J. Kasprowicz „ Dies irae” Tytuł nawiązuje do średniowiecznej pieśni kościelnej z XIII w. o bardzo podniosłym charakterze, śpiewanej w Dzień Zaduszny. Utwór obszerny, kompozycja składa się z szeregu obrazów powtarzających się i nawiązujących do siebie. Tematem jest Dzień Sądu Ostatecznego. Nadejście końca świata w utworze nawiązuje do Apokalipsy św. Jana. Podmiot – człowiek – w imieniu ludzkości występuje przeciw Bogu. W jego postawie można odnaleźć bunt prometejski jak i oskarżenie Boga o to, że dopuścił do istnienia grzechu i zła, aby za nie sądzić człowieka i skazywać go na potępienie. „Głowa w cierniowej koronie” to symbol cierpienia. „Ewa jasnowłosa” to symbol grzechu ludzkości; wiąże się on z motywem wypędzenia z raju.
L. Staff „Przedśpiew” Tytuł to neologizm poetycki wymyślony na potrzeby utworu. „Przedśpiew” ma charakter wstępu do utworów w zbiorze „Gałąź kwitnąca”. Jest to odwołanie do tradycji antycznej. Podmiotem jest mędrzec, który jest także artystą. To człowiek starszy, który ma doświadczenie życiowe, wiele przeżył, jednak dalej podziwia piękno świata. Wspomina dni dobre i złe. Nawiązuje do filozofii stoickiej, przyjmuje postawę akceptacji życia takiego, jakim jest. W wierszu występuje topos wędrówki. Topos ten mówi o wędrówce od narodzin do śmierci, jest to wędrówka przez życie, podczas której zdobywa się mądrość.
Ekspresjonizm narodził się w Niemczech ok. 1910 r. Ekspresjoniści motywy do swoich dzieł chętnie czerpali z mitologii, opowieści biblijnych, traktatów filozoficznych. Uważali, że sztuka powinna zmienić świat, który to jest siedliskiem zła. Angażowali się w politykę, żywo reagowali na konflikty społeczne. Georg Trakl, Edvard Munch
Futuryzm. Swój pierwszy manifest futuryści ogłosili w 1909 r. we Włoszech. Chcieli zmienić estetyczne przyzwyczajenia Europejczyków. Głosili potrzebę stworzenia nowej sztuki na miarę przyszłości. Tworzyli poezję, w której nie przestrzega się żadnych reguł. Chaos w utworze miał odzwierciedlać chaos w życiu. Filippo Marinetti, Bruno Jasieński
Dadaizm powstał w 1916 r. w Szwajcarii. Dadaiści atakowali autorytety, ideologie. Nawoływali do porzucenia sztuki tradycyjnej. Uwielbiali improwizację, grę skojarzeń, parodię. Organizowali skandaliczne wystawy i drukowali prowokacyjne manifesty. Tristan Tzara
Surrealizm objawił się we Francji po I WŚ. Surrealiści przeciwstawiali się racjonalizmowi w sztuce. Podkreślali wyższość wyobraźni nad regułami sztuki. Cenili swobodne fantazjowanie. Najbardziej cenili sen jako sferę czystej wyobraźni. Andre Breton
dd33