1

MIKROEKONOMIA

ZAJĘCIA IV: Podstawy teorii producenta - teoria produkcji

Teoria produkcji jest analizą relacji, jakie występują między nakładem czynników produkcji a osiąganym z tego nakładu produktem.

I. Funkcja produkcji

Obrazuje zależność między wielkością poniesionych nakładów  (ilością czynników produkcji) na produkcję dóbr a osiągniętymi wynikami (ilość wytworzonego produktu). Przy założeniu dwóch czynników produkcji: pracy –L i kapitału – K, funkcja produkcji jest równa:

X=f(L,K),c.p.

W kontekście funkcji produkcji mówi się o tzw. efektywności technicznej produkcji, czyli sytuacji, w której producent maksymalizując efekt produkcji nie będzie wkładał do produkcji więcej czynników aniżeli jest to konieczne dla osiągnięcia tego poziomu efektu.

Funkcja produkcji wskazuje technicznie (a nie ekonomicznie) możliwą wielkość produkcji. Po włączeniu kosztów czynników produkcji do analizy możliwości producenta uzyskamy rzeczywistą wielkość produkcji, jaką może on wytworzyć przy danym poziomie kosztów. Wówczas będziemy mówili o efektywności ekonomicznej produkcji, czyli sytuacji polegającej na takim wykorzystaniu nakładów czynników produkcji, aby koszt wytworzenia jednostki produktu był minimalny. Efektywność ekonomiczna oznacza wybór w oparciu o zasadę najmniejszego kosztu produkcji.

Dokonując wyboru metod wytwarzania, producent powinien kierować się kryterium efektywności ekonomicznej i technicznej. Oba jednak optima producenta będą optimami cząstkowymi. Dopiero po uwzględnieniu relacji pomiędzy kosztami i przychodami określimy warunki pełnej równowagi producenta.

FUNKCJA HOMOGENICZNA – funkcja, w której nakład czynników oraz efekty rosną o ten sam procent.

FUNKCJA PRODUKCJI COBBA – DOUGLASA (funkcja C – D)

Funkcja ta ma postać:

gdzie: X – wielkość produkcji, L – nakłady pracy, K – nakłady kapitału, A – wielkość produkcji możliwa do uzyskania przy jednostkowym nakładzie czynników K i L, α i β – zależność między przyrostem nakładów a przyrostem produkcji.

Zakładając niezmienioną metodę produkcji, taki sam przyrost nakładu pracy i kapitału (czyli oraz różniczkując funkcję produkcji C-D, otrzymujemy równanie:

które oznacza, że:

-          więcej niż proporcjonalny przyrost produkcji wynikający z proporcjonalnego zwiększenia obu nakładów czynników produkcji (L i K), gdy α + β > 1. Mówimy wówczas o rosnących korzyściach skali,

-          proporcjonalny wzrost produkcji wynikający z proporcjonalnego zwiększenia obu nakładów czynników produkcji (L i K), gdy α + β = 1. Mówimy wówczas o stałych korzyściach skali,

-          mniej niż proporcjonalny przyrost produkcji wynikający z proporcjonalnego zwiększenia obu nakładów czynników produkcji (L i K), gdy α + β < 1. Mówimy wówczas o malejących korzyściach skali.

FUNKCJA PRODUKCJI W KRÓTKIM OKRESIE CZASU

Krótki okres czasu zakłada brak zmian w obszarze technologicznym, czyli technologia produkcji jest dana.

Przyjmując następujące założenia do analizy funkcji produkcji, iż:

-          istnieje tylko jeden czynnik zmienny - praca,

-          istnieje jeden czynnik stały – kapitał,

-          technologia produkcji jest dana,

-          czynniki produkcji mogą łączyć się ze sobą w różnych proporcjach,

-          produkt jest jednorodny,

otrzymujemy jednoczynnikową funkcję produkcji:

X=f(L), c.p.

Oznacza ona, iż wielkość produkcji jest tym większa (c.p.) , im więcej pracowników zatrudnia przedsiębiorstwo. W związku z tym mamy do czynienia z następującymi kategoriami ekonomicznymi:

1.       produkt marginalny – jest to przyrost wielkości produkcji spowodowany przyrostem zatrudnienia o 1, czyli:

,

gdzie: dTPP – miana wielkości produkcji spowodowana zmianą zatrudnienia o 1,

2.       produkt przeciętny – jest to ilość produkcji przypadająca na jednego zatrudnionego, czyli:

3.       produkt całkowity – całkowita ilość produkcji wytworzonej, przy stałym poziomie kapitału i zmiennym czynniku pracy, czyli:

ZALEŻNOŚĆ: PRODUKT CAŁKOWITY, MARGINALNY I PRZECIĘTNY

1.       W punkcie przegięcia krzywej produktu całkowitego zaczyna działać prawo malejącego produktu marginalnego (prawo malejącej produkcyjności krańcowej), które oznacza, iż wraz ze zwiększaniem zatrudnienia czynnika zmiennego produkcji (c.p.) następuje moment, kiedy każdy dodatkowy wzrost zatrudnienia tego czynnika powoduje coraz mniejsze przyrosty produktu całkowitego. Produkt marginalny początkowo wzrasta po czym zaczyna spadać. Zwiększanie zatrudnienia poza punkt, gdy produkt marginalny równy jest zeru, prowadzi do ujemnych przyrostów produktu marginalnego w rezultacie czego produkt całkowity zaczyna maleć,

2.       Jeżeli:,

3.       Produkt przeciętny i marginalny początkowo rosną a po osiągnięciu maksimum opadają. Początkowo produkt marginalny rośnie szybciej od przeciętnego. Po przekroczeniu punktu zrównania się obu wielkości, produkt marginalny opada szybciej niż przeciętny,

4.       Ponieważ , to:

zawsze, gdy produkt przeciętny rośnie oraz

zawsze, gdy produkt przeciętny maleje.

ETAPY PRODUKCJI

...