Mitologia celtycka - boginie i bogowie.pdf - E-booki - anciaak

Mitologia celtycka - boginie

Andraste, Andate - lokalna brytańska bogini zwycięstwa, której składano ofiary z ludzi w

leśnym sanktuarium.

Anna - brytyjska bogini dostatku i urodzaju.

Anoniredi - bogini galijska dostatku i urodzaju, uwaŜana przez niektórych za odpowiednik

Anu.

Anu - bogini iryjska, Ziemia Matka, bogini dostatku, Ŝywicielka,

zapewne odpowiednik galijskiej Epony.

Arduinna, Arduina - galijska bogini łowów, dzikich zwierząt,

drwali i węglarzy. Jej atrybutem był dzik.

Arianrod, Arianrhod - "Srebrne Koło," "Wielka Owocująca

Matka." Jedna z Trzech Dziewic Brytanii, jej pałacem jest Caer

Arianrhod, co jest celtycką nazwą Aurora Borealis.

Artio - bogini galijska czczona w dzisiejszym Bernie w Szwajcari,

zapewne Ŝeński odpowiednik boga Artaiosa. Na ołtarzu znalezionym

w Bernie przedstawiona jest na tronie, a przed nią stoi patrzący na

nią niedźwiedź. Związana z kultem niedźwiedzia.

Aventia - bogini galijska związana z kultem wody, czczona w dzisiejszym Avanches.

Badb - "Kruk", "Zwycięstwo"; bogini w mitologii iryjskiej występująca pod postacią kruka

lub padlinoŜernej wrony, nazywana była przez to Badb Catha, czyli "Bitewnym Krukiem".

Bogini wojny i zniszczenia. Bóstwo pola bitwy, symbolizowała triadę wrogich ludziom bogiń

wojny znanych zbiorowo jako Morrigan: Neman (Nemain), Macha, Badb. W postaci ptaka o

szkarłatnym dziobie, Badb uŜywa swojej magii, by wpływać na wyniki bitew. Pole bitewne

często było nazywane "ziemią Badb". Badb lubi męŜczyzn i moŜna ją zobaczyć na fiordach

myjącą zbroję i broń tych, którzy mają paść w bitwie.

Banba - bogini, uosobienie ducha Irlandii, Ŝona króla MacCuilla.

UwaŜa się, Ŝe była pierwszą osadniczką na Zielonej Wyspie. Była

częścią trójcy bogiń, córek Fiachna, razem z Fodlą i Eriu. Amergin, syn

Mileda, obiecał jej nazwać wyspę jej imieniem - do dziś uzywa się jej w

poezji jako nazwę Irlandii. Początkowo mogła być boginią wojny lub

Ŝyzności.

Belisama - galijskie bóstwo Ŝeńskie, towarzyszka Belenosa.

Bodua - galijska bogini pola bitwy.

Branwen - dobrotliwa bogini z walijskiego cyklu mitologicznego.

Córka Llyra, siostra Brana. Wenus mórz północnych.

Brigit, Brighid, Brygitta, Brigantia, Brig, Brigen, Brigindo, Brigan - córka Dagdy, bogini

z rodu Tuatha De Danann, bogini mądrości, wróŜb, wiedzy tajemnej, poezji, uzdrowienia i

rzemieślnictwa, szczególnie metalurgii, patronka poetów, wieszczów, lekarzy, kowali i

druidów. W Wallii jest znana jako Caridwen, posiadająca naczynie wiedzy i inspiracji. Ma

trzy siostry o tym samym imieniu, które opiekują się medycyną i magicznymi zdolnościami

kowali. NaleŜy do najstarszych bóstw panteonu bóstw celtyckich a zarazem przetrwała

najdłuŜej, wkraczając w czasy chrześciajańskie jako św. Brigit z Kildare.

Caridwen, Hen Wen - w Walli, Brighid "Białe Ziarno" "Stara Biała" Bogini zboŜa. Matka

Taliesena, największego i najmądrzejszego spośród bardów, patrona poetów. "Biała bogini" z

Roberta Gravesa. Caridwen Ŝyje wśród gwiazd w krainie Caer Sidi. Łączy się ją z wilkami, a

niektózy twierdzą, Ŝe jej kult sięga czasów neolitycznych.

Carman - bogini, walczyła przeciwko druidom i filidom.

Danu - Wielka Bogini Matka, mityczna matka młodszej generacji bóstw iryjskich zwanych

Tuatha De Danann "Plemię Bogini Danu". Patronka Ŝywności, urodzaju, obfitości i Ŝyzności

oraz podziemia, śmierci, zniszczenia i nędzy. Kolejna z triady bogiń wojennich znanych jako

Morrigan. Łączy się ją z boginią księŜyca Aine z Knockaine, która chroni zbiory i bydło. Jest

matką wielu irlandzkich bogów, Dagdy, DianCechta, Lira, Lugha i wielu innych. Jej walijską

odpowiedniczką była bogini Don.

Der Greine - córka Fiachny, boska małŜonka Loegaire.

Dispater - bogini śmierci.

Divona - czyli Boska. Bogini opiekująca się gorącymi źródłami. Czczona między innymi

w Bordeaux, Cahors, Loudun i Tonnerve.

Epona, Rhiannon, Rosette - bogini koni; Epona była boginią celtyckiej Galii, pierwotnie

związane z obszarem plemiennych Eduów, później popularna w kultach na większym

imperium. Przedstawiano ją jako konia, jadąca na klaczy, czasem ze źrebięciem lub z

symbolami urodzaju i obfitości. Rzymscy legioniści, pod wraŜeniem celtyckich umiejętności

jeździeckich, przejęli jej kult i wprowadzili go do Rzymu. Jej imię wywodzi się z gaelickiej

cząstki oznaczającej właśnie to zwierzę. Szczególnie

czczono Eponę w Galii oraz Nadrenii, a dzięki

wpływom kultury celtyckiej w Imperium Rzymskim,

była znana w Brytanii, Jugosławii, północnej Afryce, a

nawet oficjalnie uznawana w samym Rzymie, gdzie

miała nawet swój dzień - 18 grudnia. Wyjątkowe

zainteresowanie kultem Epony ma swoje podstawy w

jej obrazowaniu. Bogini płodności i świata zmarłych,

dawczyni dóbr i potomstwa.

Miała cechy hippomorficzne, jej uosobieniem był koń.

Eponę przedstawia się zawsze wraz z jednym lub

kilkoma końmi. Towarzysząca jej symbolika ukazuje

przedmioty Ŝyzności oraz obfitości. Często ukazuje się

ją z koszami owoców lub rogiem. Co więcej, często

widziano w Eponie elementy kultu bogini-matki.

Bogini często kojarzona była z dawaniem Ŝycia,

uzdrawianiem, wodą, ale i śmiercią. W Galii czczono ją w postaci nimfy wodnej. Często

moŜna zobaczyć towarzyszącego jej psa, symbol odszukania zmarłego i dania mu Ŝycia lub

na odwrót. Jej ptaki mają układać Ŝywych do snu i przynosić zmartwychwstanie zmarłym.

Ubrana jest w długą szatę z rękawami, na głowie na okrągłe nakrycie lub rodzaj zwoju.

Często przedstawiana jest nago. W pozycji siedzącej dzierŜy atrybuty podobne do matron.

Przedstawiana na koniu trzyma gałąź jabłoni.

Portretowano Eponę z widmem człowieka - symbol duszy wędrującej w zaświaty; z kluczem

- według wierzeń otwierającym bramy raju.

Jest patronką koni, istot dla Celtów bardzo waŜnych, pod względem transportu, prestiŜu,

religii.

Nie występuje w późniejszej mitologii celtyckiej.

Eriu - personifikacja Irlandii, naleŜała do Fomorian, była matką Bresa, króla Irlandii.

Dzisiejsza nazwa wyspy pochodzi od jej imienia (Eyre, Eire albo Eiriu).

Etain - bogini i wróŜka, w trzech kolejnych wcieleniach Ŝona króla Eochaida, boga Midera a

później własna córka.

Fachea - irlandzka bogini poezji.

Fedelma - bogini wojny, Ŝona Nuady. Później utoŜsamiona z Nemain.

Finchoem - jedna z irlandzkich bogiń, które poczynały dzieci w niezwykły sposób.

Połykała robaka z magicznej studni, mając nadzieję, Ŝe urodzi bohatera. Tak teŜ się stało-

nazywał się Conall.

Flidais - Pani jeleni. Przewędrowała ziemię w karocy ciągniętej przez nadnaturalnego jelenia.

Miała krowę, której mleko zaopatrywało trzydziestu ludzi dziennie. Nazywała dzikie

stworzenia okolicy swoim bydłem. Flidais miała córkę Fland, która była syreną i zwabiała

śmiertelników na dno i ku śmierci.

Fodhla, Fodla - jedna z trzech bogiń, jakie rządziły Irlandią przed przybyciem Gaelów. Jej

imię było jedną z nazw Irlandii. Jedna z trzech bogiń, które poŜyczały swoje imię Irlandii.

Pozostałe dwie to Banba i Eire. Fodhla była Ŝoną MacCechta od Pługa, królową Tuatha de

Danaan.

Geofon - bogini oceanu.

Greina, Grena, Graiune - bogini, identyfikowana z Eponą.

Grian - wczesna bogini słońca. Wierzy się, Ŝe jest ona bliźniaczką Aine, innej bogini słońca.

Gwyar - Ŝona walijskiego boga niebios.

Habetrot - brytyjska bogini lecznictwa i przędzy.

Icaunis - galijska bogini, której świątynia stała u źródeł Yonne.

Kowentyna - bogini celtycka czczona w Brytanii. Jej świątynia stała w dzisiejszym

Carrawburgh u źródła wód mineralnych.

Latis - brytyjska bogini kojarzona z wodą.

Macha, Maha - "Wrona", iryjska bogini wojny, zniszczenia, koni; czerwonowłosa, jedna z

Triady zwanej Morrigan. Jedna z Badb. Miała cechy hippomorficzne (tak jak i Epona oraz

Rhiannon). Macha Ŝywi się głowami zabitych wrogów. Często zdominowuje swoich

kochanków poprzez podstęp lub po prostu siłę. Zdaniem G. Dumézila trzy Machy

(Jasnowidząca, Wojowniczka i Matka-chłopka) reprezentowały trzy strony - kapłański,

wojowników i chłopów. Macha (ir. mongruad - "czerwonowłosa"), według sagi "Nowenna

Uladów" (" Noinden Ulad ") była córką Sairithy reinkarnacją zmarłej Ŝony bogatego

gospodarza Crunniuca ("Okrągłego", tj. wcielenie tarczy słonecznej). Była jego drugą Ŝoną.

Poświęcano jej ścięte głowy pokonanych wrogów, tzw. "Ŝołędzie Machy". Zawieszano je na

ścianie w jednej z komnat w Emain Macha ("Bliźnięta Machy"),

stolicy Uladu (Ulsteru).

Maia, Maia Rosmerta - galijskie bóstwo kobiece, moŜliwe, Ŝe jedno

z wcieleń Epony.

Matres, matrony, mathair, matronae - matki, staroceltyckie bóstwa

opiekuńcze, matki rodzicielki, matki ludzi, symbolizujące płodność,

urodzaj, pomyślność osobistą w rodzinie, a zarazem związane ze

śmiercią i światem zmarłych. Ich imiona związane są z obszarem

plemiennym, do ich imion dodaje się określenia związane z obszarem

plemiennym, np. Matrones Dervonnae z Dervo. Przedstawiane są jako

trzy siedzące postaci dojrzałych kobiet, karmiących niemowlęta lub z

rogami obfitości i koszami owoców.

Medb - "Pijana Kobieta." Bogini wojny, nie naleŜąca do Morrigan. O

ile Morrigan uŜywają magii, Medb sama berze broń do ręki. Biega

szybciej niŜ najszybszy koń, jej widok oślepia wrogów. Jako sprośna

dziewczyna, Medb potrzebuje trzydziestu męŜczyzn dziennie, by

zaspokoić swój seksualny apetyt.

Modron - walijska bogini, której imię znaczy "Boska Matka".

Momu - szkocka bogini wzgórz.

Morrigan, Morrigu - "Królowa Widm" lub "Wielka Królowa", jedna z Badb. Bogini wojny,

pola bitewnego, walki i płodności, poprzedniczka arturiańskiej Morgan La Fey. Podobnie jak

Odyn, kapryśna i wiarołomna. Wiedźma z demonicznym śmiechem, pojawia się jako

groteskowa postać ludziom, któzy mają paść w bitwie. Morrigan pojawia się zarówno jako

pojedyncza bogini albo jako trójca bogiń. Pozostałymi istotami trójcy są Badb ("Wrona"),

Macha (to imię równieŜ znaczy "Wrona") lub Nemain ("Szaleństwo"). Morrigan często

pojawia się pod zwierzęcą postacią wrony. Jest jedną z kobiet Tuatha De Danann i pomogła

pokonać Firbolgów podczas pierwszej bitwy pod Mag Tuireadh.

Nantosvelta - bogini celtyckiego panteonu galii, małŜonka boga Taranisa (albo Esusa lub

Sucellosa).

Nehalennia - zzyli "Niewzywana". Jej imienia nie naleŜało uŜywać. Celtycka bogini, którą

czczono na wyspie Walchaeren.

Neman, Nema, Nemetona, Nemon, Nemain - "strach", "panika"; iryjska bogini wojny,

małŜonka boga Neta; jedna z Badb. U Galów występowała pod imieniem Bodna lub

Bodvagrata.

Olwena - bogini, córka boga zaświatów, Yspaddadena Penkawra.

Onagh - królowa irlandzkich duszków (nimf).

Riannon - "Wielka Królowa", bogini walijska, małŜonka Pwylla, panwała nad światem

zmarłych.

Rosmerta - bogini panteonu celtyckiej Galii, Ŝona Smertiusa, symbol śmierci i zniszczenia,

bogini opatrzności i przewidywania. UtoŜsamiana jest z Eponą. Jej imię odnotowano co

najmniej dwadzieścia jeden razy na terenie celtyckiego świata, co oznacza, Ŝe była popularną

boginią- co nie wynikało ze źródeł pisanych.

Sequana - lokalna bogini celtyckiej Galii, czczona u źródeł Sekwany.

Sirona - bogini celtyckiej Galii, w czasach rzymskich identyfikowana z Dianą.

Souconna - galijska bogini rzeki Saony.

Sulewie - boginie patronujące kobietom.

Vesunna - bogini galijska.

Mitologia celtycka - bogowie

Amaethon - słabo znane bóstwo galijskie, będące zapewne pierwotnie bogiem rolnictwa.

Anextiomarus - bóstwo, znane w Galii i Brytanii, o bliŜej nie określonych cechach i

atrybutach.

Aponus - bóg czczony u źródła wody w miejscowości Abano, w północnej Italii.

Arar - bóg galijski związany z kultem wody. Jego imię otrzymała rzeka, która poprzednio

miała nazywać się Brigulis, czyli "Zasilający Wysokie Brzegi". Według legendy Arar rzucił

się do tej rzeki z rozpaczy po śmierci swego brata Celtibera.

Artaisos, Artaios - bóg galijski czczony w dzisiejszej miejscowości Beaucroissant, w czasach

rzymskich identyfikowany z Merkurym. Przypuszczalnie związany z kultem niedźwiedzia.

Avgentlan - bóg światła i rozwoju w Irlandii.

Baginatis - bóg dębu.

Mitologia celtycka - boginie i bogowie.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: