BADANIE FIZYKALNE DLA PIELĘGNIAREK
ZALICZENIE PRZEDMIOTU;
1.CZYNNE UCZESTNICTWO W ZAJĘCIACH - ĆWICZENIACH
2.TEST ZALICZENIOWY OBEJMUJĄCY WIEDZĘ TEORETYCZNĄ I
PRAKTYCZNE UMIEJĘTNOŚCI
3.LITERATURA OBOWIĄZKOWA DO PRZEDMIOTU PONIŻEJ.
Literatura
1.red. F. Kokota: Wywiad i badanie przedmiotowe. U&P Wrocław 2004
2.Bałeś B., Bickley L.S., Hoekelman R.: Wywiad i badanie fizykalne- kieszonkowy
przewodnik. Springer 1997.
Badanie fizykalne dla pielęgniarek
WYWIAD
Rozmowa ukierunkowana na osiągnięcie celu.
Zbierając wywiad należy zapewnić pacjentowi:
• prywatność,
• ciche i wolne od możliwych zakłóceń otoczenie,
• usiąść w takim miejscu, by pacjent je łatwo zaakceptował,
• należy upewnić się, czy pacjentowi jest wygodnie,
• zwracać się do pacjenta używając nazwiska i formy „Pan-Pani", np. Pani Kowalska
• należy przedstawić się samemu i określić cel rozmowy z chorym.
• Wywiad zaczyna się od pytań otwartych:, "Co sprowadza Panią do szpitala?"... „Czy coś
jeszcze?...„Proszę mi o tym opowiedzieć"
Dodatkowe sposoby zachęcania pacjentów do opowiedzenia o swojej sytuacji, to:
Ułatwienie -Refleksja -Wyjaśnienie-Empatia -Emocje chorego -pytanie o odczucia pacjenta
Konfrontacja -Interpretacja -Wartościowanie problemu -Stawianie hipotez (propozycja
rozwiązań) -Zakończenie.
Pytania „wprost':
•Sformułuj je używając języka zrozumiałego dla pacjenta.
• Zadawaj je naturalnie, tak by nie zrazić pacjenta.
• Pytaj tylko o jedną rzecz w danym momencie.
•Zacznij od spraw ogólnych, przechodząc do szczegółowych
• Poproś raczej o odpowiedzi zróżnicowane zamiast prostego „tak" lub „nie".
CAŁOŚCIOWY WYWIAD DOTYCZĄCY OSOBY DOROSŁEJ
• Data zbierania wywiadu
• Dane personalne: wiek, płeć, rasa, miejsce urodzenia, stan cywilny, zawód i wyznanie
• Źródło skierowania (o ile pacjent był kierowany)
• Od kogo zbierany jest wywiad
• Na ile można polegać na zebranym wywiadzie
• Skarga(i) główna(e)
• Wywiad dotyczący przeszłości
• Obecna choroba: jasne, chronologiczne przedstawienie uwzględniające początek problemu,
okoliczności, w jakich się pojawił, jego przejawy i wszelkie zastosowane leczenie.
• Główne objawy powinny być opisane przy uwzględnieniu siedmiu podstawowych cech
charakterystycznych: według OLD CART.
OLD CARD
O -„onset" - początek , kiedy się pojawił problem, przy jakich czynnościach, porze itp..
L -„location" - lokalizacja dolegliwości - prosimy o lokalizację jednym palcem
D -„duration" - czas trwania dolegliwości (jak długo)
C -„charakteristics" - charakter bólu
A -„aggravatig" - czynniki pogarszające
R -„relieving" - czynniki łagodzące
T -„treatment" -jakie pacjent zażywa leki.
Obecny stan zdrowia:
Wywiad rodzinny
Wywiad psychosocjalny
Przegląd układów anatomicznych ciała
Techniki badania fizykalnego
Wszystkie części ciała badamy: Wyjątek stanowi badanie jamy brzusznej
• Obserwacja
• Badanie palpacyjne - badanie dotykiem
• Opukiwanie
• Osłuchiwanie
• Bad. palpacyjne (obmacywanie)
Palpacyjnie badamy w nst. sposób:
• Badanie palpacyjne płytkie -1 - 2 cm w głąb ocenianej tkanki
• Badanie palpacyjne głębokie - do 5 cm. Używamy obu rąk.
• Do powyższych sposobów badania używamy techniki zanurzania.
Obserwacja
• Świadome dostrzeganie wyglądu zewnętrznego pacjenta, jego zachowania, funkcjonowania
poszczególnych układów i narządów w stanie zdrowia i choroby.
Badanie palpacyjne min
• Położenie, rozmiar, kształt, konsystencja narządu
• Jakość tętna
• Występowanie bólu
• Temperatura i wilgotność skóry, narządu
• Kierunek obrzęków
• Wibracje np. w ścianie klatki piersiowej
• Ocena poszczególnych części ciała np. kończyna górna - ocena palców, dłoni, przedramienia,
ramienia.
Opukiwanie
• Opukiwanie ma na celu zróżnicowanie miejsc o różnej gęstości tkanki.
• Nad strukturami wypełnionymi powietrzem wypuk jest jawny.
• Nad strukturami wypełnionymi tkanką wypuk jest stłumiony.
Osłuchiwanie
• Wykonywane za pomocą stetoskopu lekarskiego.
• Lejek zbiera dźwięki niskotonowe
• Membrana zbiera dźwięki wysokotonowe.
• Układ oddechowy osłuchujemy za pomocą lejka.
• Serce osłuchujemy membraną i lejkiem, którym wyraźniej słychać dźwięki patologiczne.
Badanie fizykalne głowy i szyi.
(oko, ucho, szyja).
Badanie skóry.
Wywiad dotyczący narządu wzroku
1. Objawy: zaburzenia widzenia (wyraźne, zamazane widzenie, podwójne widzenie, zmęczenie
oczu, „płatki przed oczyma", utrata widzenia peryferalnego, nadmierne łzawienie, fotofobia,
świąd, ból w gałce ocznej, obrzęk powiek, wydzielina.
2. Używanie okularów lub soczewek kontaktowych, data badania w kierunku jaskry, czynniki
szkodliwe w środowisku: opary, kurz, dym, wpływ zaburzeń widzenia na codzienną aktywność
życiową.
3. Prawidłowa gałka oczna ma wygląd dobrze napompowanej piłki. Wzmożone ciśnienie
śródgałkowe, w jaskrze - gałka twarda. Odwodnienie - gałka uciekająca, miękka.
Badanie pola widzenia metoda konfrontacji:
a. siadamy lub stoimy na tym samym poziomie co pacjent, naprzeciw pacjenta,
b. prosimy pacjenta aby zakrył jedno oko,
c. badający powinien również zakryć lub zamknąć oko po tej samej stronie,
d. wprowadź przedmiot (nieznany pacjentowi lub palec do jego pola widzenia z ośmiu
kierunków,
e. prosimy pacjenta aby zidentyfikował przedmiot po jego pojawieniu się,
f. pacjent powinien powiedzieć, kiedy widzi zbliżający się do niego przedmiot. Porównuje się to
z momentem, w którym przedmiot ten widzi badający. Porównujemy pole widzenia pacjenta z
własnym.
g. Powtarzamy to samo z drugim okiem.
Badanie oka
1. Badanie pozycji i ułożenia oczu.
2. Badanie brwi, powiek i narządu łzowego.
3. Oglądanie spojówki i twardówki poprzez odciągnięcie dolnej i górnej powieki każdego oka.
4. Oglądanie rogówki i soczewki w kierunku zmętnienia.
5. Oglądanie tęczówki i źrenicy każdego oka.
Badanie reakcji źrenic na światło, CN iii (okoruchowy);
• Prosimy pacjenta o skoncentrowanie wzroku na przeciwległej ścianie pokoju,
• Oświetlamy jedno oko silnym światłem,
• Obydwie źrenice powinny się silnie skurczyć
Obserwujemy:
• zwężenie źrenicy,
• rozszerzenie źrenicy,
• nierówność źrenic,
• reakcja na światło nieobecna w porażeniu nerwu okoruchowego.
Badanie reakcji źrenic na akomodacie:
• Prosimy pacjenta aby spojrzał w dal,
• później na palce badającego umieszczone w pobliżu nosa pacjenta
• Źrenice powinny się zmniejszyć
Badanie ruchów gałek ocznych:
a. w warunkach prawidłowych ruchy gałek ocznych są symetryczne, sprzężone.
b. prosimy pacjenta o skupienie wzroku na palcu badającego, śledzenie jego ruchów i
stwierdzenie czy widzi podwójnie.
c. badający wykonuje tzw. kopertę
d. Rękę niedominującą umieszcza się na podbródku pacjenta, aby się upewnić, ze nie jest się zbyt
oddalonym - wystarczy na długość ramienia,
Jeżeli pacjent ma podwójne widzenie, ruchy jego oczu nie są sprzężone, może to świadczyć o
porażeniu nerwów. Wyraźny oczopląs w jednym kierunku sugeruje uszkodzenie móżdżku.
Badanie dna oka za pomocą oftalmoskopu
a. do badanie oka prawego pacjenta używamy oka prawego badającego,
b. oko musi być zakropione atropiną,
c. prosimy pacjenta o skupienie wzroku na odległym obiekcie i spoglądanie w tym kierunku,
d. oceniamy czerwone odbicie (czerwony refleks),
e. oceniamy tarczę nerwu wzrokowego. Tworzy ona żółty okrąg, na którym krzyżują się naczynia
krwionośne. Zwraca się uwagę na ich barwę, przejrzystość, fizjologiczne zagłębienie,
f. oceniamy plamkę żółtą i struktury tworzące tło siatkówki.
Widok dna oka
• A plamka żółta
• B siatkówka
• C zagłębienie nerwu wzrokowego
D. Naczynia siatkówki
ZMIANY W OBRĘBIE DNA OKA
Zmiany w obrębie siatkówki - retinopatia nadciśnieniowa Retinopatia cukrzycowa
Mikrotętniaki. Nowotworzenie naczyń.
Krwotoki do siatkówki. Rozrost tkanki włóknistej.
Czerwone plamki i smugi.
Wysięki twarde,
Płomykowate krwotoki.
Ogniska waty.
Zanik tarczy nerwu wzrokowego
Przyczyny:
• Stwardnienie rozsiane
• Ucisk na nerw przez guza przysadki, tętniak
Obrzęk tarczy nerwu wzrokowego
• Narastające ciśnienie śródczaszkowe
• Wodogłowie
• zakrzepica
Wywiad dotyczący ucha
1. pytania dotyczące słuchu pacjenta,
2. urazy,
3. infekcje ucha, wydzielina
4. leki,
5. schorzenia układowe,
6. ból ucha, dzwonienie w uszach.
Badanie ucha
Oglądanie ucha, badanie palpacyjne:
a. obserwacja w kierunku zniekształceń, guzków, uszkodzeń skóry, bólu,
b. obserwacja woskowiny, wydzieliny w kanale słuchowym,
c. obserwacja zaczerwienienia i obrzęku.
Badanie otoskopowe
• Należy pociągnąć ucho do góry i tyłu, dorosły
• Wprowadzamy otoskop nieco w dół i ku przodowi stosując największy rodzaj wziernika jaki
ucho może przyjąć,
• Obserwujemy błonę bębenkową pod kątem koloru i zmian patologicznych,
• Błona bębenkowa powinna być błyszcząca koloru perłowego (biało-szarawego).
Nieprawidłowa błona bębenkowa
Wysięk surowiczy (poziom bursztynowego płynu).
W wirusowym zapaleniu górnych dróg oddechowych, w nagłej zmianie ciśnienia
atmosferycznego (nurkowanie, latanie). Ostre zapalenie ucha środkowego.
Czerwona uwypuklona błona bębenkowa. Występuje w infekcjach bakteryjnych.
Stwardnienie błony bębenkowej. Kredowo biała plama. Blizna po zapaleniu ucha środkowego.
Badanie ostrości słuchu - test Webera
• § wibrujący kamerton ustawiamy pośrodku czoła, lub na czubku głowy i powinien on być
słyszalny jednakowo w obydwu uszach.
• § W głuchocie przewodzeniowej (eh. ucha środkowego) jest on zwykle słyszany w uchu
głuchym, gdyż dźwięk jest przekazywany do nerwu za pośrednictwem kości, natomiast w
głuchocie odbiorczej (uszkodzenie nerwu) kamerton słychać głośniej w uchu zdrowym.
Próba Rinnego na przewodnictwo kostne:
1. Umieszczamy wibrujący stroik na wyrostku sutkowatym każdego ucha.
2.Gdy pacjent przestaje słyszeć dźwięk, szybko umieszczamy wibrujący stroik blisko kanału
ucha.
3.U zdrowego pacjenta dźwięk przewodzony przez powietrze jest trzykrotnie dłużej przewodzony
niż przez kości.
4. Polega na porównaniu słyszenia przez pacjenta dźwięku kamertonu trzymanego blisko ucha
(przewodzenie powietrzne) z głośnością dźwięku kamertonu ustawionego na wyrostku
sutkowatym (przewodzenie kostne).
5. W warunkach prawidłowych u pacjentów z głuchotą odbiorczą przewodzenie powietrzne
jest lepsze niż przewodzenie kostne. W głuchocie przewodzeniowej przewodzenie kostne jest
lepsze niż powietrzne.
Badanie tarczycy
• Tarczycę badamy w spoczynku, podczas przełykania przez pacjenta wody.
• Gruczoł tarczowy badamy stojąc z tyłu za pacjentem.
• Badamy cieśń i płaty boczne tarczycy, wyczuwamy wole, guzki, tkliwość gruczołu tarczowego.
• Tarczycę powiększoną osłuchujemy słuchawkami.
Badanie skóry
Wywiad:
1 .wiek, rasa, płeć pacjenta+ wywiad tradycyjny
Obserwacja skóry:
a. kolor skóry i błon śluzowych,
b. reakcja skóry na ucisk,
c. reakcja skóry w kierunku siniaków,
d. obserwacja skóry w kierunku uszkodzeń pierwotnych i wtórnych.
Zmiany pierwotne skóry
Odgraniczone, płaski, niewyczuwalne zmiany zabarwienia poniżej 0,5 cm (plamka, plama).
Wyczuwalne lite twory równe lub powyżej 0,5 cm (grudka, płytka, guzek, guz, bąbel).
Odgraniczone powierzchowne wyniesienia skóry utworzone przez luźny płyn o średnicy równej lub
powyżej 0,5 cm (pęcherzyk, pęcherz, krosta).
Zmiany wtórne skóry
Przerwanie ciągłości skóry (otarcie - powierzchnia skóry po przerwaniu pęcherzyka).
• Owrzodzenie - głębsza utrata wierzchniej warstwy, która może krwawić i wytwarzać bliznę.
• Pęknięcie - liniowe rozszczepienie, stopa sportowca.
Wytwór na powierzchni skory:
• Skorupa, strup - wysuszona pozostałość po płynie surowiczym, ropie, krwi.
• Łuska - cienki płatek złuszczonego naskórka.
Elementy wyglądu skóry różnicujące nowotwór łagodny i złośliwy:
...
kryswiec