- Umberto Eco - Poetyka dzieła otwartego –
Wartość estetyczna dzieła jest tym większa im bogatsze są możliwości jego interpretacji. Każde dzieło „zamknięte” jest więc również dziełem otwartym, gdyż poddaje się wielorakim interpretacjom.
W średniowieczu rozwinęła się alegoreza – sposób odczytywania, początkowo tylko Pisma Świętego, później również całej poezji i sztuk pięknych na cztery sposoby: dosłowny, alegoryczny, moralny lub mistyczny. Czytelnik mógł wybrać jeden z nich. Jest to w pewnym sensie „otwartość” jednak możliwe odczytania są z góry narzucone i nie pozwalają na żadną dowolność, co zgodne jest z ówczesnym światopoglądem.
Początki nowoczesnego myślenia o formie otwartej upatruje Eco w barokowej poetyce cudowności (dynamiczne formy zmuszające do oglądania za każdym razem inaczej, z innej strony). Sztuka nie jako jawne i łatwe piękno, ale „tajemnica godna zgłębienia”.
Świadoma koncepcja dzieła otwartego pojawia się w drugiej połowie XIX wieku, w symbolizmie. Nie należy narzucać czytelnikowi jednoznacznej interpretacji ideałem jest sugerowanie (tego i owego :-? ).
Dzieła otwarte dzielić możemy na dwa rodzaje: te które pozwalają na wielość interpretacji oraz te, w tworzeniu ostatecznego kształtu których bierze udział odbiorca, np. utwory muzyczne, w których o wartości nut decyduje wykonawca. Ostateczny kształt dzieła nie zależy bezpośrednio od autora, ale jest zgodny z jego założeniami, gdyż daje on odbiorcy ogromne, ale precyzowane przez siebie pole wyboru.
k.feles