stopa-cukrzycowa-jako-problem-medyczny-i-kosmetologiczny-.pdf

Stopa cukrzycowa jako problem medyczny i kosmetologiczny - Portal profesjonalistów branży kosmetycznej i SPA - Serwis Kosmetologiczny - Kosmetologia.com.pl

wtorek, 01 marca 2011 15:51

{jathumbnail off}W pracy omówiono główne zagadnienia patologii i leczenia stopy cukrzycowej.

Leczenie tej jednostki jest skomplikowane i obejmuje oprócz metod będących w gestii lekarza

także liczne metody wspomagające z dziedziny pielęgnacji, fizykoterapii, kosmetologii. W pracy

przedstawiono także własny model pedikiuru specjalistycznego dla stopy cukrzycowej w

gabinecie kosmetologicznym. Autorzy postulują aktywniejsze zaangażowanie w proces leczenia

stopy cukrzycowej także środowiska kosmetologów.

Wprowadzenie i cele pracy

Na całym świecie stale rośnie liczba chorych na cukrzycę [1-3]. Częstym jej powikłaniem jest ze

spół stopy cukrzycowej (ZSC)

. Jednostka ta jest trudna w leczeniu i często prowadzi do inwalidztwa [4]. Dlatego też dużego

znaczenia nabiera kwestia jego profilaktyki i leczenia, w szczególności

odpowiednie wykształcenie osób zajmujących się pielęgnacją stóp

. Kosmetolodzy, jako grupa zawodowa z niezbędną wiedzą i umiejętnościami, mają wszelkie

podstawy, by zajmować się profesjonalnie zagadnieniami pielęgnacji stopy cukrzycowej.

Celem pracy jest przedstawienie stopy cukrzycowej jako schorzenia wymagającego współpracy

interdyscyplinarnej lekarza i kosmetologa oraz opracowanie modelu pedikiuru specjalistycznego

dla stopy cukrzycowej w gabinecie kosmetologicznym.

Oprócz piśmiennictwa naukowego źródłem wiedzy w tworzeniu pracy były także doświadczenia

autorki nabyte w trakcie praktyki zawodowej w gabinecie kosmetycznym we Wrocławiu oraz w

gabinecie stopy cukrzycowej w Warszawie.

Patogeneza cukrzycy i zespołu stopy cukrzycowej

Istotą patogenezy cukrzycy jest niedobór insuliny w organizmie oraz niewrażliwość na nią

1 / 9

Stopa cukrzycowa jako problem medyczny i kosmetologiczny - Portal profesjonalistów branży kosmetycznej i SPA - Serwis Kosmetologiczny - Kosmetologia.com.pl

wtorek, 01 marca 2011 15:51

tkanek obwodowych i dotyczy tak typu I, jak i II cukrzycy. Czynnikami ryzyka tej metabolicznej

choroby są: otyłość, brak wysiłku fizycznego i ruchu, wiek, czynniki genetyczne, zapalne,

toksyczne (alkohol) [3, 5]. Na obraz zespołu ZSC składają się: infekcje, owrzodzenia i/lub

destrukcje tkanek głębokich w połączeniu z dysfunkcjami neurologicznymi, a także

chorobami naczyń obwodowych w kończynach dolnych

poniżej kostki. Zmiany te występują w różnym stopniu zaawansowania, czasem przyjmują

postać rozległej martwicy zmuszającej do amputacji kończyny [5, 6]. Zmiany patologiczne

kończyn dolnych, szczególnie stóp, dotyczą wielu tkanek:

naczyń krwionośnych (mikro-i makroangiopatia), nerwów (neuropatia obwodowa), skóry

– (utrata ciągłości – owrzodzenia), mięśni (osłabienia, zaniki, przykurcze), kości (ogniska

martwicy)

[7, 8]. W zależności od przeważającej patologii ZSC dzieli się na trzy typy: ZSC niedokrwiennej,

ZSC neuropatycznej i ZSC mieszany.

ZSC niedokrwiennej powstaje w wyniku zmian chorobowych makro- i mikrokrążenia –

postępującego zwężania światła naczyń prowadzącego do ich zamknięcia. Proces ten skutkuje

niedokrwieniem i dysfunkcją tkanek. Miażdżyca tętnic kończyn dolnych w przebiegu cukrzycy

najczęściej dotyczy tętnic poniżej kolana i małych tętnic stopy [9].

Stopa

jest chłodna, z niewyczuwalnym tętnem, przyjmuje kolor sinoczerwony.

Charakterystyczne jest chromanie przestankowe, skurcze łydek i bóle nasilające się w pozycji

leżącej.

Do powstania owrzodzenia przyczynia się najczęściej drobny uraz.

Charakterystyczną lokalizacją owrzodzenia są brzegi stopy, palce oraz pięty. Jest ono

zazwyczaj bolesne. Powstająca martwica tkanek jest wynikiem krytycznego niedokrwienia i

towarzyszącego zakażenia [4].

W ZSC neuropatycznej dominują uszkodzenia unerwienia [5]. Powodują one otwieranie

połączeń tętniczo-żylnych z omijaniem łożyska kapilarnego i zaburzenie funkcji odżywczych. Ze

względu na zmniejszenie wytwarzania potu skóra staje się sucha,

mniej odporna na uszkodzenia, wzrasta więc ryzyko owrzodzeń i zakażeń. Jednakże z uwagi

na stosunkowo dobre krążenie rany względnie szybko ulegają zagojeniu [7, 10].

Stopa jest różowa, ciepła, tętno jest wyczuwalne.

Typowe objawy to:

zmniejszenie czucia i brak odruchów ścięgnowych w kończynach dolnych

. W wyniku zaniku mięśni i ich nierównomiernego napięcia obserwuje się powstawanie palców

młoteczkowatych i wysokiego łuku sklepienia stóp. W punktach podparcia stopy pojawiają się

twarde modzele (ogniska nadmiernie zrogowaciałego naskórka), uciskające tkanki

głębsze[7,11].Rzadziej rozwija się martwica [5,7].

2 / 9

Stopa cukrzycowa jako problem medyczny i kosmetologiczny - Portal profesjonalistów branży kosmetycznej i SPA - Serwis Kosmetologiczny - Kosmetologia.com.pl

wtorek, 01 marca 2011 15:51

ZSC mieszane jest połączeniem dwóch wyżej omówionych postaci klinicznych stopy

amputacji

neuropatyczną stopą cukrzycową.

cukrzycowej, występującym u dużej części pacjentów. Jest ona

12,13]. W przypadku stopy cukrzycowej niedokrwiennej zabiegi podologiczne powinny mieć

mniej intensywny, czasami wręcz delikatny i bardziej ograniczony charakter w porównaniu z

formą zespołu, o gorszym rokowaniu i największym ryzyku krytycznego niedokrwienia i

najczęstszą

[7,

Stopień nasilenia zmian w ZSC jest określany wg skali Wagnera , według której stopień 0

odpowiada obecności jedynie czynników ryzyka ZSC, stopień

– powierzchownym owrzodzeniom skóry, stopień

2 – owrzodzeniom głębokim, stopień

2 – owrzodzeniom głębokim z infekcją, stopień

– ropowicy stopy oraz zapaleniu kości, stopień

– zgorzeli, stopień

stopnia zaawansowania zmian [4].

lecznicze (w tym specjalistyczne postępowanie podologiczne) w ZSC uzależnione jest od

– największemu nasileniu zmian uniemożliwiające mu leczenie zachowawcze [9]. Postępowanie

Pielęgnacja skóry stóp w przebiegu stopy cukrzycowej

Skóra na stopach u osób cierpiących na cukrzycę jest najczęściej przesuszona, miejscami

bardzo cienka lub nadmiernie zrogowaciała. Pielęgnacja skóry stóp u diabetyków powinna być

oparta na kilku zasadach. Należy unikać produktów wysuszających skórę – na przykład

mydeł alkaicznych. Do mycia poleca się syndety, które myją i nie naruszają przy tym warstwy

hydrolipidowej skóry, pełniącej funkcje ochronne. Preparaty do stóp dla diabetyków powinny

zawierać między innymi

substancje o działaniu antyseptycznym

(przeciwbakteryjnym, przeciwgrzybiczym i przeciwwirusowym).

Celem zabiegów pielęgnacyjnych jest delikatne złuszczanie, zmiękczanie zrogowaciałych

ognisk naskórka, jego nawilżanie i natłuszczanie

Pielęgnacja powinna być częstsza niż w przypadku skóry bezproblemowej. Produkty do

pielęgnacji stopy cukrzycowej zawierają typowo: mocznik, glukozę, aminokwasy hydrofilowe,

składniki wiążące i utrzymujące wodę w naskórku (

glikol, sorbitol, gliceryna

), składniki uzupełniające struktury lipidowe skóry (

ceramidy, skwalen, cholesterol

), substancje łagodzące świąd:(

alantoina

), witaminy (

A, C, E, H, prowitamina B5

kolagen i elastynę

, glikoaminoglikany (

kwas hialuronowy

) [11, 14-16].

Zabiegi podologiczne

3 / 9

Stopa cukrzycowa jako problem medyczny i kosmetologiczny - Portal profesjonalistów branży kosmetycznej i SPA - Serwis Kosmetologiczny - Kosmetologia.com.pl

wtorek, 01 marca 2011 15:51

Zabiegi podologiczne obejmują usuwanie zrogowaceń, skracanie płytki paznokciowej,

korygowanie toru wzrostu paznokcia w przypadku jego wrastania, zawijania czy wkręcania.

Czasami niezbędne jest usunięcie paznokcia, oczyszczanie owrzodzeń, zabiegi udrażniające

chełboczące przestrzenie (ropnie, zbiorniki płynu surowiczego) i zmiany opatrunków. W

kompetencjach podologa znajdują się także zabiegi z zakresu masażu stóp, fizyko- oraz

kinezyterapii. Podolog może także wykorzystywać terapię uciskową (pressoterapię) oraz

dobierać odpowiednie wkładki ortopedyczne, ortezy i obuwie.

Opracowany model pedikiuru specjalistycznego dla stopy cukrzycowej w gabinecie

kosmetologicznym

Pielęgnacja stóp stanowi ważny element profilaktyki ZSC. Zabiegi te najlepiej jednak

wykonywać po konsultacji z lekarzem prowadzącym pacjenta. Na podstawie zebranych

materiałów ze szkoleń dotyczących specjalistycznej pielęgnacji stóp oraz dostępnej literatury z

zakresu medycyny i kosmetologii opracowano model pedikiuru specjalistycznego dla stopy

cukrzycowej w gabinecie kosmetologicznym.

1. Wskazania do pedikiuru specjalistycznego

Należą do nich:

- stwierdzenie cukrzycy u klienta i związane z tym ryzyko rozwoju stopy cukrzycowej,

- obecność modzeli, odcisków, zrogowaceń na stopach,

- wrastające paznokcie bez towarzyszącego stanu zapalnego,

- inne deformacje paznokci związane z przebiegiem choroby,

- chęć poprawy wyglądu stóp.

2. Przeciwwskazania do pedikuru specjalistycznego

Należą do nich:

- infekcje (grzybicze, wirusowe, bakteryjne)

- stany zapalne oraz zmiany skórne o nieznanej etiologii

- niewygojone rany i blizny

- zmiany w obrębie płytki paznokciowej o nieustalonej etiologii

- świeże urazy

3. Metodyka zabiegu

Procedura pedikiuru specjalistycznego powinna przebiegać według poniższego schematu:

4 / 9

Stopa cukrzycowa jako problem medyczny i kosmetologiczny - Portal profesjonalistów branży kosmetycznej i SPA - Serwis Kosmetologiczny - Kosmetologia.com.pl

wtorek, 01 marca 2011 15:51

- Dezynfekcja stóp – powinna być przeprowadzona starannie, z użyciem odpowiedniego

dla diabetyka preparatu. Po spryskaniu powierzchni stóp należy odczekać, aż preparat

odparuje.

- Zmywanie lakieru – jeżeli paznokcie były pomalowane kolorową emalią, należy ją

zetrzeć, używając tamponu z waty lub płatka kosmetycznego nasączonego bezacetonowym

zmywaczem do paznokci.

- Oglądanie stóp i płytek paznokciowych – ocenę należy przeprowadzać w dobrze

oświetlonym miejscu, najlepiej lampą zabiegową, która emituje skupioną, bardzo jasną wiązkę

światła. W razie potrzeby można wykorzystać lupę lub lampę powiększającą.

- Krótkie moczenie stóp (do 2 minut) – w ciepłej wodzie z dodatkiem zmiękczającej i

dezynfekującej soli do pielęgnacji stóp. Należy pamiętać, że diabetycy mogą nie odczuwać

prawidłowo temperatury. W celu sprawdzenia temperatury wody stosuje się termometr

kąpielowy. W dniu zakładania klamer korygujących wrastających paznokci stóp nie należy

moczyć, a pedikiur najlepiej wykonać wtedy dzień wcześniej.

- Usuwanie zrogowaciałego naskórka okalającego paznokcie – czynność wykonuje się

delikatnie za pomocą frezarki i przeznaczonego do tego celu frezu. W przypadku stopy

cukrzycowej nie wolno używać ostrych narzędzi, które mogą doprowadzić do przerwania

ciągłości skórnej.

- Skracanie płytki paznokciowej – zaleca się, by czynność wykonywać jednorazowym,

papierowym pilnikiem. Jeżeli nie można skrócić paznokci za pomocą papierowego pilnika,

płytkę ostrożnie obcina się na prosto, używając sterylnych narzędzi. Kształt paznokcia musi być

dopasowany do kształtu części dystalnej paliczka. Należy pamiętać o delikatnym opiłowaniu

ostrych krawędzi paznokcia, tak by nie raniły wałów paznokciowych. Jeżeli dojdzie do zranienia,

miejsce dezynfekuje się i zabezpiecza jałowym opatrunkiem. Zaleca się pacjentowi

monitorowanie procesu gojenia, a w razie pogorszenia stanu miejsca zranienia – wizytę u

lekarza prowadzącego.

- Usuwanie wrastających paznokci – postępowanie dobiera się w zależności od stopnia

zaawansowania procesu wrastania płytki paznokciowej w okalający wał skórny. W początkowej

fazie, gdy ból jest odczuwany tylko przy ucisku, należy opiłować boczne brzegi paznokcia,

oczyścić przestrzeń w fałdzie skórnym między płytką i wałem oraz wykonać tamponadę,

stosując jałowy, bezwłókninowy gazik nasączony płynem antyseptycznym. W przypadku zmian

nieco bardziej nasilonych i nawracających, ale bez towarzyszącego stanu zapalnego stosuje się

plastikowe lub plastikowo-metalowe klamry korekcyjne. Klamry tego typu nakleja się na

opracowaną i odtłuszczoną płytkę paznokciową. Przez opracowanie płytki rozumie się jej

skrócenie, opiłowanie, oczyszczenie bocznych wałów paznokciowych ze zrogowaciałego

naskórka.

- Przy obecności stanu zapalnego w okolicy wału paznokciowego należy skonsultować się

z lekarzem prowadzącym i rozważyć ewentualne założenie klamer metalowych, mogących

stanowić bezpieczną, prostą metodę leczenia wrastających paznokci u osób cierpiących na

cukrzycę.

- Usuwanie odcisków – przy wykonywaniu tej czynności należy szczególnie uważać, żeby

nie doprowadzić do przerwania ciągłości naskórka. Osoby niedoświadczone powinny

wykonywać to pod okiem specjalisty. Do tego celu używa się wyjałowionego, specjalnego frezu,

który dzięki swojej budowie umożliwia odsłonięcie korzenia odcisku. Na zakończenie

5 / 9

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: