Podział pomocniczy
· Podział pomocniczy pełni funkcję uzupełniająca w stosunku do podziału zasadniczego.
· Aktualnie jednostki pomocnicze występują tylko w gminie i miastach na prawach powiatu. Fakultatywnie.
· Jednostki pomocnicze tworzy Rada Gminy po przeprowadzeniu konsultacji z mieszkańcami.
· Obowiązek tworzenia jednostek pomocniczych (dzielnic) tylko w m.st. Warszawa.
· Jednostki pomocnicze to: sołectwa, osiedla, dzielnice.
· Organizacje i zakres działania jednostek pomocniczych określa rada gminy odrębnym statutem po przeprowadzeniu konsultacji z mieszkańcami.
· Statut może przewidywać powołanie jednostek niższego rzędu w ramach jednostki pomocniczej:
1) nazwa i obszar jednostki pomocniczej,
2) zasady i tryb wyborów organu jednostki pomocniczej
3) Organizacja i zadania jednostek pomocniczych,
4) Zakres zadań przekazywanych jednostce przez gminę oraz sposób ich realizacji
5) Zakres i formy kontroli oraz nadzoru organów gminy nad działalnością organów.
Organy jednostek pomocniczych
· Organ uchwałodawczy w sołectwie jest zebranie wiejskie, a wykonawczym sołtys. Działalność sołtysa wspomaga rada sołecka.
· Sołtys oraz członkowie Rady sołeckiej wybierania są w głosowaniu tajnym, bezpośrednio spośród nieograniczonej liczby kandydatów przez stałych mieszkańców sołectwa uprawnionych do głosowania,
· Sołtys korzysta z ochrony prawnej przysługującej funkcjonariuszom publicznym,
· Organem uchwałodawczym w dzielnicy (osiedla) jest rada o liczbie członków nie większej niż 21 wybieranych w wyborach powszechnych,
· Organem wykonawczym w dzielnicy (osiedlu) jest zarząd. Na czele zarządu stoi przewodniczący,
· Przewodniczący korzysta w pewnym zakresie z ochrony prawnej przysługującej funkcjonariuszom publicznym.
Jednostki pomocnicze m.st. Warszawy
· W m.st. Warszawa utworzenie jednostek pomocniczych – dzielnic zwanych dalej „dzielnicami” jest obowiązkowe,
· Rada m.st. Warszawy w drodze Uchwały po przeprowadzeniu konsultacji z mieszkańcami lub z ich inicjatywy łączy, dzieli lub znosi jednostki pomocnicze,
· Statut dzielnicy nadany przez Radę m.st. Warszawy określa nazwę dzielnicy, jej granice, zadania i kompetencje oraz zasady i tryb funkcjonowania tych organów,
· Organem stanowiącym i kontrolnym dzielnic jest Rada Dzielnicy, a organem wykonawczym Zarząd dzielnicy – Burmistrz,
· Wybory do Rad Dzielnicy przeprowadza się łącznie z wyborami do Rad m.st. Warszawy,
· Kadencja Rady Dzielnicy rozpoczyna się w dniu wyborów i upływa w dniu poprzedzającym następne wybory,
· Rada Dzielnicy wybiera Zarząd Dzielnicy w liczbie od 3 do 5 osób,
· Na czele zarządu dzielnicy stoi Burmistrz,
· Wybór Burmistrza następuje w głosowaniu tajnym bezwzględną większością głosów. Jeżeli nie zostanie wybrany Burmistrz w terminie 30 dni Prezydent Miasta powołuje burmistrza i zarząd.
Podział terytorialny specjalny
· Podział ten dokonywany jest dla potrzeb administracji niezespolonej czy też innych podmiotów np. wymiar sprawiedliwości.
· Podział terytorialny specjalny to przewidziane ustawami szczególnymi podziały na potrzeby określonych dziedzin administracji.
· Względna trwałość tych podziałów
· Ogromne zróżnicowanie
· Brak synchronizacji z zasadniczym podziałem terytorialnym.
Przykłady podziałów specjalnych
· Sądy powszechne trójszczeblowe:
apelacyjny = obejmuje od 3 do 7 starych województw,
rejonowy = nawiązuje terytorialnie do dawnych powiatów sprzed 1975 r
· Prokuratura trójszczeblowa:
Apelacyjna, okręgowa, rejonowa odpowiada podziałowi sądów powszechnych.
· Administracja wojskowa trójszczeblowa:
Okręgi dwa = pomorski okręg wojskowy i śląski
Wojewódzkie sztaby wojskowe (16) wojskowe komendy uzupełnień (123),
· Urzędy miar dwuszczeblowe, 9 okręgowych urzędów miar i 62 obwodowe urzędy miar
· Straż graniczna jednoszczeblowy : 12 oddziałów,
· Urzędy morskie3 dyrektorów urzędów morskich: Gdynia, Słupsk, Szczecin.
· Administracja górnictwa jednoszczeblowy 11 okręgowych urzędów górniczych.
Podmiot publiczny
To wszystkie jednostki administracji państwowej samorządowej i inne instytucje publiczne mające status organów administracyjnych lub jednostek pomocniczych tych organów.
Aparat administracyjny państwa
Jest kategorią zbiorczą obejmującą wszystkie podmioty publiczne realizujące zadania i funkcje publiczne.
Podmiot administracyjny
Zwany niekiedy upoważnionym jest to podmiot niepubliczny wykonujący oprócz swoich własnych określone zadania oraz funkcje publiczne np. samorząd zawodowy , spółka prawa handlowego, osoba fizyczna. Np. funkcja inkasenta
System administracji publicznej
· Jest to pojęcie najszersze w ramach niego mieszczą się aparat administracyjny państwa oraz podmioty administracyjne,
· System ten nie ma charakteru stałego podlega ciągłym przeobrażeniom,
· Konstytucja zaciera określone wskazówki organizacji tego systemu. Szczegółowa organizacja i funkcjonowanie systemu administracyjnego normują ustawy ustrojowe.
Organ administracji publicznej
· W systemie administracji publicznej najważniejsza grupa
· Jest to pojęcie prawne zdefiniowane w art. 5 § 2 pkt. 3 kpa dla potrzeb tej ustawy to: ministrowie, centralne organy administracji rządowej, wojewodowie, działające w ich lub we własnym imieniu inne terenowe organy administracji rządowej (zespolonej lub niezespolonej), organy jednostek samorządu terytorialnego oraz inne organy państwowe i inne podmioty gdy SA one powołane z mocy prawa lub na podstawie porozumień do załatwiania spraw indywidualnych rozstrzyganych w drodze decyzji administracyjnej.
· W doktrynie szeregu definicji tego pojęcia organy administracji publicznej to:
1) człowiek lub grupa ludzi w przypadku organu kolegialnego,
2) znajdujący się w strukturze organizacyjnej państwa lub samorządu terytorialnego,
3) powołany w celu realizowania norm prawa administracyjnego w sposób i ze skutkiem właściwym temu prawu,
4) działający w granicach przyznanych mu przez prawo kompetencji.
1) stanowi wyodrębnioną część aparatu administracji publicznej tworzonej na podstawie prawa i w sposób przez prawo przewidziany.
2) Działa w imieniu i na rachunek państwa i jednostki samorządu terytorialnego.
3) Jest upoważniony do posługiwania się środkami władczymi.
4) Wykonuje zadania publiczne z zakresu administracji.
5) Działa w ramach przyznanych mu przez prawo kompetencji.
Kompetencje organu administracji publicznej
· Jest to uprawnienie i obowiązek organu do korzystania z przysługujących mu praw w przewidzianych przez prawo okolicznościach,
· Kompetencja wynika z przepisów prawa materialnego.
Właściwości organu administracji publicznej
· Jest to realizacja kompetencji przez stosowanie administracyjnego postępowania
· Rozróżnia się:
1) właściwość rzeczowa – to jest kompetencja do załatwiania spraw wg ich przedmiotu
2) właściwość miejscowa to jest kompetencja do załatwiania spraw na określonym terytorium.
3) Właściwość funkcjonalna (instancyjna) to jest kompetencja do rozstrzygania spraw w I lub II instancji.
Urząd
· Jest to zespół osób i środków materialnych służących do obsługi danego rodzaju organu administracji publicznej np. urząd miasta, gminy, województwa.
Podział wg kryterium terytorialnego zasięgu działania
1. Organy centralne
2. organy terenowe
3. Organy terenowe obejmują swym zakresem swojego działania cały kraj. Wśród nich wyróżniamy naczelne organy administracji.
Naczelne są: Prezes Rady Ministrów, Rada Ministrów, ministrowie, przewodniczący odpowiednich komitetów na prawach ministrów.
Centralne organy administracji nie wchodzące w skład Rady ministrów to Prezes GUS, Szef CBA, Komitet Obrony Kraju, Gł. Inspektor Sanitarny, Komendant Gł. Policji.
Organy terenowe: to organy których właściwość miejscowa obejmuje ściśle określoną część kraju. Właściwości tych organów dostosowana jest do zasadniczego bądź specjalnego podziału terytorialnego: np. wojewoda, wójt, burmistrz, prezydent gminy, rada powiatu.
Podział wg kryterium składu (struktury)
1). Organy jednoosobowe (monokratyczne) Istota jest powiązanie kompetencji organu z działaniami jednej osoby fizycznej np. Minister, wojewoda niekiedy przewodniczący
Ciała kolegialnego występuje jako organ np. Prezes Rady Ministrów.
Zalety: duża operatywność niskie koszty, szybkość decyzji, łatwo ustalić odpowiedzialność
Wady: duże ryzyko popełnienia błędu.
2) Organy kolegialne to organy wieloosobowe np. Rada Ministrów, rada gminy, sejmik województwa, zarząd powiatu.
Wolę organu wyraża uchwała zespołu ludzi.
Zalety: udział wielu osób, część wybieranych w demokratycznych wyborach przez to możliwość podejmowania trafnych decyzji z uwzględnieniem różnych stanowisk.
Wady: powolne działanie, duże koszty, mniejsze poczucie odpowiedzialności, trudności lub brak możliwości ustalenia indywidualnej odpowiedzialności.
gosicka