Nauka w parkach narodowych - od Redaktorów zeszytu.pdf - KOSMOS 2002 Tom 51, Numer 4 (257) - fungurius

Tom 51, 2002

Numer 4 (257)

Strony 375–376

J OANNA P IJANOWSKA 1,2 ,B OGDAN J AROSZEWICZ 3 i B OGUMI£A J ÊDRZEJEWSKA 4

1 Uniwersytet Warszawski, Zak³ad Hydrobiologii

Banacha 2, 02-097 Warszawa

2 Krajowy Zarz¹d Parków Narodowych

Wawelska 52/54, 00-922 Warszawa

3 Bia³owieski Park Narodowy

Bia³owie¿a, Park Pa³acowy 5, 17-230 Bia³owie¿a

4 Zak³ad Badania Ssaków PAN

Bia³owie¿a, Waszkiewicza 1, 17-230 Bia³owie¿a

NAUKA W PARKACH NARODOWYCH — OD REDAKTORÓW ZESZYTU

Oddajemy do Pañstwa r¹k zeszyt KOSMOSU

pt: „Nauka wparkach narodowych”, bêd¹cy plo-

nem konferencji naukowej, która odby³a siê w

Bia³owie¿y, z okazji 80.lecia istnienia Bia³owie-

skiego Parku Narodowego, w marcu 2002 r. —

w roku og³oszonym Rokiem Puszczy Bia³owie-

skiej. Przyci¹gnê³a ona niemal 250 naukowców

z ca³ej Polski. Wyg³oszono kilkadziesi¹t refera-

tów, pokazano ponad sto plakatów. Ten zeszyt

jest zaledwie ma³¹ próbk¹ badañ, które uprawia-

ne s¹ w polskich parkach narodowych, si³ami

pracowników uniwersytetów, placówek Pol-

skiej Akademii Nauk i Jenostek Badawczo-

Rozwojowych, czêsto z udzia³em pracowników

parków narodowych, lub wrêcz samodzielnie

przez nich prowadzonych.

Badania na obszarach najcenniejszych przy-

rodniczo powinny koncentrowaæ siê na in-

wentaryzacji zasobów przyrody i na opisie spe-

cyfiki obszaru chronionego. S¹ to badania si³¹

rzeczy w wiêkszoœci opisowe, a wartoœæ ich

jest tym wiêksza, im d³u¿ej i systematyczniej s¹

prowadzone. Badania, które nie wymagaj¹ ta-

kiego szczególnego poligonu, najmniej zmie-

nionego przez dzia³alnoœæ cz³owieka, i które z

równym powodzeniem mog³yby byæ prowa-

dzone w innym terenie, powinny byæ uprawia-

ne poza granicami obszarów chronionych. Re-

gulaminy parków narodowych pozwalaj¹

zreszt¹ udostêpniæ park do badañ pod pewny-

mi tylko warunkami.

Zdecydowaliœmy siê na selekcjê artyku³ów,

które wspólnie sk³adaj¹ siê na pewien repre-

zentatywny, choæ dalece niepe³ny przegl¹d ty-

powych badañ œrodowiska abiotycznego i bio-

tycznego, jakie prowadzone s¹ na obszarach

chronionych. Zaproponowaliœmy sekwencjê

tych artyku³ów, która wiedzie od badañ œrodo-

wiska abiotycznego i badañ siedliskowych

(Stefan Cacoñ i wspó³autorzy, Barbara Kubica,

Edward Pierzgalski i wspó³autorzy, Barbara

Godzik i Krystyna Grodziñska, El¿bieta Mal-

zahn), poprzez ogniwa typowego ³añcucha po-

karmowego: od producentów (Stanis³aw Cie-

œliñski i Krystyna Czy¿ewska, Ryszard Paluch)

poprzez konsumentów (Jerzy B³oszyk i

wspó³autorzy, Andrzej Keczyñski, Wojciech

Grodzki, Janusz Gill), na szczytowych drapie¿-

cach koñcz¹c (W³odzimierz Jêdrzejewski i

wspó³autorzy). Ca³oœæ poprzedza wypowiedŸ

Ewy Symonides, G³ównego Konserwatora

Przyrody w Ministerstwie Œrodowiska, na te-

mat badañ naukowych w parkach narodo-

wych, a w œlad za ni¹ przegl¹d dokonañ dwóch

parkowych pracowni naukowych – Bia³owie-

skiego (Czes³aw Oko³ów) i Tatrzañskiego Par-

kuNarodowego (MarekKot i wspó³autorzy).

376

Nauka w parkach narodowych — od Redaktorów zeszytu

Choæ istnieje niekwestionowana potrzeba

prowadzenia badañ na obszarach chronio-

nych, której towarzyszy stale rosn¹ce nimi za-

interesowanie wielu instytucji i zespo³ów na-

ukowców, to na badania inwentaryzacyjne, o

charakterze monitoringu przyrodniczego,

trudno wygospodarowaæ œrodki bud¿etowe, i

nigdy nie by³y one i nadal nie s¹ dziedzin¹ na-

uki chêtnie finansowan¹ przez najpotê¿niej-

szych sponsorów. Nie we wszystkich parkach

poza tym s¹ pracownie naukowe, które

mog³yby naukowcom— goœciom s³u¿yæ jako la-

boratoria terenowe, a naukowcom zatrudnio-

nym w parkach — jako warsztaty pracy. Wizja

sieci takich pracowni, profilu ich specjalizacji i

struktury zatrudnienia, powinna staæ siê przed-

miotempowa¿nej dyskusji, a tak¿e rych³ych de-

cyzji. Zatrudnieni w parkach naukowcy pozba-

wieni s¹ na co dzieñ kontaktu ze œrodowiskiem

naukowym. Pracuj¹ w pewnej izolacji, z utrud-

nionymdostêpemdo bibliotek, a czêsto i do za-

sobów internetowych. Konferencja bia³owie-

ska na dobr¹ sprawê po raz pierwszy stworzy³a

okazjê do spotkania na wielk¹ skalê naukow-

ców z rozmaitych placówek naukowych pro-

wadz¹cych badania w parkach narodowych z

naukowcami zatrudnionymi w parkach naro-

dowych. Takiej platformy wymiany pogl¹dów,

wiedzy i doœwiadczeñ wczeœniej nie by³o. Na-

uka w parkach jest niedofinansowana i niedo-

inwestowana, boryka siê na co dzieñ z rozma-

itymi trudnoœciami, a na organizacjê konferen-

cji i na udzia³ wnich — zwyczajnie brakuje œrod-

ków. Nawet w naszym, „parkowym” zeszycie

proporcja pracowników parków w stosunku

do innych Autorów stanowi zaledwie u³amek

ca³oœci. Tym zeszytem Kosmosu chcieliœmy, na

potrzeby nauki i naukowców w polskich par-

kach narodowych, zwróciæ uwagê szerokiego

grona Czytelników. Nauka w parkach narodo-

wych jest potrzebna, i potrzebne jest

wspó³dzia³anie i sta³a wymiana pogl¹dów po-

miêdzy praktykami i teoretykami, pomiêdzy

naukowcami reprezentuj¹cymi ró¿ne instytu-

cje i odmienne sposoby pracy i widzenia œwia-

ta. Wobec rozproszenia parkowych œrodowisk

naukowych, wobec braku tradycji i modeli

wspó³pracy, funkcjê inicjatora i koordynatora

takich spotkañ powinien spe³niaæ Krajowy

Zarz¹d Parków Narodowych. Ten zeszyt

KOSMOSU jest plonem nieczêstej, a jak¿e po-

trzebnej (Czytelnicy zechc¹ oceniæ, czy rów-

nie¿ owocnej) wspó³pracy pomiêdzy pracow-

nikami parków narodowych, placówek nauko-

wych i KZPN. Chcielibyœmy, by to spotkanie

trójki jego redaktorów na wspólnym gruncie

sta³o siê w przysz³oœci dobrym przyk³adem dla

innych.

Nauka w parkach narodowych - od Redaktorów zeszytu.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: