Zapachy w ogrodzie.doc

Zapachy w ogrodzie

Rośliny pięknie pachnące

Na początku należy wspomnieć, że zapachy roślin rządzą się własnymi prawami; są rośliny, które pachną mocniej w słońcu np. zioła takie lawenda, szałwia czy bazylia. Są też takie, których zapach najintensywniejszy jest wieczorem (np. maciejka, czy tytoń) a są też i takie, które zaczynają intensywnie pachnąć w trakcie zasuszania (np. estragon czy marzanka wonna). Rośliny pachną w określonym celu - zapach przywabia odpowiednie owady. Innym sposobem na zachętę są piękne kwiaty. Często jest tak, że rośliny o efektownych kwiatach "nie wysilają się już na zapach" (np. rododendrony) i odwrotnie jeśli roślina pachnie, to jej kwiaty są niepozorne, co nie znaczy, że bez wdzięku i uroku. Ale jest parę wyjątków od tej reguły: np. bzy - lilaki, jaśminy, floksy, wiciokrzewy czy magnolie.
Przyjemne wonie roślin wykorzystywane są w aromaterapii; z reguły koja nerwy i mają korzystny wpływ na samopoczucie.
Przy tworzeniu kompozycji zapachowych należy również pamiętać, że odczuwanie zapachu jest sprawa indywidualną; to co jednej osobie wydaje się zapachem przyjemnym, dla innej może być drażliwe czy duszące. Na pewno "bezpieczniejsze" są zapachy delikatne i lekkie.

Drzewa i krzewy pachnące:
Oczar - kwitnie już w lutym, na delikatny zapach,
Mahonia - kwitnie koniec marca początek kwietnia, delikatnie pachnące żółte kwiaty,
Forsycja - lekko pachnąca, kwitnie w kwietniu,
Magnolia - kwitnie w tym samym czasie co forsycja ma przepiękne kwiaty oraz silny owocowy zapach. Najpiękniej pachnie magnolia pośrednia.
Azalia pontyjska - kwitnie pod koniec kwietnia i w maju, kwiaty w kolorze złotożółtym silnie pachną goździkami i wanilią. Zapach ten choć piękny może być przyczyną bólu i zawrotów głowy a nawet omdleń jeśli zbyt długo przebywa się w sąsiedztwie tej rośliny. Rośnie dziko na Ukrainie a w Polsce w stanie dzikim można ją oglądać w rezerwacie Wola Zarzycka koło Leżajska.
Lilaki - zachwycają niepowtarzalnym zapachem ale również pięknymi kwiatami.
Czeremcha - drzewo o białych zwisających gronach kwiatów i odurzającym zapachu, kwitnące w połowie maja.
Wiciokrzewy - pnącza o dość silnym lecz przyjemnym zapachu; wieczorem ich zapach jest bardziej intensywny. Kwitną w maju i czerwcu. Wiciokrzewy są roślinami miododajnymi.
Robinia - nazywana często akacją, kwitnie w czerwcu wydając białe wonne kwiaty, kóre przyciągają pszczoły, a miód akacjowy jest szczególnie smaczny - dlatego często sadzona jest w okolicy pasiek.
Róże - nie wszystkie pachną, ale większość charakteryzuje się delikatnym, orzeźwiającym zapachem. Do ciekawszych odmian róż dość mocno pachnących należą pnące "New Dawn" czy "Lawinia". Pięknie pachną róże dzikie (kwitnące w czerwcu), dodatkowo niektóre gatunki np. róża pomarszczona czy róża jabłkowa mają przyjemnie pachnące liście. Również róże wielokwiatowe pięknie pachną; z reguły delikatnym miodowym zapachem, a róża francuska posiada pachnące owoce. Aby krzewy róży jak najdłużej kwitły i pachniały należy regularnie usuwać przekwitłe pąki. Inaczej róża zawiąże owoce co zmniejszy jej kwitnienie.
Jaśminowiec wonny - spory krzew o kremowobiałych kwiatach i silnym. pięknym zapachu. Kwitnie w czerwcu.
Lipa - Duże i długowieczne drzewo o kwiatach żółtawobiałych, silnie i przyjemnie pachnących, zabranych w kwiatostany. Kwitnie pod koniec czerwca i w lipcu. jest rośliną miododajną.
Jodła balsamiczna - właściwie igły wszystkich drzew iglastych wydzielają olejki eteryczne ale wyjątkowo silnie pachnące igły ma jodła balsamiczna. Iglaki pachną przez cały rok. Najsilniejszy zapach wydają w upalne dni.

Pachnące byliny i rośliny cebulowe
Hiacynty - kwitną w kwietniu, charakteryzują się mocnym zapachem.
Narcyzy - wydzielają delikatny zapach, kwitną od połowy kwietnia.
Fiołki - kwitną kwiecień, maj - zapach fiołków chyba zna każdy.
Tulipany - kwitną w kwietniu i maju i charakteryzują się delikatnym miodowym zapachem.
Smagliczka - kwitnąca od kwietnia do maja, ma drobne kwiaty o żółtym kolorze i dość silnym, miodowym zapachu.
Marzanka wonna - roślina zadarniająca, kwitnie od kwietnia do czerwca drobnymi, białymi kwiatami. Cała roślina pachnie kumaryną. Zapach silniejszy jest po zasuszeniu.
Konwalie - typowo majowy kwiat o pięknym dość silnym zapachu.
Dyptam jesionolistny - zwany też krzewem gorejącym (rzadko spotykana roślina) wydziela intensywny cynamonowo cytrynowy zapach. Kwitnie koniec maja i początek czerwca. Roślina miododajna, polecana dla pszczelarzy.
Goździki sine - mają silny korzenny aromat - kwitną w czerwcu.
Floksy - kwitną w lipcu sierpniu - słodkawo-korzenny aromat.
Lilie - silny egzotyczny zapach, kwitną w lipcu.

Pachnące kwiaty jednoroczne i dwuletnie :
Groszek pachnący - kwiaty w wielu kolorach i intensywnie pachnące (jak sama nazwa wskazuje), potrzebuje podpór. Kwitnie od czerwca do sierpnia.
Maciejka - drobne, niepozorne kwiaty wieczorem silnie i pięknie pachnące. Kwitnie w miesiącach letnich.
Tytoń - egzotyczny, ciężki, słodki zapach, najbardziej intensywny wieczorem. Kwitnie od lipca do jesieni.
Lewkonia - zapch pieprzowy, najsilniejszy wieczorem. Kwitnie od czerwca do września.
Lak wonny - roślina dwuletnia o ciężkim fiołkowym zapachu.
Heliotrop - o orientalnym, silnym, waniliowym zapachu. Kwitnie w lipcu.
Goździk brodaty - ma typowy dla goździków silny, korzenny zapach, kwitnie od połowy czerwca do lipca włącznie.

Zioła aromatyczne
Można z nich tworzyć pachnące kobierce lub wykorzystywać na obsadzenie powierzchni miedzy ułożonymi płytkami lub kamieniami. Można też urządzać rabaty ziołowe. Pachną całe rośliny - nie tyko kwiaty i do tego od wiosny do jesieni.
Mięta - zapach orzeźwiający, rumianek - lekko jabłkowy aromat.
Tymianek, macierzanka - zapach korzenny.
Lawenda - posiada charakterystyczny intensywny zapach używana w przemyśle perfumeryjnym. Suszone kwiaty i gałązki lawendy skutecznie odstraszają mole.
Estragon - świeży ma bardzo słaby zapach - dopiero w trakcie suszenia zaczyna wydzielać charakterystyczny zapach przypominający nieco anyżek.
Melisa - orzeźwiający lekko cytrynowy zapach.

Gdzie sadzić rośliny pachnące:

·  W miejscach przeznaczonych na kącik wypoczynkowy - aromaty działają uspokajająco,

·  Wzdłuż alejek - potrącane rośliny będą wydawać zapach, (lawenda, tymianek, mięta, rumianek, macierzanka)

·  Pachnące kobierce - przydeptywane będą intensywniej pachnieć,

·  W pobliżu okien, ganków czy wejść, na balkonach i tarasach - aby przechodzący będą mieli okazję do wrażeń zapachowych a delikatny zapach będzie gościł w domu.

Rośliny pachnące na balony i tarasy

Najbardziej popularną i pachnącą rośliną balkonową jest pelargonia. Cytrynowy zapach liści pelargonii odstrasza insekty. Najpiękniej pachną liście odmian graveolens, veriegatum, fragrans i tomentosum.
Inne rośliny pachnące odpowiednie na balkony i tarasy to goździki brodate, lawenda, szałwia, bazylia i plekantrus, którego liście pachną po delikatnym roztarciu. Aromat młodych listków szałwii jest mniej intensywny niż roślin dwuletnich.
Krzewy pachnące na balkony i tarasy to róże, oleandry i mirt.

Rośliny niezbyt pięknie pachnące

Cesarska korona - kwitnie w kwietniu i wydziela dość silną nieprzjemną woń (której podobno nie lubia nornice).
Szczodrzeniec - krzew kwitnący w kwietniu - maju. Nieprzyjemny zapach dopiero w pobliżu rośliny.
Aksamitki - zapach tych letnich kwiatów może być odczuwany jako niezbyt przyjemny.
Czarny bez - kwitnący na początku czerwca - może być odczuwany jako mdły i duszący.
Rośliny owadożerne - często aby przywabić ofiarę wydzielają woń psującego się mięsa.

Rośliny miododajne

Robinia akacjowa (grochodrzew), wiciokrzewy, ligustr, lipa, śnieguliczka - różowo-białe kwiaty pojawiają się przez cały okres lata, facelia - roślina stosowana również jako nawóz zielony, lawenda - smaczne miody lawendowe produkuje się w Prowansji. .