2006.10_Texmaker – edytor dla systemu LaTeX_[Oprogramowanie].pdf - Oprogramowanie - SOLARIX33

oprogramowanie

KDE

dla systemu LaTeX

Witold Kieraś

LaTeX jest znanym systemem składu tekstu, popularnym m.in. w środowisku naukowym. Stanowi

alternatywę dla edytorów typu WYSIWYG ( What You See Is What You Get ), takich jak MS Word czy

OpenOfice.org Writer . LaTeX wymaga jednak pewnej wiedzy i przede wszystkim zmiany nastawienia

użytkownika do procesu komponowania tekstu oraz rozmieszczania materiału w dokumencie...

wiedni dobór edytora do two-

rzenia w LaTeX-u – obok kla-

sycznych narzędzi, takich jak

Emacs czy Vim , które posiadają ogromne moż-

liwości, ale też wymagają na początku od

użytkownika dużego zaangażowania i cierpli-

wości, znaleźć można również edytory, dzięki

którym pierwszy kontakt z LaTeX-em będzie

przebiegał mniej boleśnie i bardziej płynnie.

Jednym z nich jest Texmaker.

Texmaker to niemal od swojego powsta-

nia aplikacja międzyplatformowa, dostępna za-

równo w wersji dla Linuksa, jak i dla Windows

czy Mac OS X. Autor zdecydował się na sko-

rzystanie z biblioteki graicznej Qt , co w oczy-

wisty sposób wiąże jego program ze środowi-

skiem graicznym KDE. Texmaker może jed-

nak zainteresować również użytkowników in-

nych środowisk, bo nie korzysta z bibliotek spe-

cyicznych dla KDE i odznacza się, na tle in-

nych aplikacji napisanych przy użyciu Qt, du-

żą szybkością. Zupełnie niedawno ukazała się

nowa wersja Texmakera oznaczona numerem

1.4, w której największą i długo oczekiwaną no-

wością jest sprawdzanie poprawności pisowni

(oparte na aspellu ). Niewiele wcześniej Texma-

ker został w pełni przeniesiony na wersję 4 bi-

blioteki Qt.

włoki, które niezwykle ułatwiają proces in-

stalacji.

W pierwszym przypadku należy pobrać

ze strony projektu plik texmakerunix_install.sh ,

który jest samorozpakowującym się pakietem

zawierającym program. Jest on skompilowany

statycznie dla procesora klasy i386, przy uży-

ciu kompilatora gcc 4.1.0 i libstdc++.so.6.0.8.

Do nielicznych zależności, które należy zain-

stalować przed uruchomieniem skryptu, nale-

ży oczywiście biblioteka Qt w wersji 4 (w nie-

których dystrybucjach może ona być rozbita na

kilka pakietów, na przykład: libqt4-core , libqt4-

gui i qt4-qtconig ). Warto też pamiętać o narzę-

dziach do obróbki plików postscriptowych psu-

tils oraz do konwersji graiki – netpbm . Jeszcze

jedną, nieodzowną do działania Texmakera

aplikacją jest oczywiście LaTeX (w dystrybu-

cjach Linuksa znajduje się zwykle w pakie-

cie tetex ) – w końcu Texmaker to tylko edy-

tor dla tego systemu. Po spełnieniu zależno-

ści wystarczy już tylko wydać jako root pole-

cenie sh texmakerunix_install.sh , zaak-

ceptować licencję i poczekać na zakończenie

procesu instalacji.

Jeśli natomiast zdecydujemy się na in-

stalację ze źródeł, to należy pamiętać o wcze-

śniejszym doinstalowaniu pakietu libqt4-dev ,

zawierającego niezbędne do kompilacji na-

główki biblioteki Qt. Potem wystarczy tylko

ściągnąć archiwum źródłowe, rozpakować je

i w katalogu ze źródłami wydać jako root po-

lecenie: sh BUILD.sh . Po odpowiedzeniu na

kilka prostych pytań dotyczących m.in. ro-

dzaju systemu operacyjnego czy miejsca in-

stalacji programu w systemie, rozpoczęty zo-

stanie proces kompilacji, a po jego pomyśl-

nym przebiegu nastąpi instalacja. Po zainsta-

lowaniu, program możemy uruchomić pole-

ceniem texmaker .

Instalacja

Texmakera znaleźć można w repozytoriach

wielu popularnych dystrybucji Linuksa, nie

zawsze jednak w najnowszej wersji. Warto za-

tem zajrzeć na stronę projektu i zdecydować

się na jedną z proponowanych opcji instalacji:

statycznie skompilowane binaria lub kom-

pilacja ze źródeł. W obu wypadkach będzie-

my mieć do czynienia z gotowymi, napisa-

nymi przez autora Texmakera skryptami po-

Rysunek 1. Texmaker

październik 2006

Texmaker – edytor

N iebanalną sprawą jest tu odpo-

oprogramowanie

KDE

Pierwszy dokument

Trudno zacząć tworzenie dokumentów La-

TeX-owych nie mając żadnego pojęcia o La-

TeX-u. Texmaker pozwala jednak gładko za-

cząć tę przygodę w oparciu o minimalną wie-

dzę na ten temat – wystarczy wiedzieć, że do-

kument taki składa się z tzw. preambuły i z

tekstu właściwego. Oczywiście, o samym La-

TeX-u warto wiedzieć jak najwięcej, bo ma on

ogromne możliwości i bogatą dokumentację

(dostępną m.in. na stronie http://tug.ctan.org/ ),

ale dzięki Texmakerowi można stworzyć do-

kument z podstawową preambułą, korzysta-

jąc z dostępnego w nim kreatora. Wystarczy

utworzyć nowy pusty dokument ( File–>New ),

a następnie wywołać okno kreatora ( Wizard–>

Quick Start ) – pojawi się okno koniguracji,

w którym z rozwijanych menu można wybrać

typ dokumentu ( artykuł , list , raport ), rozmiar

czcionki zwykłego tekstu w dokumencie, roz-

miar papieru, kodowanie (polski użytkownik

wybierze zapewne latin2 lub utf-8 ). Można rów-

nież wpisać autora i tytuł dokumentu. Ostat-

nie menu na dole pozwala nam wybrać opcje

dla typu dokumentu – dotyczą one m.in. tego,

czy dokument będzie drukowany jednostron-

nie czy dwustronnie, czy będzie miał układ pio-

nowy, czy poziomy, itp. Przyciski ze znakiem +

oznaczają, że w wybranych polach okna moż-

na podać kreatorowi opcje, które nie są wy-

szczególnione w menu. Po zatwierdzeniu op-

cji uzyskamy gotową preambułę dokumentu

LaTeX-owego.

Kreatory są ogólnie mocną stroną Texma-

kera: można dzięki nim w łatwy sposób wy-

konać elementy, które zwykle sprawiają naj-

więcej kłopotów początkującym użytkowni-

kom LaTeX-a. Dobrym przykładem są tabele

– Texmaker oferuje aż trzy kreatory do proste-

go i automatycznego generowania kodu tabel,

każdy z nich wykorzystuje inny otoczenie La-

TeX-owe przeznaczone do innych zastosowań.

Jest też dodatkowo jeden kreator do tworzenia

listów. Wszystkie kreatory znaleźć można w

menu programu w pozycji Wizard .

Wśród licznych zalet LaTeX-a jest również

elegancka i zgrabna obsługa składu formuł

matematycznych – to właśnie głównie dzięki

tej funkcjonalności standard ten jest tak popu-

larny wśród przedstawicieli nauk ścisłych. Te-

xmaker również uczynił z tego swój atut, po-

zwalając na łatwe wstawienie dowolnej formu-

ły matematycznej bez konieczności znajomo-

ści odpowiadającego każdemu z jej elementów

znacznika LaTeX-owego.

iguracyjne dotyczą głównie zewnętrznych

narzędzi, które są potrzebne do pracy z doku-

mentami LaTeX-owymi. W zakładce Commands

okna koniguracji znajdują się właśnie opcje

dotyczące programów zewnętrznych – sa-

mego LaTeX-a (i opcji przesyłanych do niego

w trakcie kompilacji dokumentu), dvips (kon-

wertera dokumentów DVI, w którym LaTeX

tworzy swoje skompilowane pliki, do formatu

Postscript), aplikacji bibtex (służy do tworze-

nia bazy danych bibliograicznych czytelnej dla

LaTeX-a), makeindex (polecenia tworzącego

indeks dokumentu), ps2pdf (konwertera do-

kumentów z formatu PS na PDF), a także prze-

glądarek dokumentów DVI, PDF i PS.

Druga z zakładek dotyczy zachowania

przycisku QuickBuild (dostępnego z paska na-

rzędziowego lub pod klawiszem funkcyjnym

[ F1 ]). Służy on do kompilowania dokumentu

i wyświetlania jego zawartości w odpowied-

niej przeglądarce dokumentów. Domyślnym

działaniem jest kompilacja do formatu DVI

i wyświetlenie zawartości w ustawionej w za-

kładce Commands przeglądarce tych dokumen-

tów, ale Texmaker oferuje również kilka in-

nych możliwości działania tego przycisku.

Trzecia i ostatnia zakładka okna konigu-

racyjnego dotyczy wyglądu samego Texma-

kera – kroju i rozmiaru czcionek pojawiają-

cych się w edytorze, kodowania znaków oraz

opcji koniguracyjnych aspella .

Ark Linux 2006.1

Ukazała się nowa wersja opartej na Red

Hacie dystrybucji Ark Linux. Jej głównym

celem jest stworzenie systemu łatwego

w użyciu i nauce dla początkujących.

Dzięki zrzutkom ekranowym łatwo się

zorientować, że Ark Linux nastawiony

jest głównie na użytkowników systemu

Windows. Interfejs Arka opiera się na

środowisku KDE – w najnowszej wersji

jest to KDE 3.5.4. Oprócz tego znajdziemy

w nim można takie aplikacje, jak Amarok

1.4.1, Kopete 0.12.1 czy w pełni zintegro-

wany z KDE pakiet biurowy OpenOfice.

org 2.0.3. Dodano też opensourcową

obsługę akceleracji 3D dla kart ATI PCI

Express.

http://www.arklinux.org/

Beesoft Commander 2.26

Beesoft Commander jest linuksowym mene-

dżerem plików przypominającym DOS-

owego Norton Commandera . Pozwala na

wygodne wykonywanie podstawowych

operacji na plikach, takich jak kopiowanie,

kasowanie, zmiana nazw, a także pod-

glądanie i edycję zawartości plików czy

tworzenie i sprawdzanie ich sum kon-

trolnych. Beesoft Commander został stwo-

rzony przy użyciu biblioteki Qt, a jego

autorem jest pracujący w Niemczech polski

programista Piotr Pszczółkowski. Naj-

nowsza wersja menedżera (2.26) została

wzbogacona przede wszystkim o obsłu-

gę protokołu ftp – obecnie pozwala on

kopiować pliki pomiędzy dyskiem lokal-

nym, a zdalnym serwerem FTP. Co więcej,

począwszy od tej wersji, wszystkie operacje

dostępne w Beesoft Commanderze są reku-

rencyjne.

http://www.beesoft.org/bsc.html

Podsumowanie

Texmaker jest dojrzałym programem, a ostat-

nio zyskał funkcję sprawdzania poprawno-

ści pisowni, której bardzo mu brakowało. Jest

również dostępny na najpopularniejszych

platformach – wszystko to sprawia, że świet-

nie nadaje się dla osób, które chcą zacząć wła-

snoręcznie składać tekst (np. prace dyplomo-

we, referaty, artykuły specjalistyczne) w La-

TeX-u. Godny polecenia jest zresztą sam La-

TeX – rozwiązanie popularne głównie w śro-

dowiskach związanych z naukami ścisłymi

(matematyków, izyków, informatyków, che-

mików), ale także wśród np. lingwistów.

Dużą zaletą Texmakera jest jego szybkość

– jak na aplikację napisaną przy użyciu Qt i na

możliwości, które oferuje, jest to niemal demon

szybkości działania. Bliżej związany z KDE

(poprzez biblioteki tego środowiska) edytor la-

tex-owy Kile , który oferuje podobne możliwo-

ści i niemal identyczny interfejs, działa zauwa-

żalnie wolniej i zajmuje więcej pamięci ope-

racyjnej. Nieznaczną wadą programu jest to,

że nie został jak dotąd przetłumaczony na ję-

zyk polski.

KOfice 1.6 alpha

Ukazała się pierwsza wersja alpha

nadchodzącego wydania 1.6 pakietu

biurowego KOfice. Wydanie stabilne jest

zapowiadane na październik tego roku.

Wersja 1.6 zainteresuje przede wszystkim

użytkowników dwóch programów z

tego pakietu: narzędzia do tworzenia

baz danych Kexi oraz edytora graiki

bitmapowej Krita , te bowiem aplikacje

zyskały w ostatnim czasie najwięcej

nowych funkcji, a wiele starych zostało

ulepszonych. Do nowości w tym wydaniu

należy również pełne już niemal wsparcie

dla formatu OpenDocument w edytorze

formuł matematycznych KFormula . Ponadto

arkusz kalkulacyjny KSpread zyskał

możliwość tworzenia w nim skryptów

w językach Python i Ruby. Wersja 1.6

alpha jest jedynie wydaniem technicznym,

dostępnym wyłącznie w postaci źródeł

gotowych do skompilowania na maszynie

uniksowej wyposażonej w bibliotekę

kdelibs w wersji co najmniej 3.3 (ale starszej

niż 4.0). W stabilnym wydaniu można

się spodziewać nie tylko mniejszej liczby

błędów, ale również kilku nowych funkcji,

których programiści nie zdążyli jeszcze

zaimplementować.

http://www.kofice.org/announcements/

changelog-1.6alpha1.php

Koniguracja

W menu Options–>Conigure Texmaker znajdzie-

my okno koniguracji programu – opcje kon-

http://www.xm1math.net/texmaker/

www.lpmagazine.org

2006.10_Texmaker – edytor dla systemu LaTeX_[Oprogramowanie].pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: