których można wyraźnie zaobserwować rejestr wysoki, średni czy niski, np.
„ ...
Marianki