Art. 130. § 1. Jeżeli pismo procesowe nie może otrzymać prawidłowego biegu wskutek niezachowania warunków formalnych lub jeżeli od pisma nie uiszczono należnej opłaty, przewodniczący wzywa stronę, pod rygorem zwrócenia pisma, do poprawienia, uzupełnienia lub opłacenia go w terminie tygodniowym. Mylne oznaczenie pisma procesowego lub inne oczywiste niedokładności nie stanowią przeszkody do nadania pismu biegu i rozpoznania go w trybie właściwym.
§ 11. Jeżeli pismo wniosła osoba zamieszkała lub mająca siedzibę za granicą, która nie ma w kraju przedstawiciela, przewodniczący wyznacza termin do poprawienia lub uzupełnienia pisma albo uiszczenia opłaty nie krótszy niż miesiąc.
§ 2. Po bezskutecznym upływie terminu przewodniczący zwraca pismo stronie. Pismo zwrócone nie wywołuje żadnych skutków, jakie ustawa wiąże z wniesieniem pisma procesowego do sądu.
§ 3. Pismo poprawione lub uzupełnione w terminie wywołuje skutki od chwili jego wniesienia.
§ 4. Zarządzenie przewodniczącego o zwrocie pozwu doręcza się tylko powodowi.
§ 5. Pisma procesowe sporządzone z naruszeniem art. 871 podlegają zwrotowi bez wzywania do usunięcia braków, chyba że ustawa stanowi inaczej.
§ 6. W elektronicznym postępowaniu upominawczym pozew wnosi się wraz z opłatą sądową. Wniesienie pozwu bez opłaty nie wywołuje skutków jakie ustawa wiąże z wniesieniem pisma procesowego do sądu. Przepisów zdania pierwszego i drugiego nie stosuje się, jeżeli powód jest zwolniony od kosztów sądowych z mocy prawa.
Art. 370. Sąd pierwszej instancji odrzuci na posiedzeniu niejawnym apelację wniesioną po upływie przepisanego terminu, nieopłaconą lub z innych przyczyn niedopuszczalną, jak również apelację, której braków strona nie uzupełniła w wyznaczonym terminie.
Ćwiczenia – 5.01.2011r.
Braki formalne pism procesowych
Braki formalne dzielą się na:
a) braki istotne – do braków istotnych zalicza się:
§ niezałączenie pełnomocnictwa
§ niewniesienie pisma na formularzu
§ niewskazanie żądania lub niewłaściwe wskazanie
§ niewskazanie adresu
§ brak własnoręcznego i czytelnego podpisu
-jeżeli występują braki formalne pisma następuje jego zwrot lub odrzucenie
b) braki nieistotne – te, które nie wymagają uzupełnienia, ponieważ nie utrudniają nadania pismu biegu
-art. 130 KPC ma zastosowanie do usuwania braków formalnych wszystkich pism poza środkami zaskarżenia
Usuwanie braków formalnych w trybie art. 130 KPC à jeżeli został wniesiony do sądu pozew z brakami formalnymi, przewodniczący wzywa stronę do uzupełnienia lub poprawienia braków w terminie 7 dni (termin ustawowy)pod rygorem zwrotu pisma; wezwanie ma formę niezaskarżalnego zarządzenia; jeżeli strona uzupełni braki w terminie, wówczas pismu nadaje się bieg i wywołuje ono skutki od momentu wniesienia; jeżeli strona nie uzupełni braków w terminie przewodniczący zwraca pismo w formie zaskarżalnego zarządzenia zgodnie z art. 394 §1 pkt 1; w przypadku zarządzenia o zwrocie innego pisma nie ma możliwości zaskarżenia zarządzenia (zaskarżenie jest tylko przy pozwie)
Usuwanie braków formalnych środków zaskarżenia à art. 370, 398 KPC (na przykładzie apelacji)
-w przypadku braku formalnych apelacji przewodniczący sądu wzywa do uzupełnienia lub poprawienia braków w terminie co najmniej 7 dni (termin sądowy) – należy się tutaj posiłkować art. 130 – pod rygorem odrzucenia pisma; sąd dokonuje odrzucenia pisma w drodze zaskarżalnego postanowienia (postanowienie jest zaskarżalne, ponieważ kończy ono postępowanie w sprawie); jeżeli strona wniesie
Decyzje (rozstrzygnięcia) dotyczące pozwu/powództwa à zgodnie z art. 199 KPC sąd bada dopuszczalność drogi sądowej; jeżeli pozew jest niedopuszczalny sąd zaskarżalnym postanowieniem odrzuca pozew; jeżeli pozew jest dopuszczalny sąd bada warunki formalne (opłaty); jeżeli braki nie zostaną uzupełnione następuje zwrot pozwu zarządzeniem przewodniczącego sądu, zarządzenie jest zaskarżalne; jeżeli pozew jest dopuszczalny a braki zostały uzupełnione, sąd bada zasadność powództwa – wskutek badania zasadności sąd wydaje:
a) wyrok oddalający żądanie
b) wyrok uwzględniający żądanie (zaskarżalny apelacją)
c) ?
Decyzje (rozstrzygnięcia) dotyczące środków zaskarżenia à w przypadku wniesienia środka zaskarżenia sąd również w pierwszej kolejności bada dopuszczalność środka zaskarżenia + zachowanie terminu; jeżeli apelacja/zażalenie jest wniesione w terminie lub jest niedopuszczalne, wówczas sąd odrzuca środek zaskarżenia w drodze postanowienia (niekiedy to postanowienie jest zaskarżalne, niekiedy nie jest ® jeżeli środek odrzuca sąd I instancji, wówczas zażalenie przysługuje; jeżeli środek odrzuca sąd II instancji na postanowienie przysługuje zażalenie do SN; art. 394 !); w dalszej kolejności sąd bada warunki formalne + opłatę – jeżeli nie są spełnione sąd odrzuca środek zaskarżenia postanowieniem (zaskarżalnym j.w.); trzecim etapem badania jest badanie zasadności środka zaskarżenia i w wyniku sąd podejmuje następujące decyzje:
§ oddalenie środka
§ uwzględnienie środka
wyrokiem lub postanowieniem:
® jeżeli następuje zmiana wyroku sądu I instancji wówczas wyrokiem
Badanie zdolności sądowej à zdolność sądowa jest to zdolność do bycia stroną w ogólności; osoba fizyczna od urodzenia do śmierci ma zdolność sądową; żeby wszcząć konkretny proces trzeba posiadać natomiast legitymację procesową; legitymacja jest to uprawnienie do bycia stroną w konkretnym postępowaniu; zdolność sądowa jest badana w pierwszym etapie, legitymacja sądowa w trzecim; brak zdolności sądowej może być brakiem:
a) pierwotnym – jeżeli brak istnieje w chwili wniesienia pozwu do sądu i prowadzi on do odrzucenia pozwu; jeżeli brak można uzupełnić, odrzucenie pozwu powinno być poprzedzone wezwaniem do uzupełnienia braków;
b) następczym – jest to sytuacja, gdy strona umiera lub traci zdolność w toku rozprawy; skutek utraty zdolności zależy, czy sprawa jest o:
® prawa przechodzące na następców prawnych – następuje zawieszenie postępowania na podstawie art. 174 §1 pkt 1;
® prawa nieprzechodzące na następców prawnych – następuje umorzenie postępowania; zgodnie z art. 446 w razie śmierci jednego z małżonków postępowanie umarza się (w przypadku postępowania rozwodowego); w pozostałych przypadkach umorzenie następuje na podstawie art. 355
art. 70, 71, 199 §1 pkt 3 i §2; 379 pkt 2;
Ćwiczenia 12.01
Zdolność procesowa jest to zdolność do podejmowania czynności procesowych. Zdolność procesowa uwarunkowana jest posiadaniem zdolności do czynności prawnych.
Zdolność procesowa osób fizycznych:
Pierwotny brak zdolności procesowej po stronie powoda à (art. 199 §1 pkt 3 i §2) sąd odrzuca pozew, jeżeli brak nie zostanie uzupełniony; sąd najpierw wzywa powoda do wskazania pełnomocnika i jego adresu;
Pierwotny brak zdolności procesowej po stronie pozwanego à jeżeli sąd stwierdzi, że pozwany nie ma zdolności procesowej, to sąd wzywa powoda do uzupełnienia braku w pozwie zgodnie z art. 126 §1 pkt 1; powód zatem musi wskazać pełnomocnika pozwanego, jeżeli pozwany nie posiada zdolności procesowej; sąd wzywa do uzupełnienia pisma pod rygorem zwrotu pozwu (art. 130 KPC), rygor zwrotu pozwu można stosować tylko do momentu dostarczenia odpisu pozwu pozwanemu; Jeżeli brak zdolności wyszedł na jaw w toku postępowania, wówczas sąd wzywa do uzupełnienia pozwu pod rygorem z art. 177 §1 pkt 6, czyli pod rygorem zawieszenia postępowania;
Brak następczy zdolności procesowej stron à brak następczy powoduje zawieszenie postępowania z urzędu na podstawie art. 174 §1 pkt 1;
Postępowanie dowodowe à postępowanie dowodowe toczy się przed sądem orzekającym w sprawie; wyjątkiem jest pomoc prawna(art. 235), ona jednak dotyczy konkretnego dowodu, a nie całego postępowania dowodowego; pomoc prawna uzasadniona jest ze względu:
a) poważnych niedogodności – np. świadek jest niepełnosprawny
b) charakter dowodu – np. oględziny nieruchomości
c) niewspółmierność kosztów w stosunku do przedmiotu sporu – np. świadek zamieszkuje w dużej odległości od sądu
Sędzia wyznaczony lub sąd wezwany przeprowadzający dowód jest związany zakresem zleconego postępowania dowodowego. Postanowienia dowodowe nie wiążą sądu orzekającego, który je wydał (chyba, że już je wykonał) [art.240]. Postanowienia dowodowe zawsze wiążą sędziego wyznaczonego lub sąd wezwany z jednym zastrzeżeniem :na wniosek strony sąd wezwany może uzupełnić postępowanie dowodowe przez przesłuchanie nowych świadków. Postanowienia dowodowe nie są zaskarżalne, nie przysługuje na nie zażalenie. Zgodnie z art. 380 postanowienie dowodowe może być zaskarżone w apelacji; Powołując się na art. 380 należy pamiętać o art. 162: strona musi w rozprawie zgłosić zastrzeżenie do protokołu odnośnie postanowienia dowodowego.
Ćwiczenia 18.01.2012
Dowód na odległość może być przeprowadzony w drodze wideokonferencji. Wideokonferencja przeprowadzana jest również wtedy, gdy dotyczy dowodów w kraju, np. jeżeli świadkowie mieszkają z dala od sądu prowadzącego sprawę.
Postanowienie dowodowe powinno zawierać (236):
a) fakty podlegające stwierdzeniu
b) środek dowodowy
c) sędzia/sąd który ma dowód przeprowadzić
d) termin i miejsce przeprowadzenia dowodu
W postępowaniu dowodowym mogą być wydawane postanowienia porządkowe, które są zaskarżalne w drodze zażalenia.
Jeżeli zachodzą przeszkody w przeprowadzeniu dowodu, sąd nie zawiesza postępowania lecz stosuje art. 242 i wyznacza inny termin na przeprowadzenie dowodu. Jeżeli w tym terminie nie będzie możliwe przeprowadzenie dowodu, to dowód odpada.
Przedmiotem dowodu są fakty mające dla sprawy istotne znaczenie. Sąd może powołać biegłego, nawet jeśli sędzia posiada wiedzę w określonej dziedzinie (nie można bowiem łączyć ról procesowych)
Fakty à fakty muszą mieć istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy i muszą mieć charakter sporny (fakty przyznane przez stronę nie wymagają dowodu). Dotyczy to zarówno faktów przeszłych, teraźniejszych i przyszłych; fakty dzielą się na:
· prawotwórcze
· tamujące prawo – dowodzi ich pozwany;
· niweczące prawo – dowodzi ich pozwany; np. przedawnienie roszczenia, wykonanie świadczenia
Nie wymagają dowodzenia:
· fakty powszechnie znane (notoryjne)
· fakty znane sądowi z urzędu (notoria urzędowa) – sąd powinien zwrócić stronom na istnienie takiego faktu
· przyznane przez stronę przeciwną – chodzi o przyznane przez stronę przeciwną; oświadczenie wiedzy i prowadzi do tego, że fakt staje się faktem bezspornym; uznanie powództwa jest oświadczeniem woli i wiedzy;
· niezaprzeczone – obowiązuje zasada, że milczenie oznacza zgodę
· domniemania prawne – dzielą się na wzruszalne(sąd nie może wzruszyć domniemania, nawet jeżeli uzna je za nieprawidłowe; sąd powiadamia o tym prokuratora i prokurator, decyduje o tym czy je wzruszyć) i niewzruszalne
· domniemania faktyczne – nie wiążą sądu
Zasady doświadczenia à ogólne wskazania nauki sztuki, rzemiosła i obrotu, które są wprowadzane do postępowania cywilnego w drodze dowodu z opinii biegłego jak tzw. wiadomości specjalne;
Prawo à prawo obce, prawo wyspecjalizowanych działów prawa, prawo zwyczajowe – mogą być przedmiotem dowodu
Ćwiczenia – 16.02.2012
Dowód z dokumentu à przyjmuje się, że dokument to każdy przedmiot pokryty pismem w celu utrwalenia myśli; wyjątek:
® Sąd może dopuścić dowód z filmu, telewizji, fotokopii, fotografii, planów, rysunków oraz płyt lub taśm dźwiękowych i innych przyrządów utrwalających albo przenoszących obrazy lub dźwięki. Dowody, o których mowa w paragrafie poprzedzającym, sąd przeprowadza, stosując odpowiednio przepisy o dowodzie z oględzin oraz o dowodzie z dokumentów.
Dzielą się na:
1) dokumenty urzędowe( art. 244) – muszą być sporządzone w przepisanej formie przez upoważnione do tego organy władzy publicznej w zakresie ich działania; za dokument urzędowy uznaje się również dokumenty sporządzone np. przez organizacje społeczne, organizacje pozarządowe (dokumenty te muszą być również sporządzone w przepisanej formie w zakresie działania), np. decyzja administracyjna, akty USC, wyrok urzędowy, akt notarialny
2) dokumenty prywatne (art. 246) – każdy inny dokument o ile jest podpisany przez osobę, która go podpisała
Dokument urzędowy korzysta z dwóch domniemań:
a) że pochodzi od organu, który go wystawił
b) że jest zgodny ze stanem rzeczywistym
Oba domniemania są wzruszalne – dowód spoczywa na osobie, która zaprzecza treści dokumentu.
Dokument prywatny korzysta z domniemania, że pochodzi od osoby, która go podpisała – domniemanie jest domniemaniem wzruszalnym. Ciężar dowodu spoczywa na osobie, która zaprzecza treści dokumentu, chyba że dokument nie pochodzi od strony zaprzeczającej – wówczas prawdziwość dokumentu powinna udowodnić strona, która chce z niego skorzystać;
Dowód przesłuchania stron à art. 246, 247, 473 KPC (dotyczą ograniczeń dowodu)
· art. 246 KPC – Jeżeli ustawa lub umowa stron wymaga dla czynności prawnej zachowania formy pisemnej, dowód ze świadków lub z przesłuchania stron w sprawie między uczestnikami tej czynności na fakt jej dokonania jest dopuszczalny w wypadku, gdy dokument obejmujący czynność został zagubiony, zniszczony lub zabrany przez osobę trzecią, a jeżeli forma pisemna była zastrzeżona tylko dla celów dowodowych, także w wypadkach określonych w kodeksie cywilnym
· art. 247 KPC - Dowód ze świadków lub z przesłuchania stron przeciwko osnowie lub ponad osnowę dokumentu obejmującego czynność prawną może być dopuszczony między uczestnikami tej czynności tylko w wypadkach, gdy nie doprowadzi to do obejścia przepisów o formie zastrzeżonej pod rygorem nieważności i gdy ze względu na szczególne okoliczności sprawy sąd uzna to za konieczne (zakaz prowadzenia dowodu ponad osnowę dokumentu i przeciwko osnowie dokumentu)
· art. 473 KPC – w sprawach z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych nie stosuje się przepisów ograniczających dopuszczalność dowodu ze świadków i z przesłuchania stron.
Dowody z zeznań świadków à świadkiem może być tylko osoba fizyczna, która została wezwana przez sąd do złożenia zeznań w tym charakterze; świadkami nie mogą być (259-260 KPC):
1) osoby niezdolne do spostrzegania lub komunikowania swoich spostrzeżeń (np. osoby głuche, niewidome)
2) wojskowi i urzędnicy niezwolnieni od zachowania w tajemnicy informacji niejawnych o klauzuli "zastrzeżone" lub "poufne", jeżeli ich zeznanie miałoby być połączone z jej naruszeniem;
3) przedstawiciele ustawowi stron oraz osoby, które mogą być przesłuchane w charakterze strony jako organy osoby prawnej lub innej organizacji mającej zdolność sądową
4) współuczestnicy jednolici*
5) w sprawach małżeńskich - małoletni, którzy nie ukończyli lat trzynastu, a zstępni stron, którzy nie ukończyli lat siedemnastu, nie mogą być przesłuchiwani w charakterze świadków (art. 430)
*Współuczestnictwo
· współuczestnictwo w sporze – w procesie występuje jeden pozwany i jeden powód, ale po stronie pozwanego lub powoda może występować kilka osób; dzieli się na:
o współuczestnictwo formalne – art. 72 §1 pkt 2
o współuczestnictwo materialne:
§ współuczestnictwo materialne zwykłe – art. 72 §1 pkt 1; sytuacja, gdy istnieją wspólne prawa i obowiązki wynikające ze wspólnej podstawy prawnej, np. współwłaściciele nieruchomości
§ współuczestnictwo materialne konieczne – art. 72 §2; wówczas, gdy wymaga pozwania kilku osób naraz ustawa, np. jeżeli prokurator żąda unieważnienia małżeńst...
adekmaster