VI. Analiza inwestycyjna przedsiębiorstwa
metody dynamiczne i statyczne – znać jakie są dynamiczne a jakie statyczne, kiedy realizować projekt? Na podstawie jakich wyników NPV i IRR?
Bankowa ocena efektywności inwestycji.
Wyróżnia się dwa rodzaje metod oceny efektywności inwestycji:
1). Metody tradycyjne (statyczne)
Metoda ta obejmuje następujące mierniki:
Ø Okres zwrotu nakładów
To czas, po upływie którego nastąpi zrównanie poniesionych nakładów inwestycyjnych z sumą wypracowanych nadwyżek finansowych (zysk netto, amortyzacja, odsetki od kredytów i pożyczek w okresie eksploatacji- stanowiące koszty uzyskania przychodów).
Nakłady inwestycyjne (I)
• okres zwrotu w latach = -------------------------------------------------------------
Średnioroczna nadwyżka finansowa (Cf)
Do tak obliczonego okresu zwrotu dodaje się czas realizacji inwestycji, aby otrzymać pełny okres zwrotu nakładów.
Okres zwrotu nakładów w formule podstawowej może mieć zastosowanie gdy coroczna nadwyżka finansowa wypracowana jest w jednakowej wysokości co w praktyce zdarza się wyjątkowo. Bardziej poprawnym wyliczeniem okresu zwrotu nakładów jest rachunek kompensacyjny.
Zaletą wskaźnika okresu zwrotu nakładów jest jego prostota i łatwość praktycznego stosowania. Może być stosowany:
- do wstępnego wyboru konkurujących ze sobą projektów inwestycyjnych na etapie studiów przedrealizacyjnych,
- gdy przedsiębiorstwo dysponuje małymi środkami i w krótkim czasie oczekuje zwrotu nakładów,
- gdy nakłady mają krótki cykl inwestycyjny i są stosunkowo niewysokie.
Wadą tego wskaźnika jest brak informacji o pełnym okresie funkcjonowania projektu inwestycyjnego i nieuwzględnienie zmian wartości pieniądza w czasie.
Ø Prosta stopa zwrotu
Jest stosunkiem rocznego zysku wypracowanego przez projekt inwestycyjny do nakładów na jego realizację. Wskaźnik ten wyraża rentowność inwestycji. Stopa zwrotu informuje ile jednostek (groszy) zysku przypada na 1 złoty zainwestowanego kapitału.
W zależności od pochodzenia zainwestowanego kapitału mogą być stosowane następujące wskaźniki:
Roczny wynik netto x 100
• stopa zwrotu z kapitału własnego = --------------------------------------------------
w % kapitał własny wydany na inwestycję
(Roczny wynik netto + odsetki roczne
od pożyczonego kapitału x 100)
• prosta stopa zwrotu z zaangażowanego = ------------------------------------------------
w inwestycje kapitału kapitał zaangażowany
(własnego i obcego) w % (nakłady inwestycyjne)
przeciętny wynik netto x 100
• stopa zwrotu = -------------------------------------
w % nakłady inwestycyjne
Średnioroczny zysk może być ustalony w sposób następujący:
∑ zysku za okres eksploatacji
--------------------------------------------
Ilość lat przewidywanej eksploatacji projektu
Mierniki prostej stopy zwrotu pozwalają w sposób uproszczony ocenić opłacalność inwestycji i porównać do dotychczas osiąganej rentowności kapitału własnego, do wartości rynkowej (np. oprocentowanie obligacji Skarbu Państwa, lokat długoterminowych w banku); pozwalają one także dokonać wyboru między konkurującymi projektami inwestycyjnymi.
Zaletą ich jest prostota, wadą jest „uśrednienie” zysku, który może być różnie rozłożony w czasie oraz podobnie jak w poprzednim wskaźniku, posługiwanie się wartościami nominalnymi nie uwzględniającymi miary pieniądza w czasie.
Tradycyjne metody oceny powinny mieć ograniczone zastosowanie do niewielkich projektów inwestycyjnych.
2). Dynamiczne metody oceny efektywności inwestycji.
Podstawą dynamicznej metody oceny efektywności inwestycji jest mierzenie wartości pieniądza w czasie. Do tego celu wykorzystuje się stopę dyskontową.
Istnieją cztery główne kryteria dynamicznej efektywności inwestycji.
Ø Zaktualizowana wartość netto (NPV)
Jest to różnica między sumą zdyskontowanych nadwyżek finansowych (Cf) i sumą zdyskontowanego zainwestowanego kapitału.
Cft - It
NPV= ∑ ----------------------
(1+ i)t
Gdzie:
Cf – nadwyżka finansowa w kolejnym roku objętym projekcją,
I – nakłady inwestycyjne,
t – kolejny rok objęty projekcją (t=0,1,2,....,n lat)
i – stopa dyskontowa
Zasadą obliczania NPV jest stosowanie stałych cen i stałej stopy dyskontowej. Inwestycja jest opłacalna gdy NPV jest co najmniej równą lub większa od 0 (NPV ≥ 0)
Ø Wskaźnik rentowności (opłacalności) inwestycji
Mierzy korzyści, jakie uzyskuje inwestor z 1 złotego zainwestowanego kapitału (ponad oczekiwaną roczną stopę dyskontową).
∑ zdyskontowanych Cf
r = -------------------------------
∑ zdyskontowanych I
Ø Wewnętrzna stopa zwrotu (IRR)
To taka stopa dyskontowa, przy której suma zaktualizowanych nadwyżek finansowych jest równa sumie zaktualizowanych nakładów inwestycyjnych danego projektu – czyli to taka stopa dyskontowa (i), przy której NPC = 0.
Df t - I t
NPV = 0 = ∑ -------------------------
t=0 (1+ x)t
gdzie:
x = poszukiwana stopa dyskontowa (IRR)
IRR jest jednocześnie wskaźnikiem wewnętrznej rentowności projektu, tj. rentowności zainwestowanego kapitału (w stosunku rocznym). Im wyższa jest wewnętrzna stopa zwrotu (IRR) od stopy dyskontowej przyjętej do ustalenia NPC tym projekt jest bardziej opłacalny i bezpieczny – posiada rezerwę ponad oczekiwaną stopę rentowności (stopę dyskontową).
Jeżeli wewnętrzna stopa zwrotu jest niższa, oznacza to, że NPV jest ujemna – a zatem projekt z punktu widzenia inwestora jest nieopłacalny.
Ø Czas zwrotu zainwestowanego kapitału.
Jest to czas, po upływie którego skumulowana wartość zaktualizowanych nadwyżek finansowych (Cf) jest równa zaktualizowanemu zainwestowanemu kapitałowi.
Inwestycja jest opłacalna gdy:
- NPV jest dodatni,
- IRR jest co najmniej na poziomie minimalnej stopy określonej przez Firmę,
- wskaźnik rentowności wynosi co najmniej 1,
- czas zwrotu nie będzie dłuższy niż określony przez Firmę jako maksymalnie dopuszczalny.
gosicka