Wykład 8. Globalizacja a glokalizacja.
Globalizacja to nazwa procesu unifikacji międzynarodowej będącej skutkiem lawinowo wzrastającej wymiany międzynarodowej oraz postępu w zakresie komunikacji (media masowe). Termin ten używany jest w dyskursie publicznym od lat pięćdziesiątych XX wieku (w dyskursie naukowym znacznie później).
Zatem globalizacja to tendencja lub proces upowszechniania się na całym świecie wspólnego standardu i innych ram normatywnych, co daje możliwość ułatwionej wymiany w zakresie ideowym, organizacyjnym i materialnym.
Wymiary globalizacji:
1. Ekspansja kulturowa (rozrost jednych kultur kosztem innych)
2. Ekspansja ekonomiczna
3. Ekspansja wyobrażeń społecznych
4. Ekspansja pomocy i badań
5. Unifikacja polityczna
1. Ekspansja kulturowa – rozpowszechnianie na terenie całego świata elementów należących do określonej kultury
Ekspansja kulturowa składa się z 3 elementów:
· Ekspansja terytorialna: to najbardziej trwały wariant ekspansji kulturowej – podbijanie innych krajów/narodów oraz przenoszenie elementów kultury własnej na tereny innych kultur; historycznie ekspansja ta miała charakter surowcowy: import rzadkich surowców i siły roboczej
· Ekspansja ideologiczna: rozpowszechnianie systemów religijnych lub ideologicznych, często jest przykrywką do działań ekonomicznych, rabunkowych.
· Ekspansja technologiczna: eksport technik wydobycia, narzędzi, organizacji pracy itp. Wędrówka narzędzia zawsze oznacza trwałe zmiany w kulturze
2. Ekspansja wyobraźni społecznej - zmiana stylu życia, systemów wartości, aspiracji, wyobraźni masowej.
Systemy wartości, style życia są transportowane przez masową komunikację, są zaszyte w komunikatach innego rodzaju (np. programach rozrywkowych, serialach, reklamach itd).
Systemy wartości i style życia ulegają ujednoliceniu na całym świecie. Z powodu szeroko rozumianej reklamy różni ludzie na całym świecie mają podobne potrzeby, wyobrażenia, style życia itp. Formatowanie przez reklamę ma szeroki zasięg i charakter ekonomiczny, komercyjny.
Rozprzestrzeniają się na dwa sposoby:
- nowy styl życia, system wartości jest częściowo włączany do tradycyjnego i ewolucyjnie modyfikuje funkcjonowanie jednostek i społeczeństw,
- nowy styl życia, system wartości nie daje się połączyć z tradycyjnym i wchodzi w życie dopiero wraz z nowym pokoleniem, następuje radykalizacja różnic pokoleniowych: poprzednie pokolenie żyje tradycyjnie, nowe według nowego stylu życia.
3. Ekspansja ekonomiczna - to eksport produktów oraz rozproszenie produkcji dla zaspakajania nowych potrzeb, aby jednak mogła zaistnieć musi być poprzedzona ekspansją wyobraźni społecznej, wytworzeniem potrzeb na dany produkt.
Eksport dla współczesnej gospodarki to podstawowy warunek rozwoju firm; aby mógł zaistnieć eksport trzeba otwierać nowe rynki zbytu oraz kreować nowe potrzeby.
Ekspansja ekonomiczna to nie tylko potrzeby i eksport, ale także działalność w obszarze produkcji. Koszt siły roboczej oraz dostępność tanich surowców zmusza przedsiębiorców do elastycznej lokalizacji fabryk. Rozproszenie produkcji na cały świat (otwieranie nowych fabryk w różnych krajach) oznacza specjalizację, wymaga bardziej złożonych działań logistycznych, zwiększa ryzyko inwestycyjne.
Globalizacja w zakresie ekonomicznym wyznacza nowe reguły gry; od przedsiębiorców i strategów zarządzania wymagane są nowe cechy, jak chociażby research gospodarczy.
4. Ekspansja badań i pomocy.
Pomoc międzynarodowa jest głównie motywowana humanitaryzmem oraz chęcią minimalizowania nagięć międzyludzkich. Jednak z drugiej strony pomoc charytatywna to najlepszy sposób wejścia z nowym towarem na rynek, wytworzenie zapotrzebowania na taki właśnie towar.
Pomoc humanitarna, ekonomiczna czy technologiczna zawsze jest poprzedzona badaniami lokalnego potencjału i potrzeb np. potrzeb edukacyjnych, rozpoznawania, modernizowania gospodarki itp.
Rezultaty tych badań przekładają się na pomoc stąd ukierunkowanie badań jest ekspansją wartości kulturowych; badania także są przygotowaniem terenu pod nowe rynki zbytu lub inwestycje
5. Unifikacja polityczna.
Na fali ujednolicania systemów ekonomicznych powstała stale rozwijana idea ujednolicenia systemów politycznych, czyli wprowadzenie ponadnarodowego systemu zarządzania politycznego. Powstało więc wiele organizacji globalnego zarządzania i kontroli, jak np. Bank Światowy, Międzynarodowy Fundusz Walutowy, Światowa Organizacja Handlu. Podobne struktury powstają również na mniejszą (kontynentalną) skalę: Unia Europejska, EBOR itd.
Wady i zalety globalizacji:
Wady:
a) Niszczenie dorobku małych kultur (akulturacja) jako spójnych struktur, zastępowanie pewnych ich elementów innymi, większymi - homogenizacja kultur
b) Rozprzestrzenianie się ideologii rozwoju i ekspansji pochodzącej z kultury euroamerykańskiej,
c) Międzynarodowa elastyczność ekonomiczna (wzrost gospodarczy w poszczególnych krajach jest niestabilny i trudny do przewidzenia, a wszelkie kryzysy dodatkowo wzmacniane są odpływem międzynarodowego kapitału i inwestycji)
d) Zahamowanie postępu technologicznego (firmy nie są zainteresowane wysoką technologią w krajach trzeciego świata, gdzie jest tania siła robocza)
e) Zawirowania na rynku pracy, przepaść ekonomiczna między pracownikiem prostym (którego można znaleźć w krajach o niskiej cenie siły roboczej), a wysoko-wykwalifikowanym powoduje napięcia społeczne itp.
f) Ujednolicenie wyobraźni społecznej
g) Upowszechnianie się standardów, znikają produkty regionalne
h) wykluczenie społeczne na poziomie narodowym (całe społeczeństwa są wykluczane)
Zalety:
a. Mniejsze koszty produkcji
b. Upowszechnianie się pewnych standardów (BHP, czystości itp.), możliwość działań ogólnoświatowych
c. Elastyczność produkcji (normalizacja)
d. Homogenizacja kultur – mix kultur starej i nowej
e. Możliwość działań ogólnoświatowych (w zakresie praw człowieka, ekologii itd.)
f. popularyzacja wybranych elementów małych kultur na skalę światową
Globalizacja jest procesem który ciągle trwa i jeszcze się nie zakończył 100% unifikacją.
Odpowiedzią na globalizację jest glokalizacja: unowocześniony obraz globalizacji z większym szacunkiem dla lokalnych społeczności; ujednolicenie wzoru i wartości (np. praw człowieka) z jednoczesnym respektem dla tradycji)
Evi0320