ZAGADNIENIA NA EGZAMIN
1) Definicja, pojęcie psychologii klinicznej
Psychologia kliniczna to dyscyplina praktyczna, stosowana w zakresie psychologii, której podmiotem jest konkretna jednostka ludzka (chory, pacjent), która wymaga na danym etapie pomocy psychologicznej (np. wsparcia), przedmiotem zaś badań wszelkiego rodzaju zaburzenia czynności ludzkich, ich przyczyny i skutki.
2) Przedmiot badań psychologii klinicznej
- zaburzenia czynności ludzkich ich przyczyny i skutki
- poznanie osobowości i jej zaburzeń
- określenie metod badań i stosowanie technik i metod
- problemy pracy z ludźmi
- poznanie psychologicznego obrazu chorób somatycznych i psychicznych.
3) Działy psychologii klinicznej ze względu na praktyczne zastosowanie
1. medyczna (lekarska, patopsychologia) – zajmuje się określeniem relacji psychologicznej między sferą pacjentem a lekarzem, personelem medycznym; również psychologicznym obrazem chorób somatycznych i ewentualnych zaburzeń zachowania, powstałych w procesie choroby somatycznej,
2. defektologiczna – zajmuje się zagadnieniami dysfunkcji psychicznych u osób kalekich z trwałą dysfunkcją sensoryczną, motoryczną czy intelektualną:
a. tyflopsychologia – niewidzący i nieodwidzący; b. surdopsychologia – niesłyszący i niedosłyszący;
c. oligofrenopsychologia – upośledzeni umysłowo; d. logopatologia – dysfunkcje w zakresie mowy,
3. sądowa – zajmuje się zaburzeniami psychicznymi, które występują u ludzi w aspekcie prawnym; związana z motywami działań przestępców w aspekcie prawa karnego, rodzinnego i opiekuńczego
4. penitencjarna – zajmuje się zagadnieniami szeroko rozumianych zaburzeń psychicznych u ludzi znajdujących się w izolacji więziennej;
5. psychopatologia – zajmuje się funkcjonowaniem osób psychicznie chorych;
6. psychodiagnostyka – zajmuje się analizą osobowości jednostki, jej cech umysłowych, charakteru i temperamentu.
7. higiena psychiczna (psychohigiena, zdrowie psychiczne) – zajmuje się zapobieganiem powstawania zaburzeń psychologicznych, ale również stwarzaniem optymalne warunków i zasad promujących zdrowie psychiczne;
8. psychoterapia – polega na wykorzystaniu wszelkich oddziaływań psychologicznych w celach terapeutycznych i usprawnienia funkcji czynników zaburzonych u człowieka, modyfikacja reaktywności jednostki w celu lepszego jej przystosowania.
4) Działy psychologii klinicznej ze względu na kryterium wiekowe
1. dziecka 2. wieku dorastania i adolescencji
3. człowieka dorosłego 4. wieku starczego
5) Pojęcie diagnozy
Diagnoza – to rozpoznanie stanu rzeczy, to określenie zaburzeń, przyczyn zaburzeń i patomechanizmu ich powstawania;
Diagnoza – to czynności badawcze, postępowanie diagnostyczne, zmierzające do rozpoznania zaburzeń, zaklasyfikowanie ich do określonej jednostki, określenia przyczyn, prognozy rozwojowej i wskazań do terapii.
Diagnoza powinna zawierać:
- szczegółowy opis zaburzenia
- wyjaśnienie tych zaburzeń przez wykrycie dysfunkcji procesów psychicznych, poznawczych;
- określenie, jaki udział w genezie zaburzeń mają czynniki biologiczne, społeczne, sytuacyjne, a na ile jest to udział czynników osobowościowych;
- prognoza przebiegu w zaburzeniu zachowania.
6) Rodzaje diagnozy
Diagnoza całkowita – to całokształt funkcjonowania jednostki/grupy/ środowiska, dokonywana przez zespół specjalistów;
Diagnoza cząstkowa – dotycząca jednej sfery jednostki lub kilku sfer poznawczych;
Diagnoza pozytywna – wskazywanie pozytywnych cech jednostki, dających podstawę do progresywnych zmian rozwojowych;
Diagnoza negatywna – rozpoznawanie negatywnych aspektów wychowania;
Diagnoza psychologiczna – jest to diagnoza całościowa, pomocna w identyfikacji, klasyfikacji objawów zaburzeń psychicznych – co ułatwia proces diagnozy i zrozumienie patologicznych zachowań, wyjaśnianiu przyczyn powstawania zaburzeń i ich przebiegu – dzięki czemu można ustalić cele i rodzaj terapii tych zaburzeń, ma duże znaczenie dla psychoterapii
Diagnoza społeczna – najistotniejsze są te zaburzenia zachowania, ze względu na ich rodzaj i przyczyny oraz skutki zaburzeń, oraz czynniki pomocne w terapii (Czubała)
7) Terapia i podział terapii
Terapia to wszelka forma pomocy psychologicznej, pedagogicznej, społecznej udzielanej pacjentowi, klientowi, podopiecznemu (małoletniemu, skazanemu, osadzonemu, nieletniemu, uczniowi, dziecku), a więc wszystkim, którzy tej pomocy wymagają, w celu usunięcia, złagodzenia wszelkich zaburzeń czy zniwelowania, (zminimalizowania) negatywnych skutków tych zaburzeń oraz wszelkiej formy pomocy związanej z oddziaływaniem na środowisko, które tej pomocy potrzebuje.
Podział terapii ze względu na:
1. ogólne cele oddziaływania:
a. rehabilitacja – usprawnienie zaburzonej funkcji na tyle, na ile jest to możliwe,
b. rewalidacja – przywracanie pełnej sprawności; c. resocjalizacja – powtórne uspołecznienie;
d. reedukacja – powtórna edukacja;
2. przedmiot oddziaływania terapeutycznego – np. terapia psychomotoryczna, psychoterapia
3. sposób terapii (metody):
a. medyczna, b. psychologiczna, c. pedagogiczna, d. socjoterapia
4. technikę
a. zajęciowa b. zabawowa
5. liczbę osób
a. indywidualna, b. grupowa
6. czas trwania
a. krótkoterminowa b. długoterminowa
8) Pojęcie profilaktyki
Profilaktyka – to zapobieganie zaburzeniom i ochrona zdrowia oraz optymalizacją warunków niezbędnych do życia i rozwoju ( H. Sęk).
Profilaktyka – to przeciwdziałanie, polegające na wyposażeniu jednostki w takie wiadomości i umiejętności, które mają służyć optymalizacji warunków życia oraz pomagają przezwyciężyć trudności w życiu człowieka.
Profilaktyka – to zorganizowany proces wychowawczy, którego celem jest niwelowanie zagrożeń i ich minimalizacja we współczesnym świecie;
Profilaktyka – to działania podjęte przez instytucję w celu promocji (propagowania) zdrowego stylu życia.
Profilaktyka – to możliwości przeciwdziałania, szkodliwym zjawiskom patologii oraz diagnozowanie tych obszarów w których należy zastosować działania.
9) Norma w znaczeniu statycznym
Norma – to średnia, przeciętna, dotycząca natężenia mierzalnej cechy w danej populacji;
Norma – to określenie częstości i amplitudy zachowań ludzkich w określonej populacji lub subpopulacji, zgodnej z rozkładem normalnym.
Statystyczne ujęcie normy wykorzystuje się dla określenia rozmiaru i głębokości stwierdzonych zaburzeń.
10) Norma w znaczeniu klinicznym
Norma – to brak symptomów wskazujących na stan patologiczny.
Symptomy te występują w dwóch rodzajach: subiektywnym i obiektywnym.
Norma – to brak zaburzeń, brak symptomów, syndromów zaburzeń zachowania (Costin).
11) Norma w znaczeniu społecznym
Norma społeczna (kulturowa) – to co jest przeciętne (powszechne) w konkretnej danej grupie społecznej (dużej mikrospołeczności); to przystosowanie biologiczne i społeczne oraz konformistyczne uleganie wymaganiom grupy.
12) Norma w znaczeniu teoretycznym
Stosujemy ją wówczas, gdy odnosi się stan jednostek lub grup do ogólnych prawidłowości lub twierdzeń, zawartych w różnych teoriach człowieka oraz grupy, mając na względzie uwarunkowania fizjologiczne, psychologiczne, społeczne.
13) Co zaliczamy do licznych nieprawidłowości psychologicznych?
- złudzenia fizjologiczne (odgłosy),
- zniekształcenie materiału zapamiętanego,
- zmienność nastroju w poszczególnych etapach rozwojowych,
- uleganie przesądom przez ludzi wykształconych,
- przejściowe obniżenie zdolności intelektualnej,
- nastawienie odnoszące
- omamy (hipnopompiczne, hipnagogiczne).
14) Czym są objawy osiowe?
Objawy osiowe – to objawy podstawowe, istotne, wspólne dla całej klasy zaburzeń, pozwalają na odróżnienie danego zaburzenia od innych.
15) Czym jest paragnomen?
Paragnomen – niezwykłe, zdumiewające dla otoczenia zachowanie się osoby; zachowanie wbrew oczekiwaniu, niekiedy będące pierwszym objawem choroby psychicznej.
16) Wymień i opisz jakie mogą być początki choroby (początek nagły, powolny, nerwicowy)
Początek nagły – nagłe zmiany w zachowaniu, np.: silny atak podniecenia, lęku, osłupienia, rozkojarzenia, urojenia lub omamy. W niektórych wypadkach może dojść do samookaleczenia.
Początek powolny – zwykle zachowanie osoby chorej jest nie adekwatne do sytuacji, jednak raczej nie budzi ono niepokoju ponieważ traktowane jest jako roztargnienie; różnice są wyczuwalne w sferze kontaktów interpersonalnych.
Początek nerwicowy – pojawiają się objawy charakterystyczne dla nerwic, na przykład zachowania hipochondryczne, neurasteniczne czy histeryczne; dochodzą apatia czy odcięcie od świata.
17) Wymień i opisz zaburzenia w zakresie percepcji
Iluzje, złudzenia – zniekształcenie spostrzeżenia, których chory nie koryguje pomimo ewidentnych dowodów błędności. Mogą być związane z deprywacją sensoryczną.
Halucynoidy (parahalucynacje) – wrażenia lub spostrzeżenia powstające bez udziału bodźców działających z zewnątrz; doznania te chory ocenia krytycznie, uważa się je za objaw chorobowy (np. falowanie podłogi, przemieszczanie się ścian).
Omamy – spostrzeganie przedmiotów, zdarzeń, ludzi, sytuacji, które nie znajdują się w otoczeniu chorego lub których w ogóle nie ma w rzeczywistości, a które chory umiejscawia w przestrzeni i jest pewny ich realności.
Cechy omamów:
- spostrzeżenie powstałe bez bodźców działających z zewnątrz,
- silne rzutowania na zewnątrz,
- towarzyszy im bardzo silne poczucie realności.
Występują w: chorobie alkoholowej, delirium, różnych postaciach schizofrenii, psychozach indukowanych.
Podział:
(1) - elementarne (podstawowe) - proste (jeden z analizatorów) - złożone (kilka analizatorów)
(2) ze względu na zmysły: wzrokowe (np. widzenie obrazów pomniejszonych lub powiększonych), słuchowe (trzaski, szumy, rozmowy), smakowe, węchowe, dotykowe, czucia ustrojowego.
18) Zaburzenie treści myślenia
Ich cechą wspólną jest to, że nie dają się podważyć.
1) Urojenia – to fałszywe sądy wartościujące, które chory wypowiada z głębokim przeświadczeniem o ich prawdziwości i których nie koryguje mimo ewidentnych dowodów błędności.
Klasyfikacja:...
WszystkoCoSieDa