Posiadanie
Posiadanie jest instytucją prawa rzeczowego oznaczającą stan faktyczny, polegający na władaniu określoną rzeczą przez posiadacza. Stan ten pozostaje pod ochroną prawa, jak również niesie za sobą szereg skutków o zróżnicowanym charakterze prawnym. Może się wiązać z przysługującym posiadaczowi tytułem prawnym do rzeczy.
Patrząc na posiadanie z pozaprawnego punktu widzenia, jest ono pojęciem oznaczającym faktyczną władzę osoby nad rzeczą w najbardziej "naturalnym" tego słowa znaczeniu.
Elementy stanu posiadania
Zgodnie z powszechnie panującym poglądem przesłankami do stwierdzenia stanu posiadania są:
· fizyczne władanie rzeczą przez posiadacza (łac. corpus possesionis),
· manifestowany przez posiadacza zamiar władania rzeczą dla siebie (łac. animus rem sibi habendi), np. kiedy rzecz zgubimy
Brak drugiej z wymienionych przesłanek oznacza, iż mamy do czynienia z innym istotnym prawnie stanem faktycznym, a mianowicie dzierżeniem (władaniem rzeczą za kogoś innego).
Skutki prawne posiadania
Z posiadaniem jako zjawiskiem prawnym Kodeks cywilny łączy skutki prawne, które można podzielić na cztery grupy:
· domniemania związane z posiadaniem, których celem jest usunięcie trudności w ustaleniu stanu faktycznego i prawnego:
o domniemanie posiadania samoistnego
o domniemanie ciągłości posiadania
o domniemanie zgodności posiadania ze stanem prawnym
o domniemanie posiadania w dobrej wierze
· ochrona posiadania w drodze przymusu państwowego albo pomocy własnej.
· możliwość nabycia wykonywanego prawa przez zasiedzenie.
· korzyści, przypadające posiadaczowi w dobrej wierze będące naturalnym następstwem faktycznego władania rzeczą. Dotyczy to w szczególności korzystania z rzeczy i czerpania z niej pożytków.
Posiadanie dzielimy na:
· samoistne - posiadaczem samoistnym jest ten, który włada rzeczą jak właściciel, ale niekoniecznie musi nim być,
· zależne - posiadacz zależny włada rzeczą tak jak wykonujący inne prawo niż własność np. prawo dzierżawy, użytkowania, najmu (użytkownik, zastawnik, najemca).
· posiadanie w dobrej wierze – jeśli ktoś jest przekonany że ma tytuł prawny
· posiadanie w złej wierze – jeśli ktoś wie że nie ma tytułu prawnego
· wadliwe – zostało nabyte niezgodnie z prawem
· niewadliwe – zostało nabyte zgodnie z prawem
Ochrona posiadania
W polskim prawie istnieje bezwzględny zakaz naruszania posiadania bez względu na to czy jest w dobrej czy złej wierze, samoistne czy zależne, prawne czy bezprawne, wadliwe czy niewadliwe. Ochrona posiadania przybiera dwojaką postać:
· ochrony siłami samego posiadacza
o obrona konieczna
o dozwolona samopomoc
· ochrony na drodze sądowej
o roszczenia o przywrócenie posiadania (roszczenia posesoryjne)
Roszczenia posesoryjne wygasają, jeśli nie będą dochodzone w ciągu roku od chwili naruszenia posiadania.
3 domniemania
1. domniemanie posiadania samoistnego
2. domniemanie że posiadanie jest zgodne ze stanem prawnym
3. domniemanie dobrej wiary
Typy przeniesienia posiadania
1. wydajemy rzecz (tradycyjne przeniesienie rzeczy)
2. przekazanie środków, które służą władaniu rzeczą
3. umowa, która powoduje przejście posiadania
lorak189