MARIAN BUGAJSKI, Nazwy ulic jako znaki językowe.pdf

M ARIAN B UGAJSKI

Nazwy ulic jako znaki j˛zykowe

Na wst˛pie kilka uwag dotycza˛cych nie nazw ulic, nie znaków j˛zykowych, ale przedmio-

tu, do którego si˛ one odnosza˛. We współczesnych czasach mało uwagi po´wi˛ca si˛

ulicom jako obiektom o warto´ciach estetycznych i kulturowotwórczych, przypisuja˛c im

li tylko funkcj˛ u˙ytkowa˛ – komunikacyjna˛. Traktuje si˛ je powszechnie jako tzw. „cia˛gi

pieszo-jezdne” a wi˛c urza˛dzenia do sprawnego i szybkiego przenoszenia ruchu. Mo˙na

to zjawisko łatwo zaobserwowa´ w du˙ych miastach, gdzie powszechne jest da˛˙enie do

prostowania, poszerzania i przystosowywania ulic do stale wzrastaja˛cych potrzeb komu-

nikacyjnych. Dlatego te˙ od pewnego czasu podnosza ˛ si ˛ głosy bronia ˛ ce dawnych walorów

estetyczno-funkcjonalnych ulic, zwraca si˛ uwag˛ nie tylko na ich funkcje komunikacyjne.

Charakterystyczny jest pod tym wzgl˛dem artykuł J. Dudy Ulice to te˙ sa˛ zabytki 1 . Zwraca

on tam uwag ˛ na zabytkowy charakter wielu z nich, na to, ˙e moga ˛ stanowi´ „(...) dzieła

sztuki tworzone wspólnie przez architektów i budowniczych” 2 . Dzieła te, podobnie jak

i inne zabytkowe przedmioty decyduja˛ce o cia˛gło´ci naszej kultury, powinny podlega´

ochronie, jednocze´nie wi˛cej uwagi powinno si˛ po´wi˛ca´ estetycznej stronie ulic nowo

powstaja˛cych. Powy˙sze spostrze˙enia w pewnej mierze dotycza˛ te˙ j˛zykowej strony

problemu. Tak˙e i współczesne nazewnictwo jest pod tym wzgl˛dem niedbałe – propozy-

cje nowych nazw zwia˛zane sa˛ przede wszystkim z nazwiskami osób, które nale˙ałoby

w ten sposób uczci´, za´ te tradycyjne, stanowia˛ce o kolorycie i kulturowej cia˛gło´ci

zespołów miejskich, niezrozumiałe i niedoceniane, zast˛powane sa˛ cz˛sto niezbyt udany-

mi nowotworami, na co du˙y wpływ ma praktyka urz˛dnicza.

Artykuł opiera si˛ na materiale wrocławskim, ale jak si˛ wydaje, wi˛kszo´´ spostrze˙e´

w nim zawartych mo˙na uogólni´.

Poj˛cie znaku j˛zykowego zostało, jak wiadomo, wprowadzone do lingwistyki przez

F. de Saussure , a 3 i jest dzisiaj jednym z wa˙niejszych poj˛´ nie tylko j˛zykoznawstwa

strukturalnego, lecz tak˙e wielu innych kierunków. Przypomnijmy, ˙e uczony ten za znak

uwa˙ał cało´´ składaja˛ca˛ si˛ z elementu znaczonego (signifié) i z elementu znacza˛cego

(signifiant). Koncepcja ta znajduje zastosowanie w wielu (tak˙e niej˛zykoznawczych)

dyscyplinach naukowych – trzeba tu podkre´li´ jej wag ˛ dla teorii społecznego komuni-

kowania si˛. W potocznym rozumieniu znakiem nazywa si˛ zazwyczaj tylko jeden z ele-

mentów tego układu – element znacza˛cy; jest to rozumienie niosa˛ce ze soba˛ niebezpie-

cze´stwa zakłócania procesu komunikacji. Chca˛c si˛ sprawnie porozumiewa´, musimy

108

u´wiadomi´ sobie zale˙no´ci mi ˛ dzy sama ˛ wypowiedzia ˛ a jej tre´cia ˛ ; musimy zdawa´

sobie spraw˛, „(...)˙e nie ma znaków bez ich znacze´, ani te˙ znacze´ bez odpowiadaja˛cych

im znaków” 4 .

Mi ˛ dzy wspomnianymi elementami nie ma ˙adnego naturalnego zwia ˛ zku; dobór ele-

mentu znacza˛cego nie jest uzasadniony logicznie, lecz opiera si˛ na społecznej umowie –

ma charakter konwencjonalny. Wynika z tego, ˙e „(...)nie ma znaków j˛zykowych ’le-

pszych‘, i ’gorszych‘, ró˙nice sa˛ tylko w nawykach społecznych, wynikaja˛ z powszech-

nego przyzwyczajenia do istnieja˛cych znaków j˛zykowych” – twierdzi A. Furdal 5 . Jest to

sa˛d tylko do pewnego stopnia słuszny. Znak rozpatrywany na płaszczy´nie systemowej

sam w sobie rzeczywi´cie nie jest ani lepszy ani gorszy od innego znaku. Je´li natomiast

we´miemy pod uwag˛ jego cechy funkcjonalne, decyduja˛ce o sprawno´ci w działaniu

j˛zykowym, to oka˙e si˛, i˙ mo˙na mówi´ o przewadze jednych znaków nad drugimi.

Trudno jednoznacznie powiedzie´, co F. de Saussure miał na my´li mówia˛c o znaku;

powszechnie za znak j˛zykowy uwa˙a si˛ wyraz, mówia˛c ´ci´lej – jednostk˛ leksykalna˛.

A. Furdal twierdzi, ˙e nie mo˙na rozpatrywa´ znaku j ˛ zykowego w oderwaniu od jego

funkcji 6 , dlatego te˙ funkcj˛ komunikatywna˛ pełni według niego wypowiedzenie, za´

wyraz jest jednostka˛ o funkcji poznawczej. Wypowiedzenie jest według niego tak˙e

no´nikiem trzeciej podstawowej – emocjonalnej funkcji. Jest to sa ˛ d dyskusyjny, nie bez

powodu mówi si˛ bowiem o wyrazach nacechowanych emocjonalnie.

Element znacza˛cy ma charakter liniowy – rozwija si˛ w czasie i t˛ liniowo´´ od czasu

niejako zapo˙ycza. Wynikaja ˛ sta ˛ d dwie pozornie wykluczaja ˛ ce si ˛ cechy znaku j ˛ zyko-

wego – niezmienno´´ i zmienno´´. J˛zyk jest tworem narzuconym; dziedziczymy go po

poprzednich generacjach, do pewnego stopnia włada nim czynnik historyczny, który

wyklucza nagłe i powszechne zmiany. Posługujemy si˛ okre´lonymi znakami w okre´lony

sposób dlatego, ˙e zmusza nas do tego tradycja, wymaga tego cia˛gło´´ j˛zyka w czasie.

Czas jednak mo˙e te˙ powodowa´ stopniowe przekształcanie znaków j˛zykowych.

Wymienione wy˙ej cechy: dwuczłonowo´´, konwencjonalno´´, cia˛gło´´ i zmienno´´

mo˙emy okre´li´ mianem cech systemowych. Wynikaja˛ one z samej istoty znaku i sa˛

konieczne, by mógł on funkcjonowa´ w systemie j˛zykowym.

Zastanówmy si˛ teraz, w jakim stopniu przysługuja˛ one nazwom ulic, które stanowia˛

pewna˛ specyficzna˛ kategori˛ znaków – kategori˛ imion własnych. Przez imi˛ własne

rozumiemy tu znak jednostkowy, przysługuja ˛ cy jednemu przedmiotowi (nie ich klasie)

i ten przedmiot nazywaja˛cy.

W naszym przypadku przedmiotem takim b˛dzie ulica wyodr˛bniona jako fragment

układu komunikacyjnego miasta, osiedla, wsi lub innego skupiska ludzkiego. Byłby to

wi˛c przedmiot konkretny, maja˛cy do´´ wyra´nie zarysowane granice i wyra´nie odcina-

ja˛cy si˛ od innych przedmiotów. Jest to rzecz warta podkre´lenia, gdy˙ w działalno´ci

nazewniczej cz ˛ sto stajemy wobec konieczno´ci nazywania poj ˛ ´ i obiektów niezbyt

wyra´nie okre´lanych, trudnych do wyodr˛bnienia i zdefiniowania. Wobec powy˙szego

bardzo wyra´na b˛dzie tu opozycja mi˛dzy elementem znacza˛cym i znaczonym, ale

jednocze´nie b˛dziemy mie´ do czynienia ze ´cisłym i nierozerwalnym wr˛cz zwia˛zkiem

mi˛dzy tymi elementami. Uwidoczni si˛ to szczególnie jaskrawo na płaszczy´nie teksto-

wej, gdzie u˙ycie okre´lonego elementu znacza˛cego – nazwy – jest obowia˛zkowe. Nie

mo˙e by´ on zasta˛piony ˙adna˛ inna˛ nazwa˛. Trzeba tu zaznaczy´, ˙e opozycja mi˛dzy

dwoma członami znaku j˛zykowego nie zawsze musi by´ taka wyrazista; w du˙ym stopniu

jest ona zawarta w przypadku przedmiotów abstrakcyjnych – cz˛sto uto˙samia si˛ wtedy

109

poj ˛ cie z jego nazwa ˛ . Nie zawsze te˙ (nawet w przypadku imion własnych) obowia ˛ zkowe

jest zastosowanie w tek´cie ´ci´le okre´lonego znaku bez mo˙liwo´ci u˙ycia jego synoni-

mu (nazwy ulic nie maja˛ synonimów). A wi˛c równoznaczne b˛da˛ wypowiedzenia:

MIESZKAM W WARSZAWIE i MIESZKAM W STOLICY, BYŁEM NA WCZASACH

NAD MORZEM i BYŁEM NA WCZASACH NAD BAŁTYKIEM; wynika to głównie

z uwarunkowa´ geograficznych. Niemo˙liwe jest natomiast zasta˛pienie jakiejkolwiek

nazwy oznaczaja˛cej ulic˛; mo˙na ja˛ ewentualnie odda´ przez opis, wia˛˙a˛ si˛ jednak z tym

du˙e trudno´ci, o których przekonał si˛ ka˙dy, kto próbował okre´li´ poło˙enie jakiego´

obiektu w mie´cie, nie znaja˛c nazwy ulicy, na której si˛ on znajduje.

W przypadku nazw ulic bardzo wyra´nie ujawnia si˛ te˙ druga z wymienionych cech

znaku – konwencjonalno´´. Mo˙na ja˛ rozumie´ dwojako. B˛dzie to wi˛c po pierwsze

polegaja˛cy na społecznej umowie zwia˛zek mi˛dzy jednostka˛ leksykalna˛ a przedmiotem,

co jest rzecza˛ zupełnie oczywista˛. Nie maja˛ wi˛c zatem ˙adnego naturalnego uzasadnienia

wszelkie nazwy pochodza˛ce od nazwisk – takie, jak: ul. A. MICKIEWICZA, J. SŁOWAC-

KIEGO, B. JACKOWSKIEGO, J. KOCHANOWSKIEGO i wiele innych, np. HODOW-

LANA, HOKEISTÓW, JASNA, KO ´ SKA, KOSMONAUTÓW. Nie b˛dziemy ich tu

wi˛cej wymienia´ ani te˙ klasyfikowa´, chocia˙ jest rzecza˛ oczywista˛, i˙ dałoby si˛ je

grupowa´ stosuja ˛ c kryterium znaczeniowe. Nie jest to jednak celem tego artykułu. Po

drugie – konwencjonalno´´ nazw ulic mo˙na rozumie´ jako nakaz stosowania pewnych

tradycyjnie uwarunkowanych jednostek. I znów bardzo wyra´nie wyodr˛bniaja˛ si˛ tu

nazwy ulic maja ˛ ce za podstaw ˛ antroponimy. W tradycji onomastycznej cz ˛ ste sa ˛ (dotyczy

to jednak chyba przede wszystkim du˙ych i stosunkowo dawno lokowanych miast) nazwy

tworzone od wykonawców zawodów np. RZE ´ NICZA, NO ˙ OWNICZA, SZEWSKA,

BIAŁOSKÓRNICZA, KALETNICZA. Wymienione tu przykłady nie pojawiaja˛ si˛ jed-

nak, co jest rzecza˛ zrozumiała˛, w wyniku ˙ywej działalno´ci onomastycznej. Sa˛ to jedno-

stki od dawna utrwalone, ba˛d´ te˙ takie, które pojawiaja˛ si˛ w wyniku repolonizacji na

Ziemiach Odzyskanych. Za ˙ywe, zwia˛zane ze współcze´nie wykonywanymi zawodami,

mo˙na uzna´ natomiast takie nazwy, jak: HUTNICZA, GÓRNICZA, IN ˙ YNIERSKA,

NAUCZYCIELSKA. Pewna˛ tradycj˛ ma stosowanie nazw zwia˛zanych z drzewami: KA-

SZTANOWA, LIPOWA, AKACJOWA, JODŁOWA. Tak˙e i w tym przypadku nie b˛-

dziemy zajmowa´ si˛ klasyfikacja˛. Chcemy jedynie stwierdzi´, i˙ w onomastycznej dzia-

łalno´ci dotycza ˛ cej nazw ulic konwencja nakazuje odwoływanie si ˛ do pewnych

okre´lonych pól znaczeniowych, poza które raczej rzadko si˛ wykracza. Przykładem

takiego odst˛pstwa mogłyby by´ nazwy ulic: ODCINEK, WAFLOWA czy WYGODNA.

Mówia ˛ c o konwencjonalno´ci znaku j ˛ zykowego, trzeba jeszcze zwróci´ uwag ˛ na

pozornie naturalny zwia˛zek mi˛dzy elementami znacza˛cymi a znaczonymi ujawniaja˛cy

si˛ w przypadku takich nazw, jak: KO ´ CIELNA (przy ko´ciele), WIE˛ZIENNA (koło

wi ˛ zienia), CMENTARNA (w pobli˙u cmentarza) itd. Sa ˛ to rzeczywi´cie jednostki maja ˛ ce

przyczynowy zwia˛zek z okre´lonymi obiektami; nie jest to jednak zwia˛zek konieczny (nie

musza˛ si˛ te ulice koniecznie tak nazywa´). W pobli˙u ko´cioła znajduje si˛ te˙ ulica

SPÓŁDZIELCZA, koło wi˛zienia KLECZKOWSKA, za´ przy cmentarzu OSOBOWI-

CKA.

Celowe b˛dzie ła˛czne omówienie dwóch kolejnych cech – niezmienno´ci (cia˛gło´ci)

i zmienno´ci. Wynikaja˛ one zarówno z samej litery j˛zyka, jak i z czynników pozaj˛zyko-

wych. W przypadku niezmienno´ci decyduja˛ głównie wzgl˛dy praktyczne – ka˙da zmiana

musi bowiem spowodowa´ trudno´ci ze zidentyfikowaniem jej obiektu i odszukaniem go.

110

Z tego powodu zmiany takie sa ˛ nader rzadkie i raczej si ˛ ich unika. Zmienno´´ znaku jest

jednak powszechnie rozumiana raczej jako zjawisko zwia˛zane z ewolucja˛ j˛zyka ni˙ jako

gwałtowne przeobra˙enie wynikłe z ingerencji jego u˙ytkowników. Trzeba tu zauwa˙y´,

˙e tak poj ˛ ta zmienno´´ w mniejszym stopniu dotyczy nazw własnych ni˙ innych rodzajów

znaków. Ich ewolucja jest o wiele wolniejsza. Dlatego te˙ S. Rospond mówił o nazewnic-

twie jako o pomnikach przeszło´ci i kultury 7 . Z kultura˛ chrze´cija´ska˛ zwia˛zane sa˛ takie

ulice, jak: ´ W. ANTONIEGO, ´ W. EL ˙ BIETY, ´ W. MIKOŁAJA, ´ W. JADWIGI itp.

Próbowano je w pewnym momencie pozbawi´ pierwszego członu. W oficjalnych tekstach

i na tablicach informacyjnych zacz˛ły pojawia´ si˛ w postaci ul. ANTONIEGO, ul. EL ˙ -

BIETY, ul. MIKOŁAJA, ul. JADWIGI. Zwia˛zek z tradycja˛ okazał si˛ tu jednak silniejszy

od mocy administracyjnych zabiegów. W społecznej ´wiadomo´ci funkcjonuja˛ one nadal

głównie w swej pierwotnej postaci. Wyja˛tkiem jest tu chyba nazwa ulicy ´ W. MIKOŁA-

JA, która˛ równie cz˛sto mo˙na usłysze´ zarówno w jednej jak i w drugiej formie. Nie

spotyka si˛ natomiast w ˙ywych tekstach postaci UL. EL ˙ BIETY, UL. JADWIGI. Przy-

czyna tego stanu rzeczy tkwi w zwyczaju, a raczej w jego braku. Nie opatruje si ˛ bowiem

ulic imionami osobowymi, które w antroponimach nie stanowia˛ członu wyró˙niaja˛cego;

wyst˛puja˛ one zawsze ła˛cznie z nazwiskiem.

„Wprowadzenie do zasobu form j ˛ zykowych nowych wyrazów lub całych konstrukcji,

a cho´by tylko próby wybierania mniej u˙ywanych członów konstrukcji obocznych napo-

tykaja˛ z reguły na znaczne trudno´ci. Wynikaja˛ one głównie z działania trzeciego prawa

znaku j ˛ zykowego sformułowanego przez F. de Saussure , a, mówia ˛ cego o niezmienno´ci

znaku w stosunku do jednostki i grupy społecznej, która si˛ nim posługuje. Niezmienno´´

ta jest jednak wzgl˛dna, poniewa˙ znaki si˛ zmieniaja˛. Warunkiem jest, by owe zmiany

nie były zauwa˙ane przez mówia˛cych. Jest zatem pewien okres pomiedzy pocza˛tkowym

momentem wprowadzenia znaku jezykowego, a jego przyj˛ciem si˛. Mo˙na go wła´nie

nazwa´ okresem aklimatyzacji znaku” 8 . Tworzywo j˛zykowe, je´li nie zawiera specjal-

nych ´rodków stylistycznych, jest na ogół niezauwa˙alne. Mo˙na powiedzie´, ˙e znak

j˛zykowy jest prze´roczysty; dzieje si˛ tak do chwili pojawienia si˛ jakiej´ innowacji,

która po uzyskaniu trwałego miejsca w systemie znów staje si˛ niezauwa˙alna. Jest to

proces cia˛gły, umo˙liwiaja˛cy kontynuowanie tradycji i jednocze´nie powoduja˛cy zmiany.

Trudno jednak powiedzie´, jak długo trwa okres aklimatyzacji znaku. A. Furdal w cyto-

wanym wy˙ej artykule podaje przykłady wprowadzonych po 1945 roku na Dolnym ´ la ˛ sku

nazw geograficznych NYSA, LEGNICA, KŁODZKO, BROCHÓW zamiast u˙ywanych

pocza˛tkowo NISSA, LIGNICA, KŁADZKO, BROKÓW. Kilka lat musiało mina˛´, nim

zostały one zaakceptowane i wyparły nazwy stare. Je´li chodzi o nazewnictwo ulic, to

dysponujemy tu niestety tylko jednym przykładem – przed około dziesi˛ciu laty zmienio-

no, a wła´ciwie poprawiono nazw˛ ulicy KLE˛CZKOWSKA na KLECZKOWSKA, wia˛-

˙a ˛ c ja ˛ w ten sposób z osiedlem KLECZKÓW. Mimo i˙ ró˙nica ta sprowadza si ˛ tylko do

braku nosowo´ci głoski ˛, to w mowie mieszka´ców Wrocławia cia˛gle jeszcze pojawia si˛

jej wcze´niejsza posta´.

Oprócz omówionych wy˙ej systemowych cech znaku jezykowego, bardzo wa˙ne –

szczególnie dla j˛zykoznawstwa normatywnego – sa˛ jego cechy funkcjonalne, do których

zaliczamy jednoznaczno´´, wyrazisto´´, operatywno´´ i emocjonalno´´.

Jednoznaczno´´ jest wynikiem podstawowej – komunikatywnej i poznawczej funkcji

j˛zyka. Cecha ta z natury rzeczy przysługuje nazwom własnym, gdy˙ sa˛ to znaki jedno-

stkowe, odnosza˛ce si˛ zawsze do konkretnego obiektu, z tego te˙ powodu trudno w ogóle

111

mówi´ o ich wieloznaczno´ci. Chyba za jedyny wyja ˛ tek mo˙na tu uzna´ rzeczownik

„rynek” zdefiniowany w Słowniku j˛zyka polskiego w nast˛puja˛cy sposób: „w dawnych

miastach: główny plac b˛da˛cy o´rodkiem ˙ycia gospodarczego i społecznego, obudowany,

cz ˛ sto z ratuszem, sukiennicami; miejsce targowisk, zebra´ i uroczysto´ci” 9 . Byłaby to

wi˛c nazwa pospolita, oznaczaja˛ca centralny plac miasta o tradycyjnej zabudowie. Rze-

czownik ten funkcjonuje te˙ jako nazwa własna; ta dwoisto´´ nie zawsze jest jednak

u´wiadamiana i to chyba jest przyczyna˛ pojawienia si˛ w ostatnim czasie poła˛czenia UL.

RYNEK. Zetkna˛łem si˛ z nim w kilku pismach urz˛dowych i mogłoby si˛ wydawa´, i˙

jest to mechaniczne zestawienie polegaja˛ce na wpisaniu wyrazu RYNEK w puste –

pozostawione do wypełnienia miejsce: ul..... . Okazuje si˛ jednak, i˙ poła˛czenie to pojawia

si˛ tak˙e na ulicznych tabliczkach.

Kolejna˛ – szczególnie po˙a˛dana˛ ze wzgl˛dów funkcjonalnych – cecha˛ znaku j˛zyko-

wego jest jego wyrazisto´´. Powinien si˛ on dostatecznie wyró˙nia´ spo´ród innych

znaków w tek´cie, gdy˙ w przeciwnym razie mo˙e zosta´ bł˛dnie zidentyfikowany –

pomylony z innym znakiem. W przypadku jednostek leksykalnych, najwi ˛ ksze niebezpie-

cze´stwo istnieje tutaj w j˛zyku mówionym, w którym pojawia si˛ wiele wyrazów ró˙nia˛-

cych si˛ niejednokrotnie tylko jedna˛ cecha˛ diakrytyczna˛. Dotyczy to tak˙e nazw ulic, które

niewła´ciwie utworzone nastr ˛ czaja ˛ u˙ytkownikom j ˛ zyka licznych kłopotów – podobna

posta´ fonetyczna lub graficzna mo˙e by´ przyczyna˛ wielu pomyłek. Za przykład we´my

takie nazwy, jak: IGNACEGO KRASICKIEGO, WINCENTEGO KRAI ´ SKIEGO,

ZYGMUNTA KRASI ´ SKIEGO, które w mowie skracane sa ˛ zwykle do postaci: KRA-

SICKIEGO, KRAI ´ SKIEGO, KRASI ´ SKIEGO i brzmia˛ wtedy prawie jednakowo.

W materiale wrocławskim wi˛cej tego typu nazw (tworzonych od nazwisk) na szcz˛´cie

nie ma. A oto inne przykłady: JANOWICKA, JANKOWICKA, JA ´ KOWICKA; DO-

BRZA ´ SKA, DOBRZY ´ SKA; SZCZECI ´ SKA, SZCZEPI ´ SKA; KRZELOWSKA,

KRZESZOWSKA; LUBUSKA, LUBSKA. Sa˛ one mało wyraziste ze wzgl˛du na zbie˙-

no´´ fonetyczna˛. Natomiast z powodu zbie˙no´ci semantycznej niepo˙a˛dane sa˛ takie

nazwy, jak: KOSZYKARSKA i KOSZYKARZY; 1 MAJA, 3 MAJA i 9 MAJA; ROLNA

i ROLNICZA; SADOWA i SADOWNICZA; TRAWNA i TRAWOWA; ARMII CZER-

WONEJ i ARMII RADZIECKIEJ. Odr˛bna˛ grup˛ stanowi´ b˛da˛ jednostki funkcjonuja˛ce

równocze´nie jako nazwy ulic i placów, np.: PL. BEMA, UL. BEMA; PL. BZOWY, UL.

BZOWA; PL. KATEDRALNY, UL. KATEDRALNA; PL. 1 MAJA, UL. 1 MAJA; PL.

STRZEGOMSKI, UL. STRZEGOMSKA. Nietrudno zauwa˙y´, ˙e ró˙nia˛ si˛ one ze

wzgl˛du na wykładniki morfologiczne – PL. BZOW–Y, UL. BZOWA, ale PL. BEM–A,

UL. BEM–A.

Wyrazisto´´ znaku j˛zykowego zwia˛zana jest nie tylko z fonetyczna˛ i semantyczna˛

płaszczyzna˛ j˛zyka; jaskrawo uwidocznia si˛ tak˙e na płaszczy´nie morfologicznej.

We´my pod uwag ˛ nazwy WRÓBLA i WIDŁAKOWA. Nie mo˙na im nic zarzuci´ pod

wzgl˛dem słowotwórczym, wa˛tpliwo´ci natomiast budzi ich klasyfikacja formalna. We-

dług zamierze´ ich twórcy miały to by´ przymiotniki odrzeczownikowe rodzaju ˙e´skiego.

A wi˛c: TO JEST ULICA WRÓBLA, MIESZKAMY NA ULICY WRÓBLEJ; TO JEST

ULICA WIDŁAKOWA, MIESZKAMY NA ULICY WIDŁAKOWEJ. Ale moga˛ to by´

te˙ rzeczowniki i wtedy ko´cówka – A b˛dzie formalnym wykładnikiem dopełniacza.

W ten sposób tworzy si˛ nazwy ulic od nazwisk rzeczownikowych rodzaju m˛skiego:

STASZIC – UL. STASZICA, SZAFER – UL. SZAFERA, a wi˛c WRÓBEL – UL.

WRÓBLA, WIDŁAKOW – UL. WIDŁAKOWA. Z tego powodu brak wyrazisto´ci

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: