PROTEZY  CAŁKOWITE

Są uzupełnieniem braków  wszystkich zębów oraz przylegajacych tkanek szczęki i żuchwy. Są to protezy ozębnowe.

CELE I FUNKCJE:

¨       Odbudowa funkcji żucia

¨       Estetyka

¨       Poprawa wymowy

¨       Wygoda pacjenta

BUDOWA:

¨      Sztuczne zęby

¨      Płyta podstawowa i trzon – płyta zapewnia umocowanie na podłożu oraz przenosi siły żucia poprzez błonę śluzową na kość. Ma dwie powierzchnie: 

          -dośrodkową  ( nie polerowaną )  

         -powierzchnię zwróconą do jamy ustnej własciwej ( polerowana )

UMOCOWANIE:

1.      Właściwości fizyczne śliny

         -adhezja

         -kohezja

         -napięcie powierzchniowe

2.obniżenie ciśnienia między płytą a tkankami podłoża ( przyssanie )

3.działanie mm. języka,policzków i warg 

4.siła ciężkości (proteza dolna )

CECHY:

¨      Stabilzacja

¨      Retencja

¨      Oparcie

Proteza musi być ścisle dopasowana i wkomponowana  w układ stomatognatyczny – w tzw.przestrzeń neutralną (miejsce powstałe po utracie zębów )

Stabilizacja - opór w stosunku do sił poziomych i rotacyjnych ,chroniący protezę przed przemieszczeniem przednio-tylnym i bocznym oraz warunkujący czynnościową wygodę. Zapewniana jest przez:

               -zrównoważoną okluzję

               -dopasowanie do strefy neutralnej 

              -wykorzystanie sił  mocujących

Retencja – opór stawiany podczas zdejmowania protezy z podłoża

                  Czynnikami zapewniającymi dobrą retencję są :

1)                                           adhezja – fizyczna siła przyciągania między molekułami różnych ciał 

                      np. ślina – proteza

2)                                           kohezja – spójność międzycząsteczkowa danego materiału

3) napięcie międzypowierzchniowe - siły przyciągające dwa ciała między którymi jest cienka warstwa cieczy

4)                                           ciążenie – tylko w protezie dolnej

5)                                           dobre przyleganie do podłoża – czynnik biologiczny – odnosi się do 

                                          przylegania do tkanek miękkich podłoża

                 6) uszczelnienie brzeżne – czynnik biologiczny polegający na ścisłym     

                                           kontakcie pobrzeży z tkankami miękkimi podłoża

                 7) ciśnienie atmosferyczne – czynnik fizyczny ; działa na zewnątrz protezy    

                                          przy dokładnym przyleganiu (pod protezą jest ujemne 

                                          ciśnienie atmosferyczne , które przyciska protezę )

                 8) kontrola neuromięśniowa – siły czynnościowe wyzwalane przez pacjen-

                                          -ta ( adaptacja )                                    

                 9) właściwe ukształtowanie części polerowanych

                10) brak zaburzeń okludalnych           

-------------------------------------------------------------------------------------------------------

JAKOŚĆ PODŁOŻA PROTETYCZNEGO :

1) tkanki miękkie – błona śluzowa

2) tkanki twarde – wyrostki zębodołowe i podniebienie 

STREFY BŁONY ŚLUZOWEJ WG. LUNDA

v     włóknista – wyrostek zębodołówy i brzeg podniebienia

v     tłuszczowa – po obu stronach podniebienia ( do +6+ )

v     gruczołowa – do tyłu od tłuszczowej ( ma najwięcej podścieliska )

KLASYFIKACJA BEZZĘBNEJ JAMY USTNEJ

A.    wg. SUPPLE. 

1)                    j.u. o podłożu idealnym

wyrostki zębodołowe i guzy szczęki dobrze wykształcone ; sklepienie podniebienia wysokie ; wał podniebienny nieuwypuklony ; błona śluzowa sprężysta i nieprzesuwalna ; przyczepy mięśni i wędzidełek umieszczone wysoko od wyrostka 

2)                    j.u o podłożu  zanikłym  twardym

wyrostki zanikłe ; sklepienie niewysokie ; wał podniebienny uwypuklony ; błona śluzowa cienka i zbita ; przyczepy mięśni blisko grzbietu wyrostka

       3) j.u. o podłożu  zanikłym miękkim

wyrostki dobrze wykształcone lub zanikłe ; sklepienie podniebienia twardego

              mniej lub bardziej zanikłe ; błona śluzowa wykazuje różną podatność na 

             ucisk i różną spoistość 

3)                    j.u. o podłożu zanikłym rozwięzłym

podłoże kostne zanikłe w różnym stopniu ; błona śluzowa wiotka o dużej

podatności na ucisk i dużej przesuwalności

w szczęce - wyrostki zębodołowe pokryte ruchomą błoną śluzową tzw.

”ruchome dziąsła”

w żuchwie – wyrostki zębodołowe płaskie

B.wg GALASIŃSKIEJ

    1 GRUPA – uwzględnia stan kości  żuchwy i szczęki

    2 GRUPA – uwzględnia stan kości i tkanek miękkich oddzielnie dla szczęki i 

                      żuchwy

    3 GRUPA – uwzględnia stan kości i tkanek miękkich łącznie dla szczęki  i

                      żuchwy

C.wg KOHLERA I RUSSOWA

         SZCZĘKA

     1typ – nie zanikłe wyrostki zębodołowe i wysokie sklepienie podniebienia

     2 typ – średni stopień zaniku wyrostka ; średnio wysokie sklepienie podniebienia

     3 typ – całkowity zanik wyrostka ; sklepieniepłaskie

        ŻUCHWA  

     1 typ – nieznaczny równomierny zanik wyrostka

     2 typ – zanik wyrostków w odcinku bocznym

     3 typ – zanik w odcinku bocznym i niesymetryczne wyrostki zębodołowe

     4 typ – całkowity zanik wyrostków zębodołowych

  -----------------------------------------------------------------------------------------------------

WYKONAWSTWO

WYCISKI . MASY WYCISKOWE.

1.Wyciski wstępne, orientacyjne, anatomiczne

     -łyżki do bezzębia (płaskie )

     -masy alginatowe lub gips wyciskowy (różowy )

   Na wycisku należy zaznaczyć zasięg przyszłej protezy.

2.Wyciski czynnościowe

    -łyżki indywidualne 

   -masy oleisto-żywicze np.masa tlenkowo cynkowo eugenolowa (ASHA)

    -masy silikonowe (XANTOPREN-w.dwuwarstwowe ; LASTIC-w.jedno-

                                                                                                     -warstwowe

ŁYŻKA INDYWIDUALNA

Składa się z płyty podstawowej, pokrywającej dokładnie teren, który będzie potem zasięgiem protezy całkowitej :

Szczęka-łyżka pokrywa błonę śluzową wprzedsionku do granicy ruchomości (linia demarkacyjna) , obejmuje guzy szczęki ;dochodzi do granicy między podniebieniem twardym i miękkim (linia AHA) ; omija wędzidełka i więzadła.

Żuchwa- wvchodzi w trójkąt zatrzonowcowy , w przedsionku i od strony jamy ustnej właściwej- dochodzi do granicy błony śluzowej ruchomej i nieruchomej , omija więzadła i wędzidełka.(strona językowa-do granicy kresy skośnej wewnętrznej)

Łyżki są wykonane z Duracrolu lub szelaku.

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------

WYCISKI CZYNNOŚCIOWE.

Stanowią one odbicie tkanek miękkich w stanie dynamicznym ; uwzględniają przemieszczanie błony śluzowej w czasie wykonywania ruchów (podczas  ruchów warg i policzków  mięśnie  kształtują pobrzeże protezy )

Uzyskany z wycisku czynnościowego model roboczy stanowi pozytyw podłoża w stanie dynamicznym.

WYMAGANIA STAWIANE WYCISKOM CZYNNOŚCIOWYM

§         równomierne przenoszenie sił żucia z płyty protezy na podłoże śluzówkowo-ozębnowe

§         zapobieganie dalszemu zanikowi bezzębnych szczęk

§         uwzględnienie podczas kształtowania otaczających tkanek

§         zachowanie kontaktu z protezami we wszystkich punktach

§                     uzupełnienie utraconych wskutek zaniku kości wyrostków zębodołowych          

RODZAJE WYCISKÓW CZYNNOŚCIOWYCH

1)     ze wględu na fragment odtwarzanego  pola protetycznego

-   mukostatyczne (pole pokryte nieruchomą błoną śluzową)

-   mukodynamiczne tzw.ekstensyjne (elementy j.u pokryte ruchomą i nieruchomą błoną śluzową)

2)     ze względu na ucisk

- bezuciskowe (fizjologiczne – ucisk wywierany przez mięśnie żwaczowe poprzez 

wały zwarciowe znajdujące się na płycie łyżki)

-  uciskowe (niefizjologiczne-ucisk wywierany przez lekarza)

3)     ze względu na równomierność

- równomierne

- selektywne

4)     ze względu na liczbę warstw

-  jednowarstwowe

-  dwuwarstwowe

- wielowarstwowe

5)     inne podziały

- wyciski przy ustach otwartych 

- wyciski przy ustach zamkniętych 

- wyciski dopełniające – wykonywane wcelu poszerzenia płyty protezy

- wyciski podścielające – wykonywane celem modyfikacji i naprawy (podścielenie,rebazacja)

- wyciski specjalne-np.wycisk wybiórczo-odciążający Kozłowskiego.

METODY POBIERANIA WYCISKÓW

A.Wyciski przy ustach otwartych:

I.WYCISK HERBSTA

Wykonywany odzielnie dla szczęki i żuchwy,na łyżkach indywidualnych. Okolicę przedniej kieszonki językowej należy uszczelnić masą termoplastyczną(np.Subrofix)

Podczas pobierania wycisku (masa wstępnie ciekła) pacjent wykonuje ruchy mimiczne i takie jak przy testowaniu łyżki (test Herbsta ) 

Metoda ta nie zapewnia wykorzystania działania stabilizującego otaczających mięśni , ponieważ lekarz ogranicza swobodną grę mięśniową podczas formowania masy i może wywierać nierównomierny ucisk na podłoże. Ponadto ukształtowane jest tylko obrzeże przyszłych protez , apowierzchnie polerowane wykonuje technik.

II .WYCISK POŁYKOWY HROMATKI

...