Przegląd Sił Powietrznych 2010-11.pdf

przegląd

sił powietrznych

MIESIĘCZNIK | LISTOPAD 2010 | NR 11 (041)

ISSN 1897-8444

ROZPOZNANIA

str. 4

PRZECIĄGNIĘCIE PODCZAS STARTU str. 17 | SZKOLENIE

LICENCJONOWANYCH KONTROLERÓW RUCHU LOTNICZEGO str. 20

sił powietrznych

przegląd

TENDENCJE W ROZWOJU

TRENDY

str. | 4

Tendencje w rozwoju rozpoznania

SZTUKA OPERACYJNA I TAKTYKA str. | 11

DOŚWIADCZENIA

Satelity w operacjach

„Enduring Freedom”

i „Iraqi Freedom”

Czy BAL muszą iść

tylko w kamasze?

INNE ARMIE

str. | 29

str. | 48

Podniebni rywale

Zespół

redakcyjny

Dyrektor Redakcji Wojskowej

redaktor naczelny: Marek Sarjusz-Wolski

tel.: CA MON 845 365, 845-685, faks: 845 503

sekretariat@redakcjawojskowa.pl

Aleje Jerozolimskie 97

00-909 Warszawa

Redaktor prowadzący:

ppłk rez. nawig. dr Roman Szustek

tel.: CA MON 845-186,

e-mail: przeglad-sz@redakcjawojskowa.pl

Redaktor merytoryczny:

płk rez. dr Jan Brzozowski,

mjr Grzegorz Predel

Opracowanie stylistyczne:

Teresa Wieszczeczyńska

Katarzyna Kocoń, Urszula Zdunek

Skład i łamanie:

Studio RW

Informacje o kolportażu:

Elżbieta Toczek

tel.: CA MON 840 400, 0 22 684 04 00

Zdjęcie na okładce: Sylwia Guzowska

Druk: Drukarnia Wydawnictw Specjalnych

Sztabu Generalnego WP

Zam. 1477/2010

„Przegląd Sił Powietrznych” ukazuje się od listopada 1928 roku.

Od 1 września 2009 r. korespondencję do Gazety Internetowej Redakcji Wojskowej prosimy kierować na adres: portal@redakcjawojskowa.pl

¢ TRENDY

Tendencje w rozwoju rozpoznania

gen. dyw. dr Krzysztof Załęski ................................................................... 4

przegląd

sił powietrznych

LISTOPAD 2010 | NR 11 (041)

¢ szTuka opERacYjNa i TakTYka

Satelity w operacjach „Enduring Freedom” i „Iraqi Freedom”

mjr Bartosz Olbryś .................................................................................. 11

Szanowni Czytelnicy!

W otwierającym nu-

mer artykule przed-

stawiono tendencje

rozwojowe systemów

rozpoznawczych oraz

dokładność określa-

nia położenia źródeł

promieniowania elektromagnetycznego.

Niektóre państwa już przygotowały swoje

samoloty do realizacji zadań kompleksowe-

go rozpoznania: Francja – Horizon, na bazie

samolotu Cougar MK; Wielka Brytania –

Astor, na bazie samolotu Global Express,

a USA – P-3C Orion, na bazie samolotu

Boeing. Istnieją również inne platformy roz-

poznawcze, np. Saab 340 (Szwecja), przy-

stosowane mniej kompleksowo do prowa-

dzenia rozpoznania radiolokacyjnego. Na

tle powyższych rozwiązań oraz możliwości

finansowych amerykańska koncepcja

MC2A oraz polska M-28R wydają się roz-

wiązaniami pionierskimi.

Kolejny artykuł dotyczy lotów i wykorzysta-

nia prędkości hipersonicznych. Przykładem

prac na tym polu może być opracowywany

przez DARPA pierwszy wielokrotnego użytku

bezzałogowy hipersoniczny pojazd HTV-3X,

znany również jako Blackswift, który wyglą-

da jak statek kosmiczny. Jest on jeszcze na

etapie planowania, ale być może dokona

największego przełomu w lotnictwie od cza-

su powstania silników odrzutowych. Zade-

monstruje po raz pierwszy wszystkie rozwią-

zania techniczne potrzebne do budowy sa-

molotów napędzanych silnikami strumie-

niowymi, startującymi i lądującymi przy po-

mocy własnego napędu i latającymi tak

długo, jak wymaga założone zadanie.

Zachęcam do czytania kolejnych artykułów

i aktywności publicystycznej.

¢ szkoLENiE i BEzpiEczEŃsTWo LoTÓW

Przeciągnięcie podczas startu

płk w st. spocz. pil. dr Jerzy Szczygieł ..................................................... 17

Szkolenie licencjonowanych kontrolerów ruchu lotniczego (cz. I)

kpt. Grzegorz Dańko ............................................................................... 20

¢ DośWiaDczENia

Czy BAL muszą iść tylko w kamasze? (cz. I)

płk pil. dr Władysław Leśnikowski .......................................................... 29

Nawigator naprowadzania – ewolucja

st. chor. sztab. rez. nawig. Józef Tworek ................................................. 35

¢ iNNE aRmiE

Okiem pilota i nawigatora

kmdr por. dypl. rez. pil. Zenon Chojnacki,

płk dypl. rez. nawig. inż. Józef Maciej Brzezina .................................... 39

Podniebni rywale

ppłk w st. spocz. dr inż. Jerzy Garstka .................................................... 48

Szwedzkie myśliwce odrzutowe – wszechstronne

i niewymagające (cz. II)

mgr inż. Maciej Ługowski ....................................................................... 55

¢ omÓWiENia i REcENzjE

O kontrolowanym użyciu broni

mjr Grzegorz Predel ................................................................................ 64

Aleje Jerozolimskie 97, 00-909 Warszawa, tel.: CA MON 845 365, 022 6845365,

022 6845685, www.polska-zbrojna.pl, e-mail: sekretariat@redakcjawojskowa.pl,

ppłk rez. nawig. dr

Roman Szustek,

redaktor prowadzący

Treści numeru są dostępne na stronie internetowej www.polska-zbrojna.pl

2010/11

przegląd sił powietrznych

TRENDY zapewnić dopływ informacji

Tendencje w rozwoju

rozpoznania

gen. dyw. dr

Krzysztof załęsKi

Dowództwo sił

Powietrznych

Rozpoznanie powietrzne (powietrzno-kosmiczne) stanowi jedno

z ważniejszych zadań sił zbrojnych – zarówno tych państw, które

dysponują najnowocześniejszymi technologiami techniki

rozpoznawczej, jak i tych, których na wprowadzenie takich

technologii nie stać.

W Polsce po latach zastoju

lotnictwo rozpoznawcze

jest stopniowo odtwarza-

ne. Pierwsze działania

w tym celu podjęto w 2003 roku – w ra-

mach tzw. kontraktu stulecia, czyli zaku-

pu samolotu wielozadaniowego, pozyska-

no także zasobniki rozpoznawcze. Z pew-

nością zasobniki te nie zaspokoją

w całości zapotrzebowania Sił Zbrojnych

RP na informacje rozpoznawcze, ale prze-

cież od czegoś trzeba zacząć. Należy rów-

nież uwzględnić fakt, że technika i tech-

nologie rozpoznania ciągle się rozwijają.

Przebieg każdego konfliktu, niezależ-

nie od jego skali i charakteru, zależy od

pozyskanych informacji o przeciwniku.

Dane te stanowią podstawę planowania

działań, zwłaszcza precyzyjnych ude-

rzeń, które mają wyeliminować zagro-

żenie, a nie ludność cywilną i potencjał

przemysłowy wrogiego państwa, jak to

działo się podczas wojen pierwszej po-

łowy XX wieku.

przegląd sił powietrznych

2010/11

Na podstawie analizy konfliktów, m.in. na Bli-

skim Wschodzie, oraz operacji „Allied Force”

i „Iraqi Freedom” można stwierdzić, że rozpozna-

nie nadal pozostaje jednym z podstawowych za-

dań komponentu powietrznego w operacjach mi-

litarnych. Jest elementem wsparcia działań, któ-

ry kształtuje i determinuje ich wykonanie. Na

współczesnym polu walki siły powietrzne powin-

ny być zdolne do wykrycia, zlokalizowania oraz

stałego śledzenia każdego obiektu przeciwnika

o znaczeniu militarnym, a także do oceny skut-

ków uderzenia na ten obiekt w jak najkrótszym

czasie. Powinny zapewnić realizację tego cyklu

niezależnie od miejsca, pory dnia i warunków at-

mosferycznych. Z wymagań tych wynika, że ko-

niecznością jest posiadanie sprawnego systemu

obserwacji i rozpoznania powietrznego, składa-

jącego się z różnorodnych środków obserwacji

(nosicieli i urządzeń rozpoznawczych) i rozpo-

znania oraz systemów dystrybuowania danych.

Podczas wykonywania misji rozpoznawczych na-

leży więc uwzględniać także doświadczenia wynie-

sione z konfliktów asymetrycznych. Trzeba poszu-

kiwać nowych rozwiązań technicznych i operacyj-

nych, ukierunkowanych również (a może głównie?)

na wykrywanie i lokalizowanie mobilnych oraz krót-

ko promieniujących źródeł (emiterów). Dlatego

w sposób ciągły są zmieniane systemy rozpoznaw-

cze przenoszone przez lotnictwo oraz opracowywa-

ne nowe koncepcje i standardy współpracy platform

powietrznych na potrzeby prowadzenia wspólnych

operacji rozpoznania elektronicznego.

Platformy

Aby móc spełniać wspomniane wymagania,

prace koncepcyjne ukierunkowano na stworzenie

jednej platformy skupiającej wiele sensorów.

Do zasadniczych programów rozwijania zało-

gowych platform rozpoznania elektronicznego na-

leżą (rys. 1):

– modernizacja samolotów RC-135. W ramach

tego programu unowocześniana jest głównie apa-

ratura rozpoznawcza samolotów. Chodzi bowiem

o umożliwienie rozpoznawania różnorodnych za-

grożeń w spektrum EM – od telefonii komórko-

wej i satelitarnej po radary wysokiej częstotliwo-

ści. Samolot został również przystosowany do wy-

konywania zadań w środowisku sieciocentrycznym

w ramach koncepcji NCCT (Network Centric Col-

laborative Targeting);

– przystosowanie samolotu zakłóceń elektro-

nicznych EC-130H do prowadzenia rozpozna-

nia radiowego COMINT. Samolot ten, dotych-

czas używany do zakłóceń radiowych, wyposa-

żono w nowoczesne systemy COMINT, a do

etatu personelu pokładowego wprowadzono ana-

lityków lingwistów. Samoloty EC-130H będą

również przystosowane do prowadzenia działań

w ramach NCCT;

– EPX, ACS i MC-12W, które mają na celu

wdrożenie kompleksowych samolotów rozpozna-

nia, integrujących zdolności do rozpoznania

SIGINT, IMINT i MASINT. Warto zwrócić uwa-

gę na samolot MC-12W, zaprojektowany na pod-

stawie cywilnej awionetki Beechcraft. Samolot

powstał z pilnej potrzeby operacyjnej, określonej

z uwzględnieniem doświadczeń z operacji w Ira-

ku i Afganistanie. Jest wykorzystywany głównie

do wsparcia elektronicznego z powietrza jedno-

stek lądowych. Sześć samolotów tego typu już

operuje w Iraku – dotychczas wykonały ponad

300 misji bojowych. Do końca tego roku do ope-

racji w Iraku i Afganistanie ma być wydzielonych

37 samolotów tego typu;

– izraelski samolot SIGINT G-550. Projekt roz-

poczęto w 2001 roku i obecnie siły powietrzne Izra-

ela eksploatują trzy samoloty tego typu. Koszt pro-

gramu oszacowano na około 810 mln dolarów.

Najbardziej rozwiniętą technologicznie kon-

strukcją tego rodzaju środków rozpoznania i ob-

serwacji będzie platforma MC2A (Multisensor

Command and Control Aircraft). Ma ona stanowić

wizerunek nowej floty amerykańskich samolotów

rozpoznawczych oraz zapewnić warunki informa-

cyjne do prowadzenia precyzyjnych operacji połą-

czonych. Platforma ta w ciągu 10–15 lat miałaby

przejąć zadania wykonywane przez samoloty E-8

JSTARS, E-3 AWACS i RC-135 Rivet Joint, któ-

re obecnie stanowią trzon systemu rozpoznania po-

wietrznego amerykańskich sił powietrznych.

Wprawdzie samoloty te wykonują zadania zgod-

nie z zasadą: low density, high demand (małe środ-

ki, wysokie wymagania), ale same stały się kosz-

towne i uciążliwe w eksploatacji. Regionalni do-

wódcy muszą rozwiązywać liczne problemy, aby

zapewnić ciągłość wykonywania zadań rozpoznaw-

2010/11

przegląd sił powietrznych

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: