01.Mateusza_1.pdf

William Barclay

EWANGELIA

W. MATEUSZA

Tom I

Pozna 2002

Tłumaczył: Zdzisław Pawlik

Wydanie poprzednie ukazało si nakładem

Wydawnictwa „Słowo Prawdy” w 1977 r.

Redakcja: Adam Ciorga

Pierwsze trzy Ewangelie, Mateusza, Marka i Łukasza nosz0 nazw

Nazwa ta od wyrazu greckiego znaczy:

patrz jednocze2nie, obejmuj jednym rzutem oka. Przyczyn0 takiego

okre2lenia pierwszych trzech Ewangelii jest to, 5e podaj0 one te same

wydarzenia z 5ycia Jezusa. Istniej0 w nich co prawda pewne dodatki lub

opuszczenia, lecz na ogół materiał jest ten sam. Mo5na go łatwo uło5y8 w

trzech równoległych kolumnach, czyta8 razem i porównywa8. Wida8

wówczas wyra9nie, 5e pomidzy trzema Ewangeliami istnieje jak naj2ci2-

lejszy zwi0zek. Je2li na przykład zestawimy relacje o nakarmieniu piciu

tysicy z tych Ewangelii (Mt 14,12-21; Mk 6,30-44; Łk 9,10-17) to prze-

konamy si, 5e wystpuj0 w nich te same sformułowania i niemal te same

słowa. Bardzo wymownym tego przykładem jest opowie28 o uzdrowieniu

sparali5owanego (Mt 9, 1-8; Mk 2,1-12; Łk 5,17-26). Trzy relacje s0 tak

do siebie podobne, 5e nawet krótkie zdanie wtr0cone: „wic mówi do

sparali5owanego” – znajduje si w nich dokładnie w tym samym miejscu.

Współzale5no28 trzech Ewangelii jest tak widoczna, 5e dochodzimy do

wniosku, i5 albo wszystkie korzystaj0 z tego samego 9ródła, albo dwie z

nich opieraj0 si na trzeciej.

Po dokładnym zbadaniu sprawy dochodzimy do wniosku, 5e najwcze-

2niej napisano , oraz 5e pozostałe dwie Mateusza i Łu-

kasza, opieraj0 si na niej. Ewangeli Marka mo5na podzieli8 na 105 sek-

cji. Z nich, 93 wystpuj0 u Mateusza a 81 u Łukasza. Ze 105 sekcji

Ewangelii Marka tylko 4 nie wystpuj0 ani u Mateusza, ani u Łukasza.

Ewangelia Marka ma 661 wersetów, Mateusza – 1068, Łukasza – 1149.

Mateusz posługuje si co najmniej 606 wersetami Ewangelii Marka, Łu-

kasz – 320. Z 55 wersetów Ewangelii Marka nie podanych przez Mate-

usza, 31 wystpuje w Ewangelii Łukasza, tak wic z całej Ewangelii Mar-

ka tylko 24 wersety nie wystpuj0 w ogóle w Ewangeliach Mateusza i

Łukasza. Dotyczy to nie tylko wersetów. Powtarzaj0 si nawet te same

wyrazy. Mateusz posługuje si słowami Marka w 51%, Łukasz – w 53%.

Mateusz i Łukasz trzymaj0 si mniej wicej Markowego chronolo-

gicznego układu wydarze. Tu i ówdzie chronologie Mateusza i Łukasza

ró5ni0 si nieco od Markowej, w 5adnym jednak wypadku nie s0 z ni0

sprzeczne. Zawsze jeden z Ewangelistów trzyma si chronologii Marko-

wej.

Ewangelie Mateusza i Łukasza s0 dłu5sze od Ewangelii Marka. Mo5-

na by z tego wnioskowa8, 5e ta ostatnia stanowi podsumowanie obu pozo-

stałych. Istniej0 jednak pewne przesłanki wskazuj0ce na to, 5e Ewangelia

Marka jest wcze2niejsza. Ewangeli2ci Mateusz i Łukasz, je2li by tak mo5-

na powiedzie8, wprowadzili pewne poprawki stylistyczne w stosunku do

relacji Ewangelii Marka. Spójrzmy na kilka przykładów. W pewnych

wypadkach wydaje si, 5e Marek daje jakby do zrozumienia, 5e moc Je-

zusa jest ograniczona. Tak mógłby w ka5dym razie powiedzie8 krytyk

nastawiony tendencyjnie. Przyjrzyjmy si trzem passusom podaj0cym te

same wydarzenia:

– „I uzdrowił , których trapiły przeró5ne choroby, i wy-

pdził wiele demonów, ale nie pozwolił demonom mówi8, bo Go znali”.

– „A On wyrzucał duchy słowem i uzdrawiał któ-

rzy si 9le mieli”.

– „On za2 kładł na ka5dego z nich rce i uzdrawiał ich”.

Przytaczamy dalsze przykłady:

– „ uzdrowił”.

– „I uzdrowił ich ”.

– „I (moc) uzdrawiała ”.

czsto zmieniaj0 Markowe „wiele”, „wielu” na

„wszystkich”, jakby nie chcieli wywoła8 najmniejszego nawet wra5enia,

5e moc Pana Jezusa mogła by8 ograniczona.

Podobne zmiany zauwa5amy w odniesieniu do relacji o wizycie Pana

Jezusa w Nazarecie. Porównajmy przekazy Marka i Mateusza.

– „I nie mógł tam dokona8 cudu... i dziwił si ich

niedowiarstwu”.

– „tam wielu cudów dla niewiary ich”.

Mateusz nie chce nawet sugerowa8 przypuszczenia, 5e Jezus

dokona8 jakiego2 wielkiego czynu. Zmienia wic form wypowiedzi, aby

nie zaistniał nawet cie podejrzenia, i5 moc Pana Jezusa mogłaby by8 w

jakim2 stopniu ograniczona.

Czasem Mateusz i Łukasz pomijaj0 krótkie wzmianki z Ewangelii

Marka, które mogłyby ewentualnie pomniejszy8 wyobra5enie o wielko2ci

Jezusa. Pomijaj0 na przykład trzy okre2lenia z Ewangelii Marka:

– „I spojrzał na nich z z powodu za-

twardziało2ci ich serca”.

– „A swoi, gdy o tym usłyszeli, przyszli, aby go pochwyci8,

mówili bowiem, 5e ”.

– „Gdy Jezus to spostrzegł, oburzył si”.

Mateusz i Łukasz wahaj0 si przypisywa8 Panu Jezusowi takie uczu-

cia jak gniew, smutek i oburzenie, wzdrygaj0 si nawet przed stwierdze-

niem, i5 kto2 mógł Pana Jezusa uwa5a8 za szalonego.

Czasem Mateusz i Łukasz zmieniaj0 nieco relacj Ewangelii Marka,

by usun08 wypowiedzi, które mogłyby stawia8 apostołów w złym 2wietle.

Podamy tylko jeden przykład mówi0cy o tym, jak Jakub i Jan usiłowali

zapewni8 dla siebie wy5sze pozycje w królestwie niebieskim. Porównaj-

my wstpy do opisu tego zdarzenia u Marka i Mateusza.

– „I przyst0pili do niego dwaj synowie Zebede-

usza, i rzekli...”.

– „Wtedy przyst0piła do Niego

z synami swoimi, zło5yła Mu pokłon i prosiła Go o co2”.

Mateusz waha si przypisa8 motywy ambicjonalne bezpo2rednio

dwóm apostołom. Obarcza przeto ich matk tego rodzaju intencj0.

Z powy5szego wynika wyra9nie, 5e Ewangeli Marka mo5na uwa5a8

za najstarsz0. Podaje ona prost0 5yw0, bezpo2redni0 opowie28. U Ewange-

listów Mateusza i Łukasza daje si zauwa5y8 wpływ pewnych rozwa5a

doktrynalnych i teologicznych, powoduj0cych, i5 w sformułowaniach s0

ostro5niejsi.

Ustalili2my, 5e Ewangelia Mateusza ma 1068 wersetów, Łukasza –

1149, 5e zapo5yczaj0 one 582 wersety z Ewangelii Marka. Z tego wynika,

5e w Ewangeliach Mateusza i Łukasza jest o wiele wicej materiału ni5 w

Ewangelii Marka. Je2li przeegzaminujemy ten materiał, to przekonamy

si , 5e przeszło 200 wersetów jest identycznych. Na przykład takie passu-

sy jak: Łk: 6,41.42 i Mt 7.3.5; Łk 10,21.22 i Mt 11,25-27; Łk 3,7-9 i Mt

3,7-10 s0 nieomal identyczne. Zauwa5amy jednak pewn0 ró5nic. Mate-

riał jaki Mateusz i Łukasz zaczerpnli z Ewangelii Marka, dotyczy niemal

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: