PATOLOGIA SPOŁECZNA
1. Przestępstwa gospodarcze typowe dla: socjalizmu, gospodarki rynkowej, okresu przemian
Socjalizm:
• łapówkarstwo (sprzedajność, przekupność);
• protekcja;
• spekulacje (towarami, walutą, instytucja konika);
• zagarnięcie mienia państwowego.
Kapitalizm:
• łapownictwo
ü styk sfer prywatnej i państwowej
ü cenniki => konkretnie coś za coś
ü utworzenie miłej atmosfery (wtedy warunki będą bardziej sprzyjające)
ü łapówka ukryta => kredyt, zniżka
ü na granicy legalności (prowizje, bankiety, prezenty, rosnące wydatki na koszty reprezentacyjne)
• bankowe
ü wyłudzanie kredytów
ü fikcyjne przelewy
ü kradzieże i fałszowanie kart kredytowych
• pranie pieniędzy
ü 6-7 mld pranych w Polsce
ü pieniądze czarne (nielegalnie zdobyte) i szare (omijanie opłat)
ü lokale gastronomiczne, kina, kasyna
• podatkowe
ü zawyżanie kosztów funkcjonowania firmy
ü wyłudzanie WATu
• celne
• ubezpieczeniowe (wyłudzenia dotyczące najczęściej wypadków i kradzieży)
• wyłudzenia dotacji
• przestępcza działalność firm
ü sztuczne bankructwo
ü zawyżanie wyników firmy
ü oszustwa przy inwentaryzacji
ü jako firma tracę, jako osoba prywatna zyskuję (sfałszowane przetargi)
ü hipermarkety zmuszają dostawców do różnych rzeczy
• związane z komputerami, wirtualne
ü szpiegostwo
ü niszczenie danych
ü nielegalne transakcje w internecie (niebezpiecznie kupować płacąc w necie kartą, kupowanie kota w worku)
• przestępstwa na szkodę konsumenta
ü przestępcze warunki sprzedaży (kłamliwa reklama, zachwalanie towaru, którego nie ma, manipulacja)
ü agresywna sprzedaż ( firmy farmaceutyczne + lekarze, firmy wydawnicze + szkoły)
ü sprzedaż zepsutych towarów (w tym fałszerstwo)
ü nielegalne praktyki przy sprzedaży nieruchomości
ü naruszanie cen, obniżki sezonowe
ü odmowa kontaktu
• duże afery alkoholowe
• wyłudzanie z funduszy na tworzenie nowych miejsc pracy.
2. Cechy przestępczości gospodarczej
• dotyczy sfery życia gospodarczego
• naruszenie kompetencji na stanowisku
• brak przemocy
• pozory legalności
• najczęściej ofiary anonimowe
• sprawcy mają w miarę wysoki status społeczny
• większe przyzwolenie społeczne
• niektóre przestępstwa są na granicy (przestępczość komputerowa, dumping, kradzież z zakładu pracy, niektóre reklamy.
3. Dlaczego przestępczość gospodarcza rośnie
• umiędzynarodowienie gospodarcze
• wzrost obrotów
• wzrost anonimowości
• coraz bardziej skomplikowane prawo, coraz więcej luk
• rozbudowana biurokracja
• koncesje, licencje, subwencje
• wirtualny pieniądz
• większa tolerancja społeczna
4. Trudności w pomiarze przestępczości, ciemna i złota liczba przestępstw
• niechęć do zgłaszania przestępstw (40% zgłaszalności)
ü brak wiary w skuteczność policji
ü sami mamy problemy z prawem
ü obawa przed zemstą
• nie zarejestrowana przestępczość (pomimo zgłoszenia)
• badania wiktymizacyjne
• ciemna liczba przestępstw – przestępstwa niewykryte
• złota liczba przestępstw (głownie w przypadku przestępczości gospodarczej) – przestępstwa wykryte, ale z jakiś względów wyciszone).
5. Badania wiktymizacyjne
Podstawowym źródłem informacji o przestępczości są dane pochodzące z badań wiktymizacyjnych. Badania wiktymizacyjne polegają na anonimowym ankietowaniu dużej grupy społeczeństwa pod kątem bycia ofiarą przestępstwa. Badania te ujawniają zdarzenia przestępcze niezależnie od tego, czy zostały one zgłoszone policji i odpowiednio zarejestrowane. Badania wiktymizacyjne prowadzi się w USA od początku lat 70-tych.
6. Główne problemy więziennictwa
• przepełnienie (70 tys. miejsc, 85 tys. więźniów, 30 tys. czeka)
• 17 tys. nowych miejsc (nowe więzienia, stare budynki powojskowe, nowe pawilony dobudowywane przy już istniejących więzieniach) – plany
• probacja – odbywanie kary bez pozbawiania wolności
• plan zwolnieowy (6 miesięcy przed ukończeniem kary)
7. Pomoc postpenitencjarna w Polsce
• do 700zł dla wychodzącego (w rzeczywistości 20-30zł, ubranie, bilet, prowiant, adresy organizacji pomagających byłym więźniom)
• fundusz pomocy (40% tego fundusz na łatanie dziur budżetowych)
• mało pracy dla więźniów
8. Cykl przemocy
1. narastanie napięcia
2. rozładowanie napięcia i atak
3. tzw. „miodowy miesiąc”
Cykl coraz szybszy.
9. Pasywny tyran
Jest to osoba, która wie, że dzieje się przemoc, ale nic w tym kierunku, nie dopuszcza pewnych faktów do swojej świadomości. Często oskarża ofiarę.
10. Zmiany w systemie pomocy i ograniczaniu przemocy w rodzinie
• nowa ustawa z VII 2005
ü 1-5 lat za znęcanie się (3-12 lat kiedy ofiara popełniła samobójstwo)
ü od grzywny do 2 lat za groźby
ü 2-5 lat za zmuszanie do seksu
• niebieskie pokoje przesłuchań
• hostele dla sprawców
• zeznania w charakterze świadka incognito
• możliwość mediacji (mało, nie ma specjalistów)
• łatwiej o eksmisję
• zakazy zbliżania się sprawcy do ofiary
• ofiara jest zawiadamiana o wyjściu sprawcy z więzienia
• niebieskie karty
A – nota z interwencji
B – informacja dla ofiary, jak może sobie pomóc
• niebieska linia
11. Relatywizm norm
Radosna improwizacja.
12. Co to jest patologia
Łamanie norm prawnych i etycznych.
Dewiacja społeczna (patologia społeczna) odchylenie od reguł działania społecznego, postępowanie niezgodne z przyjętymi normami lub wartościami. Ogólnie są to wszelkie przejawy zachowania innego niż konformistyczne. Robert Merton wyróżniał 4 typy zachowania dewiacyjnego: innowację, rytualizm, wycofanie oraz bunt. Biorąc pod uwagę stopień akceptacji reguł działania społecznego, można wymienić dodatkowe typy dewiacji: nonkonformizm, negatywizm i oportunizm.
Zwana jest również społeczną dezorganizacją, oznacza stan zakłócenia równowagi społecznej, czego przejawem jest osłabienie więzi społecznych, utrudnienia w realizacji pewnych wartości i potrzeb, zachwianie systemu norm, oraz nieskuteczność kontroli społecznej.
13. Postawy (cel, sposób realizacji)
CEL SPOSÓB REALIZACJI POSTAWA
+ + konformizm (+)
+ - innowacjonizm (+ lub kradzieże, prostytucja)
- + rytualizm (przemoc w rodzinie, samookaleczenia)
- - ucieczka (sekta, narkotyki)
+/- +/- stosunek ambiwalentny
14. Czynniki patogenne w Polsce
• przejście od systemu wartości PRL do systemu wartości kapitalistycznych
• rynek pracy – bezrobocie, ścieżki kariery
15. Typy uzależnień od alkoholu
1. psychiczne
2. fizyczne
3. społeczne
Według Jelinek:
a) typ α – alkohol jako środek rozwiązywania problemów, picie problemowe
b) typ β – picie okazyjne (zawsze piję alkohol, kiedy...)
c) typ γ – pijaństwo właściwe
d) typ Δ – picie często małych ilości
e) typ ε – picie ciągami.
16. Uwarunkowania alkoholizmu
Dlaczego ludzie piją? Dlaczego niektórzy stają się alkoholikami?
1. osobowość nałogowa – szukanie cech (badania alkoholików, studentów, a potem ich sprawdzanie)
• towarzyskie, ale nie potrafiące budować intymnych związków
• wrażliwe
• perfekcjonaliści
• impulsywni
• poszukiwacze nagród (szybka, nie odroczona nagroda)
• konformizm
• nieśmiali – nie wiadomo
2. poszukiwanie genu (zespołu genów) alkoholizmu
3. teorie związane z osobowością oralną
4. odporność na alkohol (rasa biała bardziej odporna od rasy żółtej) => osoby z mocną głową mają większe szanse zostania alkoholikiem
5. wychowanie i grupy rówieśnicze, wzorce
• dom
• rodzice
• szkoła
• praca
• reklama (raczej namawia do określonego typu alkoholu)
6. kultura (Francja – wino, Anglia – piwo, wschód Europy – wódka)
17. Zakazy, środki ekonomiczne i profilaktyka wprowadzane w ramach ograniczania konsumpcji
Zakazy:
• prohibicja
• częściowa reglamentacja
• system bonów
• zakazy związane z czasem (np. system brytyjski tzw. gongu – po 23 nie można kupić alkoholu)
• ograniczenia związane z miejscem konsumpcji (szkoły, uczelnie, środki komunikacji, obiekty sportowe)
• ograniczenia związane z reklamą
• wiek
Działania o charakterze ekonomicznym:
• manipulowanie cenami alkoholu (podwyżki w ZSRR => pierwsza – produkcja domowa, druga – przerzucono się na haszysz; piwo najtańszym napojem w lokalu)
• koszty leczenia alkoholików ponoszą oni sami
• utrata prawa jazdy
Profilaktyka:
• kampania negatywna – picie alkoholu jest złe
• kampania pozytywna – dobre jest coś innego
• uczenie kulturalnego picia
Pomoc osobom pijącym:
• izby wytrzeźwień
• detoks
• leczenie awersyjne (esperal; doustne lub implant; różne skutki uboczne)
• leczenie instytucjonalne (ośrodek odwykowy, leczenie ambulatoryjne = grupy AA)
• w Polsce skuteczność 15%
• PARPA – Państwowa Agencja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych
18. Okresy narkomani w Polsce (+ zmiany przepisów)
• okres medyczny (osoby związane z medycyną, morfiniści, bohema artystyczna)
ü morfina, kodeina
ü konsumpcja indywidualna
ü do lat 60.
• okres młodzieżowy (młodzież inteligencka – licealiści, studenci)
ü narkotyk wyrazem buntu, a nie celem samym w sobie
ü hipisi
ü konsumpcja grupowa
ü działania państwa => ograniczyć możliwość kupowania, działanie na podaż a nie na popyt)
ü prasa => problem narkomanii tylko na zachodzie
• okres makowy (młodzież, ale niekoniecznie inteligencka)
ü rok 76 – produkcja polskiej hery
ü cel sam w sobie
ü połowa lat 80. => pierwsza ustawa; konwencja międzynarodowa; pierwsze ośrodki (MONAR)
ü pierwsza ustawa, profilaktyczno-lecznicza; nie ma kryminalizacji narkomanów; podział maku; podejście liberalne; w Dębkach nad morzem Apteka – piwo i narkotyki,
ü 1997 – tylko nieznaczna ilość na własny użytek; ogranicza handel,
ü 2000 – nowelizacja ustawy; absolutny zakaz posiadania narkotyków; nieznaczna ilość nie jest określona, poprzednia ustawa wcale nie ogranicza handlu, jest promowaniem narkomanii; zaostrzenie kar do 3 lat za posiadanie, do 15 za produkcję; jeśli ktoś wie, że ktoś inny zażywa, powinien to zgłosić, inaczej do 2 lat (psychoterapeuta też?); terapia zamiast kary.
19. Stopień i zakres szkodliwości: opiaty, THC (na bazie kon. ind), LSD, Amfetamina
Opiaty
WŁAŚCIWOŚCI UZALEŻNIAJĄCE
Uzależnienie psychiczne
Dochodzi do niego stosunkowo szybko � na skutek przyjemnego błogostanu w jaki wprowadzahą opiaty, niemal natychmiast pojawia się potrzeba ponownego przeżycia tego stanu.
Uzależnienie fizyczne
Występuje bardzo szybko i pojawia się niezależnie od rodzaju alkaloidu opiatowego i sposobu jego używania. Następstwem są przykre objawy abstynencyjne po odstawieniu narkotyku � szereg dolegliwości, z których najbardziej charakterystyczne to:
- bóle stawowo-mięśniowe kończyn
- nudności i wymioty
- zaburzenia snu i utrata łaknienia
- bóle brzucha i biegunki.
"Zjawisko tolerancji"
Potrzeba zwiększania dawki, aby uzyskać na pożądanym poziomie efekt działania narkotyku � to powszechne zjawisko wśród uzależnionych od opiatów. Czynnikiem, który je ogranicza to koszty finansowe związane z podniesieniem dawki.
ZEWNĘTRZNE OZNAKI UŻYCIA
- szpileczkowate źrenice
- opadanie powiek
- uczucie swędzenia skóry
- senność
- płytki oddech
- potliwość
- ślady nakłuć po wstrzyknięciach
NIEBEZPIECZEŃSTWA
- Przedawkowanie
- depresja oddechowa
- sinica (najpierw sinienie ust i opuszków palców)
- krańcowa senność
- wiotczenie mięśni szkieletowych � nienaturalne rozluźnienie
- zimna, wilgotna i lepka skóra
- zwolniona akcja serca i niskie ciśnienie krwi
- śpiączka i zgon - powodem śmierci jest ostra niewydolność oddechowa
W przypadku przedawkowania najważniejsze jest podtrzymanie oddechu (sztuczne oddychanie) oraz wezwanie karetki pogotowia.
Ryzyko transmisji chorób zakaźnych (szczególnie HIV/AIDS i wirusowego zapalenia wątroby) w związku z iniekcyjną drogą przyjmowania.
Intesywność uzależnienia, szczególnie wprzypadku heroiny, bardziej niż w przypadku jakiegolowiek innego narkotyku do całkowitego podporządkowania życia nałogowi i jego podtrzymania. Skutki takiego stanu odczuwane są wyraźnie w każdej dziedzinie życia osoby uzależnionej. Opiaty obniżając napięcie emocjonalne sprawiają, że osoby przyjmujce je nie czują dyskomfortu swojej, pogarszającej się sytuacji.
ODCZUCIA SUBIEKTYWNE
"POZYTYWNE"
- euforia (błogostan) i uczucie odprężenia
- poczucie wewnętrznego zadowolenia i spokoju
"NEGATYWNE"
- zmniejszenie czynników motywacyjnych
- apatia i wypalenie emocjonalne
- postawa obronna i wycofująca
- zmniejszenie potrzeb seksualnych.
Szczególnie nieprzyjemne efekty mogą wystąpić w trakcie pierwszych prób zażywania opiatów � głównie zaburzona zostaje praca układu pokarmowego.
THC
- Może występować po pewnym czasie używania
- Nie występuje
Tolerancja odwrotna
- Oznacza to, że przy systematycznym przyjmowaniu THC dochodzi do nadwrażliwości na ten związek.
- gadatliwość i wesołkowatość
- zaburzenie orientacji przestrzennej
- ogólne podniecenie i nadczynność psychoruchowa
- zaczerwienienie białek oczu
- Zespół amotywacyjny � stan związany z regularnym i długotrwałym przyjmowaniem konopi charakteryzujący się zmniejszoną energią, zmniejszoną dążnością do osiągnięć, apatią, skróconym czasem skupienia uwagi, nieadekwatną oceną sytuacji, a przede wszystkim z upośledzoną zdolnością do komunikowania się z innymi.
- Eskalacja używania innych (nielegalnych) środków odurzających, co może mieć także związek z otwarciem dostępu do innych, bardziej wyniszczających narkotyków (np. w ramach �oferty� dealera sprzedającego marihuanę).
- U niektórych osób może dojść po dłuższym czasie systematycznego używania THC do indukcji schorzeń psychiatrycznych.
Podczas palenia preparatów konopi jego aktywne składniki docierają łatwo i szybko przez drogi ddechowe do krwiobiegu, a następnie z krwią do mózgu. Dym działa szkodliwie na cały układ oddechowy.
W wyniku nadużywania konopi moe dojść do osłabienia zolności przyswajania nowych informacji.
Osłabienie pamięci związane z przyjmowaniem narkotyku, z całą pewnością odbije się negatywnie na wynikach w nauce .
Przedawkowanie śmiertelne THC jest praktycznie niemożliwe
- O ich rodzaju decyduje w dużym stopniu osobowość przyjmującego środek, jak również atmosfera, w której dochodzi do odurzenia.
- obniżenie się progu percepcji (szczególnie słuchowej) � wzrost wrażliwości zmysłów
- odprężenie i poczucie spokoju
- zmiana poczucia mijającego czasu: jest on określany jako rozciągnięty i mijający wolniej
- zwiększenie odczucia przyjemności seksualnych
- optymizm i podniesoina samoocena
- poczucie absurdu
- skłonność do ulegania sugestiom
- zagubienie
- nieracjonalne myśli
- zwiększone napięcie
- pogorszenie pamięci
- przyspieszone tętno
- zawroty głowy
- niepokój i napięcie
- apatia
- lęki i urojenia
- niemożność skupienia uwagi na wielu rzeczach jednocześnie
Istnieje wiele błędnych stereotypów na temat działania konopi � jednym z nich jest przekonanie, iż mogą one powodować zachowania kryminalne i sprzyjać przestępczości.
LSD
Występuje raczej rzadko � tylko wyjątkowo prowadzi do nieodpartej chęci ponownego przyjęcia.
Brak możliwości fizycznego uzależnienia � niezależnie od częstotliwości przyjmowania, organizm nie włącza LSD do metabolizmu. Nie zaobserwowano, oprócz uczucia ospałości i czasem przygnębienia, żadnych objawów abstynencji po odstawieniu LSD.
Zjawisko tolerancji
Zauważono, że częste używanie LSD powoduje nieznaczny wzrost tolerancji. Wzrost ten waha się w granicach od 15 do 25%.
- rozszerzone źrenice i słaba ich reakcja na światło
- dziwne, nieracjonalne wypowiedzi
- wesołkowatość i bełkotliwa mowa
- brak koordynacji ruchowej i widoczne zaburzenie orientacji przestrzennej
- Mimo, że zazwyczaj osoba odurzona LSD zdaje sobie sprawę z tego, że jest pod wpływem halucynacji � niebezpieczeństwo dla życia i zdrowia może wynikać z nieracjonalnego zachowania się: błędnej oceny odległości, czasu i własnych możliwości. Szczególnie przy stosowaniu zbyt dużych dawek mogą pojawić się poważne urojenia, które wpływając na zachowanie zagrożą bezpieczeństwu odurzonej osoby.
- W przypadku używania LSD, u niektórych osób może mieć to wpływ na wyzwalanie się stanów psychotycznych (indukcja schorzeń psychiatrycznych).
- Możliwość ponownego, chwilowego wystąpienia wrażeń i halucynacji doznanych podczas odurzenia mająca miejsce w pewnym odstępie czasowym od momentu odurzenia (nawet po kilku tygodniach czy miesiącach) � flashback.
- Przedawkowanie ze śmiertelnym skutkiem jest nie możliwe - nie występuje zagrożenie życia bezpośrednio ze strony samej substancji chemicznej.
Osoba pod wpływem LSD jest bardzo podatna na każdy rodzaj sugestii, w szczególności autosugestię. Zarówno rodzaj halucynacji, jak i ich treść są uzależnione od nastawienia osoby zażywającej środek i od atmosfery, w której dochodzi do jego użycia.
- Wywoływane przez LSD, pod względem psychicznym, objawy są bardzo różnorodne. Nie mniej jednak do najczęściej pojawiających się można zaliczyć � zmianę poczucia kształtów i barw, niewyraźne widzenie całości i ostrzejsze widzenie kontrastów, wyostrzenie słuchu, poczucie obcości własnego ciała, omamy, złudzenia i wizje wzrokowe, zmiany nastroju i euforię, subiektywne poczucie wolniejszego upływu czasu, gonitwę myśli i zmniejszenie zdolności krytycznego osądu. Czasem pojawia się uczucie lekkości, bądź przeciwnie � ociężałości. Przedmioty widziane po otwarciu oczu zwykle zdają się błyszczeć, a nawet najprostsze z nich nabierają niezwykłego znaczenia symbolicznego.
...
spodpowieki