1.      Ochrona środowiska

„ Postęp techniczny. Środowisko pracy, a ochrona człowieka.”

2.      Psychologia

„ Przyczyny stresu i sposoby zapobiegania”

3.      Toksykologia

„Sposoby działania pyłu przemysłowego na organizm ludzki”

4.      Ergonomia

„Rola zmysłów w odbiorze informacji i czynniki zaburzające warunki prawidłowego odbioru informacji”

5.      Prawna ochrona pracy

„Postępowanie powypadkowe: pojęcie wypadku przy pracy, znamiona wypadku, czynności zespoły powypadkowego, wypełnianie protokołu powypadkowego i statystycznej karty wypadkowej.”

Ochrona środowiska

           Postęp techniczny  jest to proces zmian w środkach pracy, przedmiotach pracy, wytwarzanych wyrobach, stosowanych procesach i  rzeczowym środowisku pracy celem uzyskania  określonych korzyści ekonomicznych bądź społecznych przy uwzględnieniu  odpowiedniego  obszaru ekonomicznego i  horyzontu czasowego.

Postęp techniczny uważany jest za główny czynnik ułatwiający i napę­dza­jący proces globalizacji. Technika oznacza „ogół środków i czynności wchodzących w zakres działalności ludzkiej, związanej z wytwarzaniem dóbr materialnych”. Technologia natomiast to metoda przetwarzania dóbr materialnych w dobra użyteczne.

Motorem większości przemian, kluczowych dla procesu globalizacji, jest i był rozwój nowoczesnych technik i technologii. Chociaż technicz­nych początków globalizacji szuka się w czasach rewolucji przemysło­wej, już w starożytności można było zaobserwować pewną prostszą formę globalizacji w technicznym rozwoju nawigacji i transportu.

Postęp techniczny w zakresie wytwarzania procesorów, przechowy­wania danych oraz tworzenia sieci w połączeniu z nowoczesnym oprogramowaniem daje możliwości nowych zastosowań, obniżkę kosztów i rozprzestrzenianie się technologii informacyjnych. Opisana fuzja technologii, szczególnie poprzez Internet, anulowała tradycyjne ograniczenia kosztowe, czasowe i odległości, rozpoczynając erę globalnej sieci informacyjnej.

Rewolucja informacyjna, która dokonuje się za pośrednictwem nowoczesnych technologii, jest obecnie głównym napędem globalizacji. Satelity oraz nowoczesne systemu telekomunikacyjne ułatwiły komuni­kację ze światem. Komunikacja elektroniczna, Internet, e-mail, telefony komórkowe, komputery sprawiają, że informacje są przesyłane w sposób ciągły, szybki i niezawodny do wszystkich miejsc na świecie, co wzmaga globalne interakcje.

Postęp techniczny umożliwił istnienie i działanie ponadnarodowych przedsiębiorstw, którym technologie umożliwiają sprawną organizację procesów pracy, wymianę informacji, transportu i sprzedaży na nowych rynkach.

         Środowisko pracy - to zbiór określonych przestrzennie lub organizacyjnie miejsc, w których pracownicy wykonują swoje czynności zawodowe. Ocena środowiska pracy jest formą weryfikacji stopnia realizacji zasadniczego celu ergonomii, za który powszechnie uważa się kształtowanie warunków pracy niezbędnych do ochrony pracownika przed przedwczesną utratą sił biologicznych w następstwie pracy oraz warunków ich regeneracji w toku pracy. Szczególną rolę przy okazji oceny czynników środowiska pracy spełnia treść pracy wykonywanej na różnych stanowiskach. Wiele uciążliwości i zagrożeń zdaje się wynikać z cech samej pracy szczególnie wtedy, gdy wymaga ona znacznego wysiłku fizycznego, wielokrotnego powtarzania prostych (monotonnych) czynności, wymaga wymuszonej pozycji ciała, czy w końcu wiąże się z obciążeniami psychonerwowymi. Określenie i ocena tych zagrożeń pozwala podjąć stosowne działania zorientowane na ich minimalizację lub zupełną eliminację poprzez, przykładowo, rozszerzanie/upraszczanie zakresu wykonywanych zadań, urozmaicanie treści pracy, rotację między wybranymi stanowiskami.

Czynniki szkodliwe w środowisku pracy - to czynniki, których oddziaływanie na pracownika prowadzi lub może prowadzić do powstania choroby zawodowej lub innego schorzenia związanego z wykonywaną pracą. Zagrożenie zdrowia czynnikami szkodliwymi - to taki stan środowiska pracy, który może spowodować chorobę (np. czynniki szkodliwe w stężeniu (natężeniu) przekraczającym najwyższe dopuszczalne wartości, tj. najwyższe dopuszczalne stężenie (NDS), najwyższe dopuszczalne stężenie chwilowe (NDSCh), najwyższe dopuszczalne stężenie pułapowe (NDSP) i najwyższe dopuszczalne natężenie fizycznego czynnika szkodliwego (NDN), określone w obowiązujących normach higienicznych). Ważniejsze czynniki szkodliwe występujące w środowisku pracy:

·         substancje chemiczne (toksyczne, drażniące, uczulające, rakotwórcze),

·         pyły przemysłowe (zwłókniające, rakotwórcze, itp.),

·         hałas (dźwięki słyszalne, infradźwięki, ultradźwięki),

·         wibracja (drgania miejscowe, ogólne),

·         mikroklimat (zimny, gorący),

·         niedostateczne oświetlenie stanowisk pracy,

·         promieniowanie jonizujące, laserowe, nadfioletowe i podczerwone,

·         pola elektromagnetyczne.

Obowiązki pracodawcy - mające na celu ochronę zdrowia pracowników w środowisku pracy - wynikają głównie z Kodeksu pracy (dział dziesiąty pt. "Bezpieczeństwo i higiena pracy"). Obowiązkiem pracodawcy jest między innymi:

·         znać obowiązujące normatywy higieniczne (najwyższe dopuszczalne stężenia i natężenia czynników szkodliwych),

·         stale monitorować lub dokonywać okresowo na swój koszt badań i pomiarów stężeń i natężeń czynników szkodliwych występujących w środowisku pracy,

·         ustalić czas oddziaływania czynników szkodliwych,

·         dokonać oceny i udokumentować ryzyko zawodowe występujące przy pracach w narażeniu na czynniki szkodliwe,

·         stosować środki profilaktyczne zmniejszające ryzyko związane z narażeniem na czynniki szkodliwe,

·         informować pracowników o zagrożeniach i sposobie postępowania w celu jego ograniczenia lub uniknięcia.

Pomiary stężeń czynników szkodliwych dla zdrowia wykonują laboratoria:

·         Państwowej Inspekcji Sanitarnej lub upoważnione przez państwowego wojewódzkiego inspektora sanitarnego;

·         instytutów naukowych zajmujących się problematyką ochrony zdrowia

·         posiadające akredytację w zakresie badań czynników szkodliwych na stanowiskach pracy.

Pracodawca, nie później niż w terminie 30 dni od dnia rozpoczęcia działalności, jest obowiązany do wykonania badań i pomiarów czynnika szkodliwego dla zdrowia w środowisku pracy.

Przed przystąpieniem do przeprowadzania badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy dokonuje rozeznania:

·         procesów technologicznych i występujących w nich czynników szkodliwych dla zdrowia w celu ich wytypowania do oznaczenia w środowisku pracy;

·         organizacji i sposobu wykonywania pracy.

W przypadku występowania w środowisku pracy czynnika o działaniu rakotwórczym lub mutagennym badania i pomiary przeprowadza się:

·         co najmniej raz na trzy miesiące - przy stwierdzeniu w ostatnio przeprowadzonym badaniu lub pomiarze stężenia czynnika rakotwórczego lub mutagennego powyżej 0,5 wartości najwyższego dopuszczalnego stężenia określonego w przepisach;

·         co najmniej raz na sześć miesięcy - przy stwierdzeniu w ostatnio przeprowadzonym badaniu lub pomiarze stężenia czynnika rakotwórczego lub mutagennego powyżej 0,1 do 0,5 wartości najwyższego dopuszczalnego stężenia określonego w przepisach;

·         w każdym przypadku wprowadzenia zmiany w warunkach występowania tego czynnika.

W przypadku występowania w środowisku pracy szkodliwego dla zdrowia czynnika chemicznego, dla którego określono wartość najwyższego dopuszczalnego stężenia pułapowego, przeprowadza się pomiary ciągłe stężenia tego czynnika.

Pracodawca powinien poinformować pracowników o:
potencjalnym zagrożeniu utraty zdrowia - w wyniku narażenia na czynniki szkodliwe

·         każdorazowo o fakcie przekroczenia najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych na stanowiskach pracy,

·         środkach podjętych przez zakład - w celu ograniczenia narażenia na czynniki szkodliwe,

·         celowości stosowania środków ochrony indywidualnej, zmniejszających ryzyko utraty zdrowia,

·         znaczeniu profilaktycznej opieki zdrowotnej pracujących, zapewnionej przez zakład,

·         roli pracowników w minimalizacji skutków narażenia.
Obowiązkiem pracodawcy jest także nieodpłatne wyposażenie pracownika w środki ochrony indywidualnej oraz poinformowanie go o sposobach posługiwania się nimi.

Środki ochrony indywidualnej powinny:
 

·         spełniać wymagania dotyczące oceny zgodności (oznakowane znakiem bezpieczeństwa "B", a od dnia uzyskania przez Polskę członkostwa UE - znakiem "CE"),

·         być prawidłowo dobrane do istniejącego zagrożenia,

·         nie powodować same z siebie dodatkowego zagrożenia,

·         być udostępnione w odpowiedniej ilości,

·         być wybrane (typ) z uwzględnieniem stanu zdrowia pracownika i warunków istniejących w miejscu pracy,

·         być użytkowane zgodnie z instrukcją podaną przez producenta.

                 Praca stanowi podstawowe źródło wiedzy człowieka, jego przeżyć i   umiejętności wartościowania. Człowiek w pracy widzi nie tylko czynności zapewniające środki materialne potrzebne do życia, lecz traktuje ją jako naturalną potrzebę, obowiązek społeczny i warunek własnego rozwoju. Praca jest głównym czynnikiem decydującym o wykorzystaniu możliwości życiowych człowieka, odgrywa zasadniczą rolę w jego rozwoju i stanowi naturalną podstawę życia społecznego. Środowisko pracy wywiera istotny wpływ na stan zdrowia pracowników. Nieznajomość warunków pracy wymaga zwrócenia uwagi w ramach nadzoru i kontroli na wiedzę pracowników w zakresie zagrożeń występujących w pracy.

Bibliografia:

-   Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 20 kwietnia 2005 r. w sprawie badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy (Dz.U. nr 93, poz. 645)

-   Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 22.IV.2005 r. w sprawie szkodliwych czynników biologicznych dla zdrowia w środowisku pracy oraz ochrony zdrowia pracowników zawodowo narażonych na te czynniki (Dz.U. nr 81, poz. 716)

-  Dobrowolska D.: Wartość pracy dla jednostki w środowisku przemysłowym.

       Wrocław. 1984.

-   Rybarczyk W.:  Rozważania o ergonomii w gospodarce

        Zielona Góra 2000

PSYCHOLOGIA

     Stres jest zjawiskiem biologicznym, stanowiącym niespecyficzny sposób reakcji organizmu na jakiekolwiek stawiane mu wymagania: fizyczne, psychiczne lub somatyczne. Mogą być traktowane jako następstwo pozytywnego lub negatywnego  zdarzenia, wobec którego staje człowiek. Tak więc, stresem określa się wszystkie bodźce, które zmieniają stopień naszej gotowości do działania. Dzięki nim życie nie jest monotonne czy wręcz nudne. Jeżeli natomiast dociera do nas zbyt wiele bodźców, wówczas zaczynamy odczuwać dyskomfort. Jeżeli wciąż jesteśmy poddawani silnemu oddziaływania bodźców, znacząco obniża się nasze samopoczucie, zdrowie i wreszcie może dojść do całkowitej dezorganizacji naszego życia.

Natura stresu wymaga więc od nas żebyśmy potrafili kontrolować odbierane bodźce. Dobre opanowanie tej umiejętności zapewni nam komfort życia- uchroni przed nudą z jednej strony oraz przed zmaganiami ponad nasze siły z drugiej strony.

        Zjawisko stresu występuje wtedy, gdy nastąpił pewien określony stan wewnętrzny podmiotu, który wywołał czynnik, postrzegany przez podmioty jako stresor. Do prostych i łatwo rozpoznawalnych stresorów należą zewnętrzne niekorzystne warunki środowiska pracy – hałas, wysoka lub niska temperatura, duża wilgotność powietrza, brak właściwego oświetlenia, wibracje, nadmierny wysiłek fizyczny.

Główne przyczyny stresu możemy podzielić na:

-Stres biologiczny

W sytuacji fizycznego lub emocjonalnego zagrożenia organizm sięgając po swoje rezerwy, stara się sprostać wyzwaniu jakie przed nim stoi. Pojawia się wówczas odpowiedź w postaci stresu związanego z pobudzeniem układu wegetatywnego, hormonalnego i nerwowego. Organizm mobilizuje się do działania. Przyśpieszeniu ulega tętno, więcej krwi płynie do mięśni i mózgu a mniej do skóry i narządów trawiennych. Proces ten angażuje zwiększone wydzielanie adrenaliny. Niejednokrotnie każdy z nas doświadczył tych zmian, które zwykliśmy nazywać strachem. W sytuacjach, w których liczy się siła lub wytrzymałość stres poprzez wzrost wydzielania adrenaliny pomaga nam lepiej, efektywniej działać. Kiedy natomiast liczy się precyzja ruchów i skupienie, warto umieć wyeliminować wpływ zwiększonego wydzielania adrenaliny.

Dzięki wzrostowi wydzielania adrenaliny  jesteśmy zdolni do dużego wysiłku w krótkich odcinkach, a dzięki temu bardziej wydajni w pracy.

-Stres psychologiczny

Sposób w jaki doświadczasz stresu jest modyfikowany przez twoją osobowość.

W zależności od tego czy jesteś typem osobowości A czy B, różne będą reakcje na ten sam zestaw stresorów. Osoby, które niejako rozkwitają pod wpływem silnych bodźców, to z całą pewnością typ A. Natomiast osoby posiadające osobowość typu B preferują spokój i ciszę, w takich warunkach osiągają optymalne wyniki pracy.

Stres może powodować wzrost poziomu noradrenaliny. Przejawia się to zwiększonym poczuciem pewności i podnieceniem (charakterystyczne dla typu osobowości A). Konsekwencją jest podświadome odsuwanie wykonania obowiązków na ostatnią chwilę by w ten sposób wytworzyć większe napięcie, które podniesie efektywność pracy. Taki sposób działania niesie w sobie ryzyko niewywiązania się w terminie z planowanych zajęć wskutek pojawienia się nieoczekiwanych spraw.

Taka postawa może również mieć niekorzystny wpływ na osoby bliskie: partnera, rodziców, współpracowników- dla których taki poziom napięcia jest silnym stresem

- Środowisko i praca jako źródło stresu

Niekiedy nasze otoczenie i praca wywołują nieprzyjemne odczucia, stanowią źródło stresu. Warto zatem zastanowić się jakie składowe naszego otoczenia mogą prowadzić do dyskomfortu:

Środowisko
Różnorodne czynniki wchodzące w skład naszego środowiska, czy otoczenia, mogą wywoływać stres.

- Stres jako pochodna stylu życia

Wielokrotnie źródłem stresu są codzienne zdarzenia

Zmiany w rodzinie- narodziny, śmierć, ślub, rozwód.

następstwo każdego- pozytywnego lub negatywnego- zdarzenia, wobec którego staje człowiek. Innymi słowy, stresem określa się wszystkie bodźce, które zmieniają stopień twojej gotowości do działania. Dzięki nim życie nie jest monotonne czy wręcz nudne. Jeżeli natomiast dociera do nas zbyt wiele bodźców, wówczas zaczynamy odczuwać dyskomfort.

        Problem radzenia sobie ze stresem jest niezwykle istotny z punktu widzenia przystosowania się człowieka do warunków środowiskowych. Sposoby  i efektywność zależą od wielu czynników. Wynikają one z tego, jaki jest człowiek zarówno w sensie biologicznym jak i psychologicznym i jak funkcjonuje jego organizm, a zwłaszcza układ nerwowy. Ponadto znaczenie ma osobowość człowieka, jego inteligencja, dotychczasowe doświadczenia z sytuacjami stresowymi. Techniki opanowywania stresu to nabywanie doświadczenia i wprawy w wykonywaniu zadania co pośrednio zmniejsza trudność. Niekiedy osoby przeżywające stres próbują rozładować emocje poprzez intensywny wysiłek fizyczny albo koncentrację na jakiejś czynności. Innym sposobem radzenia sobie w sytuacjach stresowych jest podejmowanie bezpośrednich działań, czyli różnych czynności służących zmianie tej sytuacji. Bezpośrednie działania służące opanowaniu stresu mogą być skierowane zarówno na otoczenie jak i na siebie samego. Zarówno zmiany w samym człowieku jak i te w otoczeniu mogą zmienić sytuację stresująca na lepszą.

Najczęściej zalecane metody radzenia sobie z trudnymi sytuacjami:
- Utrzymuj kontakt z naturą - pachnący świeżością las i śpiew ptaków może dostarczyć ci energii, której nie mają w sobie betonowe osiedla
- Miej czas właśnie dla siebie - zrób sobie przyjemność - tak jak lubisz. Wyłącz telefon, usiądź wygodnie w fotelu lub idź na spacer
- Porozmawiaj z kimś kto naprawdę ma ochotę cię wysłuchać - nie udawaj kogoś kto nie może się mylić ani okazywać słabości. Pozwól sobie pomóc.
- Stosuj techniki relaksacyjne - może to być joga, medytacja czy proste kontrolowanie oddechu. Sprawią, że poczujesz się wyciszony i spokojny ( ale
musisz być systematyczny)
- Uprawiaj sport - ćwiczenia fizyczne są niewątpliwie lepszym sposobem na okiełznanie stresu niż obsesyjne myślenie o tym co może się wydarzyć i zamartwianie się
- Zdrowo się odżywiaj - pamiętaj, że istnieje związek między fizyczną i psychiczną stroną człowieka. Unikaj używek; papierosów, kawy, alkoholu. Przecież tylko w "zdrowym ciele - zdrowy duch"
...