UCZESTNICY POSTĘPOWANIA
STRONY W PROCESIE CYWILNYM
RODZAJ POSTĘPOWANIA
PODMIOTY
CECHY
Postępowanie procesowe
Strony – powód, pozwany
- dwie strony które cechuje konflikt interesów, stanowiska przeciwstawne
- po jednej stronie może występować więcej osób jako współuczestnicy w sporze
Postępowanie nieprocesowe
Uczestnicy postępowania
- nie zajmują przeciwstawnych stanowisk, co nie oznacza że nie może wystąpić między nimi konflikt interesów
- może się toczyć przy udziale tylko jednego uczestnika postępowania
Strona – brak definicji legalnej – określona jako podmiot prowadzący spór o prawo. Pojęcie nie jest tożsame z pojęciem strony stosunku cywilnoprawnego.
Powód – podmiot wytaczający powództwo
Pozwany – przeciwnik wskazany w pozwie.
W niektórych przypadkach w postępowaniu mogą uczestniczyć inne podmioty – właściwe organy państwowe, np. 985 kc oraz organy administracji rządowej, np. Prezes UOKiK, urząd skarbowy, właściwy konsul.
Strona aby wziąć udział w postępowaniu cywilnym musi posiadać trzy zdolności: procesową, sądową i postulacyjną.
Zdolność sądowa – ma ją każda osoba fizyczna i prawna.
Art. 64. § 1. Każda osoba fizyczna i prawna ma zdolność występowania w procesie jako strona (zdolność sądowa).
§ 2. (46) Zdolność sądową mają także organizacje społeczne dopuszczone do działania na podstawie obowiązujących przepisów, choćby nie posiadały osobowości prawnej.
Podmiot
Charakterystyka zdolności procesowej
Osoba fizyczna
- reguluje ją prawo materialne:
- ma ją każdy człowiek, w niektórych sprawach dziecko poczęte (nasciturus) np. art. 927§2 kc
- nie podlega ograniczeniom ze względu na wiek lub ubezwłasnowolnienie
- mają ją także obywatele państw obcych oraz osoby niemające żadnego obywatelstwa – art. 1117§1 kpc
Osoby prawne:
- są nimi Skarb Państwa i jedn.org., którym przepisy szczególne przyznają osobowość prawną, jak również ułomne osoby prawne
- w zakresie określonym w ustawie z 8.07.2005r. O Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa za SP podejmuje czynności PG SP
- zakres spraw określa art. 8 ust.2, 3 i 5 w/w ustawy – np. naprawienie szkody wyrządzonej przez wydanie ustawy
- podmioty te występują jako stationes fisci
- w przypadku ułomnych osób prawnych – ich powstanie, ustrój i ustanie regulują właściwe przepisy oraz w pewnych przypadkach jej statut
- mają ją także zagraniczne osoby prawne oraz zagraniczne jednostki nieposiadające osobowości prawnej – art. 1117§1 kpc
Pracodawca
- posiada zdolność sądową na mocy przepisów szczególnych,chociażby nie posiadał osobowości prawnej
Organ rentowy
- jak wyżej, w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych
Dyrektor przedsiębiorstwa
Dyrektor zrzeszenia przedsiębiorstw
Rada pracownicza przedsiębiorstwa
Rada zrzeszenia przedsiębiorstw
- w sprawach z zakresu przepisów o przedsiębiorstwach państwowych i samorządzie załogi
- art. 6911 kpc i art. 6913 kpc
Spółki osobowe prawa handlowego
Spółki kapitałowe w stanie organizacji
Wspólnoty mieszkaniowe
- na podstawie art. 8 i 11 ksh oraz art. 6 Ustawy z 24.06.1994r. o własności lokali
Brak zdolności sądowej – powoduje nieważność postępowania, zgodnie z art. 379 pkt 2 kpc – dlatego sąd z urzędu bada kwestię tej zdolności w każdym stanie sprawy. Jest to wada istotna, uwzględniania przez sąd apelacyjny i kasacyjny, uchylając zaskarżone orzeczenie, nawet w przypadku prawomocności orzeczenia można na podstawie art. 401 pkt 2 kpc żądać wznowienia postępowania cywilnego.
Rodzaj braku
Skutek w procesie/dla procesu
Charakter pierwotny
- sąd odrzuca pozew z zastrzeżeniem art. 199§2 kpc
Z powodu braku zdolności sądowej jednej ze stron albo zdolności procesowej powoda i niedziałania przedstawiciela ustawowego lub braku w składzie organów jednostki organizacyjnej będącej powodem, uniemożliwiającego jej działanie, sąd odrzuci pozew dopiero wówczas, gdy brak nie będzie uzupełniony zgodnie z przepisami kodeksu.
- kwestia uzupełnienia braku
Art. 70. § 1. Jeżeli braki w zakresie zdolności sądowej lub procesowej albo w składzie właściwych organów dają się uzupełnić, sąd wyznaczy w tym celu odpowiedni termin. W wypadkach, w których ustanowienie przedstawiciela ustawowego powinno nastąpić z urzędu, sąd zwraca się o to do właściwego sądu opiekuńczego.
- ewentualne dopuszczenie do czynności mimo braku zdolności sądowej
Art. 70§ 2. Sąd może dopuścić tymczasowo do czynności stronę nie mającą zdolności sądowej lub procesowej albo osobę nie mającą należytego ustawowego umocowania, z zastrzeżeniem, że przed upływem wyznaczonego terminu braki będą uzupełnione, a czynności zatwierdzone przez powołaną do tego osobę.
Charakter następczy
- czyli nastąpi w toku prawidłowo wszczętego postępowania, a dopuszczalne jest wstąpienie następcy prawnej – sąd zawiesi postępowanie
- w niektórych przypadkach sąd umarza postępowanie, gdy:
- może się toczyć tylko z udziałem stron, a nie ich następców prawnych – art. 446 kpc
- przedmiot postępowania związany jest ściśle z osobą strony (prawa osobiste) – np. roszczenia alimentacyjne
- w razie stwierdzenia braku następcy prawnego strony, która utraciła zdolność sądową, a w każdym razie po upływie roku od daty postanowienia o zawieszeniu z tej przyczyny – art. 182§1 kpc
Zdolność procesowa – zdolność do czynności procesowych – art. 65 kpc. warunkiem jest posiadanie zdolności sądowej, ale ten kto ma zdolność sądową może nie mieć zdolności procesowej. Ograniczenia niektórych podmiotów polegają na
PODMIOT
Osoby fizyczne
O pełnej zdolności do czynności do czynności prawnych:
- osoby pełnoletnie i nieubezwłasnowolnione
O ograniczonej zdolności do czynności prawnych:
- w sprawach wynikających z czynności prawnych, których może dokonywać samodzielnie (art.65§2 kpc)
- osoby powyżej 13 roku życia – patrz art. 17 – 22 kc
Niemające zdolności do czynności prawnych:
- osoby poniżej 13 roku i ubezwłasnowolnione
- może podejmować czynności procesowe jedynie przez swojego przedstawiciela ustawowego – art. 66 kpc
Osoby prawne, inne jednostki organizacyjne i organizacje społeczne
- mają zdolność procesową
- czynności procesowych dokonują przez swoje organy (patrz teoria organów z kc) albo przez osoby uprawnione do działania w ich imieniu
- w przeciwieństwie do osób fizycznych – ma zarówno zdolność sądową jak i procesową
W tym Skarb Państwa
- za SP czynności podejmuje organ państwowej jednostki organizacyjnej, z której działalnością wiąże się dochodzone roszczenie lub organ jednostki nadrzędnej
- w zakresie określonym ustawą – Prokuratoria Generalna Skarbu Państwa
Obywatele państw obcych, zagraniczne osoby prawne i zagraniczne jednostki nieposiadające osobowości prawnej
- zdolność procesową określa się wg polskiego kpc – art. 1117 kpc
Art. 1117. § 1. Zdolność sądową i procesową obywateli państw obcych, zagranicznych osób prawnych oraz zagranicznych jednostek nie posiadających osobowości prawnej ocenia się według przepisów niniejszego kodeksu.
§ 2. To samo dotyczy osób nie mających żadnego obywatelstwa.
Osoby nieposiadające obywatelstwa
- zdolność procesową określa się wg polskiego kpc
Cechą charakterystyczną zdolności procesowej jest jej usuwalność:
USUWALNOŚĆ:
- do postępowania może wstąpić przedstawiciel osoby fizycznej albo ustanowiony zostanie właściwy organ do reprezentacji innych osób
- jeśli osoba fizyczna nie ma przedstawiciela ustawowego, sąd ma obowiązek zwrócenia się do sądu opiekuńczego o jego ustanowienie
- Art. 70§ 2. Sąd może dopuścić tymczasowo do czynności stronę nie mającą zdolności sądowej lub procesowej albo osobę nie mającą należytego ustawowego umocowania, z zastrzeżeniem, że przed upływem wyznaczonego terminu braki będą uzupełnione, a czynności zatwierdzone przez powołaną do tego osobę.
Brak zdolności → 1) nie może zostać uzupełniony → sąd zniesie postępowanie w zakresie , w
procesowej albo jakim było dotknięte brakami i wyda
nie uzupełniony w terminie odpowiednie postanowienie -
art. 71 kpc i art. 199§1pkt 3 i §2 kpc
↓
postanowienie o odrzuceniu pozwu
jeśli powód nie ma zdolności w momencie ...
chomikplayboy