geo.doc

Chrześcijaństwo- religia monoteistyczna i uniwersalistyczna, której istotą jest wiara w Jezusa Chrystusa. Chrześcijaństwo powstało w I w. n.e., w łonie ówczesnego judaizmu, jako wynik działalności Jezusa z Nazaretu, który głosił Ewangelię, tj. Dobrą Nowinę o zbawieniu.

Początkowo chrześcijanie po przyjęciu chrztu zachowywali wszystkie praktyki religijne judaizmu. Problem odrębności chrześcijaństwa pojawił się dopiero wówczas, gdy chrzest zaczęli przyjmować wierzący spoza gminy żydowskiej.

Mimo istnienia zrębu zasad wspólnych, różnice między wyznaniami chrzęść pozostają liczne, katolicyzm, prawosławie i protestantyzm różnią się głównie w poglądach na naturę, rolę i strukturę Kościoła, niektórzy chrześcijanie nie chcą być przypisani do określonego wyznania, odrębne są poglądy protestantów na wiarę, łaskę i sakramenty, mniejszą rolę odgrywają spory co do Trójcy i Chrystusa

Z przekonania o wynikłej z Objawienia znajomości prawdziwego Boga wynika dla chrześcijan prawo i obowiązek misji głoszenia swojej nauki wszystkim ludziom. Chrześcijaństwo widzi siebie jako wyróżnione narzędzie Boga w dziele zbawienia świata.

Wpływ chrześcijaństwa na historię i kulturę był olbrzymi. Chrześcijaństwo starożytne dokonało syntezy żydowskiego monoteizmu i surowej etyki z kulturą grecką (filozofia, nauka, literatura i sztuka) oraz organizacją rzymską. Przyczyniło się do przetrwania tego dorobku po upadku cesarstwa rzymskiego i do przekazania go innym ludom

Zasady etyczne chrześcijaństwa i wartość przypisywana przez chrześcijaństwo osobie ludzkiej inspirowały wprost lub pośrednio ruchy broniące ludzkiego życia, godności, wolności i sprawiedliwości.

Klasyczny podział dzieli chrześcijaństwo na trzy główne odłamy:

·         katolicyzm - obejmujący przede wszystkim Kościół rzymskokatolicki oraz inne wyznania katolickie,

·         prawosławie - do której zaliczamy prawosławie bizantyjskie oraz Kościoły orientalne i asyryjskie,

·         protestantyzm - szereg wyznań wywodzących się z XVI-wiecznej Reformacji, wśród których rozróżnia się kościoły ewangelickie, jak luteranizm, kalwinizm i prezbiterianizm, metodyzm, wyznania ewangeliczne, baptyzm, adwentyzm i kościoły zielonoświątkowe, a także anglikanizm i wyznania episkopalne.

Szacunkowo oblicza się, że chrześcijaństwo wyznaje ponad 33% ludności świata (około 2,1 miliarda), w tym:

Prawosławie

Prawosławie jest to doktryna ortodoksyjnego Kościoła chrześcijańskiego – jednej z dwóch grup Kościołów, obok Kościoła rzymskokatolickiego, powstałych w wyniku rozłamu w Kościele chrześcijańskim z 1054 roku.

1.                   Zasady wiary:

o       Doktryna prawosławia opiera się na dekretach siedmiu pierwszych soborów powszechnych i przekazach ojców Kościoła.

o       Nie uznaje ustanowionego po schizmie wschodniej w Kościele zachodnim prymatu biskupa Rzymu

o       opiera się na tradycji Kościoła starożytnego, który zakładał pojęcie kościoła, jako wspólnoty opartej na równości jego członków

o       odrzuca też ideę odpustu, czyśćca, dogmat o Niepokalanym Poczęciu Najświętszej Maryi Panny, dogmat o Wniebowzięciu Matki Boskiej, nauczanie o grzechu pierworodnym oraz celibat niższego duchowieństwa (diakonów i prezbiterów).

o       Według teologów Kościoła prawosławnego, Matka Boża została poczęta w sposób ludzki. Zakłada się także, iż Matka Boska zakończyła swoje ziemskie bytowanie w sposób ludzki, dołączając do swojego Syna w Niebie przez Zaśnięcie

o       wyklucza prymat jakiegokolwiek biskupa (także papieża), a co za tym idzie uznanie jego nieomylności w sprawach wiary i moralności

o       Wiąże się to z rozumieniem każdego człowieka jako istoty omylnej i błądzącej.

Autorytetem zdolnym ogłaszać prawdy dogmatyczne jest tylko sobór powszechny, aczkolwiek istnieją też pewne prawdy przyjęte po zakończeniu ostatniego z Soborów, które zostały uznane przez całą Cerkiew. Przykładem jest doktryna św. Grzegorza Palamasa o niestworzonej naturze łaski, ponieważ cerkiew wierzy, że każde twierdzenie usprawiedliwia się jedynie zaakceptowane przez całą wspólnotę kościoła – taką aprobatę muszą uzyskać także uchwały soborów.

2.  Księga: Biblia

Symbol: krzyż: Górna poprzeczka symbolizuje tabliczkę nad głową Chrystusa, środkowa belkę, do której przybito jego ręce a dolna podpórkę na nogi. Podpórka zwrócona jest w górę w kierunku "dobrego łotra" i wskazuje mu niebo a "złemu łotrowi" piekło.

Ikony: tworzenie Ikony jest modlitwą; ważny sposób wyrażania tradycji, Ikona ma znaczenie nie tylko przedstawiające, jest także objawieniem Boga

Nabożeństwa: Inaczej jest w prawosławiu, gdzie oprawa mszy jest niezwykle bogata i pełna symboliki. Nabożeństwa są długie, trwają nawet kilka godzin, liturgia składa się z trzech części: przygotowania, liturgii katechumenów i liturgii wiernych. Ta ostatnia to najważniejsza część mszy, w jej trakcie kapłan obmywa dłonie i uroczysty sposób przenosi przygotowane wcześniej chleby do Komunii Świętej. Co niezwykłe, cały obrzęd odbywa się za zasłoną i wierni, zgromadzeni w świątyni go nie widzą, a są jedynie informowani o następnych etapach ceremonii

Spowiedź: W tradycji rosyjskiej, greckiej, polskiej i niektórych innych cerkwi spowiedź jest obowiązkowa przed Eucharystią, ale np. w cerkwi serbskiej wierni przystępują do Eucharystii co tydzień, a spowiadają się według uznania.

W prawosławiu dominuje teologia apofetyczna, głosząca, że Boga nie da pojąć się rozumowo i pojęciowo, można go jedynie odczuwać. Stąd brak w prawosławiu dyskusji i polemik na temat istoty Boga.

3. Wpływ na życie doczesne: Po śmierci człowiek jest sądzony za swoje czyny i wiarę za życia. Jeśli sąd jest dla niego pomyślny, osiąga zbawienie, co zapewnia mu szczęśliwe życie w niebie.

Znaczenie prawd dogmatycznych w Cerkwi Prawosławnej jest o wiele mniejsza niż w katolicyzmie. Twierdzi się, że dogmatyzować należy tylko prawdy zagrożone, o wiele więcej jednak występuje tu prywatnych, dopuszczalnych, ale nie obowiązkowych opinii teologicznych, które pozostawiają wiele spraw otwartych (np. nie neguje się Wniebowzięcia Matki Boskiej, ale też nie widzi się potrzeby podniesienia do rangi dogmatu).

Kościół prawosławny nie wykazuje potrzeby dogmatyzacji wiary w takim stopniu jak katolicki, zostawiając wiele spraw natury moralnej i etycznej do indywidualnego rozpatrzenia na poziomie wierny-opiekun duchowy. To właśnie tłumaczy brak oficjalnego stanowiska Cerkwi w sprawie np. antykoncepcji, a zauważa się głosy zezwalające na nią przy pewnych okolicznościach.

4. Kultura

Tradycja w prawosławiu ma szczególne znaczenie, a w jej skład wchodzi Pismo Święte, Symbole Wiary, postanowienia soborów powszechnych i dokumenty pochodzące od ojców Kościoła, kanony, księgi liturgiczne oraz ikony, rozumiane jako spójny system religijny.

Tradycja ustna pojmowana jest czasem przez inne wyznania oddzielnie od tradycji pisanej, czyli Biblii. Przyjmują ten punkt widzenia niektórzy wierni prawosławni, inni jednak przypominają, że są one częścią tego samego dziedzictwa. Jednocześnie trzeba pamiętać, że waga różnych elementów Tradycji nie jest w prawosławiu jednakowa.

Komunia Święta jest przyjmowana w prawosławiu pod dwiema postaciami: chleba (używa się tak zwanego chleba zakwaszonego) i wina, czyli Ciała i Krwi, mogą ją przyjmować nawet malutkie dzieci, jeśli tylko są ochrzczone i bierzmowane- te dwa ostatnie sakramenty przyjmuje się jednocześnie. Komunii nie poprzedza akt spowiedzi.

W naszym kraju kościół prawosławny nosi nazwę Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego i liczy nie całe 600 tysięcy wyznawców, co stawia go na drugim, po Kościele Katolickim, miejscu pod względem liczby wiernych.

5. Gospodarka: Cechą charakterystyczną dla Kościoła prawosławnego jest uległość wobec władzy świeckiej oraz lojalność hierarchów wobec rządzących.

Islam

Słowo islam w języku arabskim oznacza poddanie się Bogu. Misjonarze muzułmańscy wywodzą często słowo islam od słowa salām – pokój. Był początkowo religią ludów arabskich, jednak szybko rozprzestrzenił się na inne narody. Początkowym celem islamu i nauczania proroka Mahometa było połączenie wszystkich ludów arabskich w jedną wielką rodzinę muzułmańską, jednak z czasem rozprzestrzenił się na cały świat. Za ostatniego proroka islam uznaje Mahometa, a za ostatnią objawioną księgę – Koran. Przed Mahometem Allah miał zesłać wielu innych proroków, wśród nich Adama, Abrahama (arab. Ibrahim), Mojżesza (arab. Musa) i Jezusa (arab. Isa). Jednak zawarte w Koranie objawienie ma stanowić ostateczne i niezmienne przesłanie Boga do ludzi.

Ortodoksyjny islam dzieli się na 3 główne odłamy: sunnicki (ok. 87 proc.), szyicki (ok 12 proc.), charydżycki (ok. 1 proc.).

1. Podstawowe Prawdy wiary

1. Wiara w Allaha – jednego Boga, który nie posiada potomstwa
2. w Jego Anioły – np. anioła Dżibrila (Gabriela) lub Michaila (Michała)
3. w Jego Księgi – w Koran (także Torę i Ewangelię – choć nie oznaczają one dokładnie tego samego, co dla żydów i chrześcijan – według muzułmanów zostały zafałszowane przez wyznawców tych religii)
4. w Jego Proroków – np. w proroka Mahometa, Jezusa, Mojżesza, Adama itd...; Mahomet jest "pieczęcią proroków"- ostatnim z nich i tym który przyniósł ostateczne objawienie
5. w Dzień Ostatni – czyli Dzień Sądu Ostatecznego, w którym ludzie będą osądzeni przez Boga
6. w Przeznaczenie – czyli, że wszystko dobro i zło, które przydarza się człowiekowi, przydarza się za wolą Boga

5 filarów Islamu:

1. Wyznanie wiary (szahada) – Oświadczam, że nie ma boga prócz Allaha, a Mahomet (Muhammad) jest Jego. Jest ona również aktem włączenia do wspólnoty muzułmańskiej i w razie przyjęcia islamu na łożu śmierci jest powszechnie uważana za warunek wystarczający do uznania za pełnoprawnego muzułmanina.
2. Modlitwa (salat) – odprawiana pięć razy dziennie, z twarzą zwróconą w stronę Mekki– dzieci i osoby chore mogą odmawiać 3 razy dziennie.
3. Jałmużna (zakat) – określoną część swego majątku, nie dochodu (najczęściej 2,5%) muzułmanin ma obowiązek oddawać biednym.
4. Post (saum) – w ciągu dziewiątego miesiąca roku muzułmańskiego (ramadanu), muzułmanie muszą powstrzymywać się od jedzenia i picia, a także palenia tytoniu i uprawiania seksu od wschodu do zachodu słońca. Służy to ćwiczeniu samokontroli człowieka, aby potem było mu łatwiej kontrolować swoje pragnienia. Po zachodzie słońca, oznajmianym zazwyczaj wystrzałem armatnim, wszyscy zasiadają do pierwszego posiłku zw. iftar, po którym przez całą noc muzułmanie odwiedzają się nawzajem, świętują w domu lub w miejscach publicznych (np. restauracjach).

5.      Pielgrzymka do Mekki (hadżdż) – muzułmanin musi ją odbyć przynajmniej raz w życiu, jeśli pozwala mu na to sytuacja materialna. Często na podróż składa się cała lokalna wspólnota lub rodzina, która deleguje jedną osobę.

2.Wpływ na życie doczesne:

Człowiek jest obdarzony wolną wolą, zasługuje swym postępowaniem na zbawienie i pobyt w raju lub na wieczne potępienie.

Prawo islamu

Prawo w islamie jest fundamentem religii, filozofii, etyki i estetyki. Jest w nim ustanowione, co jest sprawiedliwe i niesprawiedliwe, słuszne i niesłuszne, dobre i moralnie piękne, co złe i moralnie brzydkie.

...