Definicje.doc

Definicje:

1. Pojęcie definicji

              Termin „definicja pochodzi z j. łac, gdzie czasownik definire znaczy określać, ograniczać. Wszystkie nauki dążą do posługiwania się terminami o wyraźnej treści, lub przynajmniej o ostrym zakresie.

Rola definicji w procesach poznawczych jest dwojaka:

              - definicje kształtują język poznawczy wprowadzając nowe lub uściślając dawne

wyrażenia;

              - definicje konstruują przedmioty abstrakcyjne lub opisują jednoznacznie

przedmioty już wprowadzone do nauki, a przez to wytyczają kierunki jej rozwoju

i pogłębiają wiedzę o badanej dziedzinie.

1.1. D. nominalna jest to zdanie podające sposób rozumienia, czyli znaczenia jakiegoś wyrażenia. Np.: „Pajdokracja” znaczy to samo co „władza sprawowana przez nieletnich”.

1.2. D. realna (przedmiotowa) jest to zdanie podające jednoznaczną charakterystykę jakiegoś przedmiotu (podaje zespół cech dla tego przedmiotu konstytutywny) Bursztyn jest to skamieniała żywica.

Plankton jest to zespół organizmów żywych, unoszących się w toni wodnej, o ruchach zbyt słabych, aby przeciwstawić się ruchom wody.

2. Budowa definicji

Wypowiedzi definicyjne składają się z dwóch sensownych wyrażeń, zwanych członami definicji i z symbolu równości definicyjnej.

Pierwszy z członów nazywamy definiendum. Zawiera on wyrażenia definiowane, lub nazwę przedmiotu definiowanego. Drugi człon to definiens.

Symbolicznie zapisujemy A = B. (A – definiendum; B – definiens, = funktor definicyjny

3.Rodzaje definicji: (przykłady)

3.1. Podział definicji (ze względu na rolę jaką def. mają pełnić w języku)

3.1.1. D. sprawozdawcze (analityczne) – zdaje sprawę z dotychczasowego sposobu rozumienia danego wyrażenia.

3.1.2. D. projektująca (syntetyczna)

3.1.3. D. regulująca – pewne wyrażenie nieostre tak modyfikuje, aby uczynić je ostrym.

(ten podział nie wyczerpuje wszystkich podziałów)

BŁEDY W DEFINIOWANIU

1. Definiowanie tego co nieznane przez nieznane adresatowi (ignotum per ignotum).

2. Definiowanie czegoś przez to samo (idem per idem) np. Archeolog jest to uczony uprawiający archeologię.

3. Posługiwanie się w definiensie terminem, który wcześniej został zdefiniowany za pomocą wyrażenia właśnie definiowanego (circulus in definiendo). Np. Ruch obrotowy jest to ruch bryły dookoła własnej osi; oraz: osią nazywamy prostą, dookoła której bryła wykonuje ruch obrotowy.

1