Strategie zaradcze stosowane przez ofiary mobbingu w miejscu pracy.pdf

Praca i Zdrowie

Strategie zaradcze stosowane przez ofiary mobbingu w miejscu pracy

13.01.2009

Monika Miedzik

psycholog, doktorantka Uniwersytetu Gdañskiego

Mobbing poci±ga za sob± negatywne skutki na płaszczy¼nie indywidualnej i społecznej. Jednak

najbardziej dramatyczne s± one dla jego ofiary.

Instytucje i organizacje działaj±ce na rzecz poprawy warunków pracy alarmuj± o wzro¶cie skali

wystêpowania zjawiska przemocy psychicznej w miejscu pracy - mobbingu. O randze problemu ¶wiadczy

fakt, ¿e Miêdzynarodowa Organizacja Pracy w swoim raporcie na temat przemocy w pracy tematykê

mobbingu porusza na równi z zabójstwami i innymi powa¿nymi zachowaniami przestêpczymi w miejscu

pracy (Chappel, Di Martino, 1998). W 2001 r. Fundacja Europejska opublikowała dokument na temat

warunków pracy w Unii Europejskiej, z którego wynika, ¿e zjawisko mobbingu wykazuje tendencjê

wzrostow± oraz wystêpuje czê¶ciej ni¿ inne formy przemocy w ¶rodowisku pracy. Jak podaj± autorzy

raportu, w roku 2000 skala mobbingu wynosiła 9 proc. podczas, gdy przemocy fizycznej i molestowania

seksualnego – 2 proc., a tak¿e – w odró¿nieniu do dwóch ostatnich form przemocy –

wzrosła o 3 proc. w stosunku do roku 1996 (Paoli, Merllié, 2001). Z badañ przeprowadzonych w naszym

kraju wynika, i¿ odsetek osób mobbowanych w Polsce waha siê od 17 proc. do 61,5 proc. (m.in.:

Derczyñski, 2002; Kmiecik-Baran,Rybicki, 2004; Delikowska, 2004; Miedzik, 2007). Ogólnopolskie

Stowarzyszenie Antymobbingowe OSA podaje, ¿e w roku 2002 zarejestrowało 82 sprawy, w 2003 roku -

221 spraw, a w roku 2004 a¿ 378 spraw (za: Godlewska-Werner, 2006). Tymczasem z informacji

Ministerstwa Sprawiedliwo¶ci wynika, ¿e tylko w pierwszej połowie 2007 roku do s±dów trafiło ponad 200

pozwów o mobbing, podczas gdy rok wcze¶niej było ich w ci±gu całego roku 466, a w 2005 r. –

225 (za: Musiał, 2008). Dane te sugeruj±, ¿e wystêpowanie mobbingu stanowi istotny problem równie¿ w

polskich organizacjach i podobnie do europejskich i ¶wiatowych tendencji ro¶nie czêstotliwo¶æ jego

wystêpowania w naszym kraju.

Czym wiêc jest mobbing? Mobbing to nêkanie, obra¿anie, społeczne izolowanie kogo¶ lub negatywne

oddziaływanie na wykonywane przez niego obowi±zki zawodowe. Działania takie musz± zachodziæ w

sposób powtarzalny i regularny oraz przez pewien czas, a w ich wyniku ofiara jest sprowadzona do

pozycji ni¿szo¶ci. Mobbingiem nie jest pojedyncze zdarzenie, a tak¿e konflikt, w którym uczestnicz±

strony o porównywalnej sile (Einarsen, Hoel, Zapf, Coopr, 2003). Istot± mobbingu s± nieetyczne, wrogie,

systematyczne i uporczywe działania stosowane wobec ofiary w czasie nie krótszym ni¿ 6 miesiêcy.

Jeden z pionierów badañ nad mobbingiem - H.Leymann (1990) podał obszern± listê 45 typowych działañ

mobbingowych, które sklasyfikował w piêciu kategoriach jako działania utrudniaj±ce proces

komunikowania siê ofiary , wpływaj±ce negatywnie na relacje społeczne ofiary, naruszaj±ce wizerunek

ofiary, uderzaj±ce w pozycjê zawodow± ofiary oraz uderzaj±ce w zdrowie ofiary. Autorzy prowadz±cy

badania nad tym zjawiskiem w¶ród najbardziej charakterystycznych dla mobbingu zachowañ wobec osób

mobbowanych najczê¶ciej wymieniaj±: rozpowszechnianie plotek i oszczerstw, izolowanie społeczne i

zawodowe, blokowanie niezbêdnych informacji zwi±zanych z wykonywan± prac±, przydzielanie zbyt

łatwych lub zbyt trudnych zadañ, ci±głe krytykowanie pracy, stosowanie przemocy fizycznej, wysnuwanie

insynuacji na temat zdrowia psychicznego ofiary, czynienie bezosobowych aluzji, wykonywanie

poni¿aj±cych gestów i spojrzeñ, obmawianie za plecami, publiczne poni¿anie, utrudnianie b±d¼

uniemo¿liwianie wypowiedzi, kwestionowanie decyzji, fałszywe ocenianie pracy oraz stosowanie agresji

słownej (m.in.: Leymann, 1990, 1996; Hoel, Cooper, Faragher, 2001; Hirigoyen, 2003).

Mobbing jest zjawiskiem, który poci±ga za sob± negatywne skutki na płaszczy¼nie indywidualnej (ofiara) i

społecznej (organizacja i społeczeñstwo). Jednak najbardziej dramatyczne s± one dla jego ofiary. Bogato

udokumentowane konsekwencje jednostkowe mobbingu to m.in.: złe samopoczucie, zmêczenie, bóle

głowy, kłopoty z koncentracj± i uwag±, zaburzenia snu, stany lêkowo – depresyjne, ciê¿ka

depresja, choroby fizyczne, objawy psychosomatyczne, u¿ywanie i nadu¿ywanie substancji

psychoaktywnych, objawy stresu postraumatycznego (PTSD), obni¿enie dobrostanu psychicznego (well-

being), zubo¿enie funkcjonowania psychologicznego, wyczerpanie emocjonalne, niska jako¶æ pracy,

wypadki przy pracy, ograniczenie funkcjonowania w organizacji, brak zaufania do siebie, spadek

zaanga¿owania w pracê, poczucie bezsilno¶ci, alienacji, wstydu, braku bezpieczeñstwa i poni¿enia,

zaburzenia relacji społecznych poza miejscem pracy, konflikty w rodzinie czy nawet próby samobójcze

(m.in.: Leymann, 1990, 1996; Leymann, Gustaffson, 1996; Niedl, 1996; Björkqvist, Österman, Hjelt-

Bäck, 1994; Einarsen, Skogstad, 1996; Meek, 2000; Kmiecik-Baran, Rybicki, 2004; Hirigoyen, 2003).

Wbrew jeszcze do¶æ powszechnemu przekonaniu, ze mobbing to &bdquo;wymysł leniwych

http://www.pracaizdrowie.com.pl

Kreator PDF

Utworzono 9 January, 2010, 18:17

Praca i Zdrowie

pracowników”, zdecydowanie jest to jednak zjawisko dalece destrukcyjne dla osoby, która go

do¶wiadcza.wiêcej w numerze 1/2009

http://www.pracaizdrowie.com.pl

Kreator PDF

Utworzono 9 January, 2010, 18:17

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: