Mobbing w środowisku pracy 2008 - 2009.pdf

(1745 KB) Pobierz
Mobbing w środowisku pracy - referat
2008/
2009
MOBBING W
ŚRODOWISKU PRACY
E WA P ERCZYŃSKA A LEKSANDRA R ATOWICZ
A NNA O LECHNOWICZ M ARTA S TĄPOR
P AULINA S ZYMCZYK E DYTA W NOROWSKA
214245685.551.png 214245685.662.png 214245685.726.png 214245685.737.png 214245685.001.png 214245685.012.png 214245685.023.png 214245685.034.png 214245685.045.png 214245685.056.png 214245685.067.png 214245685.078.png 214245685.089.png 214245685.100.png 214245685.111.png 214245685.122.png 214245685.133.png 214245685.144.png 214245685.155.png 214245685.166.png 214245685.177.png 214245685.188.png 214245685.199.png 214245685.210.png 214245685.221.png 214245685.232.png 214245685.243.png 214245685.254.png 214245685.265.png 214245685.276.png 214245685.287.png 214245685.298.png 214245685.309.png 214245685.320.png 214245685.331.png 214245685.342.png 214245685.353.png 214245685.364.png 214245685.375.png 214245685.386.png 214245685.397.png 214245685.408.png 214245685.419.png 214245685.430.png 214245685.441.png 214245685.452.png 214245685.463.png 214245685.474.png 214245685.485.png 214245685.496.png 214245685.507.png 214245685.518.png 214245685.529.png 214245685.540.png 214245685.552.png 214245685.563.png 214245685.574.png 214245685.585.png 214245685.596.png 214245685.607.png 214245685.618.png 214245685.629.png 214245685.640.png 214245685.651.png 214245685.663.png 214245685.674.png 214245685.685.png 214245685.696.png 214245685.707.png 214245685.718.png 214245685.722.png 214245685.723.png 214245685.724.png 214245685.725.png 214245685.727.png 214245685.728.png 214245685.729.png 214245685.730.png 214245685.731.png 214245685.732.png 214245685.733.png 214245685.734.png 214245685.735.png 214245685.736.png 214245685.738.png 214245685.739.png 214245685.740.png 214245685.741.png 214245685.742.png 214245685.743.png 214245685.744.png 214245685.745.png 214245685.746.png 214245685.747.png 214245685.002.png 214245685.003.png 214245685.004.png 214245685.005.png 214245685.006.png 214245685.007.png 214245685.008.png 214245685.009.png 214245685.010.png 214245685.011.png 214245685.013.png 214245685.014.png 214245685.015.png 214245685.016.png 214245685.017.png 214245685.018.png 214245685.019.png 214245685.020.png 214245685.021.png 214245685.022.png 214245685.024.png 214245685.025.png 214245685.026.png 214245685.027.png 214245685.028.png 214245685.029.png 214245685.030.png 214245685.031.png 214245685.032.png 214245685.033.png 214245685.035.png 214245685.036.png 214245685.037.png 214245685.038.png 214245685.039.png 214245685.040.png 214245685.041.png 214245685.042.png 214245685.043.png 214245685.044.png 214245685.046.png 214245685.047.png 214245685.048.png 214245685.049.png 214245685.050.png 214245685.051.png 214245685.052.png 214245685.053.png 214245685.054.png 214245685.055.png 214245685.057.png 214245685.058.png 214245685.059.png 214245685.060.png 214245685.061.png 214245685.062.png 214245685.063.png 214245685.064.png 214245685.065.png 214245685.066.png 214245685.068.png 214245685.069.png 214245685.070.png 214245685.071.png 214245685.072.png 214245685.073.png 214245685.074.png 214245685.075.png 214245685.076.png 214245685.077.png 214245685.079.png 214245685.080.png 214245685.081.png 214245685.082.png 214245685.083.png 214245685.084.png 214245685.085.png 214245685.086.png 214245685.087.png 214245685.088.png 214245685.090.png 214245685.091.png 214245685.092.png 214245685.093.png
SPIS TREŚCI
WSTĘP ...................................................................................................................3
MOBBING, JAKO SPECYFICZNY RODZAJ PRZEMOCY ................................4
RÓśNE DEFINICJE MOBBINGU.........................................................................5
ZACHOWANIA WCHODZĄCE W ZAKRES MOBBINGU ................................7
KONSEKWENCJE DOŚWIADCZANIA MOBBINGU.........................................9
CZYNNIKI INDYWIDUALNE , ORGANIZACYJNE I SPOŁECZNE
SPRZYJAJĄCE NARAśENIU NA MOBBING...................................................10
MOBBING W MIEJSCU PRACY - ASPEKTY PRAWNE..................................13
PROGRAMY PREWENCJI PRZEMOCY W MIEJSCU PRACY........................15
2 | S t r o n a
WSTĘP
Mobbing to forma przemocy psychicznej stosowana wobec ofiary przez osoby
współpracujące z nią – jej kolegów, przełoŜonych lub podwładnych.
Zjawisko to odnosi się, do jakości relacji interpersonalnych w miejscu pracy, oraz ich
wpływu na funkcjonowanie pracowników i instytucji, w której są zatrudnieni.
Od wielu lat widoczne jest nasilenie tzw. psychospołecznych stresorów w miejscu pracy
oraz ich wpływ na zdrowie i efektywność zawodową pracowników. Jednym z silniejszych
stresorów, to naraŜenie na przemoc podczas wykonywania obowiązków zawodowych. Do lat 80-
tych, w aspekcie przemocy koncentrowano się głównie na naraŜeniu pracowników na przemocy
fizycznej. Jest to zjawisko dość łatwe do wykrycia i otwarcie poddającym się obserwacji oraz
kontroli. Istnieje jednak inny rodzaj przemocy, którego przejawy są trudniejsze do uchwycenia.
Po raz pierwszy na to zjawisko zwrócił uwagę szwedzki badacz Heinz Leymann i zapoŜyczając
termin z nauk etiologicznych określił je mianem „mobbingu”. Zachowania mobbingowe w
świecie zwierząt oznaczają dręczenie jednego osobnika przez zorganizowaną grupę innych.
Przenosząc tę obserwację na świat relacji międzyludzkich w miejscu pracy, Leymann
określił mobbingiem działania o charakterze przemocy psychicznej, polegające na
długotrwałym i usystematyzowanym nękaniu, dręczeniu lub terroryzowaniu ofiar/y w
miejscu pracy przez osoby będące kolegami z pracy, przełoŜonymi.
Mobbing stanowi stosunkowo nową płaszczyznę zainteresowania w nauce i praktyce
dotyczącej funkcjonowania człowieka w miejscu pracy, w związku, z czym istnieje wokół niego
wiele niejasności.
3 | S t r o n a
214245685.094.png
MOBBING, JAKO SPECYFICZNY RODZAJ PRZEMOCY
Przemoc w miejscu pracy jest określana przez Komisję Europejską, jako "wszystkie te
sytuacje w których pracownik jest obraŜany, zastraszany lub atakowany w okolicznościach
związanych z pracą i stanowi to wprost lub pośrednio zagroŜenie jego bezpieczeństwa,
dobrego samopoczucia i zdrowia" (Wynne i wsp., 1995).
W tej definicji wyraźnie podkreśla się, Ŝe w zakres przemocy w miejscu pracy wliczane są
nie tylko działania polegające na naruszaniu nietykalności cielesnej, ale równieŜ, które godzą w
integralność psychiczną ofiary (obraŜanie, zastraszanie).
Wśród aktów przemocy psychicznej na szczegółowych listach zachowań agresywnych,
wymieniane są np.:
Û pogróŜki, zastraszanie
Û obraŜanie słowne (obraźliwe uwagi, uŜywanie wulgaryzmów, przezywanie, szydzenie )
Û wrogie zachowanie (krzyki, wrzaski, wygraŜanie pięścią, plucie)
Û agresję fizyczną wobec przedmiotów i obiektów naleŜących do ofiary (uderzanie w biurko,
rzucanie przedmiotami, trzaskanie drzwiami)
Û wandalizm i niszczenie własności pracownika lub firmy
Û obraźliwe i prowokujące gesty
Û stwarzanie i rozpowszechnianie plotek oraz nieprawdziwych informacji
Û bojkotowanie i ignorowanie obecności (powolne wykluczanie ze społeczności)
Û ostentacyjną ciszę w obecności ofiary
Û ukrywanie istotnych informacji
Û bierną agresję (groźna postawa ciała, wrogie spojrzenie)
Są to jednak tylko poszczególne zachowania, a zauwaŜono, Ŝe w wielu przypadkach
wobec ofiar prezentowany jest cały szereg takich zachowań oraz, Ŝe stanowią one zazwyczaj ciąg
zdarzeń, nie zaś jedynie jednorazowy akt.
Ta obserwacja skłoniła badaczy do przyjrzenia się temu zjawisku i doprowadziła do
stworzenia nowego pojęcia. Jak juŜ wspomniano wcześniej zjawisko to nazwano mobbingiem i
w ten właśnie sposób określa się usystematyzowaną formę przemocy psychicznej, której
sprawcami są koledzy, przełoŜeni lub podwładni ofiary.
4 | S t r o n a
RÓśNE DEFINICJE MOBBINGU
Nie istnieje jedna definicja mobbingu. Ogólna charakterystyka zjawiska jest podobnie
postrzegana przez większość autorów zajmujących się tym zagadnieniem, jednak moŜna
zauwaŜyć, Ŝe niemalŜe kaŜdy definiuje je na swój własny sposób, w zaleŜności od tego, na jaki
aspekt mobbingu zwraca uwagę. I tak – istnieją definicje opisowe,
ujmujące to zjawisko w perspektywie psychologicznej (def.
Leymanna i Hirigoyen), definicje podkreślające socjologiczny
charakter zjawiska (Zapf) i wreszcie definicje wpisujące je w
kontekst zagroŜeń w miejscu pracy (np. def. EASH – Europejskiej
Agencji Bezpieczeństwa i Zdrowia w Pracy).
Heinz Leymann określił, mobbing jako „terror
psychiczny w miejscu pracy, który angaŜuje wrogie nastawienie i nieetyczne komunikowanie
się (stosowanie w codziennych kontaktach w ramach stosunku pracy obelg, wyzwisk,
pomówień, oszczerstw, krzyku, itd.) systematycznie podtrzymywane przez jedną, bądź klika osób
w stosunku do innej, co w konsekwencji spycha ofiarę do pozycji uniemoŜliwiającej jej obronę.
Działania te zdarzają się często, (co najmniej raz w tygodniu) i trwają przez dłuŜszy okres
czasu, (co najmniej pół roku). Z uwagi na czas trwania i częstość, maltretowanie to skutkuje
zaburzeniami w sferze psychiki, zdrowia fizycznego i funkcjonowania społecznego ofiary.”
(Leymann, 1996).
Zapf określa, mobbing jako „ekstremalnie stresującą sytuację w pracy będącą
konsekwencją działań podejmowanych raczej przez grupę osób niŜ jednostkę w stosunku do
określonej osoby” (Zapf, 1999) i jako „zjawisko o charakterze społecznym, które prowadzi do
eskalacji konfliktu, a wraz z jego intensyfikacją do powiększającej się nierównowagi sił” (Zapf,
Gross, 2001).
Europejska Agencja Bezpieczeństwa i Zdrowia w Pracy określa dręczenie w miejscu
pracy, jako „powtarzalne, nieuzasadnione zachowania skierowane przeciwko pracownikowi,
lub grupie pracowników, które stwarza zagroŜenie jego/ich zdrowia i bezpieczeństwa” , przy
czym „nieuzasadnione zachowania to zachowania, które świadoma i rozsądna osoba, biorąc pod
uwagę wszystkie okoliczności, identyfikuje, jako spychające ją do roli ofiary, poniŜające i
naruszające jej godność”, „zachowania te obejmują działania pojedynczych osób lub grupy, jak
5 | S t r o n a
214245685.095.png 214245685.096.png 214245685.097.png 214245685.098.png 214245685.099.png 214245685.101.png 214245685.102.png 214245685.103.png 214245685.104.png 214245685.105.png 214245685.106.png 214245685.107.png 214245685.108.png 214245685.109.png 214245685.110.png 214245685.112.png 214245685.113.png 214245685.114.png 214245685.115.png 214245685.116.png 214245685.117.png 214245685.118.png 214245685.119.png 214245685.120.png 214245685.121.png 214245685.123.png 214245685.124.png 214245685.125.png 214245685.126.png 214245685.127.png 214245685.128.png 214245685.129.png 214245685.130.png 214245685.131.png 214245685.132.png 214245685.134.png 214245685.135.png 214245685.136.png 214245685.137.png 214245685.138.png 214245685.139.png 214245685.140.png 214245685.141.png 214245685.142.png 214245685.143.png 214245685.145.png 214245685.146.png 214245685.147.png 214245685.148.png 214245685.149.png 214245685.150.png 214245685.151.png 214245685.152.png 214245685.153.png 214245685.154.png 214245685.156.png 214245685.157.png 214245685.158.png 214245685.159.png 214245685.160.png 214245685.161.png 214245685.162.png 214245685.163.png 214245685.164.png 214245685.165.png 214245685.167.png 214245685.168.png 214245685.169.png 214245685.170.png 214245685.171.png 214245685.172.png 214245685.173.png 214245685.174.png 214245685.175.png 214245685.176.png 214245685.178.png 214245685.179.png 214245685.180.png 214245685.181.png 214245685.182.png 214245685.183.png 214245685.184.png 214245685.185.png 214245685.186.png 214245685.187.png 214245685.189.png 214245685.190.png 214245685.191.png 214245685.192.png 214245685.193.png 214245685.194.png 214245685.195.png 214245685.196.png 214245685.197.png 214245685.198.png 214245685.200.png 214245685.201.png 214245685.202.png 214245685.203.png 214245685.204.png 214245685.205.png 214245685.206.png 214245685.207.png 214245685.208.png 214245685.209.png 214245685.211.png 214245685.212.png 214245685.213.png 214245685.214.png 214245685.215.png 214245685.216.png 214245685.217.png 214245685.218.png 214245685.219.png 214245685.220.png 214245685.222.png 214245685.223.png 214245685.224.png 214245685.225.png 214245685.226.png 214245685.227.png 214245685.228.png 214245685.229.png 214245685.230.png 214245685.231.png 214245685.233.png 214245685.234.png 214245685.235.png 214245685.236.png 214245685.237.png 214245685.238.png 214245685.239.png 214245685.240.png 214245685.241.png 214245685.242.png 214245685.244.png 214245685.245.png 214245685.246.png 214245685.247.png 214245685.248.png 214245685.249.png 214245685.250.png 214245685.251.png 214245685.252.png 214245685.253.png 214245685.255.png 214245685.256.png 214245685.257.png 214245685.258.png 214245685.259.png 214245685.260.png 214245685.261.png 214245685.262.png 214245685.263.png 214245685.264.png 214245685.266.png 214245685.267.png 214245685.268.png 214245685.269.png 214245685.270.png 214245685.271.png 214245685.272.png 214245685.273.png 214245685.274.png 214245685.275.png 214245685.277.png 214245685.278.png 214245685.279.png 214245685.280.png 214245685.281.png 214245685.282.png 214245685.283.png 214245685.284.png 214245685.285.png 214245685.286.png 214245685.288.png 214245685.289.png 214245685.290.png 214245685.291.png 214245685.292.png 214245685.293.png 214245685.294.png 214245685.295.png 214245685.296.png 214245685.297.png 214245685.299.png 214245685.300.png 214245685.301.png 214245685.302.png 214245685.303.png 214245685.304.png 214245685.305.png 214245685.306.png 214245685.307.png 214245685.308.png 214245685.310.png 214245685.311.png 214245685.312.png 214245685.313.png 214245685.314.png 214245685.315.png 214245685.316.png 214245685.317.png 214245685.318.png 214245685.319.png 214245685.321.png 214245685.322.png 214245685.323.png 214245685.324.png 214245685.325.png 214245685.326.png 214245685.327.png 214245685.328.png 214245685.329.png 214245685.330.png 214245685.332.png 214245685.333.png 214245685.334.png 214245685.335.png 214245685.336.png 214245685.337.png 214245685.338.png 214245685.339.png 214245685.340.png 214245685.341.png 214245685.343.png 214245685.344.png 214245685.345.png 214245685.346.png 214245685.347.png 214245685.348.png 214245685.349.png 214245685.350.png 214245685.351.png 214245685.352.png 214245685.354.png 214245685.355.png 214245685.356.png 214245685.357.png 214245685.358.png 214245685.359.png 214245685.360.png 214245685.361.png 214245685.362.png 214245685.363.png 214245685.365.png 214245685.366.png 214245685.367.png 214245685.368.png 214245685.369.png 214245685.370.png 214245685.371.png 214245685.372.png 214245685.373.png 214245685.374.png 214245685.376.png 214245685.377.png 214245685.378.png 214245685.379.png 214245685.380.png 214245685.381.png 214245685.382.png 214245685.383.png 214245685.384.png 214245685.385.png 214245685.387.png 214245685.388.png 214245685.389.png 214245685.390.png 214245685.391.png 214245685.392.png 214245685.393.png 214245685.394.png 214245685.395.png 214245685.396.png 214245685.398.png 214245685.399.png 214245685.400.png 214245685.401.png 214245685.402.png 214245685.403.png 214245685.404.png 214245685.405.png 214245685.406.png 214245685.407.png 214245685.409.png 214245685.410.png 214245685.411.png 214245685.412.png 214245685.413.png 214245685.414.png 214245685.415.png 214245685.416.png 214245685.417.png 214245685.418.png 214245685.420.png 214245685.421.png 214245685.422.png 214245685.423.png 214245685.424.png 214245685.425.png 214245685.426.png 214245685.427.png 214245685.428.png 214245685.429.png 214245685.431.png 214245685.432.png 214245685.433.png 214245685.434.png 214245685.435.png 214245685.436.png 214245685.437.png 214245685.438.png 214245685.439.png 214245685.440.png 214245685.442.png 214245685.443.png 214245685.444.png 214245685.445.png 214245685.446.png 214245685.447.png 214245685.448.png 214245685.449.png 214245685.450.png 214245685.451.png 214245685.453.png 214245685.454.png 214245685.455.png 214245685.456.png 214245685.457.png 214245685.458.png 214245685.459.png 214245685.460.png 214245685.461.png 214245685.462.png 214245685.464.png 214245685.465.png 214245685.466.png 214245685.467.png 214245685.468.png 214245685.469.png 214245685.470.png 214245685.471.png 214245685.472.png 214245685.473.png 214245685.475.png 214245685.476.png 214245685.477.png 214245685.478.png 214245685.479.png 214245685.480.png 214245685.481.png 214245685.482.png 214245685.483.png 214245685.484.png 214245685.486.png 214245685.487.png 214245685.488.png 214245685.489.png 214245685.490.png 214245685.491.png 214245685.492.png 214245685.493.png 214245685.494.png 214245685.495.png 214245685.497.png 214245685.498.png 214245685.499.png 214245685.500.png 214245685.501.png 214245685.502.png 214245685.503.png 214245685.504.png 214245685.505.png 214245685.506.png 214245685.508.png 214245685.509.png 214245685.510.png 214245685.511.png 214245685.512.png 214245685.513.png 214245685.514.png 214245685.515.png 214245685.516.png 214245685.517.png 214245685.519.png 214245685.520.png 214245685.521.png 214245685.522.png 214245685.523.png 214245685.524.png 214245685.525.png 214245685.526.png 214245685.527.png 214245685.528.png 214245685.530.png 214245685.531.png 214245685.532.png 214245685.533.png 214245685.534.png 214245685.535.png 214245685.536.png 214245685.537.png 214245685.538.png 214245685.539.png 214245685.541.png 214245685.542.png 214245685.543.png 214245685.544.png 214245685.545.png 214245685.546.png 214245685.547.png 214245685.548.png 214245685.549.png 214245685.550.png 214245685.553.png 214245685.554.png 214245685.555.png 214245685.556.png 214245685.557.png 214245685.558.png 214245685.559.png 214245685.560.png 214245685.561.png 214245685.562.png 214245685.564.png 214245685.565.png 214245685.566.png 214245685.567.png 214245685.568.png 214245685.569.png 214245685.570.png 214245685.571.png 214245685.572.png 214245685.573.png 214245685.575.png 214245685.576.png 214245685.577.png 214245685.578.png 214245685.579.png 214245685.580.png 214245685.581.png 214245685.582.png 214245685.583.png 214245685.584.png 214245685.586.png 214245685.587.png 214245685.588.png 214245685.589.png 214245685.590.png 214245685.591.png 214245685.592.png 214245685.593.png 214245685.594.png 214245685.595.png 214245685.597.png 214245685.598.png 214245685.599.png 214245685.600.png 214245685.601.png 214245685.602.png 214245685.603.png 214245685.604.png 214245685.605.png 214245685.606.png 214245685.608.png 214245685.609.png 214245685.610.png 214245685.611.png 214245685.612.png 214245685.613.png 214245685.614.png 214245685.615.png 214245685.616.png 214245685.617.png 214245685.619.png 214245685.620.png 214245685.621.png 214245685.622.png 214245685.623.png 214245685.624.png 214245685.625.png 214245685.626.png 214245685.627.png 214245685.628.png 214245685.630.png 214245685.631.png 214245685.632.png 214245685.633.png 214245685.634.png 214245685.635.png 214245685.636.png 214245685.637.png 214245685.638.png 214245685.639.png 214245685.641.png 214245685.642.png 214245685.643.png 214245685.644.png 214245685.645.png 214245685.646.png 214245685.647.png 214245685.648.png 214245685.649.png 214245685.650.png 214245685.652.png 214245685.653.png 214245685.654.png 214245685.655.png 214245685.656.png 214245685.657.png 214245685.658.png 214245685.659.png 214245685.660.png 214245685.661.png 214245685.664.png 214245685.665.png 214245685.666.png 214245685.667.png 214245685.668.png 214245685.669.png 214245685.670.png 214245685.671.png 214245685.672.png 214245685.673.png 214245685.675.png 214245685.676.png 214245685.677.png 214245685.678.png 214245685.679.png 214245685.680.png 214245685.681.png 214245685.682.png 214245685.683.png 214245685.684.png 214245685.686.png 214245685.687.png 214245685.688.png 214245685.689.png 214245685.690.png 214245685.691.png 214245685.692.png 214245685.693.png 214245685.694.png 214245685.695.png 214245685.697.png 214245685.698.png 214245685.699.png 214245685.700.png 214245685.701.png 214245685.702.png 214245685.703.png 214245685.704.png 214245685.705.png 214245685.706.png 214245685.708.png 214245685.709.png 214245685.710.png 214245685.711.png 214245685.712.png 214245685.713.png 214245685.714.png 214245685.715.png 214245685.716.png 214245685.717.png 214245685.719.png 214245685.720.png 214245685.721.png
Zgłoś jeśli naruszono regulamin