2005.02_Sztuczki i kruczki_[TipsTriks].pdf

dla początkujących

Sztuczki i kruczki

Grzegorz Niewęgłowski

Niespodziewane

“zawieszanie się” terminali?

Czy czasem zauważasz, że terminal tek-

stowy (np. XTerm lub zwykły linuksowy

terminal VGA) przestaje reagować? Zupeł-

nie, jakby został zamrożony, nie przyjmuje

żadnych naciśnięć klawiszy, nie aktualizu-

je wyświetlanego tekstu, a jedynym wyj-

ściem jest wyłączenie go? Jeśli tak, to być

może przypadkiem nacisnąłeś [ Ctrl ]+[ s ].

Aby odblokować terminal, trzeba naci-

snąć [ Ctrl ]+[ q ]. Takie pomyłki przytra-

fiają mi się stosunkowo często, więc

całkiem wyłączyłem swoim termina-

lom możliwość reagowania na [ Ctrl ]+

[ s ]. Można to zrobić wywołując polecenie

stty -ixon , a jeśli dopiszesz je do plików

konfiguracyjnych swojej powłoki, np. do

~/.bashrc czy ~/.bash_profile , to unik-

niesz tego na stałe. ■

ją, aby wiersze tekstu były oddziela-

ne dwubajtową sekwencją <CR><LF>,

natomiast Linux zadowala się samym

<LF>. Linuksowe pliki bez konwer-

sji łatwo rozpoznać pod Windows

– wszystkie wiersze zwykle zosta-

ną sklejone w pojedynczy, długi ciąg,

a to skutecznie utrudnia czytanie

takiego tekstu.

Wiele edytorów potrafi na życze-

nie użytkownika konwertować teksty

między tymi standardami (np. w VIM-ie

można zrobić to przez :set fileformat

=unix lub :set fileformat=dos przed

zapisem pliku), ale istnieją też (jak

przy kodowaniach) dedykowane pro-

gramy do tego celu. W razie potrzeby

(choćby przy obróbce wsadowej, gdy

trzeba konwertować wiele plików,

a okazuje się, że nie ma pod ręką

gotowego narzędzia) można wykorzy-

stać SED-a :

Łatwo jest zmienić nazwę jedne-

mu plikowi. Nawet dziesięć plików

można przemianować ręcznie. Ale gdy

są ich setki, na dodatek rozproszone

po całym drzewie katalogów? Można

wtedy próbować stworzyć jakiś auto-

mat działający rekursywnie, oparty na

pętlach for..do..done . Można również

próbować połączyć find, iconv i mv ,

ale takie rozwiązanie będzie pewnie

dalekie od ideału wydajności i obsłu-

gi błędów.

Rozwiązaniem może być skrypt

convmv . Zwykle nie wchodzi on w skład

linuksowych dystrybucji, ale można go

łatwo pobrać z http://j3e.de/linux/

convmv/ . Polecenie convmv -r -i -f

utf-8 -t iso8859-2 –notest ~/katalog

spowoduje rekursywne przejście przez

~/katalog , wyszukując nazwy plików

w utf-8 i konwertując je na iso8859-2 .

Opcja -i włącza dodatkowo tryb

interaktywny, w którym użytkownik

widzi dokładnie, które pliki będzie

próbował konwertować convmv . Skrypt

jest dobrze przygotowany na różne

sytuacje, co widać w obsługiwanych

przez niego opcjach. Dzięki niemu

konwersja nazw całego drzewka

plików nie stanowi już problemu,

a na pewno jest bezpieczniejsza niż

używanie napisanych na szybko skryp-

tów opartych na iconv i mv. ■

Konwertowanie strony kodowej

plików tekstowych

Istnieje sporo specjalnych narzędzi słu-

żących do konwertowania tekstu między

różnymi kodowaniami. Zamiast instalo-

wać do tego celu kolejny pakiet, można

posłużyć się poleceniem iconv . To stan-

dardowa część pakietu Glibc , więc powi-

nien znajdować się na każdym współ-

czesnym systemie linuksowym. Aby

przekonwertować tekst w iso8859-2

do unikodowego utf-8 , można użyć

takiego polecenia:

# sed 's:$:\r:' -i plik_unix.txt

# sed -e 's:\r::' -i plik_unix.txt

Pierwsze polecenie zamienia końce

znaków w plik _ unix.txt na coś czytel-

nego pod Windows, a drugie zamie-

nia z powrotem końce linii na format

uniksowy (czyli powraca do stanu

wyjścia). ■

Konwertowanie kodowań nazw

plików

Rzadziej potrzebną funkcją jest kon-

wertowanie samych nazw plików, ale

przez to potrafi być ono dużo bardziej

kłopotliwe. Problem pojawia się przy

przestawianiu systemu z iso8859-2

na utf-8 , albo gdy używa się glo-

balnie iso8859-2, a jakaś nowomod-

na aplikacja (np. ROX-Filer ) uparcie

tworzy pliki o nazwach zakodowanych

w utf-8 ... lub w innych sytuacjach, np.

przy niedbałym kopiowaniu plików

między systemami plików, używający-

mi różnych standardów kodowania.

# iconv -f iso8859-2 -t utf-8 S

<plik_w_iso.txt >plik_w_utf.txt

Cykliczne uruchamianie

polecenia w trybie tekstowym

Przydatnym (choć często niezna-

nym) poleceniem jest watch z pakie-

tu ProcPS . Pozwala on w regularnych

odstępach czasu (np. co sekundę) uru-

chamiać jakieś polecenie. Dzięki temu

można przykładowo obserwować

stale aktualizowaną zawartość jakie-

goś pliku z /proc lub wyjście pole-

cenia ifconfig . Najprostsze zastoso-

wanie to:

Windowsowe cp1250 konwertuje się na

iso8859-2 analogicznie:

# iconv -f cp1250 -t iso8859-2 S

<plik_windows.txt >plik_iso.txt

Spis obsługiwanych kodowań można

obejrzeć przez iconv –list .

Pozostała tylko kwestia znaków

końca linii – DOS/Windows wymaga-

# watch ifconfig eth0

luty 2005

sztuczki i kruczki

dla początkujących

Ale to nie koniec możliwości. Można

np. spowolnić czas odświeżania do 1

minuty:

Jak odczytać temperaturę

procesora pod Linuksem?

Problem jest bardziej złożony – jak

w ogóle odczytać czujniki z płyty

głównej? Większość płyt ma wbudo-

wane stosowne czujniki monitorujące

parametry pracy – szalenie przydatne,

gdy mamy zamiar przetaktować proce-

sor lub podejrzewamy, że niestabilna

praca komputera to wina słabego wen-

tylatora lub przeciążonego zasilacza.

Nowe płyty główne często udostęp-

niają te dane jako część implementacji

ACPI, a Linux (w wersjach 2.6.x) umie je

odczytać i udostępnić przez pliki w /proc

lub /sys . Wtedy trzeba je jakoś pokazać

użytkownikowi – dobrą nakładką może

być GKrellM , który, obok zintegrowa-

nych wykresów pokazujących obciąże-

nie procesora i sieci, umie podłączyć się

pod strumień informacji z czujników tem-

peratury.

Jeśli płyta nie obsługuje ACPI lub

obsługuje tylko szczątkowo, rozwiąza-

niem może być pakiet lm_sensors – to

rozbudowany zestaw modułów jądra,

pozwalający odczytywać różne infor-

macje z płyty głównej, takie jak napię-

cia, obroty wiatraków czy temperatu-

ra. Niestety, pakiet ten może być kło-

potliwy w konfiguracji, co przy bogac-

twie chipsetów odczytujących tempe-

raturę utrudnia jego poprawne użycie.

Jeśli lm_sensors wchodzi w skład dys-

trybucji, której używasz, to dobrze

– moduły są już skompilowane, więc

wystarczy załadować ich odpowiedni

zestaw (pomocne będzie polecenie sen-

sors-detect , podpowiadające, jaka elek-

tronika została wykryta w komputerze),

a potem odczytywać dane poleceniem

sensors (lub za pomocą GkrellM , gdyż

współpracuje on również z lm_sen-

sors ). Pakiet lm_sensors jest stopniowo

integrowany w źródła jądra 2.6.x, ale

sądząc po obecnym postępie, jeszcze

długo potrwa zanim zostanie całkowi-

cie wchłonięty.

Jeśli nie mamy dojścia do goto-

wych paczek z lm_sensors , a nie

chcemy kłopotać się kompilowaniem

i instalowaniem go samodzielnie, to

możemy użyć programu xmbmon

– to proste narzędzie bez żadnych

niestandardowych zależności, które

nie wymaga instalowania modułów

jądra ani tworzenia plików konfi-

guracyjnych. Ponadto, potrafi auto-

matycznie wykryć i obsłużyć całkiem

obszerny zestaw płyt głównych i chip-

setów. W skład tego pakietu wcho-

dzą dwa polecenia: mbmon oraz

xmbmon .

Po uruchomieniu mbmon możemy

zobaczyć coś takiego:

# watch -n 60 ifconfig eth0

zlikwidować “tytuł” wyświetlany przez

watch :

Temp.= 35.0, 48.0, 0.0;

Rot.= 0, 3214,0

Vcore = 1.66, 0.10;

Volt. = 3.55, 5.05, 12.59, -12.06, -5.14

# watch -n 60 -t ifconfig eth0

a nawet włączyć bardzo wygodny tryb

oznaczania zmian ( watch będzie oznaczał

te fragmenty tekstu, które zmieniły się od

ostatniego uruchomienia):

Ten skondensowany odczyt czujni-

ków pokazuje temperaturę procesora,

tempo obrotu wiatraków oraz wysoko-

ści poszczególnych napięć na płycie.

Za pomocą opcji mbmon możemy

zmieniać format prezentowanych da-

nych, ale to kwestia gustu, więc poprze-

stanę na pokazaniu formatu domyśl-

nego.

Obserwując wzrost temperatu-

ry, spadek prędkości obrotów wiatra-

ka czy niebezpieczne obniżanie się

napięć, można zdiagnozować wiele

awarii maszyny lub przewidzieć te

dopiero nadchodzące. A zasilacz czy

wentylator lepiej jest wymieniać zanim

osiągną stadium krytyczne i pójdą

z dymem.

Niestety, xmbmon nie współpra-

cuje z GkrellM, ale dla zwolenników

graficznego interfejsu istnieje polece-

nie xmbmon , pokazujące swoje wyniki

w formie okienka z prostą grafiką.

Z omawianym tematem wiąże się

również odczytywanie temperatu-

ry dysku twardego – w końcu dyski

też się grzeją i przegrzanie może się

dla nich skończyć fatalnie. Niestety,

tutaj sprawa ma się gorzej niż z tem-

peraturą procesora, ale nie z winy

Linuksa, lecz samych producentów

sprzętu. Nadal stosunkowo niewiele

dysków ma wbudowane czujniki tem-

peratury, więc niewielu użytkowników

będzie mogło sprawdzić, jak miewa

się ich dysk. Można jednak spróbować

można – tutaj kluczowym słowem jest

SMART , czyli system autodiagnosty-

ki dysku. Temperatura jest udostęp-

niana jako część danych SMART , więc

można ją odczytać za pomocą Smart-

montools (najpierw uruchamiając

smartd , a następnie odczytując dane

dysku przez smartcl -a /dev/hda lub

smartctl -a /dev/hda|grep -i temp ,

aby nie przedzierać się przez nieistot-

ne dane). ■

# watch -n 60 -t -d ifconfig eth0

Większość tego (może z wyjątkiem

oznaczania zmian) dałoby się łatwo

wykonać za pomocą pętli while i pole-

ceń clear oraz sleep , ale watch jest już

prawdopodobnie zainstalowany w sys-

temie, więc dlaczego z niego nie sko-

rzystać? Obserwowanie wyniku jakie-

goś cyklicznie odświeżanego polecenia

przydaje się w najmniej spodziewanych

momentach. ■

Jakich bibliotek używa ten

program?

Prosta rzecz, ale często nieodzowna.

Jak sprawdzić, które biblioteki współ-

dzielone są wymagane przez dany pro-

gram? Często wystarczy uruchomić na

nim polecenie ldd , a pojawi się zesta-

wienie bibliotek, które byłyby łado-

wane przy uruchamianiu programu.

Nie uwzględnia ono niestety dodatko-

wych bibliotek czy wtyczek, które pro-

gram potem może ładować własno-

ręcznie (tego nie da się z góry przewi-

dzieć), ale w 99% przypadków wynik

ldd będzie się pokrywał z rzeczywisty-

mi rezultatami.

Taka wiedza przydaje się przy dia-

gnozowaniu problemów z ładowa-

niem bibliotek dynamicznych – ldd ,

obok listy samych bibliotek, wyświetla

ścieżki dostępu do nich (widać, gdzie

szuka bibliotek), a jeśli jakaś biblioteka

nie mogła zostać zlokalizowana, to ldd

również powiadomi o tym użytkowni-

ka w sposób bardziej czytelny niż zro-

biłby to konsolidator (ang. linker ) przy

próbie uruchamiania programu. Dzięki

ldd można również odróżnić progra-

my budowane statycznie od tych dyna-

micznie. ■

www.lpmagazine.org

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: