Ćwiczenia 2 27.10.2008
MIEĆ ORDYNACJĘ PODATKOWĄ
Art. 217. Konstytucji
Nakładanie podatków, innych danin publicznych, określanie podmiotów, przedmiotów opodatkowania i stawek podatkowych, a także zasad przyznawania ulg i umorzeń oraz kategorii podmiotów zwolnionych od podatków następuje w drodze ustawy.
Podatki mogą być nakładane jedynie w drodze ustawy.
Podatki istnieją aby podmiot publiczny uzyskał środki potrzebne na finansowanie zadań publicznych i potrzeb zbiorowym.
podatki – 90%
zyski z działalności spółek
opłaty
cła
art. 6 Ordynacji podatkowej
Podatkiem jest publicznoprawne, nieodpłatne, przymusowe oraz bezzwrotne świadczenie pieniężne na rzecz Skarbu Państwa, województwa, powiatu lub gminy, wynikające z ustawy podatkowej.
w znaczeniu prawnym – świadczenia może domagać się tylko podmiot publiczny
w znaczeniu ekonomicznym –
W definicji podatku mamy do czynienia z nieodpłatnością w znaczeniu prawnym.
Podmiot publiczny może użyć przymusu aby wyegzekwować świadczenie podatkowe.
Nie jest to cecha odróżniająca podatku. Tak samo wyegzekwować można niezapłacone należności przy zwykłej umowie.
Zapłacony podatek do nas nie wraca. Nie tylko nie otrzymamy nic w zamian (nieodpłatność) ale także na pewno do nas nie wróci z wyjątkiem np. nadpłaconego podatku.
Podatek musi być wyrażony w pieniądzu. Kiedyś mieliśmy do czynienia z podatkami w formie rzeczowej (zboże), usługach (pańszczyzna).
Skarb Państwa uosabia państwo. Podmioty te są związkami publiczno-prawnymi. Świadczenie na rzecz innego podmiotu niż państwo lub jednostka samorządu terytorialnego nie będą podatkami w rozumieniu ustawy i doktryny.
Każdy podmiot, który znajduje się w sytuacji określonej przez ustawę płaci podatek w takiej samej wysokości i na takich samych zasadach. Ustawa gwarantuje, że podatki mają charakter generalny, są nakładane na określone grupy podmiotów. Podatki są nakładane kategorialnie.
prywatno-prawne – oparte o reguły prawa cywilnego
publiczno-prawne – oparte o reguły prawa publicznego (administracyjne, konstytucyjne, finansowe)
Podatki wynikają z przepisów prawa publicznego, które może władczo rozstrzygać o obowiązkach drugiej strony. W prawie prywatnym zakłada się natomiast równość podmiotów.
Opłata nie jest nieodpłatna – dostajemy coś w zamian (paszport, usługę ze strony przedszkola, dowód rejestracyjny) – opłaty są ekwiwalentne.
Zdarza się, że ustawodawca nazywając świadczenie opłatą ma na myśli podatek.
W teorii istnieje spór czy jest to odrębny rodzaj daniny czy szczególny rodzaj podatku. Cła w swej istocie nie różnią się od podatków. Są wyodrębniane ze względu na długą historię.
Podatek nie podlega zwrotowi a przymusowa pożyczka tak.
· konieczne
Ü podmiot podatku – osoba fizyczna lub prawna bądź jednostka organizacyjna nie posiadająca osobowości prawnej zobligowana do uiszczenia podatku
I
o bierny - podatnik
o czynny – państwo lub związek publiczno-prawny
II – podmioty pośredniczące:
o płatnik – osoba fizyczna lub prawna, która zobligowana jest do obliczenia wysokości podatku, pobrania go i wpłacania – zakład pracy
o inkasent – pobiera i wpłaca podatek na rzecz właściwego organu podatkowego – występują w przypadku podatków lokalnych
III - osoby ponoszące odpowiedzialność za cudzy dług podatkowy
o następcy prawni podatnika
o osoby trzecie
Ü przedmiot podatku – sytuacja faktyczna lub prawna z zaistnieniem której wiąże się obowiązek zapłaty podatku – przedmiot podatku jest zawarty w nazwie podatku
Ü podstawę opodatkowania – ilościowo (powierzchnia) lub wartościowo (wartość rynkowa, przychód, dochód) ujęty przedmiot podatku
Ü skale i stawki podatkowe – może być wyrażona w sposób:
o kwotowy – ilość jednostek pieniężnych jaką należy zapłacić od jednostki podstawy obliczenia podatku. Stosujemy je gdy podstawa opodatkowania wyrażona jest w ujęciu ilościowym.
o stosunkowy
§ procentowa – relacja pomiędzy wielkością świadczenia podatkowego a wielkością podstawy obliczenia podatku. Stawki procentowe mogą przybrać formę
· stawki procentowej stałej – jedna i ta sama stawka znajduje w danym podatku zastosowanie do obliczenia wysokości świadczenia podatkowego niezależnie od tego jaka jest wielkość podstawy obliczenia podatku np. VAT
· skali podatkowej – zbiór uporządkowanych stawek podatkowych w sposób malejący bądź rosnący i zbudowana jest z
o przedziałów podstawy obliczenia podatku – przedstawiane są w postaci wielkości granicznych
o odpowiednie stawki podatkowe - odpowiadające przedziałom np. PIT
o skala progresywna – wraz ze wzrostem podstawy opodatkowania stawki podatkowe rosną
o skala regresywna – wraz ze wzrostem podstawy opodatkowania stawki podatkowe maleją – np. podatek rolny
§ ułamkowa – ułamek podstawy opodatkowania
§ wielokrotnościowa – wielokrotność podstawy opodatkowania
Ü termin i sposób zapłaty podatku
· niekonieczne
Ü ulgi podatkowe – obniżają wysokość podatku
o podmiotowe – szukamy specyficznych podmiotów - np. ulga z tytułu posiadania dzieci
o przedmiotowe
o mieszane – podmiot i przedmiot łącznie – np. PIT – ulga z tytułu dostępu do Internetu
Ulgi polegają na
§ obniżeniu stawki podatkowej - podatek rolny
§ pomniejszeniu podstawy opodatkowania - darowizny
§ pomniejszeniu kwoty obliczonego podatku
Ü zwolnienia podatkowe – wyłączenie w wyraźny sposób od opodatkowania danych sytuacji faktycznych lub prawnych
o podmiot – zwalniamy z opodatkowania osobę – z podatku dochodowego od osób prawnych zwalnia się państwo
o przedmiotowy – zwalniamy z opodatkowania pewne przedmioty
art. 7 Ordynacji podatkowej
§ 1. Podatnikiem jest osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej, podlegająca na mocy ustaw podatkowych obowiązkowi podatkowemu.
§ 2. Ustawy podatkowe mogą ustanawiać podatnikami inne podmioty niż wymienione w § 1.
par. 2 – ustawy mogą ustanawiać podmiotem podatku inne niż wymienione w par. 1 podmioty (np. możliwość wspólnego opodatkowania się małżeństw, podatkowe grupy kapitałowe)
art. 13
§ 1. Organem podatkowym, stosownie do swojej właściwości, jest:
1) naczelnik urzędu skarbowego, naczelnik urzędu celnego, wójt, burmistrz (prezydent miasta), starosta albo marszałek województwa - jako organ pierwszej instancji;
2) dyrektor izby skarbowej, dyrektor izby celnej - jako:
a) organ odwoławczy odpowiednio od decyzji naczelnika urzędu skarbowego lub naczelnika urzędu celnego,
b) organ pierwszej instancji, na podstawie odrębnych przepisów,
c) organ odwoławczy od decyzji wydanej przez ten organ w pierwszej instancji;
3) samorządowe kolegium odwoławcze - jako organ odwoławczy od decyzji wójta, burmistrza (prezydenta miasta), starosty albo marszałka województwa.
§ 2. Minister właściwy do spraw finansów publicznych jest organem podatkowym - jako:
1) organ pierwszej instancji w sprawach stwierdzenia nieważności decyzji, wznowienia postępowania, zmiany lub uchylenia decyzji lub stwierdzenia jej wygaśnięcia - z urzędu;
2) organ odwoławczy od decyzji wydanych w sprawach, o których mowa w pkt 1;
3) (10) organ właściwy w sprawach porozumień dotyczących ustalenia cen transakcyjnych;
4) (11) organ właściwy w sprawach interpretacji przepisów prawa podatkowego,
5) (12) organ właściwy w sprawach informacji przekazywanych przez banki i spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowe o założonych i zlikwidowanych rachunkach bankowych związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej.
§ 3. Organami podatkowymi wyższego stopnia są organy odwoławcze.
organ podatkowy – reprezentuje podmiot publiczny na rzecz którego płynie podatek
· kryterium właściwości instancyjnej
Ü organ rozstrzygający
Ü organ odwoławczy
· kryterium samorządowo-państwowe
Ü organy samorządowe
Ü organy państwowe
· kryterium właściwości rzeczowej
· kryterium właściwości miejscowej
3
gosicka